Verleger: Wydawnictwo UNIVERSITAS
Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS zostało założone w 1989 roku przez pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Universitas jest jednym z najważniejszych i najwyżej cenionych wydawnictw naukowych w Polsce. Specjalizuje się w publikowaniu książek naukowych i popularnonaukowych z dziedziny humanistyki, ze szczególnym uwzględnieniem historii i teorii literatury, historii sztuki, nauki o języku. Do naszych czołowych serii wydawniczych należą Horyzonty Nowoczesności, Język Polski dla Cudzoziemców, Krytyka XX i XXI wieku, Klasycy estetyki polskiej, Klasycy współczesnej myśli humanistycznej, Dziennikarstwo i świat mediów oraz seria Estetyczna. Możemy się również poszczycić licznymi publikacjami z dziedziny historii sztuki, a także historii i estetyki fotografii. Do grona naszych autorów zaliczyć możemy m.in. Stanisława Cata-Mackiewicza, prof. Władysława Bartoszewskiego, prof. Michała Głowińskiego, Adama Michnika, prof. Henryka Markiewicza, prof. Andrzeja Walickiego, prof. Stanisława Waltosia, prof. Franciszka Ziejkę.
889
E-book

Dyplomacja i arrasy. Wokół powrotu zbiorów wawelskich do Polski 1945-1961

Bogdan Grzeloński

Książka jest pierwszą  w literaturze polskiej i kanadyjskiej  rekonstrukcją, owianej legendą historią migracji zbiorów wawelskich, znanych pod nazwą „skarbów”, z Londynu do Kanady w lipcu 1940 r. i 15 letniego wyczekiwania na powrót do kraju (1946-1961). Autor przedstawia przyczyny i szczególne okoliczności, które spowodowały, że po zakończeniu II wojny aż do 1961 r. zbiory nie zostały sprowadzone z Kanady do Polski. Pracując nad tą monografią  wykorzystał całą literaturę przedmiotu, liczne źródła drukowane i znajdujące się w archiwach: w Ottawie , Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie  i  Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Losy tych zbiorów  poza krajem pokazał z trzech perspektyw: rządu i dyplomacji Polski Ludowej, kanadyjskich władz federalnych i prowincjonalnych oraz rządu na uchodźstwie w Londynie i środowisk emigracyjnych.   O pracy profesor Włodzimierz Borodziej napisał, że : „Wyłania się z tego gęsty, znakomicie odzwierciedlający marginalny z punktu widzenia historii powszechnej, całkiem ważny dla dziejów PRL – obraz strukturalnych konfliktów, możliwości oddziaływania jednostek i roli instytucji pozarządowych, negocjacji dyplomatycznych w punkcie szczytowym Zimnej Wojny”. Narracja autora udanie prowadzi czytelnika przez fascynujące losy skarbów dlatego pracę czyta się znakomicie. W styczniu 2016 r. upłynęło 55 lat od powrotu arrasów na Wawel.   Bogdan Grzeloński, historyk. Zajmuje się dyplomacją Stanów Zjednoczonych Ameryki i Polski. Ambasador RP w Kanadzie 1997-2000. Profesor na Wydziale Prawa SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego w Warszawie. Wydał: „Dyplomacja Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec zagrożenia Czechosłowacji i Polski (12 marca 1938-1 września 1939)” (1995), „Dyplomaci USA 1919-1939” (2004),  „Niedobrani sojusznicy. Ambasadorzy Roosevelta w ZSRR ” (2013 ).

890
E-book

Biserka

Łukasz Mańczyk

Opowieść o celibacie. O zakonie tłumaczy. Biserka Rajčić, była przez pięćdziesiąt lat notariuszem polskiej literatury. Adwokatem, gońcem, tłumaczem przysięgłym. Przerywa milczenie, po pięćdziesięciu latach w cieniu autorów, których przekłada i spraw o których pisze. Serbka. Laureatka nagrody „Transatlantyk” dla najlepszego tłumacza literatury polskiej (2009). W dorobku, liczącym przeszło 1500 pozycji bibliograficznych, ma ponad 70 książek z zakresu poezji, prozy, filozofii, teorii literatury, eseju i reportażu. Nawiązuję kontakt z autorem do końca życia. Te przyjaźnie są specyficzne, bo rzadko się widzimy, ale często rozumiemy bez słów. B.R.   Łukasz Mańczyk – ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz scenopisarstwo w Łódzkiej Szkole Filmowej. Wydał trzy książki: Służebność światła, Kraków 2004 (Nagroda im. Kazimiery Iłłakowiczówny za debiut roku); Pascha 2007/punkstop, Kraków 2009, Affirmative, Belgrad 2006. Bezpartyjny radny Krowodrzy, Dzielnicy V Krakowa.

