The Anatomy of Intercultural Encounters. A Sociolinguistic Cross-Cultural Study

Grażyna Kiliańska-Przybyło

Żyjemy w czasach, w których kontakt z obcokrajowcami (osobisty lub wirtualny) jest nieunikniony. Publikacja koncentruje się na charakterystyce spotkań międzykulturowych, interakcji jakie zachodzą pomiędzy uczestnikami takich spotkań oraz przedstawieniu czynników, które odgrywają istotną rolę podczas komunikacji międzykulturowej. Spotkania międzykulturowe omówione są z dwóch perspektyw: teoretycznej i osobistej, uwzględniającej doświadczenia studentów Filologii Angielskiej polskiego i tureckiego pochodzenia. Publikacja z jednej strony przybliża specyfikę kontaktów międzykulturowych i pozwala zaobserwować mechanizmy, jakie podczas takich spotkań występują; z drugiej zaś stanowi materiał źródłowy w postaci osobistych refleksji uczestników badania, historyjek i anegdotek z zakresu komunikacji międzykulturowej. Dlatego też, książka adresowana jest do zarówno do studentów, osób podróżujących i mających kontakt z obcokrajowcami, jak i nauczycieli lub osób prowadzących szkolenia międzykulturowe.

Furia i szlachetniejszy rozum. Próby o "Burzy" Williama Szekspira

Tadeusz Sławek

Może trzeba czytać tę sztukę jako przekaz „po śmierci”? Może nikt nie ocalał z nawałnicy, która wcale nie była dziełem Prospera, tylko dzikim obrządkiem natury? Może nikt się nawrócił, nikt nikomu nie przebaczył, nikt nie uznał swych grzechów i nikt nie okazał ani skruchy, ani wielkoduszności. Może wszystko, co usłyszeliśmy, to wymysł Prospera pragnącego czymś zająć bezczas pośmiertnego trwania i wynagrodzić sobie niepowodzenia losu i w ten sposób, niczym mistrzyni nieskończonej opowieści – Szeherezada, snuć marzenie o sprawiedliwszym świecie, w którym grzesznicy zostają ukarani, a sprawiedliwi wynagrodzeni? Czy nie słuchamy opowieści Prospera, który nie dotarł do wyspy, lecz utonął w zbutwiałej łodzi, do której wsadzili go uzurpatorzy, i teraz opowiada nam o tym wydarzeniu zmieniając jego zakończenie?

Niedrukowane dramaty Gabrieli Zapolskiej. T. 1: "Nerwowa awantura" oraz "Pariasy". T. 2: "Carewicz" i "Asystent"

red. Jan Jakóbczyk, współudz. Krystyna Kralkowska-Gątkowska, Krystyna Kłosińska, Magdalena Piekara, ...

T. 1: 298 s. T. 2: 360 s. Do rąk Czytelnika trafia dwutomowe wydanie niepublikowanych nigdy wcześniej w całości czterech dramatów autorki Moralności pani Dulskiej: na tom 1 składają się: Nerwowa awantura i Pariasy, na tom 2 składają się Carewicz i Asystent. Utwory te Zapolska napisała w końcowej fazie swej twórczości. Dają one świadectwo różnorodnych i intensywnych poszukiwań tematycznych Zapolskiej: egzotyki hazardu uprawianego w Monte Carlo i rodzimej nędzy pariasów, cynizmu polityki na dworze cesarskim i romansowych obyczajów w lecznicach promujących (mimo że karykaturalnie) tzw. zdrowy tryb życia. Za podstawę wydania krytycznego przyjęto skrypty pochodzące z teatru lwowskiego (dziś zdeponowane w dziale specjalnym Biblioteki Śląskiej), gdyż te maszynopisy (jak można mniemać) pozostawały pod kontrolą autorki, która współreżyserowała  niektóre spektakle. Warto jednak zaznaczyć, że posiłkowano się również rękopisami przechowywanymi obecnie w Bibliotece Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Nowe Książki” nr 6/2012, s. 17.

