Z gitarą przez Antyle

Jacek Jędrzejak

Podróże przez Antyle z Jackiem Jędrzejakiem wokalistą i basistą zespołu Big Cyc Z gitarą przez Antyle to mój dziennik z podróży. Jak powiedział Andersen: kto podróżuje, ten dwa razy żyje. Oto moje drugie życie, w którym wraz z przyjaciółmi dotarłem do lasów tropikalnych Dominiki, Gwadelupy i Martyniki. Atakowałem szczyt wulkanu Mount Pelée i próbowałem nalewki z węża. Chłonąłem miejscową muzykę i lokalne potrawy, zderzałem się z obcą kulturą i zwyczajami. Odwiedzałem destylarnie rumu, próbowałem żylastego marlina, podziwiałem piękne karaibskie dziewczyny. Dowiedziałem się, gdzie rośnie najniebezpieczniejsza roślina na świecie i jak zostać kreolem mówiącym po rosyjsku. Przede wszystkim wtopiłem się w multikulturowe społeczeństwo, opisałem ich codzienne czynności i zwykłe życie. Jacek Dżej Dżej Jędrzejak

Ludowa historia kobiet

Zbiorowy

Autorki [...] przyglądają się statusowi kobiet w średniowieczu oraz ścieżkom, na które wstępowały one w okresie rewolucji przemysłowej - jako migrantki, robotnice, służące, nauczycielki czy pracownice seksualne. Dotykają kwestii płci kulturowej, pisząc o kształtowania się takich form kobiecej tożsamości jak nowożytna czarownica i kobieta nieheteronormatywna, XIX-wieczna chłopka i nowoczesna dziewczyna. fragment wstępu Większość większej połowy Seria "Ludowa Historia Polski" ma stanowić przyczynek do odzyskania zapomnianych dziejów zwykłych ludzi. Chcemy w niej przedstawiać najciekawsze prace na temat tych, którzy nie kwalifikowali się do narodu Sarmatów, choć byli prawdziwą solą ziem dawnej Rzeczypospolitej. Będą to zatem książki o chłopach pańszczyźnianych, miejskiej biedocie, ludziach luźnych, a wreszcie proletariacie. Przemysław Wielgosz, redaktor merytoryczny serii

Awans zawodowych nauczyciela i dyrektora - nowe zasady. Wrzesień 2022

Michał Kowalski, Anna Trochimiuk

Publikacja została podzielona na kilka części: teorię, praktykę czyli pytania i odpowiedzi oraz dokumenty związane z awansem zawodowym. Każda z części jest z kolei podzielona na działy dotyczące poszczególnych zagadnień: - Porównania starej i nowej ścieżki awansu - Stanowiska mentora - Przygotowania do zawodu nauczyciela - Awansu na nauczyciela mianowanego i dyplomowanego. Dzięki temu dostają Państwo w swoje ręce kompleksowe informacje - kompendium wiedzy na temat nowego awansu zawodowego nauczycieli i dyrektora.

Czas nieszczęść, cierpień, oporu i walki. Przegrani zwycięzcy? Próba spojrzenia na społeczeństwo polskie pomiędzy wrześniem 1939 a majem 1945

Jacek Chrobaczyński

Czas nieszczęść…, to rodzaj szkiców i zapisków historyka zajmującego się od wielu lat państwem i społeczeństwem polskim w okresie drugiej wojny światowej i okupacji, tak niemieckiej, jak i sowieckiej (1939-1945). To, autorskie raczej, przemyślenia, refleksy i uwagi, ale także oceny, dylematy i kontrowersje. „Powstawały” przez lata, były częścią referatów, wystąpień konferencyjnych, spotkań seminaryjnych, niekiedy, w mniejszym czy większym zakresie, publikowane. Tym samym poddawane szerszej refleksji, dyskutowane. W konsekwencji powodowały też głęboki namysł i - niekiedy - weryfikację wcześniejszych wniosków czy ocen. Zebrane w tym tomie teksty mają, w autorskim zamyśle, pokazać nie tylko problemy i zagadnienia, ale i sposób dochodzenia, a w istocie dojrzewania w refleksji nad niełatwym (wojna, okupacja) procesem historycznym, z drugiej zaś, porównawczo, akcentować potknięcia, nieuchronne przecież, gdy zajmujemy się nauką, a humanistyką w szczególności. Autor nie unika też w tych szkicach i zapiskach „styku” historii najnowszej z polityką, politycznością, „bieżącością”. Stara się jednak te konteksty te łączyć, poprzez „ciągłość i zmianę”, a także „historię długiego trwania”.  

