"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 21: Tendencje ewolucji europejskiego i globalnego systemu międzynarodowego w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku

red. Jan Iwanek, Paweł Grzywna, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku bieżącym (2018) przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia  Press (www.journals.us.edu.pl).   Tom 21 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  2018 jest pierwszym tomem tematycznym i nosi tytuł: Tendencje ewolucji europejskiego i globalnego systemu międzynarodowego w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Teksty w nim prezentowane dotyczą kierunków ewolucji europejskiego systemu międzynarodowego w pierwszej i drugiej dekadzie XXI w. (M. Stolarczyk), ewolucji pozycji międzynarodowej USA w okresie pozimnowojennym (K. Czornik), pozycji międzynarodowej Federacji Rosyjskiej w drugiej dekadzie XXI w. (A. Miarka), głównych tendencji ewolucji systemu międzynarodowego w Ameryce Łacińskiej w drugiej dekadzie XXI w. (J. Łapaj),  pozycji państw kontynentu afrykańskiego w stosunkach międzynarodowych na początku XXI w. (M. Szynol) oraz nowych trendów w aktywności państw w przestrzeni teleinformatycznej w drugiej dekadzie XXI w. (M. Lakomy).

Marketing regionalnych i ekologicznych produktów żywnościowych. Perspektywa sprzedawcy i konsumenta

Paweł Bryła

Książka dotyczy marketingu produktów żywnościowych, w tym wzrostu znaczenia obszaru pochodzenia, tradycyjnych metod wytwarzania i ekologicznego charakteru produktu, czyli wyróżników oferty. W procesie budowania przekonania konsumentów o atrakcyjności oferty istotną rolę odgrywają instrumenty gwarantowania wysokiej jakości produktu, w szczególności oznaczenia jakości i systemy certyfikacji. Przyjmują cechy tzw. marek kolektywnych. Marketingowy proces konstruowania jakości produktów regionalnych i ekologicznych ma uwarunkowania systemowe, gdyż zależy od poziomu współpracy w kanale dystrybucji. Tożsamość obszaru pochodzenia i wymiar ekologiczny nawiązują do potrzeb współczesnego konsumenta, jego systemu wartości i preferencji. Praca składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy dotyczy terminologii oraz stanu wiedzy na podstawie literatury przedmiotu. Ma charakter teoretyczny i stanowi kontekst problemu, drugi - własnych badań empirycznych obejmujących sprzedawców produktów regionalnych i ekologicznych. Posłużono się dwoma próbami, obejmującymi kierowników sklepów spożywczych w Polsce i przedstawicieli specjalistycznych punktów sprzedaży detalicznej we Francji. Ukazano studia przypadku czterech firm, specjalizujących się w dystrybucji produktów regionalnych i ekologicznych we Francji na podstawie wywiadów pogłębionych i analizy zawartości ich stron internetowych. Ostatni rozdział jest poświęcony wynikom badań własnych na dwu próbach konsumentów: reprezentatywnej dla dorosłych mieszkańców Polski i złożonej z młodych i wykształconych konsumentów. Na podstawie analizy danych uzyskanych w pierwszej z nich przeprowadzono weryfikację hipotez badawczych na temat zależności między kluczowymi zmiennymi. W aneksie omówiono europejskie oznaczenia jakości produktów regionalnych i ekologicznych, a także wybrane oznaczenia nadawane przez instytucje krajowe, szczególnie w Polsce i we Francji.  

Polityka wynagradzania osób zarządzających w bankach

Agata Wieczorek

Nieefektywna polityka wynagradzania naczelnej kadry kierowniczej w instytucjach sektora usług finansowych uznana została za jedną z przyczyn ostatniego kryzysu finansowego. Polityka wynagrodzeń stosowana przez czołowe korporacje finansowe zachęcała do podejmowania ryzykownych decyzji nastawionych na wyniki krótkookresowe, które gwarantowały wysokie premie kadrze zarządzającej. Nie były uwzględniane przy tym perspektywy długookresowe, co często negatywnie wpływało na wartość spółki w dłuższym okresie. Między innymi takie działania zachodzące w sektorze usług finansowych doprowadziły do spadku zaufania inwestorów i destabilizacji rynków finansowych zarówno w wysoko rozwiniętych gospodarkach, jak i w tych rozwijających się. Po wybuchu kryzysu finansowego w Unii Europejskiej wiele uwagi poświęcono polityce wynagradzania kadry kierowniczej najwyższego szczebla w sektorze bankowym. Wynikiem tego były Zalecenia Komisji Europejskiej i Dyrektywy Parlamentu Europejskiego dotyczące tego obszaru nadzoru korporacyjnego. Zmiany regulacji prawnych dotyczących zasad wynagradzania kadry kierowniczej w sektorze bankowym w Polsce miały miejsce dopiero od roku 2012. Istniejące w Polsce standardy, wynikające z tych regulacji, są wciąż mniej rygorystyczne niż te stosowane w większości krajów Unii Europejskiej. Dało to asumpt do podjęcia próby oceny jakości polityki wynagradzania kadry zarządzającej w bankach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.  