891
E-book

Wiersz... i cała reszta. Rozważania o poezji i krytyce po 1989 roku

Jakub Skurtys

W książce tej próbuję zdać relację z przesunięć estetycznych i programowych w ostatnich trzech dekadach, uzupełniając obraz liryki zaangażowanej, opisanej przeze mnie we Wspólnym mianowniku (2020), o jego drugie skrzydło: neoliberalną, centrową poezję nowego mieszczaństwa, wyrosłą z buntu przeciwko polityczności literatury i alegorycznym językom wysokiego modernizmu. Część pierwszą poświęcam w większości twórcom uznanym w późnych latach dziewięćdziesiątych za towarzyszy lub bezpośrednich spadkobierców „brulionu” (Śliwka, Sośnicki, Siwczyk, Wolny-Hamkało). Mierzę się w niej z problemami stabilizowania się i kostnienia wiersza około- i postbrulionowego. Jest to model poezji, który splótł indywidualistyczną perspektywę i ironiczny dystans z apokryficzną tęsknotą za metafizyką. Chociaż z początku stwarzał szansę uwolnienia jednostkowego głosu od obciążeń etycznych i politycznych, z czasem stał się wykładnią zachowawczej filozofii rodzącej się właśnie klasy średniej. W drugiej części książki skupiam się na poetyckich i krytycznoliterackich konsekwencjach zwrotu politycznego sprzed dekady. Staram się prześledzić zmiany związane ze zdynamizowaniem form podawczych wiersza i zwiększeniem ich politycznego potencjału (u Pietrek, Góry czy Taranka), ale też opisać ostatnie spory wokół liryki, a więc strategie społecznego angażowania się lub klerkowskich uników w samej krytyce.   Jakub Skurtys (ur. 1989) – krytyk i historyk literatury; pracuje w Instytucie Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim; naukowo zajmuje się historią awangardy, studiami nad codziennością oraz związkami literatury i ekonomii; autor książki krytycznoliterackiej Wspólny mianownik. Szkice o poezji i krytyce po 2010 roku oraz wyborów wierszy Agnieszki Wolny-Hamkało Zerwane rozmowy. 105 wierszy na inne okazje i Jarosława Markiewicza Aaa!... (wraz z Dawidem Kujawą i Rafałem Wawrzyńczykiem). Współpracuje z „Odrą”, „Małym Formatem” i „Wizjami”.

892
E-book

Ludzie-rzeczy-ludzie. O porządkach społecznych, w których rzeczy łączą, a nie dzielą

Andrzej Waśkiewicz

Niewielu dziś pewnie ascetów, wzorem Diogenesa gotowych do życia w beczce, ale też z pewnością nie wszyscy cieszący się życiem w społeczeństwie dobrobytu myślą tylko o tym, by dorównać bogactwem legendarnemu Krezusowi. Rzec można, że człowiek dojrzały podchodzi do rzeczy rzeczowo. Inaczej niż dzieci, dla których każda z nich jest zabawką, rozróżnia ich obiektywne przeznaczenie i subiektywny sens posiadania. Społeczna wartość rzeczy – jej zdolność do wymiany na inne – zagłusza jednak ten instynkt. […] Szczęśliwe społeczeństwa, o których będzie mowa w tej książce, nie znają zatem towarowej wymiany dóbr między ludźmi ani ich redystrybucji, która koryguje niekorzystne społecznie skutki samej wymiany. Jak sobie radzą bez nich? Mechanizmowi wymiany rynkowej odpowiadają w nich trzy zasady organizujące życie materialne. Po pierwsze, reglamentowanie zasobów, jakimi zbiorowo i/lub indywidualnie dysponują członkowie społeczeństwa – nikt nie będzie posiadać nadwyżki dóbr, którą przekształci w relację nadrzędności wobec innych, nikt też nie będzie odczuwać ich braku i domagać się od innych rekompensaty. Po drugie, odtowarowienie rzeczy poprzez nadanie im statusu darów – ludzie będą podejmować wymianę darów tylko z tymi, którzy mogą je odwzajemnić, dzięki czemu związki między nimi mieć będą charakter osobisty, bezpośredni i dobrowolny, nawet jeśli wymieniane rzeczy należą do dóbr niezbędnych do życia. Po trzecie, odwartościowanie (w sensie ekonomicznym) rzeczy za sprawą ich powszechnej dostępności – każdą potrzebę materialną człowiek będzie mógł zaspokoić bez konieczności wchodzenia w związki z innymi; ludzie samowystarczalni materialnie będą utrzymywać stosunki ze sobą ze względu na inne, niematerialne, potrzeby. Wyobraźnia utopistów podpowiada im więc takie porządki, które raz na zawsze rozwiązują problem niesymetrycznych relacji pomiędzy ludźmi, o ile przyczyną owej nierównowagi są dobra materialne. W tego rodzaju społeczeństwach rzeczy jedynie łączą ludzi, nie dzieląc ich i nie tworząc między nimi podziałów, a w konsekwencji konfliktów. Ich projektodawcy są bowiem przekonani, że rzeczy w istocie mają potencjalnie wielką władzę nad ludźmi – tyleż jako środki dominacji, co obiekty pożądania – i oprzeć się ich sile można wyłącznie zbiorowym wysiłkiem. […] A jeśli rzeczy pozostaną dla ludzi tylko rzeczami, ludzie dla siebie pozostaną ludźmi – w idealnych społeczeństwach nieznana będzie zarówno fetyszyzacja rzeczy, jak i reifikacja ludzi.  ze Wstępu Andrzej Waśkiewicz – profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wykładający na macierzystym Wydziale Socjologii i w Kolegium Artes Liberales, autor książek z zakresu historii idei: Interpretacja teorii politycznej (1988); Polityka dla dorosłych. Eseje (2006); Obcy z wyboru. Studium filozofii aspołecznej (2008, wyd. ang. 2015); Paradoksy idei reprezentacji politycznej (2012, wyd. ang. 2020).

893
E-book

Rzecznik prasowy w otoczeniu mediów. Teoria i praktyka

Krzysztof Gajdka

Bohaterami tej książki, napisanej żywym publicystycznym językiem, są rzecznicy prasowi. Czytelnik znajdzie tutaj dziesiątki przykładów udanych i nieudanych rzecznikowskich przedsięwzięć, a także ponad sto pytań i zagadnień do dyskusji, co ma być w zamiarze autora (byłego dziennikarza i rzecznika prasowego) zaproszeniem do debaty nad rolą, rangą i kondycją rzecznictwa prasowego na arenie współczesnych działań komunikacyjnych. Książka jest podręcznikiem dla adeptów profesji medialnych (studentów, słuchaczy studiów podyplomowych, uczestników profesjonalnych szkoleń i kursów, doktorantów), a zarazem poradnikiem dla czynnych rzeczników, szczególnie tych z krótszym stażem w zawodzie. Pozycja będzie  ciekawa również dla ludzi mediów, którzy po jej lekturze z całą pewnością inaczej spojrzą na współpracujących z nimi rzeczników.     Dr hab. Krzysztof Gajdka – literaturoznawca i medioznawca. W przeszłości dziennikarz, rzecznik prasowy, pełnomocnik ds. polityki informacyjnej, specjalista ds. public relations, dyrektor w spółce prawa handlowego, członek Zarządu Miasta. Absolwent studiów MBA (dyplom brytyjski). Dyrektor organizacyjny cyklu konferencji naukowych „Rzecznicy prasowi a public relations” (2006-2009), do udziału w którym udało się zaprosić wybitnych przedstawicieli środowisk rzecznikowskiego i piarowskiego, cenionych naukowców i szanowanych dziennikarzy. Redaktor kilkusetstronicowego tomu pt. "Rzecznictwo prasowe. Teoria-praktyka-konteksty" (Katowice 2010). Obecnie wykładowca kilku uczelni wyższych w kraju i za granicą, na kierunkach: dziennikarstwo i komunikacja społeczna, informatyka, kulturoznawstwo, komunikacja medialna i reklama. Zajęcia z rzecznictwa prasowego prowadzi  w Studium Dziennikarskim Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. 