Matka

Maksym Gorki

Powieść Maksyma Gorkiego wydana w 1906 roku, pierwszy w pełni socrealistyczny utwór, obrazujący narodziny ruchu robotniczego. Powstała na fali doświadczeń Gorkiego związanych z przedrewolucyjną demonstracją majową w Sormowie k. Niżnego Nowgorodu w 1902 roku. Utwór trzykrotnie zekranizowano. Gorki od wczesnego dzieciństwa ciężko pracował fizycznie. Napatrzył się na nędzę i niedolę robotników i chłopów rosyjskich. Jego krytyka porządku carskiego, mieszczaństwa, władz wypływa z jego przeżyć i obserwacji. Jest zafascynowany ruchami socjaldemokratycznymi, w nich widzi ratunek na głęboką niesprawiedliwość społeczną. Matka to jego manifest, napisany 12 lat przed rewolucją październikową (której był przeciwnikiem). To jego opis stanu współczesnego sytuacji; szarej, brudnej i nędznej rosyjskiej prowincji początku XX wieku, fabryk w których robotnicy pracują po 10-12 godzin dziennie. Opis przemocy aparatu państwa i właścicieli, która powiela się w domach, gdzie króluje wódka i tyrania. Żadnej nadziei, żadnej dobrej chwili. Jedyny promyk to buntująca się przeciw odwiecznemu porządkowi młodzież i jej piękne marzenia o równości i sprawiedliwości. Pelagia Własowa, kobieta prosta, pokorna i głęboko religijna, żyje wraz z brutalnym mężem-alkoholikiem oraz buntującym się przeciwko nędzy i upokorzeniu, synem, Pawłem. Gdy Paweł zostaje przewodniczącym partii socjaldemokratycznej w miasteczku i zaczyna organizować w swoim domu spotkania z towarzyszami, za swoją działalność trafia do więzienia. Matka głęboko stara się zrozumieć syna, jego filozofię i cele. Gorki wierzył w nowa ideę, która zwała się Socjalizmem (później, gdy Lenin zaczął ją realizować stał się wobec niej krytyczny), wierzył że istnieje taki ustrój społeczny, który wyrówna szanse, da powszechną edukację, powszechną służbę zdrowia, godne życie tym wynędzniałym, szarym ludziom. Bo czyż nie jest tak, że wszyscy w to wierzymy, że wszyscy pragnęlibyśmy, by już nie było więcej nędzy, głodu, poniżenia. By niesprawiedliwość zniknęła z naszego świata. Czy nie warto o to walczyć?

Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego [II]

red. Dorota Łobos-Kotowska, Paweł Gała

Publikacja zatytułowana Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego II stanowi zbiór referatów wygłoszonych podczas drugiej ogólnopolskiej konferencji o tym samym tytule, która odbyła się na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Artykuły odnoszą się zarówno do klasycznego prawa rolnego, które reguluje zasady korzystania z gruntu rolnego, jak i współczesnej problematyki związanej z ochroną środowiska na obszarach wiejskich, wspieraniem rozwoju obszarów wiejskich, a także ochroną konsumenta żywności. Zostały one podzielone na dwa bloki tematyczne obejmujące prawo rolne i żywnościowe. Publikacja skierowana jest do praktyków, studentów oraz innych osób zainteresowanych tą tematyką.

Był dwór, nie ma dworu. Reforma rolna w Polsce

Anna Wylegała

Reforma rolna, czyli wywłaszczenie wielkich właścicieli ziemskich i przekazanie części ziemi chłopom, przeprowadzona latach 19441945 to jedno z najsłabiej zbadanych wydarzeń w powojennej historii Polski. W czasach PRL próbowano przede wszystkim udowodnić, jak bardzo polepszyła sytuację chłopów i robotników rolnych. Po 1989 roku ukazały się liczne wspomnienia ziemian, opisujące proces wywłaszczenia, a publikacje dotyczące wsi skupiły się na okresie późniejszym, zwłaszcza na chłopskim oporze wobec kolektywizacji i na społecznych konsekwencjach funkcjonowania PGR-ów. Książka Anny Wylegały wypełnia tę lukę i wpisuje się w obecny trend szerszego zainteresowania historią przez pryzmat losów zwykłych ludzi. Odpowiada na pytanie, jakim doświadczeniem była reforma rolna dla poszkodowanych, czyli ziemian, dla tych, którzy z niej skorzystali, a zatem służby folwarcznej i bezrolnych chłopów, a także rzeszy mniej lub bardziej zaangażowanych świadków. Autorka przygląda się również konkretnym miejscom i społecznościom: dworom, które po 1945 roku zamieniono na biura spółdzielni, mieszkania dla kierowników PGR-ów, przedszkola, świetlice, domy dziecka i ośrodki zdrowia; wsiom, w których na skutek podziału pańskiej ziemi zmieniła się struktura przestrzenna, hierarchia społeczna, tradycje i życie codzienne. Jest to również opowieść o tym, jaka jest pamięć o reformie wśród potomków chłopów i potomków ziemian, jakie są współczesne postawy wobec dawnego dworskiego i ziemiańskiego dziedzictwa oraz jak funkcjonuje dzisiaj podworska przestrzeń.

