Pan Polski. Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego na poziomie A1-A2

Aleksandra Bajerska, Justyna Sochacka

Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego, poziom A1-A2 Wieloletnie doświadczenie Autorek w pracy z obcokrajowcami udowodniło, że właściwe dobranie materiałów dydaktycznych podczas pierwszych lekcji języka polskiego jest kluczowe dla całego procesu nauki. Potrzebny jest podręcznik, który jest atrakcyjny, przejrzysty, skoncentrowany na komunikacji, wygodny zarówno do pracy z nauczycielem, jak i do samodzielnej nauki, i który uczy gramatyki w praktyce. Podręcznik Pan Polski do nauki języka polskiego jako obcego dla młodzieży i osób dorosłych oparty jest na podejściu komunikacyjnym. W związku z tym początkowe lekcje rozwijają umiejętności rozumienia i mówienia, dopiero z czasem wprowadzana jest deklinacja. Taki układ ma zapewnić początkowe "rozgadanie" uczącego się i stopniowe porządkowanie jego wiedzy gramatycznej. Ponadto materiał prezentowany w podręczniku został skonstruowany tak, by prowokować uczących się do zabierania głosu, tworzenia wypowiedzi opartych na własnych przeżyciach, dyskutowania na temat stereotypów, wchodzenia w interakcję z innymi. Podręcznik obejmuje materiał językowy z poziomów A1-A2 (zgodny z ESOKJ). Ta pomoc dydaktyczna ma przemyślaną i logicznie uporządkowaną strukturę, która może być wykorzystywana linearnie do nauki indywidualnej (klucz odpowiedzi dostępny na stronie wydawnictwa) lub w kolejności proponowanej przez nauczyciela. Każda jednostka lekcyjna zbudowana jest według schematu, składającego się z sześciu części: - MÓWIMY - wprowadzenie nowej leksyki i aktywizacja uczącego się do formułowania wypowiedzi na podstawie własnych doświadczeń; - UCZYMY SIĘ NOWYCH SŁÓW - ćwiczenia leksykalne; - CZYTAMY - praca z tekstem, automatyzacja poznanej leksyki i często wprowadzenie zagadnienia gramatycznego; - WYJAŚNIAMY GRAMATYKĘ - zebranie i szczegółowe omówienie (tabele, przykłady) wszystkich problemów gramatycznych zaprezentowanych w lekcji; - ĆWICZYMY GRAMATYKĘ - ćwiczenia gramatyczne; - KOMUNIKUJEMY SIĘ - ćwiczenia komunikacyjne, nastawione na powtórzenie materiału gramatycznego i leksykalnego zawartego w lekcji, często poprzez wejście w interakcję z innymi uczącymi się. Omawiany materiał dydaktyczny nie ma zeszytu ćwiczeń, gdyż rozbudowane części z ćwiczeniami gramatycznymi i leksykalnymi w wystarczającym stopniu pozwalają na utrwalenie wprowadzonego materiału. Autorki publikacji, dr Aleksandra Bajerska, dr Justyna Sochacka, mają doświadczenie w nauczaniu języka polskiego jako obcego głównie dzięki pracy w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego. Prowadzą akademickie, roczne kursy przygotowawcze do studiów w zakresie języka polskiego ogólnego i specjalistycznego (medycznego, ekonomicznego, politechnicznego i humanistycznego), kursy komunikacyjne na poziomach od A0 do C1, zajęcia w ramach projektu ERASMUS, szkoły letnie, a także zajęcia logopedyczne. Przeprowadzają państwowe egzaminy certyfikatowe z języka polskiego jako obcego oraz egzaminy międzynarodowe. Są autorkami licznych arkuszy egzaminacyjnych, materiałów dydaktycznych oraz publikacji glottodydaktycznych. Materiały do pobrenia ze strony wydawnictwa: www.universitas.com.pl

Kategoria punktu widzenia w przekładzie ustnym z perspektywy językoznawstwa kognitywnego. W relacji język polski - język angielski

Łukasz Wiraszka

Książka stanowi próbę ukazania szeregu zjawisk semantycznych, które wspólnie określić można mianem zmian – czy też przesunięć – punktu widzenia osoby mówiącej, przez pryzmat aparatu pojęciowego, jaki oferuje językoznawstwo kognitywne, na materiale przekładu ustnego. Analiza licznych autentycznych przykładów z tłumaczeń w parze języków polski–angielski pozwala autorowi wskazać kilka interesujących regularności i zależności w ramach relacji między tłumaczeniem konsekutywnym a symultanicznym, a także zaoferować implikacje dla dydaktyki przekładu ustnego. Łukasz Wiraszka – tłumacz języka angielskiego, pasjonat językoznawstwa kognitywnego, wykładowca w Katedrze UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.  

Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczania przeszłości we współczesnym eseju polskim

Katarzyna Szalewska

Podstawowym doświadczeniem modernizmu jest sytuacja bycia-w-mieście. Z tego utożsamienia nowoczesności i urbanizmu biorą początek rozważania przedstawione w książce. Tradycję prowadzonych w niej refleksji nad miastem w jego wymiarze antropologicznym wyznaczają nazwiska Charles’a Baudelaire’a z jego koncepcją flâneura jako bohatera nowoczesności, Waltera Benjamina, wreszcie – Michela de Certeau. Od twórcy Pasaży pochodzi ujęcie architektury urbanistycznej jako metaforycznego kształtu myśli historycznej, od de Certeau – utożsamienie aktu chodzenia z aktem wypowiadania. Szczególnym przypadkiem tak rozumianej retoryki miejskiej przechadzki jest pasaż tekstowy, rozumiany jako specyficzny gatunek twórczości eseistycznej. Odchodząc od ujęć tradycyjnej genologii, książka otwiera inną perspektywę myślenia o gatunkowości jako kulturowej formie reprezentacji doświadczenia i zbiorze reguł jego dyskursywnego porządkowania. Pozwala to na wyjście od analizy eseju ku szerszej problematyce związków między miastem i nowoczesną refleksją humanistyczną. Stawiane pytania dotyczą więc podmiotowych strategii współczesnych tekstów niefikcjonalnych (figura flâneura), związków między kształtami dyskursu a przestrzenią (miasto i retoryka) oraz możliwości zastosowania kulturowych ujęć przestrzeni urbanistycznej (zwłaszcza urban studies) w badaniu tekstów (lektura miasta jako problem filologiczny). Kluczowym rysem pasażu pozostaje jednak charakterystyczna dla nowoczesności potrzeba uobecniania historii, zainteresowanie miejskimi alegoriami, szczątkami, ruiną. Zagadnienie spajające całość rozważań ujętych w książce to zatem pytanie o modele doświadczania historii – czytanie miasta jako melancholijną formę lektury śladów, dyskursywne kształty wiedzy o przeszłości, wreszcie – przestrzenne figury współczesnej wyobraźni historycznej.     Katarzyna Szalewska – pracuje w Katedrze Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej Instytutu Filologii Polskiej UG. Współredaktorka książek Przekleństwo rzeczywistości. Rzecz o obsesji i fantazji oraz Czesława Miłosza „północna strona”. Autorka artykułów i recenzji poświęconych antropologii przestrzeni miejskiej, pismu melancholijnemu oraz współczesnej refleksji teoretycznohistorycznej.

Wybór pism estetycznych (Konstanty Regamey)

Konstanty Regamey

Pisma Konstantego Regameya stanowią istotny fragment obrazu polskiej estetyki muzycznej, szczególnie lat 30. XX wieku, i w znaczący sposób dopełniają dokonania estetyki akademickiej tego okresu zdominowanej przez teorie Romana Ingardena, Zofii Lissy i Stefanii Łobaczewskiej. Regamay oceniany był jako "polemista i szermierz myśli muzycznej otwierającej nowe perspektywy" i jako główny rzecznik "obozu muzycznego postępu", wnikliwie systematyzujący współczesne mu tendencje stylistyczne. Największą rolę w jego koncepcjach estetycznych odegrały dwie teorie: rozbudowany system filozoficzny Józefa Hoenego-Wrońskiego oraz estetyczna teoria "Czystej formy" Stanisława Ignacego Witkiewicza.  

