Jan Woleński. Wierzę w to, co potrafię zrozumieć

Jan Woleński

 Co sądzi o religii? Czy Bóg wybrał go na ateistę? Dlaczego ma słabość do pięknych kobiet? W osobistych rozmowach Jan Woleński odsłania zakamarki swojego filozoficznego umysłu i racjonalnej duszy. Wraca pamięcią do czasów Polski powojennej i ludowej, opowiada o mechanizmach funkcjonowania starego systemu, mierzy się z próbą jego etycznej oceny, rewiduje swoje postawy sprzed lat. Nie stroni przy tym od zaskakujących wyznań, dystansu do samego siebie, szczypty humoru i morza dobrze uzasadnionego racjonalizmu, który przebija z jego postawy.   Ten wywiad-rzeka, przeprowadzony przez Jolantę Workowską, Jacka Prusaka i Sebastiana Kołodziejczyka, to wciągająca podróż od skomplikowanych korzeni czołowego polskiego filozofa, przez życiowe pokusy i złożone filozoficzne zagadnienia, którym próbuje stawić czoła, po wyważoną diagnozę i ocenę dzisiejszych problemów społeczno-obyczajowych.

Triada

Andrzej Muszyński

Trójkąt to uniwersalny symbol szczęścia, medytacji, światła. Wielką Triadą Platońską nazywa się też trzy Wielkie Idee tj. Dobro, Prawdę i Piękno jako objawienie niedostępnej dla umysłu najwyższej idei, Jedni. Triada to literacka wędrówka po trójkącie geograficznym – pomiędzy Jurą Krakowską, Kolumbią a Birmą w poszukiwaniu przestrzeni spotkania świata materialnego i metafizycznego. Każda podróż, także duchowa musi rozpocząć się jednak od wyznaczenia swojej pozycji we Wszechświecie, czemu doskonale służy dynamicznie rozwijająca się, a w Polsce dotąd nieopisana sztuka wizualizacji kosmosu, space art. Z taką perspektywą autor zabiera czytelnika w góry Sierra Nevada w Kolumbii zamieszkane przez Indian Kogi uznanych za najlepiej zachowaną cywilizację prekolumbijską, by zmierzyć się z ich światopoglądem i pojęciem aluny, którego do dziś nie udało się trafnie wyjaśnić badaczom. Aluna wydaje się bowiem wykraczać poza nasz aparat pojęciowy – pomiędzy słowami „nauka”, a „duchowość” ciągle stawiamy spójnik. Swoje zdanie na jego temat mają buddyści, dlatego autor zabiera czytelnika do Birmy, jednego z najbardziej konserwatywnych krajów buddyjskich, opowiadając o zapomnianej sztuce walki, fuzji sacrum i profanum i tajemniczym stworzeniu, które dzieli ludzi, bo pozostaje kwestią wiary. Praca zajęła II miejsce w konkursie „Nauka a duchowość”, zorganizowanym przez Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych oraz Tygodnik Powszechny, rozstrzygniętym przez jury w składzie: ks. prof. Michał Heller, ks. Adam Boniecki. seria PIĄTY WYMIAR 

Sens życia i sens wszechświata. Studia z teologii współczesnej

Michał Heller

O ile oczami wiary widzi się świat inaczej, niż oczami wiedzy naukowej? Jak, w perspektywie teologicznej, sens człowieka wiąże się z sensem Wszechświata? Jaki jest związek „teologii sensu” z „teologią stworzenia”? Pytania o sens człowieka i sens Wszechświata są ze sobą ściśle związane. Właściwie stanowią one jedno Wielkie Pytanie. Człowiek jest genetycznie związany z Wszechświatem. Korzenie człowieka wyrastają z historii Wszechświata. Jeżeli Wszechświat ma sens, to sens ten prawdopodobnie obejmuje także człowieka, ponieważ człowiek jest częścią, więcej: elementem struktury Wszechświata. A czy mógłby istnieć człowiek obdarzony sensem w bezsensownym Wszechświecie? Polecamy wznowienie klasycznej książki słynnego filozofa i kosmologa, poprawione i poprzedzone nowym wstępem Autora. Jednym z głównych problemów stojących przed teologią XXI wieku jest jej dialog z naukami, zwłaszcza z naukami przyrodniczymi. Fakt, że wielka liczba teologów (może nawet większość) nie dostrzega tego problemu, świadczy jedynie o tym, że jest to problem naprawdę palący. Zignorowanie go może zepchnąć teologię niedalekiej przyszłości na marginesy kulturowego życia ludzkości. Albo jeszcze wyraźniej – może włączyć teologię w ciągle przybierający na sile nurt irracjonalizmu, zrównując ją tym samym z wielu modnymi zabobonami. Należy więc problemowi dialogu teologii z naukami stawić czoło.