Synergistic Application of Metaphorical and Humorous Elements in Polish and English Advertising Discourse

Anna Stwora

Seria: Interdisciplinary Humour Research (2), ISSN 2719-8235   Celem monografii jest analiza metafory i humoru współwystępujących w multimodalnej reklamie prasowej – w języku polskim i angielskim. Punktem wyjścia refleksji jest zwrócenie uwagi na podobieństwa konceptualne w sposobach konstruowania i rozumienia zarówno humoru jak i metafory, które autorka wiąże z teorią integracji pojęciowej. Analiza zebranego materiału reklamowego pozwala przyjrzeć się synergicznemu działaniu obu zjawisk. Co więcej, badaniu poddane zostają odczucia respondentów dotyczące atrakcyjności wybranych reklam oraz stopnia ich zabawności. Uzyskane rezultaty pomagają odpowiedzieć na pytanie, jak uczestnicy badania rozumieją mechanizmy humoru i metafory w reklamie, co pozwala na zidentyfikowanie podobieństw i różnic między przykładami z każdej grupy językowej.

Chemia koordynacyjna. Podstawy

Jan Grzegorz Małecki

W opracowaniu przedstawiono zagadnienia dotyczące podstawowych aspektów chemii koordynacyjnej. W pracy zostały przedstawione zagadnienia dotyczące nomenklatury, geometrii i izomerii, teorie wiązań chemicznych oraz symetrii i budowy elektronowej w tej grupie związków chemicznych. W szczególności przedstawione zostały właściwości magnetyczne i spektroskopowe w zakresie absorpcji promieniowania z zakresu UV-VIS związków koordynacyjnych. Przedstawione zostały zagadnienia trwałości i reaktywności związków koordynacyjnych w aspekcie ich budowy elektronowej i geometrii wielościanu koordynacyjnego. Książka jest pierwszym w języku polskim szczegółowym opracowaniem aspektów absorpcyjnej spektroskopii elektronowej związków koordynacyjnych oraz jako pierwsza zawiera opis zagadnień dotyczących oddziaływań agostycznych.

Wybuch wyobraźni. Poezja Anny Świrszczyńskiej wobec reprodukcji życia społecznego

Katarzyna Szopa

Niniejsza monografia poświęcona jest kwestii społecznej reprodukcji w poezji Anny Świrszczyńskiej. W odczytaniu Katarzyny Szopy feministyczny światopogląd poetki jest wykwitem epoki, którą charakteryzowała złożona dynamika społecznych zmian i politycznych napięć zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Odczytanie twórczości Świrszczyńskiej z perspektywy feminizmu społecznej reprodukcji pozwala w pełni uwidocznić owe napięcia oraz wyłuskać z jej twórczości wyobrażeniowy projekt świata bez krzywd i cierpienia, oparty na radykalnej potrzebie rozszerzania solidarności ze wszystkimi grupami marginalizowanymi. Twórczość Świrszczyńskiej jest świadectwem rozwoju i obecności drugofalowego projektu emancypacyjnego w PRL-u i skłania tym samym do ponownej refleksji nad twórczością literacką tamtej epoki.

Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach T. 2: Język hiszpański

red. Monika Sułkowska

Podręcznik Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach. Język francuski. Język hiszpański. Język włoski jest częścią projektu naukowo-wdrożeniowego i został opracowany przez Zespół z Instytutu Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego pracujący pod kierunkiem dr hab. Moniki Sułkowskiej. Książka obejmuje ćwiczenia z szeroko rozumianej frazeologii związanej z nazwami części ciała ludzkiego oraz jego atrybutów. Do podręcznika dołączono klucz z poprawnymi rozwiązaniami ćwiczeń, a także testy kontrolne pozwalające na samosprawdzenie nabytych kompetencji frazeologicznych. Opracowanie zawiera także pomocne przy rozwiązywaniu ćwiczeń glosariusze, które obejmują struktury frazeologiczne pojawiające się w kolejnych rozdziałach. Frazeologia somatyczna reprezentuje najbardziej produktywny obszar frazeologii, który jest zarazem często używany we wszystkich językach naturalnych. Kompozycja podręcznika jest trójdzielna i obejmuje trzy spokrewnione i popularne języki romańskie. Opracowanie kierowane jest do wszystkich osób uczących się języka francuskiegio, hiszpańskiego lub włoskiego na wyższym poziomie zaawansowania (B2-C2), w tym przede wszystkim do studentów szeroko pojętych studiów romanistycznych.