Współczesna proza amerykańska. Zbliżenia

Marek Paryż

Proza amerykańska w nowym milenium jest zjawiskiem tak rozległym i różnorodnym, że każda próba jej całościowego opisu, zwłaszcza wartościującego, musi skończyć się porażką. Można sobie ewentualnie wyobrazić encyklopedyczne ujęcie tematu, które da wyobrażenie o niemożliwej do ogarnięcia skali procesów decydujących o stanie współczesnej prozy amerykańskiej. W pewnym sensie symbolicznie odzwierciedla to następstwo literackich pokoleń, stawiające pod znakiem zapytania koncepcję "nurtów przewodnich". Po roku 2000 zmarło wielu wybitnych pisarzy z pokolenia urodzonego w latach 30. XX wieku, a przedstawiciele tej generacji w zasadniczym stopniu wpłynęli na kierunki rozwoju prozy amerykańskiej w drugiej połowie XX wieku i na przełomie obecnego stulecia. Znaleźli się wśród nich z jednej strony eksperymentatorzy, którym amerykańska literatura postmodernistyczna zawdzięcza swoją wyrazistą poetykę, a z drugiej autorzy preferujący tradycyjny realizm. W 2009 roku odszedł John Updike, w 2018 - Philip Roth, w 2019 - Toni Morrison, w 2021 - Joan Didion, w 2023 - Cormac McCarthy. Oczywiście dzieła czołowych pisarzy z pokolenia lat 30. pozostają ważnym punktem odniesienia dla autorów młodszych, ale trudno powiedzieć, czy z ich perspektywy nadal mają one siłę inspiracji czy jednak przede wszystkim znaczenie historyczne. Ze "Wstępu" Marek Paryż dokonuje przeglądu istotnego wycinka współczesnej literatury amerykańskiej, opierając się na trafnie i ciekawie wybranych jej przykładach i zwracając uwagę na teksty z różnych względów ważne i cenione, choć niekoniecznie zawsze oczywiste i dzięki temu niesztampowe. Właśnie to odróżnia publikację taką jak Współczesna proza amerykańska od typowych historii literatury czy prozy danego kraju w ogóle lub choćby w wybranym okresie czy zakresie. Książka Marka Paryża również stanowi swoistą panoramę pewnego wycinka najnowszej prozy amerykańskiej, ale nie jest to panorama kreślona zgodnie ze ścisłymi wymaganiami kanonu czy akademickich programów nauczania. Jest to panorama reprezentatywna, ale zarazem zindywidualizowana, odzwierciedlająca bardzo bogatą wiedzę literaturoznawczą i równie bogate doświadczenie krytycznoliterackie autora. Z recenzji prof. ucz. dr hab. Alicji Piechuckiej Marek Paryż - amerykanista, literaturoznawca, profesor uczelniany w Instytucie Anglistyki UW. Od ponad dwudziestu lat recenzuje prozę amerykańską w miesięczniku "Nowe Książki". Współredaguje serię wydawniczą "Mistrzowie Literatury Amerykańskiej" (Wydawnictwa UW). W ostatnich latach jego badania ogniskują się na tematyce westernu w literaturze i filmie, ze szczególnym uwzględnieniem transnarodowych użyć gatunku. Współredagował tomy zbiorowe The Post-2000 Film Western: Contexts, Transationality, Hybridity (Palgrave Macmillan, 2015) i The Western in the Global Literary Imagination (Brill, 2022).