Medalion szczęścia

Danuta Pytlak

Prawdziwe szczęście możesz znaleźć tam, gdzie się go nie spodziewasz. Urszula, kobieta tuż po czterdziestce, wiedzie beztroski żywot nowoczesnej singielki. W spadku po ciotce, której nikt nie lubił i nikt nie odwiedzał, dziedziczy wielki dom na skraju lasu. Rodzinna siedziba jest pełna tajemnic i duchów przeszłości. W jej piwnicy główna bohaterka odkrywa spory zapas wyjątkowej wiśniowej nalewki. Do czego może doprowadzić nadmierne spożycie magicznego trunku, przekonuje się na własnej skórze... Urszula trafia na oddział chirurgii, gdzie poznaje sympatycznego lekarza. Czy mężczyzna okaże się godny jej zaufania? Czy dla nowej miłości warto zaryzykować długoletnią przyjaźń? Czy fascynująca historia kobiet z jej rodziny pomoże Urszuli poznać prawdę o samej sobie?

European History Painting in the 19th Century. Mutual Connections - Common Themes - Differences

Wojciech Bałus, Rafał Ochęduszko

The 20th-century art history has formed a distorted image of the art of the 19th century, one that was acceptable for the contemporary taste fascinated by the formal achievements of the avant-gardes. We are continually surprised to discover how little we know about works that were created at that time and what the contemporary artists were interested in. The aim of the conference organised by the National Museum in Cracow and the Art History Institute of the Jagiellonian University in March 2007 was to show to the modern Europe, on the example of history painting, the scope of relationships and mutual connections that functioned there in the 19th century. (From PREFACE by Barbara Ciciora).

Wyklęci: Era cieni

Agnieszka Zawadka

Czas to niebezpieczna rzecz, zwłaszcza w niepowołanych rękach. A ręce Raven wydają się wyjątkowo problematyczne. Wyszkolona do eliminowania zabójczych Plag nigdy nie potrafiła okiełznać własnego temperamentu. Jeden nieumyślny zakład wikła ją w niebezpieczną intrygę, a to jeszcze nie koniec złych wiadomości. Wraz z nią w aferę zamieszany jest Władca Cieni, którego zamiary pozostają dla Raven zagadką. Wśród politycznych gier, paskudnych Plag i zawziętej cesarzowej niejeden straciłby głowę. Na całe szczęście Raven dzierży najpotężniejszą z broni – zesłanego przez gwiazdy pecha oraz własną lekkomyślność.   Brawurowo poprowadzona historia, w której znajdziecie wszystko to, co w młodzieżowej fantastyce najlepsze: wyraziste postacie, wciągające intrygi i dużo mrocznej magii! Raven z bractwa Rai i ścigający ją, tajemniczy Władca Cieni, generał Nathaniel, zmierzą się w pojedynku, w którym z ostrością ich języków mogą równać się jedynie ostrza ich mieczy. Maria Zdybska, autorka serii Krucze Serce Debiut Agnieszki Zawadki jest wszystkim tym, czego szukam w fantastyce młodzieżowej. „Wyklęci: Era Cieni” to nie tylko wyraziści bohaterowie, ale także świetnie poprowadzona intryga i świat, który został naprawdę bardzo dobrze wykreowany. Gorąco polecam! Ewelina Nawara, autorka serii Kings of Sin oraz powieści „Nieosiągalny” Wygląda na to, że czasami warto jednak podążyć za głosem serca. Zwłaszcza gdy nakłania nas do sięgnięcia po tak niezwykłą książkę, jak „Wyklęci: Era Cieni”! Agnieszka Zawadka zaprasza do świata, w którym przygoda, magia, walka i odrobina romansu idą w parze. To jedna z tych powieści, którą czytelnicy lubujący się w powieściach fantasy, zdecydowanie powinni mieć na uwadze! Katarzyna Ewa Górka, @katherine_the_bookworm Zamknijcie swe oczy i przenieście się do krainy pełnej magii, czarów i zjawisk paranormalnych. Przeżyjcie przygodę życia u boku Raven, która umie spowalniać czas, oraz Nathaniela, Władcy Cienia. Nie będziecie żałować. Polecam serdecznie. Agnieszka, Złotowłosa i książki Jeśli szukacie dobrej fantastyki, w której nie brakuje intryg i emocji – dobrze trafiliście! Polecam! Agnieszka Nikczyńska-Wojciechowska, Książki takie jak my Wyszkolona przez mnichów na bycie RAI. Jej misja to likwidowanie plag, ale ta dziewczyna kocha również ryzyko i zakłady. Jeden z nich wpędza ją w niezłe kłopoty, a miało być tak pięknie… Książka wciąga od pierwszych stron, wyraziści bohaterowie i rewelacyjny humor dopełniają całości. To świetny debiut i już wypatruję drugiego tomu. Sylwia, @sylkaczyta Barwne i silne postacie kobiece to element, który przykuwa uwagę. Tajemnica oraz magiczny świat to element, dzięki któremu ta książka zostanie w mojej pamięci na lata. Patrycja Zimoch, @cordellia.fantastycznie