Asteroidy. Jak miłość, strach i chciwość zadecydują o naszej przyszłości w kosmosie

Martin Elvis

U jednych widok asteroidy wywołuje lęk. Nie bez przyczyny w tradycji i kulturze skały spadające z nieba niosą pożogę i śmierć. Inni myślą za Mendelejewem: węgiel, żelazo, nikiel, krzem. To z tych pierwiastków są zwykle złożone okruchy pozostałe po formowaniu się planet. U Martina Elvisa asteroidy wywołują zupełnie inne emocje. Zdaniem szanowanego astronoma na tych małych ciałach niebieskich ogniskować się będą trzy potężne siły: odwieczna Miłość do rozumienia i poznawania świata, Strach przed anihilacją gatunku ludzkiego oraz Chciwość – chęć wejścia w posiadanie niezmierzonych bogactw. Czy rozmiłowanie w odkrywaniu oraz obawa przed zabójczym uderzeniem asteroid, podsycane żądzą zysku, dadzą początek projektowi kosmicznego górnictwa – biznesu na skalę Układu Słonecznego albo i większą? Dzięki eksploatacji asteroid cywilizacja z ziemskiej przeistoczy się w kosmiczną. „Nauka umożliwi Chciwość, ale jednocześnie Chciwość umożliwi Naukę”– pisze przewrotnie Elvis w swojej książce.

Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia

Daniel C. Dennett

Myślenie jest trudne. Myślenie o niektórych problemach jest tak trudne,  że może rozboleć Cię głowa od samego myślenia o myśleniu o nich!   Książka ta stanowi kolekcję moich ulubionych narzędzi do myślenia. Nie będę ich tylko opisywał; zamierzam się nimi posłużyć, aby łagodnie przeprowadzić twój umysł przez trudne terytorium aż do dość radykalnych koncepcji znaczenia, umysłu i wolnej woli.  Zaczniemy od narzędzi prostych i uniwersalnych, mających zastosowanie do wszystkich rodzajów zagadnień. Niektóre z nich są znajome, ale inne nie były wcześniej często dyskutowane. Następnie pokażę Ci pewne narzędzia, które rzeczywiście są przeznaczone do zadań specjalnych, zaprojektowane tak, aby rozsadzić tę czy inną specyficzną i uwodzicielską ideę, oczyszczając drogę przed powrotem z głębokich kolein, które wciąż ograniczają i wprawiają w zakłopotanie ekspertów. Napotkamy i rozmontujemy również różne złe narzędzia do myślenia, nic nie warte przyrządy do perswazji, które mogą Cię zaprowadzić na manowce, jeśli nie będziesz ostrożny. Niezależnie od tego, czy spokojnie dotrzesz, czy też nie, do proponowanego przeze mnie miejsca przeznaczenia – i czy postanowisz pozostać tam ze mną – podróż ta zaopatrzy Cię w nowe sposoby myślenia o omawianych zagadnieniach i myślenia o myśleniu. Daniel C. Dennett

Nieskończenie wiele wszechświatów. Od Einsteina do nieskończoności

Michał Heller

Co kryje się pod pojęciem wieloświata? Czy nasz wszechświat jest tylko jednym z nieskończenie wielu? Gdzie kończy się nauka, a zaczyna twórcza fantazja? Pytanie o wielość (wszech)światów nie jest nowe, ale we współczesnej fizyce powróciło ze zdwojoną siłą. Od kosmologii przez mechanikę kwantową po teorię strun, uczeni coraz śmielej kreślą obraz rzeczywistości, w której oprócz naszego uniwersum istnieją także inne, równie realne wszechświaty. Czy jednak hipoteza wieloświata mieści się jeszcze w granicach nauk empirycznych? Idąc tropem fizyków i filozofów, a także matematyków i logików, Michał Heller przygląda się „kontrowersyjnemu, ale metafizycznie prowokującemu” pojęciu, a właściwie różnym odmianom pojęcia wieloświata. Jak zauważa, pytanie o realność innych wszechświatów, balansujące na krawędzi metody naukowej, jest jednocześnie pytaniem o tożsamość fizyki.