Medialne kody w wyobraźni i języku dziecka

red. Emilia Bańczyk (Kałuzińska), red. Natalia Moćko

Wieloautorska monografia pt. Medialne kody w wyobraźni i języku dziecka wpisuje się w nurt nowoczesnych badań transdyscyplinarnych. Publikacja podejmuje niezwykle aktualne i bardzo szerokie zagadnienie wpływu mediów na sposób myślenia i język dzieci. Podstawowym założeniem zbioru, widocznym we wszystkich zgromadzonych w publikacji tekstach, jest uznanie, że obecność mediów w życiu dziecka znacząco wpływa na jego sposób postrzegania świata. Mozaikowość przekazu i rozmaitość wpływów medialnego świata najlepiej oddaje pojęcie medialnych kodów. Teksty zgromadzone w tomie dają pogląd zarówno na to, jakie treści z mediów dziecięcy odbiorca może przyswajać, jak i na to, co rzeczywiście pozostaje z kontaktu z mediami w dziecięcej mowie i myśleniu. Autorzy, warto zaznaczyć – praktycy, podkreślają przy tym wagę edukacji medialnej. Publikacja niniejsza skierowana jest do pedagogów, psychologów i językoznawców, a także świadomych rodziców i wszystkich zainteresowanych relacją media – dziecko.   Emilia Bańczyk (de domo Kałuzińska), doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania Uniwersytetu Śląskiego. Absolwentka socjologii reklamy i komunikacji społecznej. Pasję językoznawczą łączy z wiedzą socjologiczną. Członkini Stowarzyszenia „Via Linguae” i TMJP. Zainteresowania badawcze: socjolingwistyka, językoznawstwo pragmatyczne, a także determinizm technologiczny i zagadnienie socjalizacji medialnej. Wybrane publikacje: w roku 2016 obroniła doktorat pt. Kulturowe kody reklamy. Świat znaczeń w reklamie z perspektywy socjalizacji. [22.11.2018]   Natalia Moćko, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, logopeda, neurologopeda, surdologopeda. Pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Mysłowicach i Śląskim Centrum Słuchu i Mowy Medincus w Katowicach. Członkini Stowarzyszenia „Via Linguae” i TMJP. Zainteresowania badawcze: akwizycja mowy przez dzieci, (zwłaszcza w aspekcie umiejętności słuchowych), a także wpływ mediów na rozwój (w szczególności językowy) najmłodszych odbiorców. [22.11.2018]

Timarion albo Timariona przypadki przez niego opowiedziane

oprac. Przemysław Marciniak, Katarzyna Warcaba

Timarion to anonimowa dwunastowieczna bizantyńska satyra opowiadająca o podróży tytułowego bohatera do Hadesu. Timarion, straciwszy w wyniku choroby jeden z czterech płynów, niezbędnych według Hippokratesa do życia, niesłusznie zostaje uznany za zmarłego. W wyniku złożonej apelacji, podziemni sędziowie uznają go za żywego i odsyłają na ziemię. Tekst satyryzuje dwunastowiecznych  intelektualistów, bizantyńskie sądy, wiarę w antyczne teorie medyczne, wykorzystując do tego cały arsenał cytatów, nawiązań i motywów zaczerpniętych z literatury antycznej. Tłumaczenie zostało poprzedzone obszernym wstępem i opatrzone przypisami, których celem jest przybliżenie Czytelnikowi realiów dwunastowiecznego Konstantynopola. W wersji elektronicznej poprawki z erraty zostały wprowadzone do tekstu. Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 8 (228) maj 2015, s. 14–15 (Maria Sztuka: Mistrzowie czy naśladowcy)