W dolinie Narwi. Zadziorna baronówna

Urszula Gajdowska

Wśród szlachcianek dwudziestopięcioletnia baronówna Sabina Ostrowska uchodzi za podstarzałą ekscentryczkę… wręcz czarną owcę. W powszechnej opinii Bóg pokarał ją inteligencją, kąśliwym językiem i żywym temperamentem. Poza tym (o zgrozo!) nie posiada męża, a nawet nie zamierza słuchać o żadnym kawalerze. Sabinę śmiertelnie nudzi salonowe życie. Kryminalne śledztwa, które w kręgach arystokracji prowadzi jej ojciec, to co innego. Wprawdzie niebezpieczne przygody nie są dla panien z dobrych domów, ale ciotka Gertruda widzi w nich szansę na utemperowanie niesfornej bratanicy i wydanie jej za mąż. Baron Wiktor Godlewski wydaje się kandydatem wręcz idealnym… Czy ten podstępny plan się powiedzie? Zadziorna baronówna to pierwszy tom cyklu obyczajowo-historycznego W dolinie Narwi, którego fabuła rozgrywa się na Podlasiu w pierwszej połowie XIX wieku.

Trędowata

Helena Mniszkówna

Historia miłości trudnej, a jednocześnie doskonałej, zmysłowej i duchowo idealnej, a zakończonej tak, jak kończyły się największe romanse wszechczasów: Romeo i Julia czy Tristan i Izolda. W chwili, gdy już wydaje się, że kochankowie zwalczyli wszelkie przeciwności i szczęście jest na wyciągnięcie ręki, dopada ich ta, przed którą nie ma ucieczki. Śmierć. I jest to zakończenie idealne. Los Stefci Rudeckiej i ordynata Michorowskiego to los tragicznych kochanków, którzy jednak mówią do nas z odległej epoki: nie bójcie się i idźcie zawsze za odgłosem serca. Zasługą Heleny Mniszkówny było to, że klasyczną formułę romansu ubrała w kostium narodowy i przeniosła w realia ostrych na przełomie XIX i XX wieku sporów o podziały i nierówności społeczne. Mezalians był jednym z najważniejszych tematów literatury polskiej dziewiętnastego wieku, wątek ten znajdziemy również w „Lalce” czy „Nad Niemnem”. Natomiast fakt, że fabułę książki umieszczono w świecie polskich dworów szlacheckich i pałaców magnackich spowodował, że po II wojnie światowej powieść stała się wręcz legendarna i zakazana, przez wiele lat krążyła tylko w odpisach.

Предметный мир примет и поверий (Цикл рождения) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Cykł rożdienija)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z cyklem narodzin zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz położnicy jako głównej postaci z punktu widzenia jej znaczeń w etapach poprzedzających narodziny człowieka. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Z Dziejów Prawa. T. 4 (12)