Jak powstało życie na Ziemi

January Weiner, January Weiner 3

Cztery miliardy lat temu, na pewnej martwej planecie, krążącej wokół niepozornej gwiazdy na obrzeżach Drogi Mlecznej, pojawiło się życie. Skąd się tam wzięło? Czy powstało spontanicznie? A może przybyło z innych planet? Autorzy, biologowie ewolucyjni, od dawna zafascynowani zagadką powstania życia na Ziemi, zabierają nas w podróż do korzeni Drzewa Życia – opowiadają o tym, co wiemy (bardzo niewiele) i czego się domyślamy (całkiem sporo). Opisują warunki, jakie panowały miliardy lat temu na Ziemi, oraz rekonstruują kolejne etapy powstawania życia na podstawie DNA współczesnych nam istot. Unikają przy tym fachowego żargonu i obszernie objaśniają konieczne naukowe pojęcia. Jak powstało życie na Ziemi to napisana z pasją i rozmachem historia Ziemi, a także przewodnik po najnowszych osiągnięciach współczesnej nauki. Książkę zilustrował znakomity artysta, współtwórca Piwnicy pod Baranami, Kazimierz Wiśniak.

Szkice z filozofii głupoty

Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach

Głupota to słowo posiadające w języku polskim 283 synonimy występujące w co najmniej 28 różnych grupach znaczeniowych. W Szkicach zostały opisane wyłącznie „przypadki zawinione” wynikające z gnuśności, ewentualnie etycznej niegodziwości określonych osób, a nie przypadki, na które ktoś nie mógł mieć żadnego wpływu. Autorzy opisują swoje własne doświadczenia związane z głupotą i głupcami w myśl przekonania, że każda próba mająca na celu „policzenie” i „ponazywanie” głupoty jest warta zachodu. Trzej wybitni profesorowie i myśliciele: M. Heller, J. Stelmach i B. Brożek po świetnie przyjętym Sporze o rozumienie (CCPress 2019) ponownie zdecydowali się na współpracę. Ich „Szkice z filozofii głupoty” to wyjątkowy, wyrafinowany intelektualnie, ale także… zabawny zbiór traktatów, anegdot, czy – jak wolą Autorzy – szkiców, swoisty „strumień świadomości” trzech uczonych.

Einstein o Einsteinie. Zapiski autobiograficzne i naukowe

Hanoch Gutfreund, Jürgen Renn

Jest rok 1946. Za biurkiem, w domu, jakich setki w Princeton, zasiada twórca największej rewolucji naukowej XX wieku. Na czterdziestu pięciu stronach opisuje swoje życie, od zachwytów dzieciństwa do ostatecznych pytań starzejącego się naukowca. Tworzy coś, co nazwie swoim własnym nekrologiem - a my musimy nazwać jednym z najcenniejszych dokumentów nauki. Sześćdziesięciosiedmioletni Albert Einstein nie pała entuzjazmem do autobiografii. Uważa, że „zazwyczaj są owocem narcyzmu i negatywnych uczuć wobec innych”. W rezultacie powstaje autobiografia intelektualna intensywna w treści, ale niejako zaszyfrowana. Hanoch Gutfreund i Jürgen Renn, wytrawni znawcy Einsteina, mają jednak klucz i otwierają drzwi na oścież. Udowadniają, że wielkich myślicieli należy czasem szukać na wydziałach innych niż filozoficzny. Nie mam żadnych szczególnych uzdolnień. Cechuje mnie tylko niepohamowana ciekawość. Albert Einstein