The Dom. Nowojorska bohema na polskim Lower East Side

Jan Błaszczak

Mecenas, filantrop, magnetyczna osobowość, ludzie po prostu do niego lgnęli. O Stanleyu Tolkinie w Nowym Jorku mówiło się wiele. Polak, który z powodzeniem prowadził kluby The Dom oraz Stanleys Bar, gdzie gościła śmietanka nowojorskiej bohemy. Andy Warhol wyświetlał tam swoje filmy, The Velvet Underground grali swoje pierwsze performatywne koncerty, najwięksi jazzmani wdawali się w światopoglądowe dyskusje, a afroamerykańscy aktywiści planowali równościowe pikiety. Ale kim tak naprawdę był Tolkin, o którym polskie archiwa uparcie milczą? Jan Błaszczak niczym najlepszy detektyw prowadzi nas nowojorskimi ulicami Lower East Side i próbuje rozwiązać zagadkę Stanleya Tolkina. W śledztwie pomagają mu bitnikowskie poetki, organizatorzy punkowych koncertów z lat 70., artyści wizualni, międzynarodowej sławy kompozytorzy, księża z nowojorskich parafii, afroamerykańscy pisarze i potomkowie polskich emigrantów. A opowieść o Tolkinie jest też przewodnikiem po Nowym Jorku ostatniego półwiecza, gdzie od lat słodki zapach marihuany miesza się z rześkim powietrzem znad East River. Po mieście, którego mieszkańcy, jak niegdyś Stanley Tolkin, próbują realizować swój American dream. Skoro Nowy Jork był sceną dla tylu zjawisk kulturalnych XX wieku, gdzie w tym wszystkim była Polonia? I co jeśli kaowcem, który w przełomowym momencie wpływał na oblicze miasta, był Polak? Jan Błaszczak jest świetnym, uważnym i wnikliwym miejskim przewodnikiem. Na każdym rogu jego Lower East Side kryją się ślady jakiejś wielkiej historii, a na każdej stronie jego książki jakiś zaskakujący fakt. Bartek Chaciński

"Język Artystyczny". T. 16: Nowy (?) Kanon (?) Wokół Nagrody Literackiej "Nike"

red. Artur Rejter

W publikacji zgromadzono teksty, w których przyjrzano się twórczości różnych osób nagrodzonych lub nominowanych do Nagrody Literackiej „Nike”. Dla autorów interesujące były między innymi problemy stylizacji w wielowymiarowej i polifonicznej prozie Jacka Dehnela (Magdalena Hawrysz), a także wkład twórczości Olgi Tokarczuk do wyraźnie współcześnie się rozwijającego i ważkiego społecznie dyskursu posthumanizmu (Artur Rejter). Autorka Biegunów zainspirowała również Joannę Przyklenk i Katarzynę Sujkowską-Sobisz, które podjęły się analizy odbioru monumentalnej powieści Księgi Jakubowe przez internetowych forumowiczów. Przez pryzmat problematyki genderowej i queerowej na prozę Michała Witkowskiego spojrzała Małgorzata Kita. Ważny dla Traktatu o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego świat muzyki oraz instrumentów muzycznych próbowała uchwycić w swym studium Ewa Biłas-Pleszak. Interesujący okazał się także aspekt intertekstualny oraz intersemiotyczny w Sońce Ignacego Karpowicza (Alicja Bronder). W artykule Beaty Kiszki został zaś poruszony problem motywów animimalistycznych w wybranych powieściach Krzysztofa Vargi. Sięgnięto także do tekstów reportażowych i reportażowi bliskich. Nad pograniczną stylowo i gatunkowo prozą Andrzeja Stasiuka pochyliła się w swym studium Ewa Sławkowa. Swoistej generycznej „migotliwości” i gatunkowym przemianom reportażu, odzwierciedlającym często kształt współczesnego świata, poświęciła uwagę Joanna Przyklenk, natomiast Wioletta Wilczek opisała osobliwy obraz Białegostoku zawarty w reportażu Marcina Kąckiego.   Zarówno wybrana – zróżnicowana pod względem estetycznym, gatunkowym i dyskursywnym – twórczość, jak i metody zastosowane w zgromadzonych tekstach, poświadczają tezę o znaczącej dla badaczy wadze inspiracji autorów i dzieł wyróżnionych Nagrodą Literacką „Nike” lub do niej nominowanych. Jak widać, literatura wciąż stara się reagować na świat nas otaczający, komentować go, a nade wszystko stwarzać jego indywidualny i niepowtarzalny obraz. (fragmenty Wprowadzenia). Publikacja z pewnością zainteresuje studentów kierunków humanistycznych i badaczy literaturoznawców, językoznawców, kulturoznawców, a także wszystkich miłośników polskiej literatury najnowszej.