Marian Mikołajczyk, red. Adam Lityński, Wojciech Organiściak

W niniejszym tomie znalazły się teksty pracowników i współpracowników katowickiego ośrodka historycznoprawnego. Otwiera go przeglądowy artykuł R. Sobańskiego zatytułowany Prawo – nieodłączny towarzysz człowieka, będący owocem analiz nieodżałowanej pamięci wybitnego znawcy prawa kanonicznego nt. relacji człowiek – „prawo”. Kolejne artykuły obrazują niektóre zagadnienia osiemnastowiecznego prawa sądowego i ustroju Rzeczypospolitej szlacheckiej, jak stosowanie kary pozbawienia wolności przez ówczesny sąd grodzki w Krakowie (T. Adamczyk) czy Rada Nieustająca w opisie pijara Wincentego Skrzetuskiego (W. Organiściak). Rozprawa autorstwa R.M. Małajnego przedstawia anglosaską dziewiętnastowieczną doktrynę rozdziału władzy, natomiast A. Biłgorajski omawia genezę i ewolucję doktryny „wolnego rynku idei”. Znaczącym fragmentem prezentowanego tomu jest rozprawa J. Ciągwy nt. interpelacji poselskich w I Sejmie Śląskim (1922–1929). Artykuł A. Stawarskiej-Rippel podejmuje mało znane zagadnienie rekodyfikacji radzieckiego postępowania cywilnego, a praca M. Bożka – problematykę projektów konstytucyjnych „Demokratycznych Niemiec” w ujęciu Socjalistycznej Partii Jedności z 1946 r. Kolejne artykuły, autorstwa A. Watoły i M. Arndta, dotyczą zagadnień niezawisłości sędziowskiej i ochrony tajemnicy wojskowej w prawie Polski Ludowej. Obszerna rozprawa M. Łysko omawia orzecznictwo karno-administracyjne okresu gomułkowskiego. Z kolei zagadnienie niektórych współczesnych aspektów prawa rzymskiego podejmuje Ł.J. Korporowicz, prezentując je na przykładzie orzeczeń brytyjskiej Izby Lordów z lat 1999–2009. Niniejszy tom zawiera także omówienie i tekst osiemnastowiecznych artykułów wojskowych dla Milicji Karola Stanisława Radziwiłła. Można w nim również znaleźć recenzje następujących prac: Wzmocnienie niezawisłości sędziowskiej w Polsce i na Ukrainie w dobie przemian... (praca zbiorowa); Życiorysy. Ukraińcy z operacji Wisła represjonowani na Warmii i Mazurach w latach 1947–1956... (B. Łukaszewicz); Dyplomaci francuscy o Konstytucji 3 Maja (H. Kocój); Powstanie kościuszkowskie w świetle relacji z Warszawy posła austriackiego Benedykta de Cachégo... (H. Kocój) czy Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu (1946–1955)... (R. Leśkiewicz). Tom uzupełniają relacje z jubileuszy Profesora J. Ciągwy i Profesora A. Lityńskiego z Laudacją Profesora W. Uruszczaka oraz kronika i spis publikacji pracowników Katedry Historii Prawa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Tajemnica broszki z opalu

Fergus Hume

Akcja powieści toczy się w Londynie i jego okolicach. Aaron Norman jest właścicielem księgarni a jednocześnie lombardu, na którym dorobił się dużych pieniędzy. Pewnej nocy zostaje znaleziony w stanie agonalnym na podłodze księgarni z ustami zapieczętowanymi czymś przypominającym błyszczący klejnot. Okazuje się, że wargi spina mu szpila od „broszki z opalu”. To dziwne morderstwo wszystko zmienia w życiu początkującego pisarza, Paula Beecota, który przybył do Londynu, aby tu zrobić karierę. Zakochany w córce Normana, Sylwii, nie może się jednak z nią ożenić, dopóki nie zdobędzie odpowiednich funduszy. Początkowo romans Sylwii i Paula toczy się bez przeszkód, ale wraz ze śmiercią Normana wszystko zaczyna walić się w gruzy. Autor w mistrzowski sposób prowadzi kryminalną i uczuciową intrygę, by w końcu uraczyć Czytelnika  absolutnie zaskakującymi odpowiedziami.

Edukacja przez słowo - obraz - dźwięk

red. Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik

Tytuł tomu, Edukacja przez słowo ‒ obraz ‒ dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań z zakresu teorii i praktyki dydaktycznej w odniesieniu do przeróżnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny potencjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im znaczeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akademiccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspiracją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłaniają podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów – a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów.

Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX I XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX i XXI wieku jest dziewiątym zbiorem z serii Literatura i... Tym razem w centrum uwagi badawczej postawione zostały różne rodzaje przyjemności – poczynając od tych wywoływanych doświadczeniami fizycznymi poprzez odczuwane psychologicznie na rozkoszy lektury skończywszy. Autorzy zamieszczonych tutaj szkiców, interpretując i analizując utwory takich pisarzy, jak między innymi: Bolesław Leśmian, Maria Dąbrowska, Eugeniusz Paukszta, Maria Nurowska, Gaja Grzegorzewska, Katarzyna Bonda, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Szejnert, Julia Raczko, Beata Pawlikowska, Marek Tomalik czy Terry Pratchett, skoncentrowali się na źródłach przyjemności, która dla każdego z nas bywa czymś innym. Dla jednych oznacza poznawanie nowych miejsc i ludzi, u innych uczucie zadowolenia wywołane jest jedzeniem i piciem. Jeszcze inni skojarzą ją przede wszystkim z rozkoszą erotyczną lub radością przelewania myśli na papier czy też z lekturową frajdą.   Barbara Gutkowska, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX wieku: Powieści Stanisława Dygata. W czasie i przestrzeni życia i marzenia (Katowice 1996), O „Tangu” i „Emigrantach” Sławomira Mrożka (Katowice 1998), Odczytywanie śladów. W kręgu dwudziestowiecznego autobiografizmu (Katowice 2005), Wyzwania i wyznania. Od Andrzeja Trzebińskiego do Sławomira Mrożka (Katowice 2013). Redaktor serii „Literatura i …”, w której ukazały się dotychczas: Literatura i Ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2007), Literatura i przestrzeń. Postacie autobiografizmu w literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2008), Literatura i polityka. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2010), Literatura i różne historie. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2011), Literatura i perwersje. Szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2013), Literatura i obiekt/yw(izm). Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2014). [15.02.2017]   Agnieszka Nęcka, doktor habilitowany nauk humanistycznych w Zakładzie Krytyki i Literatury Ponowoczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, krytyk literacki, współpracowała m.in. z „FA-artem”, „Nowymi Książkami”, „Opcjami”, „Śląskiem”, „Twórczością”, „Pograniczami”, „Frazą”, „Toposem”, „artPAPIEREM”. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (2006); Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (2010); Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (2011); Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (2012); Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (2013), „Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku” (2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”. [18.10.2019]

Galicyjski Eksodus. Uchodźcy z Galicji podczas I wojny światowej w monarchii Habsburgów

Kamil Ruszała

Galicyjski Eksodus przedstawia zapominane doświadczenie uchodźstwa lat I wojny światowej. Autor dotarł do źródeł austriackich, czeskich, węgierskich, słoweńskich, ukraińskich i polskich, by ukazać sytuację od ucieczki i ewakuacji w poszczególnych latach wojny, poprzez pobyt na uchodźstwie, aż po kwestie powrotów czy pozostania w krajach sukcesyjnych po 1918 roku. To zarazem opowieść o relacji międzykulturowej mieszkańców tej samej monarchii, którym przyszło spotkać się dopiero w warunkach kryzysu wojennego, tuż przed agonią swojego państwa. Sytuacja ta pokazała, jak głęboko podzielone były światy trzech aktorów książki: uchodźców, ludności miejscowej oraz władzy, która musiała poradzić sobie z nieznanym dotychczas na taką skalę problemem. W książce opisano realia tego spotkania: próby gościnności czy sprawności aparatu biurokratycznego, chęć akceptacji, kwestie wykluczenia, tożsamości, samoorganizacji, a przede wszystkim – reakcje w konfrontacji każdej warstwy społecznej z azylantami.     Choć wojna niejedno ma oblicze, pewnym jest, iż w bilansie wygranych i przegranych zawsze przeważają ci ostatni. Nie inaczej było w wypadku I wojny światowej. Wśród ofiar błędnych kalkulacji wojskowych i polityków znalazły się również masy najczęściej bezimiennych uchodźców, zmuszonych do opuszczenia rodzinnych stron i świata, który dobrze znali. W swej najnowszej książce Kamil Ruszała ze znawstwem, na bazie dogłębnych badań w kilkunastu archiwach Europy Środkowej, maluje szeroką panoramę losów kilkuset tysięcy Galicjan różnych wyznań i narodowości, którzy jesienią 1914 r., w obliczu rosyjskiej inwazji, a także w wyniku późniejszych ruchów wojsk, szukali azylu w głębi monarchii habsburskiej. Część z nich uciekała w popłochu i chaosie na własną rękę, część zaś objęto, nierzadko przymusową, ewakuacją. W głębi państwa uchodźcy – poza biedą, niedożywieniem, chorobami, stłoczeniem w obozach, tęsknotą za stronami ojczystymi – często zamiast współczucia i pomocy, napotykali na mur niechęci i obojętności, czasem otwartej wręcz wrogości ze strony miejscowej ludności. dr hab. Piotr Szlanta, prof. UW Kamil Ruszała – historyk, adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studiował w Krakowie, Wiedniu oraz Pradze. Zajmuje się dziejami Austro-Węgier, ze szczególnym uwzględnieniem Galicji, I wojny światowej i upadku imperium Habsburgów. Stypendysta m.in. Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2017/2018), MNiSW (2016/2017) oraz Fundacji Lanckorońskich (2019/2020). Autor i redaktor książek dotyczących doświadczeń I wojny światowej.