894
E-book

Promocja edukacji akademickiej w Polsce po roku 2000

Marek Zimnak

  Autor nie ogranicza swoich rozważań tylko do perspektywy uczelni, ale podejmuje też kwestię promocji nauki, jako takiej, słusznie widząc istotny związek między obrazem nauki w świadomości społecznej a potrzebami edukacyjnymi, statusem ludzi wykształconych, szansami na rynku pracy, itp. Monografię Marka Zimnaka oceniam wysoko z uwagi na fakt, że jest to dzieło praktyka i teoretyka. (Z recenzji recenzji dr hab. Mariana Jasiukiewicza) Marek Zimnak jest doktorem ekonomii (specjalność marketing); wcześniej ukończył magisterskie studia polonistyczne. Jako praktyk związany pierwotnie (2003-2005) z Politechniką Wrocławską, a od 2005 roku z Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu, natomiast jako teoretyk jest kierownikiem Zakładu Public Relations w Dolnośląskiej Szkole Wyższej, gdzie pracuje jako adiunkt. Od lat 2005/6 kieruje pracami zarządu Stowarzyszenia PR i Promocji Uczelni Polskich „PRom”, a w latach 2005-2012 reprezentował Polskę w Komitecie Sterującym European Universities Public Relations&Information Officers Association (EUPRIO). Kieruje ponadto pracami Porozumienia Uczelni Wrocławskich, realizującego od 2005 roku projekty promujące wrocławski ośrodek akademicki. Wieloletni dziennikarz (m.in. redaktor naczelny miesięcznika komputerowego CHIP), właściciel agencji public relations, publicysta, trener i wykładowca.

895
E-book

Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka

Ewa Maciejewska-Mroczek

Książka Ewy Maciejewskiej-Mroczek to socjologiczna analiza współczesnego projektu dziecka. Autorka przedstawia go jako płynny, zmienny, znajdujący się w nieustannym ruchu. Analiza przeprowadzona jest ze świadomością historycznych procesów, które go ukształtowały, i jego wewnętrznego zróżnicowania. Przedmiotem zainteresowania autorki są zabawki – wytwory kultury materialnej bliskie dzieciom, a we współczesnych społeczeństwach zachodnich bardzo rozpowszechnione. Obecnie uważa się, że zabawa powinna kształtować dziecko, jest jego pracą. To ze względu na nie, a jeszcze precyzyjniej – ze względu na przyszłego dorosłego, którego w nim widzimy, zabawki mają odzwierciedlać kulturowe systemy znaczeń tworzonych wokół takich pojęć jak płeć, pozycja społeczna, konsumpcja, samorealizacja, wiedza itp. Autorka analizuje różnorodne dane, łącząc pewne uniwersalia kultury globalnej ze specyfiką polskiego „tu i teraz”. Celem było spojrzenie na współczesne społeczeństwo poprzez zabawki i dowiedzenie się tego, w jaki sposób owe materialne obiekty, stanowiące istotny element świata dziecięcego, odzwierciedlają i zarazem konstruują projekt dziecka.  

896
E-book

Demokracja na rozdrożu. Deliberacja czy partycypacja polityczna?

Janusz Grygieńć

Demokracja na rozdrożu jest niezwykle kompetentnym przeglądem najważniejszych koncepcji demokracji partycypacyjnej i deliberacyjnej. Dotyczy najważniejszych sporów, jakie toczone są obecnie o optymalny kształt demokracji. W kolejnych rozdziałach autor dyskutuje kwestie, które są kluczowe dla zrozumienia osobliwości systemu demokratycznego i jego cech wyróżniających. Osią rozważań autora jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jaka powinna być w demokratycznych społeczeństwach relacja między dyskusją problemów społecznych i politycznych, udziałem szerokich mas w polityce a wysłuchiwaniem głosów ekspertów, którzy powinni reprezentować trzeźwe, obiektywne stanowisko poparte danymi naukowymi. W książce więc rozważane są problemy, którymi żyją wręcz współczesne demokracje: czy wpływ ekspertów na decyzje polityczne nie zabija aktywności politycznej obywateli?; czy masy są w stanie stworzyć prawidłowe rozwiązania polityczne?; czy możliwe jest dyskutowanie kwestii społecznych i politycznych na każdym poziomie? Grygieńć bardzo kompetentnie prowadzi czytelnika poprzez meandry tych dyskusji, pokazując klarownie argumenty na rzecz każdego z tych stanowisk oraz argumenty, które mogą je podważyć. Książka będzie na pewno czytana przez wszystkich tych, którzy interesują się polityką, a warto też byłoby, żeby przeczytali ją ci, którzy politykę czynnie uprawiają. Z recenzji prof. dra hab. Leszka Koczanowicza

897
E-book

Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna. Szkice z pogranicza neurosemiotyki i historii kultury