Tatuaż na mózgu. Moje życie z chorobą Alzheimera

Daniel Gibbs, Teresa H. Barker

Neurolog Daniel Gibbs pisze refleksyjną, pouczającą, miejscami humorystyczną i wzruszającą relację z pierwszej ręki na temat życia we wczesnej fazie choroby Alzheimera. Splata wiedzę kliniczną, nabytą dzięki dekadom opieki nad pacjentami, z własnym przeżywaniem choroby. Widoczne na wynikach badań zmiany na swoim mózgu porównuje do tatuażu. A ten był w wielu społecznościach uważany za oznakę realizacji konkretnej misji. Tak jest i w moim przypadku, podkreśla Gibbs. Dlatego powstała ta książka. Mam nadzieję, że zawarte w niej optymistyczne przesłanie da ludziom poczucie sprawczości w sytuacjach, w których ogarnia ich bezradność w obliczu choroby. Tatuaż na mózgu jest ucieleśnieniem determinacji Gibbsa, aby pracować jak najdłużej, przynieść pomoc jak największej grupie ludzi i działać na rzecz jak najwcześniejszego rozpoznawania choroby Alzheimera wśród pacjentów.

Opowieści ze świata mrówek

Edward O. Wilson

W Opowieściach ze świata mrówek dwukrotny zdobywca Nagrody Pulitzera zabiera nas w podróż do tak odległych miejsc, jak Mozambik i Nowa Gwinea, wyspa Dauphin w Zatoce Meksykańskiej, a nawet zarośnięte podwórko jego rodziców, z pasją opowiadając o swojej trwającej od lat obsesji na punkcie ponad 15 000 gatunków mrówek. Wilson wzbogaca swoje naukowe obserwacje wspaniałymi historiami, które doskonale ilustrują, w jaki sposób mrówki „mówią”, węszą i smakują, a także walczą o dominację. Opisuje bardzo rzadkie gatunki, takie jak Matabele, najbardziej zaciekłe mrówki wojownicze Afryki, których łowczynie mogą nosić w szczęce do piętnastu termitów; „mrówki żniwiarki”, które, gdy dochodzi do konfrontacji z mrówkami ognistymi, uwalniają chmurę alarmowych feromonów, aby wezwać na pomoc swoich współtowarzyszy; czy Basiceros, najwolniejsze i najbrudniejsze mrówki ze wszystkich, które pokrywają swoje ciała kurzem i śmieciami dla kamuflażu. Opowieści ze świata mrówek to obowiązkowa lektura dla każdego miłośnika przyrody.

Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych

Frans de Waal

Najnowsza książka de Waala to zarówno świetna lektura, jak i naukowy majstersztyk /NATURE/   Czy ludzie potrzebują religii, by zachowywać się moralnie? Gdzie można odnaleźć biologiczne fundamenty humanizmu? Jakie są ewolucyjne źródła moralności i religii?   Frans de Waal, światowej sławy prymatolog, kontynuuje biologiczne dociekania na temat ewolucyjnych źródeł mechanizmów społecznych i kulturowych. Tym razem sięga do badań nad zachowaniem zwierząt, by lepiej zrozumieć funkcję religii we współczesnym świecie. Szczególną uwagę de Waal poświęca bonobo, pokojowemu i emaptycznemu gatunkowi małpy człekokształtnej, która pod względem zachowania być może najbardziej przypomina wspólnego przodka ludzi i ich najbliższych krewnych wśród naczelnych. Konfrontując ateistę z bonobo, de Waal przygląda się dyskusji na temat biologicznych podstaw moralności i religii oraz domniemanej wojnie między nauką i religią. Odrzuca dogmatyzm neoateistów. Sięga do bogatej tradycji humanizmu, by szukać odpowiedzi na pytanie o to, czego współczesny świat może się nauczyć od religii, nawet jeśli ostatecznie miałby ją odrzucić. Książka znalazła się na liście dziesięciu najlepszych książek naukowych czasopisma "New Scientist" w 2013 roku.