Migracje do korzeni. Wybory tożsamościowe Polaków ze Wschodu na studiach w kraju przodków

Marcin Gońda

Monografia, oparta na danych empirycznych o charakterze narracyjnym, jest próbą zastosowania koncepcji "migracji do korzeni" (roots migration) do opisu mobilności edukacyjnej młodych członków polskiej diaspory z państw byłego ZSRR. Autor odtwarza w niej biograficzny wymiar migracji studentów do jedynie częściowo znanej im Polski, z której pochodzi rodzina lub jej niektórzy członkowie. Kraj przodków i jego mieszkańcy jednak nie zawsze okazują się takie, jaki ich obraz kreowała rodzina, szkoła czy Kościół w miejscu urodzenia. Doświadczenia pobytu w Polsce istotnie wpływają na przemiany tożsamości zbiorowej i poczucie przynależności narodowej badanej młodzieży. Książka powinna zainteresować nie tylko specjalistów od migracji, socjologów czy historyków, lecz także tych wszystkich, którym bliski jest los rodaków na Wschodzie. Stanowi ona istotny wkład w badania nad migracjami powrotnymi i edukacyjnymi do Polski, zwłaszcza poprzez wykorzystanie perspektywy biograficznej do analizy doświadczeń życiowych młodych jednostek w pozornie znanej im ojczyźnie.

Zostańcie z nami

Marek Šindelka

Uhonorowany najważniejszą czeską nagrodą literacką Magnesia Litera zbiór Zostańcie z nami dowodzi, że krótkie formy to wciąż jedna z najmocniejszych stron pisarzy zza naszej południowej granicy, a opowiadanie wcale nie musi być ubogim krewnym wielkiej pani powieści. W ośmiu krótszych i dłuższych historiach autor oddaje nam swoich niedoskonałych bohaterów bez retuszu, co już może boleć, a boli jeszcze bardziej, kiedy dość szybko rozpoznajemy w nich samych siebie. Ludzi zakładających maski, z przyzwyczajenia tkwiących w wygasłych związkach, prześlizgujących się przez życie, unikających samokrytyki. Ludzi, którzy zrobią wszystko, żeby nie zauważyć, że w ich życiu coś umarło. Šindelka pisze rytmicznie, dynamicznie, w punkt, bez dłużyzn, jakby zdawał sobie sprawę, że w naszych czasach nic, co nie spodoba się „od pierwszego kliknięcia”, nie zostanie przeczytane. Lektura Zostańcie z nami jest jak spotkanie ze szczerym do bólu obserwatorem, który mówi: spójrz na siebie, taki jesteś, wszyscy jesteśmy podobni. Przejrzenie na oczy może nie być przyjemne, ale tylko z tą świadomością możemy się zmienić.

Epilog

Joanna Jax

Zwieńczenie szesnastu tomów uwielbianej przez czytelników sagi z cyklów powieściowych: Zemsta i przebaczenie, Zanim nadejdzie jutro, Prawda zapisana w popiołach i Duchy minionych lat. Przełom lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych to dla Polski okres nowego początku i powiewu wolności. Obrady Okrągłego Stołu dla wielu stanowią symbol odzyskania niepodległego państwa, inni czują zawód i uważają, że poprzednia władza powinna zapłacić za lata kryzysu, poddaństwa wobec Związku Radzieckiego, a przede wszystkim za prześladowanie opozycji. Alicja i Sergiusz postanawiają powrócić do kraju, by tam dożyć swoich dni. W ślad za nimi ruszają ich dzieci – Kinga i Mateusz. Także Kostek Piotrowski, któremu kolejny raz nie ułożyło się w życiu osobistym, decyduje się na wyjazd do ojczyzny. Karol Lewin, który na początku przerażony jest zmianami zachodzącymi w Polsce, wkrótce się przekonuje, że można się całkiem dobrze urządzić pod skrzydłami nowej władzy. Zwłaszcza że posiada coś, co pozwala mu niewielkim kosztem dorobić się majątku... Szymon Wielopolski próbuje zrobić karierę polityczną, a jego syn Krzysztof przejmuje po ojcu kancelarię adwokacką. Nowa rzeczywistość, szerokie perspektywy i wielkie nadzieje, a w tle bezrobocie, korupcja i grupy mafijne, które swoimi mackami sięgają najwyższych szczebli władzy. Jednak mimo zmian jedno pozostaje wciąż takie samo – przeszłość, która nigdy nie pozwala o sobie zapomnieć.