Jan Kordys

Książka jest rezultatem interdysplinarnych dociekań, od filozofii języka po psychoanalizę. Opowiada o przygodach umysłu, jego aktywności ujawniającej się w codziennych zachowaniach, w obserwacjach oraz eksperymentach neuropsychologów, w czynach bohaterów Homera czy dziele Prousta. Jako prezentacja nurtów w humanistyce - wskazuje również na istotne tematy rozpoczynającego się stulecia w innych dziedzinach, które nie pozostaną bez wpływu na tę pierwszą. Wydaje się bowiem, że umysł będzie dla biologii XXI wieku tym, czym w minionym był dla niej gen (Erik Kandel). Natomiast w refleksji nad umysłem dominantą stanie się pamięć (François Jacob). Druga połowa XX wieku przyniosła znaczącą zmianę w podejściu do relacji między umysłem a mózgiem. Nieinwazyjne techniki badawcze ukazują ‘biologię świadomości’, a zarazem - wymiar społeczny aktywności mózgu. Na styku neuroscience, cognitive science, antropologii kulturowej, lingwistyki powstaje obraz człowieka jako bytu mózgowego i cielesnego, a zarazem istoty społecznej posługującej się językiem oraz innymi systemami znaków. Ponadto, rozumienie - chociażby cząstkowe - mechanizmów mózgu jest niezbędne, abyśmy mogli szukać odpowiedzi na pytania: na ile czynniki warunkujące akty, emocje, myśli są podporządkowane prawom neurofizjologii? a więc również: czy jesteśmy czymś więcej niż nasze mózgi, żyjąc w dwóch splecionych ze sobą światach: jednym rządzonym przez biologię, drugim - przez porządek symboliczny? Stopniowo rodzi się także dialog między psychiatrią, neurobiologą, psychoanalizą. Jego źródeł można szukać w pracach neurologów z przełomu XIX i XX wieku (tradycji kontynuowanej przez Aleksandra Łurię czy Olivera Sacksa), którzy łączyli subtelną analizę kliniczną z głębokim rozumieniem pacjentów.

898
E-book

Europa Środkowo-Wschodnia, Polska a Niemcy w Europie. Wybrane studia i eseje

Stefan Troebst, Magda Włostowska

Znaczną intensyfikację relacji między zjednoczonymi Niemcami a nową Polską od 1989 roku można zauważyć na płaszczyźnie nie tylko politycznej i kulturalnej, ale także nauk humanistycznych i nauk o społeczeństwie. W związku z tym wiele nowszych artykułów autora ukazało się w ostatnich latach w języku polskim. W kraju sąsiedzkim Niemiec największym zainteresowaniem cieszyły się opracowania związane z polityką historyczną, pamięcią o dyktaturze, przymusową migracją oraz przełomami epokowymi, a także poruszające temat historycznego przypisywania Polsce miejsca z jednej strony w Europie Środkowo-Wschodniej, z drugiej zaś – w Europie, i to w znaczeniu „Zachodu” czy „Okcydentu”, a nie jedynie Unii Europejskiej. Jest to, pomijając polsko-niemieckie relacje bilateralne, kolejna wspólna cecha Polaków i Niemców, czyli ich europejskość. Niektóre teksty zebrane w tomie są zdecydowanie polonocentryczne, inne opuszczają ramy narodowe oraz dwustronne i przyglądają się historycznym mezoregionom Europy lub Europie jako całości. Publikację dopełniają wywiad dla polskiego czasopisma specjalistycznego na temat znaczenia Lwowa w rozwoju nowoczesnego prawa międzynarodowego oraz autobiograficzna reminiscencja do – ze znakiem zapytania – otwartej na świat Polski Ludowej. Stefan Troebst (ur. w 1955) studiował historię, slawistykę, bałkanologię, politologię i islamistykę na uniwersytetach w Tybindze, Berlinie, Sofii, Skopje i Bloomington w stanie Indiana. Po obronie pracy doktorskiej pracował w Katedrze Współczesnej Historii Europy Wschodniej na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim (Freie Universität Berlin), gdzie również się habilitował. Od 1999 roku jest profesorem historii kultury Europy Wschodniej na Uniwersytecie Lipskim oraz pełni funkcję wicedyrektora Instytutu Historii i Kultury Europy Wschodniej im. Leibniza (Leibniz-Institut für Geschichte und Kultur des östlichen Europa, GWZO) w Lipsku. Jest autorem książek Mussolini, Makedonien und die Mächte 1922–1930. Die „Innere Makedonische Revolutionäre Organisation” in der Südosteuropapolitik des faschistischen Italien (1987), Handelskontrolle – „Derivation” – Eindämmung. Schwedische Moskaupolitik 1617–1661 (1997), Erinnerungskultur – Kulturgeschichte – Geschichtsregion. Ostmitteleuropa in Europa (2013) oraz wydawcą serii opracowań „Forschungen zur Geschichte und Kultur des östlichen Mitteleuropa”, „Armenier im östlichen Europa”, „Visuelle Geschichtskultur” i „Moderne europäische Geschichte”.

899
E-book

Sześć odcieni czerni. Szkice o klasykach powieści noir

Piotr Stasiewicz

Książka Sześć odcieni czerni. Szkice o klasykach powieści noir jest, w zamierzeniu autora, uzupełnieniem istotnej luki w polskim literaturoznawstwie, jaką jest brak naukowej refleksji nad zjawiskiem znanym jako powieść noir. Stosowane w Polsce od kilkudziesięciu lat określenie „czarny kryminał” jest z jednej strony mylące, z drugiej niemające swego odpowiednika w żadnym innym języku, z trzeciej zacierające związek tej literatury z filmem noir, z czwartej wreszcie nieoddające istoty samego zjawiska. Proponowane tu szkice dotyczą sześciu najważniejszych przedstawicieli prozy określanej mianem noir w literaturze amerykańskiej, którzy swoje utwory napisali i wydali między 1929 i 1960 rokiem. Są to Dashiell Hammett, James M. Cain, Raymond Chandler, Cornell Woolrich, David Goodis i Jim Thompson. Każdy w nich w indywidualny sposób przedstawiał wizję świata i kreował swoich bohaterów, współtworząc tym samym zjawisko, które określamy dziś jako prozę noir. Zawartym w niniejszej książce szkicom poświęconym autorom uznanym od lat za klasyków literatury kryminalnej, Hammettowi, Cainowi i Chandlerowi, towarzyszą analizy dotyczące mniej znanych twórców, Woolricha, Goodisa, Thompsona, mających – szczególnie na gruncie polskim – status pisarzy zapomnianych, nieczytanych i nietłumaczonych, a których wkład w zjawisko literatury noir trudno jednak przecenić. Od autora   Piotr Stasiewicz (ur. 1974) – wykładowca literatury na Uniwersytecie w Białymstoku, autor książek Poezja Tomasza Kajetana Węgierskiego (2012), Między światami. Intertekstualność i postmodernizm w literaturze fantasy (2016) oraz artykułów poświęconych literaturze XVIII wieku, współczesnej fantastyce i historii gier komputerowych.

