25 lat transformacji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej

red. Marek Barański, Jerzy Wiśniewski

Każda rocznica związana z procesem zmian systemowych w krajach Europy Środkowej i Wschodniej jest doskonałą okazją do zbilansowania przekształceń demokratycznych i oszacowania naszych perspektyw. Badaczy niepokoją jednak braki terminologiczne, a właściwie ich bogactwo. Definicji transformacji jest bowiem prawie tyle, ilu jest tranzytologów. Mało też ukazało się dotychczas publikacji naukowych dotyczących tendencji odwrotnych lub ograniczających demokratyzację, które bezsprzecznie mają miejsce w krajach posocjalistycznych. Odwracamy od nich wzrok, łudząc się, że zmiany konstytucyjne, instytucjonalne i wolny rynek rozwiążą wszelkie nasze problemy. Uproszczenia powodują, że wciąż trwa spór o początek transformacji i jej zakończenie. Autorzy starają się część tych "białych plam" uzupełnić. Waga tego problemu jest wszak o tyle duża, bowiem proces transformacji jest wciąż niedokończony. W pracy poruszane są tematy badawcze: Demokracja, jako forma sprawowania władzy - zarys problematyki (Kuba Przewoźnik); Stan demokracji samorządowej w Polsce. Jej stan i perspektywy (Marek Barański); Ewaluacja samorządu lokalnego w Polsce w okresie transformacji (Mariusz Dyduch); Koalicja wyborcza jako platforma gwarantująca sukcesy wyborcze na przykładzie wyborów parlamentarnych w latach 1991-2011 w Polsce (Marek Tyrał); Program Rozwoju Subregionu Południowego na lata 2007-2013 jako narzędzie prowadzenia polityki rozwoju w województwie śląskim (Magdalena Goryczko); Kształtowanie się kategorii rodzin partyjnych w Czechach, Polsce, Słowacji i Węgrzech w perspektywie 25 lat demokratyzacji (Sebastian Kubas); 25 lat procesu transformacji samorządu lokalnego w Federacji Rosyjskiej (Barbara Porębska-Maciołek); Geneza i postęp partii politycznych na Ukrainie oraz Polsce: od eksperymentu komunistycznego do okresu reform demokratycznych (Natalia Rudakiewicz); Ukraińska droga do demokracji. Pierwsza dekada budowy niepodległej Ukrainy (Dawid Kania); Próby rozwiązania kryzysu kosowskiego przez mocarstwa zachodnie i Rosję w okresie tranzycji Republiki Serbii w latach 1998-1999 (Jerzy Wiśniewski); Badania i analizy o transformacji. Problematyka środkowo i wschodnioeuropejska wybranych francuskich think tanków (Mateusz Hudzikowski). Publikacja ma charakter interdyscyplinarny. Podzielona jest na dwie części: w pierwszej jest mowa o nowym systemie politycznym w Polsce, a w drugiej o zmianach systemowych w europejskich krajach posocjalistycznych. Może być ona interesująca dla szerokiego spektrum odbiorców, zwłaszcza studentów nauk społecznych, polityków, samorządowców, dziennikarzy.

Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny (z wizytą na antenie Polskiego Radia Katowice)

Agnieszka Piela

Prezentowana książka pomyślana została jako źródło ciekawostek językowych. Jest ona pokłosiem przygotowywanych przez autorkę charakterystyk wybranych z zasobów polszczyzny wyrazów i utartych konstrukcji słownych na potrzeby wystąpień przed radiową publicznością audycji Redaktor Agnieszki Strzemińskiej Słowa i słówka. Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny… obejmuje 104 szkice traktujące o tajemnicach ojczystej mowy. Opracowanie zawiera różnorodny materiał językowy. Agnieszka Piela opisuje słowa, które mocno intrygują samym swoim brzmieniem, np.: absztyfikant, fidrygałki, safanduła, oraz frazeologizmy, które mieszczą w swoim składzie jakiś enigmatyczny wyraz, np.: brać na spytki, nudy na pudy, śmiać się w kułak. Oprócz tego autorka uwagę kieruje na leksemy z pozoru zupełnie zwyczajne, np.: dworzec, przeciąg, rosół – te, jak się okazuje, również skrywają jakiś językowy sekret. Badany zbiór leksemów i połączeń wyrazowych jest bazą do obserwacji zjawisk, których dotykają formy językowe w perspektywie czasowej. W publikacji wiele miejsca poświęcono dawnym obyczajom, a liczne odwołania do tekstów literackich i kulturowych nie tylko ubarwiają wykład, lecz także pozwalają lepiej zrozumieć język naszych przodków i współczesną polszczyznę. Kompozycja pracy pozwala na dwojaki sposób lektury książki: albo od deski do deski, albo poszczególnych jej części – tych, które w danej chwili najbardziej czytelnika interesują. Każda bowiem opowiastka językowa stanowi zamkniętą całość.

Henryk Kocój. Bibliografia z okazji dziewięćdziesiątych urodzin Profesora

red. Maciej Kucharski, Dariusz Nawrot, Dariusz Rolnik

Praca jest zestawieniem bibliografii Henryka Kocója, zawiera też jego życiorys naukowy oraz zestawienie nazwisk doktorantów Profesora.