Prawo interpretacyjne

Paulina Konca

Choć interpretacja przepisów prawa ma bezpośrednie przełożenie na treść orzeczeń sądowych,  prawo interpretacyjne nie było do tej pory przedmiotem monograficznego opracowania w polskiej teorii prawa. Autorka opisuje status dyrektyw interpretacyjnych w różnych kulturach prawnych (m.in. Polsce, Hiszpanii, Australii, USA, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Ameryce Łacińskiej) i analizuje problemy, jakie rodzi ujęcie dyrektyw wykładni w formę przepisów. Wysuwa propozycje w zakresie stanowienia prawa interpretacyjnego oraz poddaje analizie charakter dyrektyw interpretacyjnych. Ważną zaletą pracy jest odwołanie do bogatego materiału literatury i orzecznictwa pochodzących z wielu jurysdykcji.

Cultivating and Forming Regional Traditions by the Visegrad Group Teachers

red. Beata Pituła, Anna Waligóra-Huk

Problematyka pracy pod redakcją dr hab. Beaty Pituły i dr Anny Waligóra-Huk koncentruje się wokół szeroko pojętego zagadnienia kultywowania i tworzenia tradycji regionalnych przez nauczycieli krajów Grupy Wyszehradzkiej (Polski, Czech, Słowacji i Węgier). Książka jest pokłosiem prowadzonych badań naukowych, realizowanych w ramach projektu naukowo-badawczego Cultivating and Forming Regional Traditions by the Visegrad Group Teachers, finansowanego przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki. Praca prezentuje zbiór siedemnastu tekstów naukowych, przedstawiających wyniki prowadzonych przez autorów badań w zakresie edukacji regionalnej. Stanowi próbę przybliżenia czytelnikowi zagadnień edukacji regionalnej z perspektywy międzynarodowych, interdyscyplinarnych doświadczeń badaczy. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych problematyką edukacji regionalnej, kultywowania oraz tworzenia tradycji lokalnych zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Książka stanowi zbiór przydatnych opracowań dla wykładowców, jak również studentów kierunków związanych z edukacją i szeroko pojętą kulturą. Adresatami opracowania są także nauczyciele, którzy w swojej pracy edukacyjno-wychowawczej szczególnie koncentrują się na zagadnieniach dotyczących regionalizmu i kultywowania tradycji.

Tłumaczenie specjalistyczne - język rosyjski. Medycyna. Специальный перевод - русский язык. Медицина

Jolanta Lubocha-Kruglik, Oksana Małysa

Skrypt przygotowany został z myślą o osobach, które zajmują się lub zamierzają się zajmować tłumaczeniem specjalistycznym. Jest on wynikiem naszych wieloletnich doświadczeń w prowadzeniu zajęć z tłumaczenia specjalistycznego zarówno w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego, jak i w Centrum Szkoleń Tłumaczeniowych w Sosnowcu. Na rynku wydawniczym dostrzegamy brak tego typu propozycji dla tłumaczy i adeptów tłumaczenia języka rosyjskiego wobec ilości materiałów wydawanych dla tłumaczy pracujących z innymi językami, zwłaszcza z językiem angielskim. Mamy nadzieję, że przygotowane przez nas propozycje będą w stanie, przynajmniej częściowo, wypełnić tę lukę. Zeszyt Medycyna otwiera serię, która obejmować będzie m.in. takie tematy, jak: prawo, ubezpieczenia, policja, banki, podatki, operacje finansowe. Poszczególne tomy stanowić będą odrębne całości, co jest ułatwieniem w przypadku zainteresowania konkretną dziedziną wiedzy. Pod większością tekstów oraz na końcu książki zamieszczamy słowniki, które pozwolą na samodzielne tłumaczenie tekstów zawartych w ćwiczeniach bez konieczności korzystania z dodatkowych materiałów. Jest to istotne, gdyż sama propozycja ćwiczeń bez sugerowania możliwych wariantów tłumaczenia wydaje się często niewystarczająca, nie pozwala również na weryfikację wykonanego tłumaczenia. Wyrażamy nadzieję, że nasza publikacja okaże się przydatna dla tych, którzy pragną pogłębić swą wiedzę w zakresie proponowanej tu tematyki. (wstęp)