900
E-book

Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków

Janusz Sondel

W Słowniku znalazły się nie tylko terminy prawne, ale i ogromna liczba innych haseł spoza zakresu prawa. Ze względu na specyfikę niektórych terminów technicznych autor opatrzył je dodatkowym komentarzem, często o charakterze encyklopedycznym. Dzięki temu Słownik, zalecany dla prawników i historyków, może także służyć przedstawicielom innych dyscyplin naukowych. - ponad 100 000 haseł - kompletna terminologia prawna z epoki antyku - podstawowe terminy prawne z okresu średniowiecza - obszerne, encyklopedyczne wyjaśnienia terminów prawnych - słownictwo wykraczające poza terminologię używaną przez prawników - także dla przedstawicieli innych dyscyplin naukowych - niezastąpiona pomoc dla studentów

901
E-book

Anioł Ślązak Mickiewicza

Andrzej Lam

Rozprawa Anioł Ślązak Mickiewicza prezentuje różne przejawy obecności wrocławskiego mistyka w twórczości autora Dziadów. Zawiera studium o miejscach w poezji Mickiewicza zainspirowanych lekturą wrocławskiego poety, który budzi w Polsce i na świecie niesłabnące zainteresowanie. Kondensacja myśli w aforystycznych formułach i siła emocji sprawiają, że epigramaty Ślązaka mogą być odbierane nie tylko jako wyrażony językiem poetyckim system teologiczny, ale też jako najwyższej próby liryka. Andrzej Lam z precyzją wytrawnego filologa zaopatruje utwory w objaśnienia kulturowe, filozoficzne, komentuje problemy translatorskie, umożliwiając wnikliwą lekturę każdemu czytelnikowi. Polonista otrzymuje natomiast rzecz wyjątkową i arcyważną. Praca weryfikuje dotychczasowe ustalenia dotyczące  korespondencji epigramatów Cherubinowego wędrowca z Mickiewiczowskimi Zdaniami i uwagami. Rozwiązuje podstawową zagadkę: z jakiego wydania Anioła Ślązaka Mickiewicz korzystał. Wreszcie zawiera metryki wszystkich „zdań” Mickiewicza, w których występują te wpływy, z podaniem synoptycznie utworów obu poetów. Rzecz dla mickiewiczologów nie do przecenienia. (Dr Ewa Hoffmann-Piotrowska) Andrzej Lam, profesor nauk humanistycznych, absolwent krakowskiego Liceum im. B. Nowodworskiego, studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Związany z Uniwersytetem Warszawskim, był dyrektorem Instytutu Literatury Polskiej i kierownikiem Zakładu Literatury XX wieku. Prowadził wykłady i seminaria na Uniwersytecie J. Gutenberga w Moguncji i w Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pułtusku. Był redaktorem Rocznika Literackiego. Prace historycznoliterackie i poetologiczne poświęcił głównie problematyce awangardy. Redaktor Pism Karola Irzykowskiego, autor antologii poetyckich, tłumacz Horacego i utworów, które złożyły się na kolekcję niemieckiej poezji klasycznej, obejmującą również wszystkie dzieła poetyckie Anioła Ślązaka. Ewa Hoffmann-Piotrowska „Nowe Książki”

902
E-book

Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni

Daniel Kalinowski, Adela Kuik-Kalinowska, Małgorzata Mikołajczak

Seria  prezentuje prace podejmujące nowatorskie interdyscyplinarne badania nad regionalizmem literackim. Jej celem jest ukazanie tradycji literackich badań regionalnych, rozpoznanie sytuacji literatury regionalnej w Polsce i rekonceptualizacja obszaru literaturoznawstwa regionalistycznego w perspektywie nowych orientacji pojawiających się w światowej humanistyce.  „Geografia wyobrażona” to jedno z tych pojęć, które uzmysławiają ekspansywny potencjał zwrotu przestrzennego. Wywiedziona z rozważań Edwarda Saida, który o geografii wyobrażonej pisał w kontekście praktyk kolonizacyjnych, podlega dziś znamiennej dekontekstualizacji i dzieląc los innych terminów, trafiających na podatny grunt badań kulturowych, funkcjonuje w szerokim − transdyscyplinarnym i ostatecznie nieustalonym − znaczeniu. W obszarze współczesnego literaturoznawstwa „geografia wyobrażona” jest jednym z haseł wywoławczych literackiej imagologii terytorialnej i w dynamicznie rozwijających się badaniach nad przestrzenią sygnuje kulturowe reprezentacje i zapisy miejsc, przy czym jej domeną pozostaje sfera obrazowania transmitującego relacje przestrzeni i władzy. W takim rozumieniu geografia wyobrażona zbliża się do geopoetyki. Jak się wydaje, na gruncie badań literaturoznawczych zakresy znaczeniowe obu pojęć są podobne, choć można by też, różnicując ich status, powiedzieć, że geografia wyobrażona stanowi przedmiot badań geopoetyki. Tak właśnie traktują ją autorzy tej książki, piszący o geografii wyobrażonej regionu. Prezentowany tu katalog tematyczny obejmuje bogatą topikę przestrzenną − mieszczą się w niej zarówno krajobrazy kulturowe, motywy i mity spacjalne (wraz z ich społecznym, historycznym i politycznym uwarunkowaniem), jak i konstruująca je metaforyka, tj. zjawiska, które w podtytule książki ujęte zostały jako „literackie figury przestrzeni”.  