Historia słabych. Reportaż i życie w Dwudziestoleciu

Urszula Glensk

Jak reporterzy opisali przedwojenną rzeczywistość i jak rozwinęli nowy gatunek literacki? Tych pytań równolegle nie zadawali dotąd badacze Dwudziestolecia. Stawia je Urszula Glensk. Autorka z krytycznym namysłem rekonstruuje rzeczywistość przedstawioną w reportażach. Konfrontuje sprawozdania pisarzy i dziennikarzy z innymi dokumentami epoki i tezami ówczesnej publicystyki. Alternatywna historia społeczna i obyczajowa zapisana przez dokumentalistów toczyła się na ulicach, w przytułkach, sierocińcach i jatkach – w miejscach wykluczenia i tabuizacji. Nie była piękna, ani nie próbowano jej estetyzować. Była natomiast wpisana w literacki projekt „nowego autentyku”, którego najciekawszą realizacją jest reportaż społeczny. Historia słabych to opowieść o trudach egzystencji homo redundant, ludziach zbędnych i niepotrzebnych, którymi interesowali się międzywojenni reportażyści.   W przeciwieństwie do licznych publikacji, które w ostatnich latach poświęcono elitom Polski międzywojennej, książka Urszuli Glensk wykracza daleko poza powszechnie znane anegdoty. Posługując się przede wszystkim relacjami ówczesnych reporterów, odtwarza najciemniejsze strony tamtej rzeczywistości. Opowiada o prostytucji, bezdomności, dzieciobójstwie, o porzuconych niemowlętach i bezrobociu; odwołuje się do wielkich sław dziennikarskich, jak Ksawery Pruszyński, ale też przypomina postaci zapomniane, jak Stanisława Osińska czy Herman Rubinraut.  Pokazuje, że reportaż mógł być wykorzystany w walce politycznej – przykładem relacja Wandy Melcer z koszernej rzeźni, przywoływana jako koronny argument w sporach o ubój rytualny; ale też – że dziennikarzom, opisującym los opuszczonych dzieci ulicy i mieszkańców domów poprawczych, nie przychodziło jeszcze do głowy, by winiąc wyrodne matki i nieczułość społeczeństwa, upomnieć się również o rozwiązania systemowe. Autorka razem z Konradem Wrzosem bada koszmarne warunki mieszkaniowe, panujące zarówno w Warszawie, jak przede wszystkim na wsi; i razem z Jalu Kurkiem opowiada o wielkiej powodzi w 1934 roku. Jej książka przypomina o biedzie i zacofaniu, których nie zdołało pokonać międzywojenne dwudziestolecie; ale też jest wielkim hołdem dla tych wszystkich, którzy zło próbowali przynajmniej opisać. prof. dr hab. Małgorzata Szpakowska Tytuł książki trafnie oddaje jej zawartość. Urszula Glensk patrzy na reportaż dwudziestolecia międzywojennego nie w perspektywie historii literatury lub dziennikarstwa, wyabstrahowanej z ówczesnej realności społecznej, lecz w konfrontacji z nią, z „życiem” – zwłaszcza z życiem, jak na reportaż przystało, najsłabszych, tych którzy sami nie potrafią o sobie opowiedzieć. Nie szuka przy tym – jak to najczęściej bywa – tylko „odzwierciedlenia” czy „obrazu” owego życia w reportażu. Jej ujęcie wynika z bardzo głębokiej refleksji metodologicznej nad naturą i sposobami czytania utworów tego gatunku. Jeśli, mówiąc najkrócej, niezbywalnym wyróżnikiem reportażu jest to, że odnosi się on do wydarzeń i zjawisk realnie istniejących (rekonstruowanych przez autora), i jeśli te wydarzenia i zjawiska – z reguły doniosłe społecznie – mają także inną swoją dokumentację, to nie możemy czytać go tak jak czyta się dzieła fikcji, literatury „czystej”. Tym bardziej, że jeśli nawet ma on ambicje literackie to jednocześnie karmi się pasją publicystyczną, chce brać udział w kształtowaniu  rzeczywistości społecznej, mieć wpływ na opinię publiczną, wchodzi w debaty światopoglądowe czy wręcz polityczne, i dopiero w tych kontekstach konkretyzuje swoje sensy.  Odniesienie tekstów reportażowych Dwudziestolecia do doniosłych, gorących, i (co ważne!) konkretnych zagadnień społecznych przyniosło sporo zmian w stosunku do obrazu zjawiska jaki przetrwał w historycznoliterackiej pamięci, przede wszystkim zaś – ożywiło je, wmontowało w bogaty kontekst relacji prasowych (po raz pierwszy – w zajmującym autorkę zakresie - na taką skalę przebadanych), dokumentarnych opisów, wreszcie – w kontekst wiedzy socjologicznej i historycznej, czerpanej z różnych źródeł. Ukazało też kształtowanie się w świadomości społecznej obrazu nowego gatunku o niepewnej jeszcze i nieustabilizowanej nazwie, domniemywanych dopiero i sprawdzanych możliwościach, nieznanym jeszcze miejscu w piśmiennictwie.   dr hab. Zygmunt Ziątek, profesor IBL PAN  

Jan Wielki. Krakowski malarz z drugiej połowy wieku XV

97883-242-1596-6

Monografia wybitnego, średniowiecznego malarza cechowego, autora m.in. malowanych skrzydeł poliptyku dla kościoła parafialnego Św. Andrzeja w Olkuszu. Autor przedstawia wiadomości o życiu artysty, omawia jego dorobek twórczy, ikonografię dzieł malarskich. Następnie charakteryzuje styl jego malarstwa oraz definiuje (niepoślednie, tuż obok Wita Stwosza) miejsce w ówczesnym krakowskim środowisku artystycznym.  

Nauka czy rozrywka? Nowa muzeologia w europejskich definicjach muzeum

Mirosław Borusiewicz

Po raz pierwszy w polskiej literaturze muzeologicznej spotykamy się z pracą, której Autor ukazuje związki między filozofią prawa i działaniami legislacyjnymi a statusem i polem działania instytucji muzealnych. Książka Mirosława Borusiewicza jest rezultatem zarówno teoretycznej refleksji, jak owocem wielu lat praktyki i działań na rzecz polskiego muzealnictwa. Autor przeszedł wszystkie szczeble pracy w muzeum, był czynnym muzealnikiem, dyrektorem, ministerialnym urzędnikiem wysokiej rangi, był także inicjatorem i twórcą pierwszego w Polsce Centrum Muzeologicznego w Łodzi, a także współautorem programu podyplomowych studiów muzealniczych na Uniwersytecie Warszawskim. Z tak różnych punktów widzenia zarysowany zostaje wpływ, jaki ma dobrze bądź źle stanowione prawo na sposób, model i styl działania muzeów oraz na odbiór ich aktywności przez publiczność. Otrzymujemy książkę pełną emocji i opinii, zestawienie różnych poglądów, pracę jednocześnie obiektywną i subiektywną, analityczną i krytyczną – niewątpliwie będącą ważnym dla polityków i muzeologów – studium zależności między dobrze bądź źle funkcjonującym państwem a dobrze bądź źle działającymi muzeami. Dorota Folga-Januszewska