Koleżanki z Birkenau. Esej o pamiętaniu

Halina Rusek

Osią przewodnią książki są spisane i opowiedziane przeżycia trzech młodych kobiet zamkniętych na dwa lata w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Lektura ich opowieści, notatek i listów rodzi pytanie nie tylko o to, jakie siły trzeba w sobie znaleźć, żeby przeżyć próby unicestwienia człowieczeństwa, ale także o to, jak kształtuje się sposób postrzegania świata i jak kreuje się tożsamość człowieka,, który zderzył się z formułą obozu koncentracyjnego, opartą na pozbawianiu ludzi wszelkich praw, a nawet ich eksterminacji. Zamiarem autorki jest  przeniknięcie z przekazem utrwalonym w opowieściach tytułowych Koleżanek do jak  najszerszych  kręgów odbiorców, do sfery publicznej, do świadomości także, a właściwie przede wszystkim tych, których sposób myślenia sytuuje się daleko od naukowego.

Krytyka po literaturze

Krzysztof Uniłowski

Krytyka po literaturze jest ostatnią autorską książką Krzysztofa Uniłowskiego, historyka literatury i jednego z najważniejszych krytyków literackich ostatnich lat. W znakomity sposób łączy w sobie najlepsze cechy literaturoznawstwa akademickiego i dyskursu krytycznego. Podobnie atrakcyjne jest połączenie poruszanych w niej tematów: od komentarza do bieżącego życia literackiego, przez refleksję metakrytyczną i postsekularną (także odnoszącą się do gnostycyzmu), aż do interpretacji fantastyki i powieści historycznych. Tym samym Krytyka po literaturze podejmuje te zagadnienia, które zajmowały Krzysztofa Uniłowskiego od początku jego pisarskiej aktywności.

-U-

Tadeusz Sławek

Pytamy w tej książce o to, jak możliwa jest filologia dzisiaj, którą rozumiemy w tej pracy dwojako: jako sposób radzenia sobie ze spiętrzeniem słów i - co za tym idzie - jako sposób radzenia sobie z rzeczywistością. Jest naszym przekonaniem, że filologia bada słowa, budzi język, aby uwrażliwić na ukryte, uśpione w nim znaczenia, na operacje językowe wprowadzające w błąd przez narzucanie do powszechnej akceptacji "prawd" rzekomo niekwestionowalnych, bo tworzących całościowy system i podtrzymaniu takiego systemu służących. Dlatego filologia jawi się nam jako umiejętność badania języka i jako sztuka bycia-razem. Zdejmujemy ze słów jedną warstwę po drugiej w nadziei, że pomogą nam dotrzeć do sedna, do serca, do istoty, choć droga ta nigdy się nie kończy. Są wielowarstwowe, i odkrycie tej wielowarstwowości jest zadaniem -U-.

(Nie)zapomniany czar arcydzieł. Anonim, Barańczak, Camus...

Marek Piechota

Punktem wyjścia do szczegółowych rozważań Autora o treściach komparatystycznych, dotyczących wzajemnych wpływów europejskiej dawnej i najnowszej kultury literackiej, jest przekonanie, że w znakomitej większości arcydzieł polskich i światowych rozmaite wątki dają się identyfikować – mniej lub bardziej precyzyjnie – z tradycją rzymską jako jej kolebką. Autora zachwyca nieprzemijający urok pierwszych zdań arcydzieł (choć nie zawsze to, co utrwaliło się w pamięci pokoleń w istocie jest pierwszym zdaniem dzieła), niepokoi tendencja do okrawania rozległych wcześniejszych myśli pisarzy do wyrwanych z kontekstu coraz krótszych kilkuwyrazowych frazesów. W tonacji eseistyczne, zatem przystępnej dla Czytelnika, Autor pisze także o arcydziełach kultury polskiej i światowej, o Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego i Dżumie Alberta Camusa, o inwokacji Pana Tadeusza Adama Mickiewicza i Zemście Fredry, o Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa i Wojnie żydowskiej Liona Feuchtwangera, o pewnym motywie wziętym z Homera w noweli filmowej, scenariuszu i filmie Góry o zmierzchu Krzysztofa Zanussiego oraz o zapomnianym Bogactwie Wandy Miłaszewskiej, o tęsknocie za trzynastozgłoskowcem Wisławy Szymborskiej i romantycznym źródle frazy tytułowej Kamień na kamieniu Wiesława Myśliwskiego, pisze z przekonanie, że  „Sonet nie umiera nigdy” i ukazuje na tle tradycji wśród współczesnych odnowicieli gatunku Stanisława Barańczaka i Tadeusza Kijonkę. Książka powinna zainteresować nie tylko studentów kierunków humanistycznych, ale wszystkich miłośników dobrej literatury, szukających w arcydziełach wiedzy o świecie i sobie, przeżyć innych niż te, których dostarczają Muzy nienastawione na pismo.

Zagadnienia prowadzenia zespołów muzycznych współczesnego rynku kultury

red. Izabella Zielecka-Panek

Publikacja to zbiór artykułów poświęconych zagadnieniom prowadzenia zespołów muzycznych, osadzonego w realiach współczesnego rynku kultury. Celem publikacji jest wymiana myśli naukowej, doświadczeń artystycznych  w poznawaniu, tworzeniu, propagowaniu różnorodnych kreacji dyrygenckich we współczesnym ruchu muzycznym. Omawia rolę dyrygenta jako twórcy, animatora, nauczyciela, wychowawcy ze szczególnym nastawieniem na aspekt edukacyjny. Przedstawia również merytoryczne i praktyczne arkana sztuki dyrygenckiej. Została również rozszerzona tematyko o sylwetki wybranych kompozytorów związanych ze śląskim ruchem kompozytorskim. Proponowana tematyka  przeznaczona jest zarówno dla dyrygentów, nauczycieli akademickich, instruktorów zespołów muzycznych, a także  dla studentów zainteresowanych prowadzeniem zespołów muzycznych.