Stacje ogólne i tematyczne polskiej telewizji z perspektywy genologii lingwistycznej

Aleksandra Kalisz

Książka w przystępny sposób ukazuje genologiczną zawartość polskiej telewizji ze szczególnym uwzględnieniem warstw tematycznych i ogólnotematycznych wiodących stacji telewizyjnych – TVP, Polsat i TVN. Podjęte rozważania udzielają nie tylko odpowiedzi na pytania o to, jakim wachlarzem gatunków posługuje się współczesna telewizja, jak różni się zestaw kanonicznych modeli reprezentujących telewizję XXI wieku od tego z końca lat 80., jaki wpływ na obecny stan rzeczy mają telewizje tematyczne, i wreszcie, czym różni się ich oferta od tych proponowanych przez stacje ogólne, ale również jak radzi sobie audiowizualne medium w świecie zdominowanym przez internet.  Wykorzystane w pracy metody badawcze umożliwiają wyodrębnienie narzędzi do dalszych penetracji tego nadal fascynującego medium. Publikacja ma charakter interdyscyplinarny, dlatego z pewnością zainteresuje językoznawców, teoretyków i praktyków mediów oraz samych studentów uczelni humanistycznych.

Atomy. Od filozoficznej idei do fizycznej realności

Jan Grzegorz Małecki

Książka Atomy: od filozoficznej idei do fizycznej realności omawia ewolucje postrzegania składowych elementów materii, począwszy od czasów antycznych aż do współczesności. Opracowanie nie tylko przedstawia dane historyczne dotyczące rozumienia, sposobu interpretowana i opisu poszczególnych elementów materii, ale także zawiera opis tła historycznego, włączając w to krótką charakterystykę poszczególnych badaczy oraz fakty związane z ich życiem i działalnością. W pracy omówiono postęp nauki związany bezpośrednio ze zmianami rozumienia budowy i składu materii. Ten aspekt jest szczególnie istotny z dydaktycznego punktu widzenia, ponieważ historia rozwoju teorii atomistycznej leży u podstaw historii chemii jako dziedziny. Tym samym prezentowana monografia wpisuje się w potrzeby współczesnej polskiej literatury naukowej. Adresatami publikacji są pracownicy naukowi i studenci wydziałów chemii, farmacji, fizyki i historii.

Turystyka historyczna. T. 2

red. Zbigniew Hojka, Krzysztof Nowak

Kolejny, drugi tom „Turystyki historycznej”, monografii wieloautorskiej, powstałej z inicjatywy pracowników Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zawiera 14 tekstów dotyczących dziejów podróżowania i turystyki, dziejów ruchu pątniczego, współczesnych szlaków poznawania dziejów Polski i Europy, wykorzystania i znaczenia nowych technologii, trendów i obiektów w propagowaniu historii i ruchu turystycznego. Publikacja jest przeznaczona dla studentów, absolwentów i wykładowców kierunków studiów humanistycznych, pracowników instytucji kulturalno-oświatowych oraz osób zawodowo i amatorsko związanych z branżą turystyczną i upowszechnianiem wiedzy historycznej.