903
E-book

Max Scheler między innymi

Jaromir Brejdak

Nowa książka Jaromira Brejdaka, zatytułowana Max Scheler między innymi, stanowi kolejny ważny etap jego badań nad myślą niemieckiego filozofa. Autor z godną podziwu konsekwencją rozwija swoje rozważania nad myślą Schelera, tym razem podporządkowując je zastosowanej w pracy metodzie (…). Centralnym punktem (…) staje się więc możliwość wglądu w wybrane zagadnienia twórczości Schelera, w taki sposób, aby za pomocą Innych możliwie najpełniej zajaśniało to, co w myśli głównego bohatera dotąd pozostawało nie do końca rozświetlone. Taka metoda jest podstawą tworzenia nowych możliwości interpretacyjnych pozwalających zobaczyć twórczość Schelera w nowym świetle; czyni to interpretacje Brejdaka intrygującą częścią jego, prowadzonych na własny oryginalny sposób, zmagań z twórczością nieco zapomnianego myśliciela. prof. Krzysztof Mech, Uniwersytet Jagielloński Max Scheler między Innymi to próba rekonstrukcji wpływu Schelerowskiej myśli na tytułowych Innych, otwierająca przestrzeń rozmowy prowadzonej z Schelerem zarówno w czasie rzeczywistym, jak i wyimaginowanym. Uczestnikami tego dialogu byli Edyta Stein, Victor Frankl, Helmuth Plessner, a także Edmund Husserl, Martin Heidegger, Dietrich Bonhoeffer, Charles Taylor czy Niklas Luhmann. Na gruncie polskim obfity filozoficzny plon dialogu z Schelerem wydała jego koncepcja solidarności, mająca swoich dyskutantów w osobach Józefa Tischnera i Karola Wojtyły. Znajdziemy tu również przykłady dialogu wewnętrznego Schelera z fascynującymi go rozmówcami, jak Fryderyk Nietzsche czy Mistrz Eckhart. Ostatni, najdłuższy rozdział monografii zamyka wyimaginowany dialog pomiędzy Schelerem a psychologiem rozwoju Michaelem Tomasello. Jest on dowodem na aktualność myśli Maxa Schelera, którego tezy dotyczące intencjonalności zbiorowej po latach znajdują empiryczne potwierdzenie w badaniach psychologii rozwoju. Jaromir Brejdak – profesor filozofii, absolwent Politechniki Wrocławskiej, doktor filozofii Uniwersytetu Ludwiga-Maximiliana w Monachium (Philosophia crucis. Heideggers Beschäftigung mit dem Apostel Paulus, Frankfurt 1996). Habilitacja w IFiS PAN na podstawie rozprawy Odcienie obecności. Próba analizy fenomenu, Kraków 2007. Inne publikacje książkowe: Słowo i czas. Problem rozumienia Innego w hermeneutyce i teorii systemu, Szczecin 2004; Cierń w ciele. Myśl Apostoła Pawła w filozofii współczesnej, Kraków 2010; Ewangelia Zaratustry, Warszawa 2014; The Thorn in the Flesh. The Thought of Apostle Paul in Modern Philosophy, Zürich 2017; Zrozumieć Innego. Próba rozumienia Innego w fenomenologii, hermeneutyce, filozofii dialogi i teorii systemu, Kraków 2020. Współtwórca Szczecińskich Dni Kultury Żydowskiej Adlojada.  

904
E-book

Wielojęzyczność jako wyzwanie społeczne, kulturowe i edukacyjne

Anna Żurek

Książka stanowi owoc wspólnych dyskusji prowadzonych podczas spotkań Zespołu Języka Polskiego poza Granicami Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w latach 2021 i 2022 z różnymi naukowcami z Polski i zagranicy. Co ważne, ukazuje kierunki współczesnych badań polonistycznych nad wielojęzycznością postrzeganą jako wyzwanie społeczno-kulturowe, językowe i edukacyjne. Wielopłaszczyznowa perspektywa podkreśla interdyscyplinarny charakter omawianego zjawiska oraz jego wewnętrzną złożoność. Kontakty języka polskiego dotyczą różnych kontekstów, w tym badań dwujęzyczności polsko-portugalskiej i portugalsko-polskiej w Brazylii, dwujęzyczności ukraińsko-polskiej w Polsce, dwujęzyczności angielsko-polskiej w Wielkiej Brytanii, wielojęzyczności rumuńsko-ukraińsko-rosyjsko-polskiej oraz wielojęzyczności rodzin polsko-egipskich. Całość zamyka prezentacja działalności Zespołu Języka Polskiego poza Granicami Kraju, a w szczególności cyklu, dzięki któremu powstała prezentowana monografia. Wyniki badań bilingwizmu prowadzone w różnych aspektach, środowiskach, przy zastosowaniu zróżnicowanych metod są przydatne w lingwistyce, glottodydaktyce, logopedii, socjolingwistyce. Jak wynika z zaprezentowanych tekstów wiele zagadnień ma walor perspektywiczny, wymaga dalszych pogłębionych analiz. Tym bardziej że Polska z kraju monolingwalnego staje się krajem wielojęzycznym. z rec. prof. dr hab. Elżbiety Sękowskiej, UW Tom dotyczy aktualnej problematyki, wciąż niewystarczająco opisanej w polskim językoznawstwie, a poszczególne rozdziały powinny zainteresować zarówno językoznawców, jak i przedstawicieli innych dyscyplin. z rec. dr. hab. Michała Głuszkowskiego, prof. UMK Redaktor serii dr hab. Anna Żurek pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim jako badaczka i dydaktyczka, kieruje Szkołą Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców UWr, jest pomysłodawczynią serii wydawniczej "Glotto-Logo", poświęconej zagadnieniom związanym z nauczaniem języka polskiego jako obcego, drugiego, odziedziczonego, a także z wielojęzycznością i logopedią. Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia z zakresu: teorii akwizycji języka, bilingwizmu, etykiety językowej, dydaktyki i metodyki języka polskiego jako obcego, komunikacji międzykulturowej oraz edukacji dzieci z doświadczeniem migracyjnym (w tym uchodźczym). Szczegółowe informacje o Autorkach i Autorach poszczególnych tekstów znajdują się na końcu książki.