Pingwiny cesarskie. Tajemnice najpiękniejszych ptaków Antarktyki

Gerald L. Kooyman, Jim Mastro

Emocjonująca wyprawa w głąb krainy wiecznego lodu śladami pingwinów cesarskich O pingwinach cesarskich można mówić same niezwykłe rzeczy i ani razu nie skłamać. Są największe ze wszystkich pingwinów, najgłębiej nurkują, potrafią najdłużej wstrzymać oddech. Żyją w najzimniejszych i najbardziej odizolowanych miejscach. Jako jedyne mają złote pióra na piersi. Poruszają się dostojnie ze skrzydłami przyciśniętymi do boków, a nie rozłożonymi w celu utrzymania równowagi. Wciąż jednak niewiele o nich wiemy. Jak utrzymują ciepło i jak ich skóra pozostaje sucha na takich głębokościach? Jak wstrzymują oddech na wystarczająco długo? Jak widzą w czasie polowań? Jak ich narządy radzą sobie z ciśnieniem panującym na 500 metrach pod powierzchnią oceanu? To przecież ponad 51 kilogramów naciskających na każdy centymetr kwadratowy ciała! Kiedy raz uległem czarowi pingwina cesarskiego, nic już nie mogło zdjąć ze mnie tego uroku, wyznaje Gerald Kooyman, stary wyjadacz wypraw antarktycznych. Wzbogacony o piękne zdjęcia i nagrania dostępne w internecie pasjonujący reportaż Pingwiny cesarskie jest przesycony szacunkiem do tych wspaniałych stworzeń i fascynacją ich ogromnymi możliwościami.

Logika Talmudu

Andrew Schumann

Czym jest interpretacja Pisma Świętego? Czym jest egzegeza talmudyczna? Czym jest logika żydowska, logika Talmudu? Logika Talmudu z filozoficznego punktu widzenia oferuje oryginalne podejście do pragmatyki i prakseologii. W judaizmie antyplatońskie oraz niearystotelesowskie założenia są jasno wyrażone, zaś świat naszej codziennej praktyki ma w nim znaczenie zasadnicze i rozumować wolno tylko w jego kontekście. Książka odwołuje się do judaistycznego zrozumienia logiki codziennej. Autor w niej rozważa żydowską logikę z punktu widzenia filozofii analitycznej i logiki symbolicznej. Pokazuje, że filozoficzne i logiczne idee Talmudu są dziś naprawdę aktualne, w pewnym ujęciu zaś mogą odgrywać rolę popularnego wprowadzenia do czystej pragmatyki i teorii masowo równoległego rozumowania. Talmud żydowski jest antycznym tekstem zawierającym rozumowanie i argumentację w wielu obszarach takich, jak filozofia, psychologia, teologia, literatura czy prawo, które ujmuje w ramach specjalnego logicznego podejścia.Książka A. Schumanna jest bardzo wszechstronną analizą wielu logicznych aspektów Talmudu. Traktuje zarówno o teologii, jak i o prawie żydowskim i odkrywa zachodzące między nimi interesujące powiązania. Prowadzi pouczającą, wszechstronną formalną dyskusję w odniesieniu do chrześcijańskiej, Arystotelesowskiej i nie-Arystotelesowskiej hermeneutyki i logiki. Autor proponuje bardzo obszerną i imponującą formalizację logiczną judaistycznego rozumowania. Rabbi dr Michael Abraham (רב ד"ר מיכאל אברהם), Bar-Ilan University’s Institute for Advanced Torah Studies, Izrael Książka A. Schumanna jest wszechstronnym studium logiki talmudycznej, czyli schematów rozumowania w Talmudzie. Autor nie tylko rekonstruuje we współczesnym języku korpus logiczny znajdujący się w Talmudzie, ale także dokonuje porównania jego otoczenia filozoficznego zarówno z myślą grecką jak i chrześcijańską.Analiza przedstawiona przez A. Schumanna pozwala lepiej zrozumieć kulturę duchową Żydów, dla której Talmud jest, obok Tory, podstawowym źródłem. Prof. dr hab. Jan Woleński, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego  

Autyzm. Miłość, przyjaźń, relacje

Felicity Sedgewick, Sarah Douglas

Felicity Sedgewick i Sarah Douglas opisują, jak wyglądają związki osób w spektrum autyzmu na różnych etapach ich życia. Badają emocje i ich okazywanie, tworzenie więzi, trudne sytuacje życiowe oraz możliwe sposoby ich rozwiązania. Omawiają przy tym najważniejsze tematy: -związki we wczesnych latach życia; -przyjaźnie dziecięce i nastoletnie; -pierwsze miłości związki romantyczne i seksualne osób dorosłych; -związki osób LGBTQ+; -związki z bliższą i dalszą rodziną; -problemy starości. Autyzm. Miłość, przyjaźń, relacje, oferuje również praktyczne zalecenia skierowane zarówno do osób autystycznych, jak i nieautystycznych - dotyczące tego, jak osiągnąć zdrowe i satysfakcjonujące związki międzyludzkie. Przewodnik po relacjach osób autystycznych na przestrzeni życia, łączący wiedzę naukową z osobistymi doświadczeniami autorek i osób w spektrum autyzmu. Wnikliwe spojrzenie na spektrum autyzmu z perspektywy związków i relacji. Izabela Hnidziuk-Machnica, dyrektor zarządzająca Fundacji Aleklasa

Between Philosophy and Science

Bartosz Brożek, Michał Heller, Roman Murawski, Tereza Obolevich, ...