Romanica Silesiana. No 7: Controverses littéraires

Zuzanna Szatanik

Rédacteur en chef Krzysztof Jarosz, textes réunis et établis par Aneta Chmiel, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak, Andrzej Rabsztyn Prezentowany tom Romanica Silesiana zawiera 29 artykułów badaczy literatury francuskiej, włoskiej i hiszpańskiej. Tematem łączącym wszystkie teksty jest kwestia sporów literackich, toczących się na przestrzeni wieków w literaturach romańskich. Zdecydowana większość szkiców dotyczy literatury okresu XIX-XXI wieku. Wśród analizowanych zagadnień znalazły się takie tematy, jak: konflikt pokoleniowy pomiędzy grupą argentyńskich pisarzy związanych z czasopismem „Sur” w połowie lat 50. XX wieku a młodą generacją twórców, związaną z czasopismem „Contorno”; kontrowersyjny stosunek do afrykańskiego komunitaryzmu w twórczości dwu pochodzących z Afryki pisarzy – Leonory Miano oraz Alaina Mabanckou; rola debat literackich w powstawaniu i rozwoju mikroliteratur  na przykładzie literatury akadyjskiej; zacieranie międzygatunkowych granic w tekście L'Autofictif Érica Chevillarda; problem plagiatu  na przykładzie konfliktu współczesnych francuskich pisarek Marie Ndiaye oraz Camille Laurens z oskarżoną o plagiat Marie Durrieusecq; negatywny stosunek Julio Cortázara do tradycyjnej powieści dziewiętnastowiecznej.

Czytaj po polsku. T. 13: Eliza Orzeszkowa:

oprac. Magdalena Nowak, Paulina Stasiak

Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).

Kłopoty z filozofią

Andrzej J. Noras

Książka stanowi próbę odpowiedzi na pytania o problemy, z jakimi musi się borykać filozofujący. Problemy te towarzyszą filozofii od zarania dziejów, z czasem jednak coraz bardziej się nawarstwiają i prowadzą do kolejnych problemów, co w rezultacie wpływa na zmianę kształtu refleksji filozoficznej. Problemy analizowane w pracy nie są ani najważniejsze, ani też z pewnością najbardziej powszechne. Sam fakt jednak, że są obecne i stwarzają liczne komplikacje w filozofowaniu, jest godny odnotowania i wskazania ich przyczyn. Skoro bowiem, zgodnie z tezą Arystotelesa, klucz do mądrości leży w znajomości przyczyn, to przyczyny te należy wskazać. Taki jest cel niniejszej publikacji.   Recenzja książki ukazała się na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 11 (204) listopad 2015 (recenzja dostępna pod adresem: www.sprawynauki.edu.pl, 21 październik 2015 r.).  Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 4 (234) styczeń 2016, s. 6–7 (Magdalena Mickielewicz: Kłopoty z filozofią, artykuł dostępny pod adresem: https://gazeta.us.edu.pl/node/281363).

Obrazy Andaluzji w kinie hiszpańskim (1910-2021)

Joanna Aleksandrowicz

Bogata tradycja i pełne słońca pejzaże Andaluzji niezmiennie przyciągają uwagę filmowców już od początków kina, które zarówno odzwierciedla, jak i aktywnie kształtuje kulturowe obrazy regionu, nierzadko uwikłane w zależności społeczno-polityczne danego czasu. Analiza ponad trzystu hiszpańskich filmów fabularnych z lat 1910–2021 ukazuje zmiany zachodzące w przedstawianiu Andaluzji – od folklorystycznych klisz españolady, traktujących południe jako metonimię całego kraju i egzotyczną atrakcję, po parodystyczny stosunek do tej formuły, poszukiwanie realizmu i lokalnej tożsamości czy wykorzystywanie regionalnych lokacji jedynie jako tła dla narracji o czymś innym.

Książę Antoni Paweł Sułkowski (1785-1836) - działalność wojskowa i polityczna

Dawid Madziar

W książce przedstawiono oraz oceniono działalność wojskową i polityczną księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego w latach 1806–1836. W czasach napoleońskich zrobił zaskakująco szybko karierę. W zaledwie kilka lat, rozpocząwszy służbę w 1806 r. w stopniu pułkownika, awansował do rangi generała dywizji w 1813 r. Mający wówczas 28 lat Sułkowski stał się najmłodszym posiadaczem tego stopnia w historii Wojska Polskiego. Swoich cnót żołnierskich dowiódł podczas kampanii napoleońskich na Pomorzu Zachodnim, w Hiszpanii, Rosji i Niemczech. W pracy podjęto próbę rekonstrukcji systemu wartości, którym się kierował, oraz celów i motywacji, które z niego wynikały.