Polscy pisarze wobec faszyzmu

Paweł Maurycy Sobczak

Faszyzm wedle sławnej formuły wybitnego niemieckiego badacza Ernsta Noltego był wydarzeniem epokowym i naznaczył cały wiek XX. Stał się popularny także wśród pisarzy i to często bardzo wybitnych - Filippo Tommaso Marinetti, Curzio Malaparte, Ezra Pound, Ernst JUnger, Louis-Ferdinand Celine, Pierre-Eugene Drieu La Rochelle, Gottfried Benn, Martin Heidegger, Robert Brasillach. Duża liczba książek na temat związków pisarzy z faszyzmem, które powstały na Zachodzie, zderza się z nieobecnością podobnych studiów w naszym literaturoznawstwie. Dlatego obszerna książka Pawła Sobczaka jest niezwykle interesująca. Autorowi chodzi nie tylko o to, jak widzieli polscy pisarze hitleryzm i III Rzeszę, jak postrzegali faszyzm włoski i Włochy Mussoliniego, ale interesuje też to, jak polscy pisarze wyobrażali sobie faszyzm jako taki, czy potrafili rozpoznać modernistyczny i totalitarny charakter doktryny faszystowskiej i na ile sami faszyzmowi lub "ideologiom faszyzującym" się poddawali, a na ile się im opierali. Obszerna praca oryginalnie przywołuje konteksty nie tylko niemieckie czy włoskie, ale też te mniej oczywiste i znane, a więc francuskie i rumuńskie. Zainteresuje nie tylko badaczy kultury polskiej XX w., ale też ze względu na temat i literacki talent autora - większe grono czytelników.

Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży

Anna Wieczorkiewicz

Książka poddaje refleksji siły kulturotwórcze, dzięki którym turystyka przybiera  zmienne społecznie i historycznie kształty, a mimo to wciąż pozostaje sobą. Opowiada o strategiach, do jakich jednostki oraz społeczności uciekają się, by nadać podróżniczym doświadczeniom znamię autentyczności. Ukazuje też tworzenie się  tkanki wyobrażeń, oczekiwań i przekonań, decydujących zarówno o tym, w jaki sposób podróżujemy, jak  i o sensach nadawanych temu o przedsięwzięciu. Zmierza do odpowiedzi na pytanie: na czym polega powiązanie zjawisk określanych mianem turystycznych z życiem społeczno-kulturowym.

Finansowanie innowacji w polskich firmach rodzinnych

Alicja Winnicka-Popczyk

We współczesnej globalnej gospodarce rynkowej, w coraz większym stopniu opartej na wiedzy, przyjęcie innowacyjnego modelu biznesu najczęściej okazuje się głównym warunkiem przetrwania i rozwoju efektywnie funkcjonującego przedsiębiorstwa. Monografia stanowi pierwszą w Polsce próbę pogłębionego zbadania uwarunkowań finansowania innowacji w firmach rodzinnych. W części teoretycznej autorka prezentuje znaczenie przedsiębiorstw rodzinnych, kluczowe czynniki ich rozwoju oraz źródła przewagi konkurencyjnej, istotę aktywności innowacyjnej w warunkach gospodarki opartej na wiedzy, specyfikę finansów firm rodzinnych, determinanty finansowania rozwoju oraz wykorzystywane źródła kapitału. W części empirycznej przedstawia wyniki własnych badań statystycznych dotyczących różnych aspektów finansowania innowacji, przeprowadzonych wśród 115 przedsiębiorstw rodzinnych z listy Diamentów Forbesa 2016, a także wnioski płynące ze studiów przypadku nad czterema giełdowymi firmami rodzinnymi z sektora informatycznego. Badania potwierdziły istotną, pozytywną rolę rodziny w wielu kwestiach finansowych, chociażby w decydowaniu o wielkości nakładów na innowacje. Publikacja jest skierowana do osób zainteresowanych rozwojem firm rodzinnych w Polsce, przedsiębiorców, pracowników naukowych, przedstawicieli władz centralnych i samorządowych oraz rozlicznych organizacji gospodarczych i społecznych. Ponadto może okazać się przydatna dla studentów ekonomii, finansów, zarządzania, bankowości, prawa i administracji, a nawet socjologii.