A ground-breaking collection of essays which tackles the philosophical issues at play in cosmology, physics, mathematics and neuroscience. Considering topics such as the presence of ontology in cosmological theory and physics, it also weighs up the philosophical issues connected with mathematical method, the neuroscience of emotions and evolutionary anthropology. Contributions also feature on structuralism in the Platonic philosophy of science and the issue of knowledge and faith. A must for anyone interested in the philosophy of science.

Wyzwania realizmu. Strukturalne i konceptualne zagadnienia teorii kwantów w świetle badań nad kwantową grawitacją Chrisa Ishama

Łukasz Mścisławski

Czy trudności interpretacyjne nierelatywistycznej mechaniki kwantowej są zagadnieniami, które już dawno przestały być aktualne, czy zawierają jednak pewien twórczy potencjał? Czy istnieje związek między nimi a stanowiskami filozoficznymi, przyjmowanymi przez naukowców? A może konfrontacja trudności z tradycyjnymi pytaniami filozoficznymi da szansę na wypracowanie zupełnie nowych teoretycznych narzędzi badawczych, tak potrzebnych współczesnej fizyce? Książka prezentuje genezę zupełnie nowego spojrzenia na teorie fizyczne, zaproponowane przez brytyjskiego fizyka, Chrisa J. Ishama. Czytelnik zapozna się zarówno z najbardziej znanymi problemami interpretacyjnymi mechaniki kwantowej, jak również z nieco mniej popularnymi, które jednak okazują się mieć doniosłe konsekwencje. Całość prezentacji wskazuje na niezwykłe sprzężenie, które zachodzi między poszukiwaniem coraz ogólniejszych teorii fizycznych, ich formalizmem matematycznym a pewnymi wątkami filozoficznymi. Efektem zaś jest propozycja radykalnie odmiennego rozumienia teorii fizycznych, a w konsekwencji także związanych z nimi stwierdzeniami filozoficznymi, które dotąd uchodziły za oczywiste. Wprowadzenie tak abstrakcyjnego aparatu matematycznego, niejednokrotnie określanego przez Ishama jako formalizm neorealistyczny oraz zupełna zmiana rozumienia istoty teorii fizycznej i samego pojeciarealizmu, została zainicjowana przez – jak by sie wydawało – bardzo drobny krok. Wydaje sie, że jest nim sprecyzowanie, w jaki sposób można formalnie wyrazić wymagania realistyczne wobec teorii fizycznej. Isham czyni to, żądajac istnienia bardzo okreslonych struktur matematycznych. /Fragment książki/

Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem

Michał Heller

Dlaczego Bóg i geometria? Dla kogoś, kto nie liznął historii filozofii, zestawienie to może być zaskakujące, ale każdy, kto cokolwiek słyszał o Platonie, wie, że „Bóg geometryzuje”. A jeżeli cała historia filozofii sprowadza się do kilku przypisów do Platona, jak utrzymywał Alfred North Whitehead, to któreś z nich muszą się odnosić do relacji między geometrią a Bogiem. Ponieważ zarówno filozofia, jak i geometria od dawna należą do obszarów moich zainteresowań, nie mogłem nie zastanawiać się nad tym, co to znaczy, że „Bóg uprawia matematykę”. Istnieje wiele opracowań historii geometrii i całościowych, i dotyczących poszczególnych okresów. Nie jest moim zamiarem pisanie jeszcze jednego.Istnieje również wiele podręczników historii filozofii i wcale nie mniej podręczników i monografii historii dogmatyki chrześcijańskiej. Także nie chcę dodawać do tej listy mojego własnego przyczynku. Interesuje mnie to, co można wyczytać, studiując obydwa te rodzaje dzieł, a czego w żadnym z nich nie napisano wprost, przynajmniej w wystarczająco pełnym zakresie. I ja nie pretenduję do pełności, ale może uda mi się przetrzeć szlak i uchwycić kilka idei, których nie widać, gdy się drąży tylko jedną z zaangażowanych stron.   Michał Heller