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 5. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2013)

red. Bożena Tokarz

„Przekłady Literatur Słowiańskich”. Tom 5, część 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2013) odnotowuje tłumaczenia z jednego roku z literatury bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, macedońskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej na język polski oraz z literatury polskiej na wymienione języki. W ten sposób łatwiej jest zapanować nad materiałem, a informacje opracowywane są na bieżąco. Z zestawień bibliograficznych można odczytać wiele o życiu literackim, jego instytucjach wydawniczych i promujących literatury słowiańskie w Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Macedonii, w Polsce, Serbii, Słowacji i Słowenii. Dlatego bibliografia została wzbogacona o komentarze, których autorzy opisują zarysowujące się prawidłowości w zakresie recepcji literatury obcej (słowiańskiej) przez Słowian w kontekście jednostkowej kultury, zapotrzebowania na odmienność lub potwierdzenia siebie. Analizując bibliografię przekładów, odnajdują argumenty na temat funkcji kontekstu kultury przyjmującej w transferze oryginału w stosunku do roli i wartości oryginału w systemie kultury wyjściowej. Na podstawie bibliografii przekładów wnioski na ten temat dotyczą przede wszystkim dokonanych wyborów. W niniejszym tomie autorzy komentarzy objęli swoją refleksją nie tylko zgromadzoną w nim bibliografię, lecz okres szerszy, a mianowicie lata 2007–2013, odnosząc się w ten sposób do tomu 4, części 2. W kolejnych tomach komentarze będą dotyczyć aktualnie przedstawionego materiału bibliograficznego. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą na temat innych kultur słowiańskich. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Geographia. Studia et Dissertationes. T. 33

red. Tadeusz Szczypek

Autorzy kolejnego tomu niniejszego wydawnictwa ciągłego podejmują następujące zagadnienia: rozwój pokrywy roślinnej i glebowej na wyrobiskach po eksploatacji piasku; wydmy krawędziowe na obszarze Przybajkala; kształtowanie się i rozwój strefy brzegowej Zbiornika Irkuckiego; zmiany roślinności psammostepów na wyspie Olchon (Bajkał); miejsce i rola ogrodów działkowych w przestrzeni miejskiej; potencjał turystyczny a możliwości kształtowania produktów turystycznych w regionie, a także potencjał ekonomiczno-geograficzny współpracy transgranicznej Białorusi i Rosji.

Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych

Justyna Tymieniecka-Suchanek

Drugie wydanie nowatorskiej monografii poświęconej problematyce ekofilozoficznej rozważanej na materiale literatury rosyjskiej (od połowy XIX do końca XX w.), która, jak dotąd, była nieobecna w dyskursie literaturoznawczym współczesnej rusycystyki, zarówno polskiej jak i europejskiej. Autorka omawia podmiotowość zwierząt; podejmuje, poszukuje i analizuje zagadnienia ekofilozoficzne dotyczące relacji i interakcji pomiędzy człowiekiem a zwierzętami, z uwzględnieniem oceny i kwalifikacji moralnej ludzkich czynów wynikających z owych relacji (ekoetyka). Rozważania mają na celu określenie jakości ludzkiego bycia z nieludźmi na podstawie wybranych utworów z zakresu prozy, poezji i publicystyki. Ta interdyscyplinarna książka z pogranicza literaturoznawstwa i ekofilozofii, etyki środowiskowej i etologii kognitywnej, nawiązująca też do innych nauk (zoosemiotyki, prawnej ochrony zwierząt) stanowi próbę wpisania się w kontekst studiów zwanych „trzecią kulturą”. Autorka pokazuje złożone relacje człowiek – zwierzę w procesie historycznym na tle rozwoju nauk przyrodniczych. Kompozycyjny układ pracy wyznaczają zjawiska pozaliterackie, które wywarły bardzo istotny wpływ na przewartościowanie ludzkiego stosunku do zwierząt: teoria Darwina, ochrona dzikiej przyrody, osiągnięcia nowoczesnej etologii, druga wojna światowa oraz płynąca z jej doświadczeń refleksja nad etycznym aspektem ludzkiego bytu, prowadząca do powstania praw człowieka (1948) i kontynuacja tego samego nurtu myślowego, wiodącego do opracowania praw zwierząt (1978), bioetyka, studia nad świadomością zwierząt podjęte pod koniec XX w. oraz nowa gałąź nauki – etyka ochrony zwierząt (l. 80-90 XX w.). Książka jest adresowana głównie do czytelników, których interesuje dobrostan zwierząt oraz aspekty podmiotowości rozpatrywane w kluczu moralnej odpowiedzialności w relacjach człowiek-zwierzę. Wegetarianizm, gatunkizm, wiwisekcja, polowanie, biocentryzm, porozumienie międzygatunkowe, martyrologia zwierząt, sytuacje codzienne oraz ekstremalne, w których przeplatają się losy ludzi i zwierząt (wojna/gułag/kolektywizacja/klęska głodu) – to tylko niektóre zagadnienia, jakie tutaj podjęto. Nie jest to wszak lektura lekka i łatwa w odbiorze z uwagi na dominujące w niej motywy okrucieństwa wobec zwierząt, które pisarze obnażają m.in. po to, by skłonić czytelnika do namysłu nad ciemną stroną naszej (nie) ludzkiej natury.   „Trzeba za(bić) to zwierzę” – w taki oto antropocentryczny paradygmat myślowy typowy dla homo sapiens wpisują się treści większości interpretowanych utworów. Książka nie tylko odsłania nowe oblicze pisarzy rosyjskich jako obrońców zwierząt, wyrażających zdecydowany sprzeciw wobec owego nagannego etycznie paradygmatu (np. F. Dostojewskiego, L. Tołstoja, S. Jesienina, W. Majakowskiego, W. Szałamowa, A. Cwietajewej, W. Astafjewa, A. Bitowa). Staje się ona ważnym przewodnikiem po zootwórczości mniej znanych/zapomnianych prozaików i poetów będących miłośnikami zwierząt (L. Zinowjewa-Annibal, J. Guro, W. Błażenny, A. Dobrolubow i in.). Ukazanie drogi literatury rosyjskiej do upodmiotowienia zwierząt, osiąga w prezentowanej monografii niemal rangę moralnego przesłania. Rozważania autorki mieszczą się w nurcie posthumanistycznym, kwestionującym dotychczasowe status quo człowieka, który przestał być centrum świata i miarą wszechrzeczy, nurtu naukowo wspierającego działania mające na celu ochronę gatunków i promującego studia nad relacjami ludzko-zwierzęcymi (animal studies). Zadaniem książki jest propagowanie w Polsce studiów, które na Zachodzie stanowią już odrębną dyscyplinę akademicką.

Szarbel. Droga doskonałości. Współczesne oblicze wczesnochrześcijańskiej filozofii ascezy

Aleksander R. Bańka

Książka poświęcona jest studium osoby Szarbela Makhlouf – żyjącego u schyłku XIX wieku libańskiego ascety, eremity i mistyka – zwłaszcza analizie jego życia i duchowości, która wywarła wielki wpływ na rozwój chrześcijaństwa na Bliskim Wschodzie i oddziałała na cały szereg przeobrażeń społeczno-kulturowych we współczesnym Libanie. Tłem książki jest zagadnienie współczesnych przejawów wczesnochrześcijańskiej filozofii ascezy, którą Szarbel praktykował i był jednym z jej najznamienitszych przedstawicieli. Publikacja adresowana jest do wszystkich, którzy pragną lepiej poznać tematykę chrześcijańskiego eremityzmu, filozofii i duchowości chrześcijan na Bliskim Wschodzie, a także dziejów kościoła maronickiego.   Aleksander R. Bańka, doktor filozofii, politolog, adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Autor artykułów i książek poświęconych filozofii neoscholastycznej i duchowości chrześcijańskiej. W swojej pracy naukowej zajmuje się również filozofią mistyki oraz filozofią najnowszą. [22.11.2012][R]