Walc dla Izabeli

Natalia Thiel

Porywająca opowieść o poświęceniu, niezłomnej walce o miłość i życie w obliczu wojennego zła Koniec czerwca 1939 roku. Izabela Langer, młoda i beztroska dziewczyna, wychowująca się w rodzinie o niemiecko-polskich korzeniach, przygotowuje się do balu organizowanego z okazji rozpoczynających się wakacji. Tego wieczoru poznaje Jakuba Abramowicza niepokornego pianistę. Mimo początkowej niechęci ich relacja przeradza się w gorące uczucie. Sielankę przerywa wybuch wojny. We wrześniu na Warszawę spadają pierwsze bomby, rozpoczyna się okupacja i represje. Izabelę i Jakuba dzieli wiele ona nosi niemieckie nazwisko i jej rodzina oficjalnie sympatyzuje z okupantem, on jest Żydem, prześladowanym i poniżanym. Izabela postanawia za wszelką cenę pomóc ukochanemu. Rozpoczyna się walka o życie i miłość

Nechemia

Yakov Z. Mayer

Szelmowska, pełna inwencji, literackich aluzji i ciętego humoru wyprawa w nieodgadniony świat żydowskiej duszy.   Nechemia Kohen to znawca Tory, niedowiarek, oszust i zaprzysięgły włóczęga. Z sześcioma palcami u ręki, niepohamowaną pasją do ksiąg i wątpliwym kręgosłupem moralnym, porzuciwszy żonę i córki, wyrusza na spotkanie z Mesjaszem, który właśnie się objawił i wkrótce upadnie: Szabtajem Cwi.   Wraz z bohaterem trafiamy w sam środek XVII wieku, jednej z najbardziej burzliwych epok w historii Żydów. Poznajemy ją z punktu widzenia nie głównych graczy, lecz niezliczonej ilości pobocznych postaci: rabusiów, cudownych ozdrowieńców, wędrownych aktorów, żydowskich, muzułmańskich oraz chrześcijańskich wizjonerów, którzy towarzyszą Nechemii w tej pełnej przygód odysei pieszo, na wozach i chybotliwych statkach, przez rozległe krajobrazy Europy, klasztory, synagogi, targowiska i rozstaje dróg, z malutkiego Komarna pod Lwowem do wielkiego Konstantynopola.   Czasem wydaje mi się, że historia może być opowiadana wciąż na nowo w zależności od perspektywy, którą przyjmiemy. Tak też jest i w tej łotrzykowskiej powieści. Ukazuje nam się siedemnastowieczna Rzeczpospolita, w jednym z najdramatyczniejszych momentów swej historii, widziana oczami mimowolnego awanturnika, kabalisty i włóczęgi Nechemii, wplątanego w dzieje fałszywego Mesjasza ze Smyrny. Świetna zabawa i dużo nieoczywistej wiedzy. Olga Tokarczuk

Tęczowa Dolina. Marcin Engel. Tom 2

Ryszard Ćwirlej

Ryszard Ćwirlej Tęczowa Dolina   Trzy pozornie niezwiązane ze sobą sprawy, trzy śledztwa i jedno rozwiązanie.   Na jednym z warszawskich osiedli stróż znajduje zwłoki lokatora zastrzelonego we własnym mieszkaniu. W trakcie dochodzenia okazuje się, że tuż przed morderstwem kilka osób widziało bezdomnego kręcącego się w pobliżu kamienicy. Mniej więcej w tym samym czasie emerytowany policjant dowiaduje się, że jest jedynym spadkobiercą ciotki. A przecież od lat byli skłóceni... Podejrzewa, że coś ze spadkiem jest nie tak, postanawia to wyjaśnić i wyrusza do nadmorskiej miejscowości Chłopy. Specjalizujący się w dziennikarstwie śledczym reporter dowiaduje się, że w Ustroniu Morskim uzdrowiciel podaje ludziom lekarstwo, które niemal natychmiast stawia na nogi nawet poważnie chorych. Dziennikarz podejrzewa, że to oszustwo i zamierza przyjrzeć się tej sprawie. Tymczasem znachor znika w tajemniczych okolicznościach...