Teologia nauki

Piotr Urbańczyk, Janusz Mączka

Czy warto projektować nową dyscyplinę teologiczną – teologię nauki? A może lepiej pozostawić wątki, którymi ta dyscyplina miałaby się zajmować, rozproszone po różnych działach teologii i filozofii?   Ustanowienie nowej dyscypliny mogłoby zaktywizować badania i przyczynić się do postępu w ważnych bądź co bądź kwestiach. Ale nie musi tak być. Nauka często woli kierować się własnym dynamizmem niż jakimiś wytycznymi z zewnątrz. Przyszłość pokaże. Idea została rzucona. Jeżeli znajdą się myśliciele, którzy będą tę problematykę rozwijać i zrobią to na tyle dobrze, że problematyka się skonsoliduje, to teologia nauki – czy pod tą nazwą, czy pod jakąś inną – stanie się nowym rozdziałem teologicznej myśli. Jeżeli nie, to na nic przydadzą się wydumane projekty. Jedno jest pewne – zagadnienia pozostaną i nadal będą prowokować do myślenia.   Michał Heller   Autorzy:   Grzegorz Bugajak Jerzy Dadaczyński Bogdan Dembiński Justyna Figas-Skrzypulec Michał Heller Robert Janusz Łukasz Kwiatek Tomasz Maziarka Łukasz Mścisławski Adam Olszewski Paweł Polak Dydak K. Rycyk OFM Tadeusz Sierotowicz Jan D. Szczurek  Piotr Urbańczyk Zbigniew Wolak Robert J. Woźniak

Filozofia rosyjskiego renesansu patrystycznego

Tereza Obolevich

 Synteza neopatrystyczna, czyli odrodzenie myśli Ojców Kościoła, w czasach współczesnych stanowi jeden z wiodących paradygmatów prawosławnej filozofii i teologii XX i XXI w. U źródeł tego programu stali emigracyjni rosyjscy myśliciele: o. Georgij Fłorowski, Włodzimierz Łosski oraz ich uczniowie. W swojej nowej książce Teresa Obolevitch rozważa następujące pytania: Na czym polega specyfika rosyjskiego renesansu patrystycznego wobec dotychczasowej tradycji myśli rosyjskiej? Co może wnieść zwrot patrystyczny dla rozwoju filozofii i problematyki relacji między nauką a teologią? Jakie są ograniczenia syntezy neopatrystycznej? s. Teresa Obolevitch – dr hab. filozofii. Kierownik Katedry Filozofii Religii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, honorowy członek Towarzystwa Religijno-Filozoficznego im. W. Sołowjowa w Petersburgu. Autorka ponad 100 prac (w tym 5 książek) z zakresu historii filozofii, filozofii rosyjskiej, problemu relacji między wiedzą a wiarą, tłumaczka literatury filozoficznej.

Zaburzony umysł. Co nietypowe mózgi mówią o nas samych

Kandell Eric

Dlaczego matematycy przejawiają częściej cechy autystyczne? W jakim stopniu moralne decyzje są uwarunkowane przez biologię? Czy psychoterapia może zmieniać strukturę układu nerwowego? W jaki sposób indywiduale poczucie "ja" wyłania się z fizycznej materii mózgu?   To tylko niektóre z kwestii, jakie w swojej najnowszej książce porusza noblista, jeden z pionierów współczesnej neuronauki, profesor Eric R. Kandel. Szczegółowo opisuje zakłócenia procesów mózgowych, skutkujące trapiącymi ludzkość zaburzeniami, takimi jak: autyzm, depresja, choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia, choroby Alzheimera i Parkinsona czy zespół stresu pourazowego. Kandel przybliża każde z tych zaburzeń, podaje historię ich diagnozowania i metod leczenia oraz omawia najnowsze badania z zakresu genetyki, neurochirurgii i farmakologii. Przekonuje, że badając zakłócenia pracy mózgu, pogłębimy swoją wiedzę o myśleniu, odczuwaniu, pamięci i kreatywności każdego z nas, a dogłębne zrozumienie zaburzeń pozwoli zmierzyć się z wielkim pytaniem, w jaki sposób miliardy neuronów generują świadome "ja". Przystępnie napisana, fascynująca lektura. – "The Washington Post"