905
E-book

Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej

Ryszard Nycz

Autor po raz kolejny pisze historię literatury najnowszej, począwszy od późnego romantyzmu (Norwid) do dni ostatnich (Herbert, Herling-Grudziński), szczególny nacisk kładąc na relację między tekstem i rzeczywistością, na sposoby wyrażania świata. Literatura nurtu obiektywistycznego, obstając za istnieniem „tamtej strony” dyskursu, równocześnie uznaje, że nie mamy do niej żadnego bezpośredniego dostępu. Jest zaszyfrowanym zapisem rzeczywistości, który trzeba dopiero właściwie odczytać.

906
E-book

Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty

Anna Włodarczyk

Książka ta omawia wielowymiarowość pojęcia "terapii" w edukacji. W sposób ciekawy przedstawione zostały analizy i interpretacje autentycznych zdarzeń szkolnych na lekcjach języka polskiego, a także ćwiczenia i projekty, pozwalające na budowanie refleksyjnej postawy nauczyciela w świadomym procesie nauczania. Celem tych zabiegów jest wykazaniem, iż holistyczny kierunek kształcenia wymaga od nauczyciela zarówno autentycznej relacji z uczniem, zrozumienia jego potrzeb i trudności, jak i świadomości własnego stylu pracy, obieranych metod obserwacji oraz stawianych celów nauczania.

907
E-book

Komparatystyka dzisiaj. Tom 1, Problemy teoretyczne

Ewa Szczęsna, Edward Kasperski

Komparatystyka dzisiaj. Problemy teoretyczne jest refleksją o aktualnej sytuacji polskiej i międzynarodowej komparatystyki. Prezentuje szeroki wachlarz poglądów i stanowisk badawczych. Autorzy wskazują na dynamiczny i dialogowy charakter komparatystyki, która stanowi żywą i konstruktywną odpowiedź na rozterki i kłopoty współczesnej humanistyki. Prezentują ważne dla niej pojęcia, kategorie i metody – oraz dają wgląd w jej dzieje. Ukazują komparatystykę, która bada nie tylko związki między rozmaitymi literaturami, lecz także skomplikowane relacje literatury z rozległą domeną nauki i kultury: z innymi sztukami, dyskursami pozaliterackimi, mediami. Otrzymałam do recenzji książkę bardzo dobrą, erudycyjną, nowatorską, napisaną przez grono kompetentnych autorów, świadomych obecnego statusu nie tylko komparatystyki, ale całej nauki o literaturze i szerzej - humanistyki. (…) Książka jest nie tylko fascynującym przewodnikiem po współczesnej komparatystyce, ale kompetentnym przeglądem stanu dzisiejszego literaturoznawstwa, które po doświadczeniach z dekonstrukcją i poststrukturalizmem szuka (ostrożnego, niearbitralnego, zapośredniczonego) kontaktu z empirią.   Grażyna Borkowska, IBL PAN Całość książki rządzi się żelazną dyscypliną i dobrze umotywowaną logiką wywodu, a także spójnością metodologiczną (…). Komparatystyka dzisiaj (…) jest starannie i głęboko przemyślaną monografią najważniejszych kierunków i zagadnień teoretycznych komparatystyki współczesnej, jest wreszcie – co szczególnie chciałbym podkreślić – książką o wysokich walorach dydaktycznych, niezbędną pomocą akademicką (…).   Andrzej Fabianowski, ILP UW

908
E-book

Tragizm w "Komedii" Dantego

Maria Maślanka-Soro

Książka Tragizm w "Komedii" Dantego jest próbą szczegółowej interpretacji jednego z ważnych aspektów poematu wielkiego florentczyka, który – jak dotąd – nie był przedmiotem wnikliwszych badań. Dzieło to, mimo struktury narracyjnej, wymyka się wszelkim próbom przyporządkowań genologicznych ze względu na tematykę, bogactwo znaczeń i relacji komunikacyjnych oraz struktur stylistyczno-językowych. Tytuł nadany przez Dantego – Comedia – (określenie Divina pochodzi od Boccaccia) – i mający swoje uzasadnienie w świetle średniowiecznych poetyk, nie wyklucza obecności w nim elementów tragicznych. Istotnie Boska Komedia zawiera szereg epizodów, zogniskowanych wokół „wielkich” potępionych z Piekła, które tworzą swoiste mikrostruktury tragiczne ze względu na sposób ukształtowania owych postaci, „odgrywających” swoje dramaty przed Dantem-pielgrzymem. Analogie pomiędzy nimi a bohaterami greckich tragedii dochodzą do głosu na poziomie świata wartości, rodzajów konfliktów, koncepcji winy i pewnych elementów narracji owych postaci czy epizodów, których są protagonistami, jak również ich nacechowania stylistyczno-językowego. Jednak dyskurs Dantego-autora, wywierający istotny wpływ zarówno na ową rzeczywistość, jak i na sposób, w jaki dochodzi ona do głosu w wypowiedziach poszczególnych postaci, dokonuje stopniowego demontażu tego, co tragiczne, znajdując dlań rozwiązanie w makrostrukturze „komicznej” dzieła.  

909
E-book

Niewidzialne filmy, uparci debiutanci

Piotr Śmiałowski

Wojciech Jerzy Has, Janusz Morgenstern oraz tandem realizatorski Jerzy Hoffman i Edward Skórzewski – to znani reżyserzy, którzy w różnych latach wywierali mniej lub bardziej decydujący wpływ na kształt polskiego kina. Ich pierwsze kroki w zawodzie reżysera nie były jednak łatwe. Hasowi, zanim zrealizował debiutancką Pętlę, zatrzymano sześć projektów filmów fabularnych. Morgensternowi, przed Do widzenia do jutra... – dwa, ale on najbardziej z całego grona przeżył to młodzieńcze niepowodzenie. Rekordziści Hoffman i Skórzewski, zanim przeszli z dokumentu do fabuły, aż dziesięć swoich projektów musieli schować na dno szuflad. Wiele spośród tych osiemnastu „niedoszłych debiutów” stało się zarazem próbą przełamania tabu. To Has jako pierwszy poszukiwał filmowego wyrazu dla intymnych przeżyć wojennych, Morgenstern chciał opowiedzieć o tragedii powstania warszawskiego, a Hoffman i Skórzewski – zekranizować Złego Tyrmanda. Gros tych filmowych pomysłów kształtowało się w burzliwej dekadzie lat 50., dzięki czemu książka staje się także próbą refleksji nad stanem polskiej kultury filmowej tamtego okresu. „Aktywność badacza w sferze historii niebyłej porównać można do śledztwa (sam autor używa określenia śledztwo biofilmoznawcze). Aby dobrze je przeprowadzić trzeba: posiadać wiedzę na temat byłej historii kina polskiego i jej kulis, znać się na źródłach (wiedzieć, gdzie ich szukać i jak wydobywać z nich informacje), mieć wiedzę pozaźródłową (znać kontekst opisywanych czasów) oraz... umieć rozmawiać z twórcami. Piotr Śmiałowski jest znakomitym śledczym, a przy tym – świetnym wywiadującym. Książkę czyta się jak opowieść detektywistyczną, czemu sprzyja znakomity styl autora. Pochłonąłem ją za jednym podejściem, czytałem z niesłabnącym zainteresowaniem, z żalem przerzucając ostatnią kartkę”. Dr hab. Krzysztof Kornacki, prof. UG Piotr Śmiałowski – doktor nauk humanistycznych, filmoznawca i dziennikarz filmowy. Stały współpracownik miesięcznika „Kino”, portalu Fototeka Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego oraz Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej. Przeprowadził ponad sto wywiadów z twórcami polskiego kina. Autor monografii Tadeusz Janczar. Zawód: aktor oraz wywiadu-rzeki z reżyserem Tadeuszem Chmielewskim Jak rozpętałem polską komedię filmową. Współautor książki Być jak Cybulski?, będącej zbiorem rozmów z laureatami Nagrody im. Zbigniewa Cybulskiego.

910
E-book

Izrael Hłaski. "To nie ja wymyśliłem ten kraj"

Piotr Weiser

„Weiser stara się udowodnić, i w moim mniemaniu czyni to skutecznie, że posługując się niezwykle sugestywnym, idiomatycznym stylem, bliskim poetyce eseju, a niekiedy i aforyzmu, osiągać można doprawdy poważne naukowe cele”. Piotr Krupiński (Uniwersytet Szczeciński) „[…] z Hłaską mierzy się tu nie patrzący na literaturę z góry naukowiec, lecz przyjaciel, partner, kompan, a często i antagonista, który o swoim bohaterze ma do powiedzenia znacznie więcej niż uczony humanista, ponieważ potrafi Hłaskę zarówno rozbroić i obnażyć (jak analityk), jak i pokazać na znanym sobie terytorium”. Marta Tomczok (Uniwersytet Śląski)   Piotr Weiser, adiunkt w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek redakcji „Narracji o Zagładzie”, dawniej sekretarz naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego. Obecnie pracuje nad książką „Człowiek, który do mnie powraca”. Edward Said czyta Josepha Conrada.  

911
E-book

"ani słowa dla niej". Wiersze konieczne

Jan Polkowski

11. tom z serii POEZJE pod redakcją Andrzeja Nowakowskiego Jan Polkowski, rocznik 1953, debiutował fenomenalnym tomikiem To nie jest poezja wydanym w drugim obiegu przed Sierpniem 1980. Uznany został za najwybitniejszego poetę lat osiemdziesiątych. Nowoczesnej dykcji towarzyszyło zanurzenie w historię narodu i ewangeliczny przekaz. Patriotyzm, mesjanizm, moralne napięcie, świadomość rodzinnych więzi, ożywiona tradycja, a jednocześnie rewelacyjne poetyckie odkrycia, z których do dziś korzystają zastępy młodszych poetów. "Język właściwie użyty" - podsumowywał z entuzjazmem pierwszy etap twórczości poety Jan Błoński. W wolnej Polsce zamilkł Polkowski na lat niemal dwadzieścia, by w roku 2009 powrócić z olśniewającym tomem Cantus. Zerwał z dawnym stylem, zmianie uległ też ton jego wierszy. Dominantą nowych utworów stały się gorycz przemijania, melancholia, rozpacz, kojone tylko częściowo przez kontemplację natury, czy przywoływanie przebłysków minionego rodzinnego szczęścia. Jan Polkowski. Poeta dla dorosłych. Poeta, którego twórczość otwarta jest na bardzo różne interpretacje. Zaświadczają o tym pomieszczone w tym tomie świadectwa lektury: pojedynczego wiersza, cyklu, dorobku sprzęgniętego z biografią. Andrzej Horubała

912
E-book

Sensitivity of Matter

Barbara Czochralska

The essays collected in this book were written over a period of more than a decade. They are arranged chronologically in order to create a complete sequence. The first essay in the collection, "Sensitivity of Matter", is dedicated to Edward Stachura, an exceptional Polish poet who became a national hero among young people after his suicide in 1979. The essay was inspired by my conversations and debates with Stachura between 1973 and 1977. The essays that follow were written in the search of an answer to the eternal question: "Who is man?"