Nadzieja na sensowność świata

Jerzy Surdykowski

Czy w dzisiejszym materialnym świecie rządzonym przez nieubłagane prawa fizyki jest jeszcze miejsce dla metafizyki i Absolutu? Czy człowiek pytający o sens swojego istnienia ma szanse na znalezienie odpowiedzi? Od czasów Oświecenia postępy nauki niepowstrzymanie wypierają religię z ludzkiego życia. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach obraz triumfującego Rozumu i znikającej „ciemnoty” uległ zakłóceniu. Ze zdziwieniem spostrzegamy, że w miarę postępów wiedzy nie ubywa obszarów tajemnicy, a nauka nie jest w stanie udowodnić istnienia bądź nieistnienia Boga. Kiedy stoimy twarzą w twarz z tajemnicą, pozostaje nam tylko wierzyć, że kryje się tam boskość, albo przyznać, że jesteśmy za mali, a nasz umysł zbyt ograniczony, by zmierzyć się ze złożonością przyrody. W Nadziei na sensowność świata Jerzy Surdykowski poszukuje odpowiedzi na pytanie: dlaczego umysł dociekający prawdy o kosmosie, kwantach czy tajemnicy życia wciąż formułuje pytania bez odpowiedzi, dotyczące niepoznawalnego Absolutu? I zaprasza nas, czytelników, do tego abyśmy mu w tych poszukiwaniach towarzyszyli.

Teologia ewolucyjna. Założenia - problemy - hipotezy

Wojciech P. Grygiel, Damian Wąsek

„Nie ma wątpliwości, że Wojciech P. Grygiel i Damian Wąsek charakteryzują się szczególną wrażliwością na współczesne „znaki czasu”, do których należą między innymi niebywały rozwój nauk przyrodniczych oraz postęp w dziedzinie technologii. Bardzo dobrze rozumieją potrzebę budowania mostów między chrześcijańską teologią a współczesną kulturą intelektualną, zwłaszcza w kontekście niestety wciąż jeszcze propagowanej fragmentarycznej wizji świata. Autorom Teologii ewolucyjnej towarzyszy przy tym głęboka świadomość, że w procesie wzajemnej wymiany wyników badań należy zachować zarówno krytyczną otwartość, jak też stałe dążenie do jedności teologii z naukami przyrodniczymi, z poszanowaniem ich różnorodności i autonomii”.   ks. dr hab. Antoni Nadbrzeżny

Potęga nieskończoności. Jak rachunek różniczkowy i całkowy odkrywa tajemnice wszechświata

Steven Strogatz

Beststeller w zestawieniu New York Timesa. Książka nominowana do nagrody Naukowa Książka Roku Royal Society za 2019 rok. Bez rachunku różniczkowego i całkowego nie mielibyśmy telefonów komórkowych, telewizji, nawigacji satelitarnej ani badań ultradźwiękami. Nie rozumielibyśmy DNA, nie odkryli Neptuna ani nie nosili pięciu tysięcy piosenek w kieszeniach. Potęga nieskończoności opowiada o tym, jak rachunek różniczkowy i całkowy kusił i zachwycał jego odkrywców, począwszy od swych pierwszych przebłysków w starożytnej Grecji, a kończąc na odkryciu fal grawitacyjnych (zjawiska przez niego przewidzianego). Strogatz ujawnia, jak ta postać matematyki potrafiła sprostać wyzwaniom każdej epoki: wyznaczyć pole koła korzystając jedynie z piasku i patyka; wyjaśnić, dlaczego Mars czasami idzie „do tyłu”; wytworzyć elektryczność za pomocą magnesu; zapewnić, aby rakieta nie ominęła Księżyca; odwrócić losy walki z AIDS. „Wspaniała książka. Szereg inteligentnych i zdumiewających historii, które ukazują, jak rachunek różniczkowy i całkowy przyczynił się do powstania naszego współczesnego świata”. — „The Washington Post”