Wit Stwosz. Między blaskiem a cieniem. Poemat heroikomiksowy

Bogusław Michalec, Paweł Kołodziejski

Oto życie Wita Stwosza – jednego z ostatnich wielkich pewnej odchodzącej epoki. Ta historia to opowieść o sławie i upadku, moralitet rozpisany na dni chwały i lata cierpienia. Stwosz był bez wątpienia geniuszem, artystą świadomym wartości swego dzieła. Ale był również człowiekiem szarpanym wątpliwościami, pełnym sprzeczności, w którego wnętrzu – jak możemy się domyślać – toczyła się nieustanna walka ducha z ograniczającym go ciałem. I w takim sensie ten „poemat heroikomiksowy” staje się również opowieścią o losie na wskroś ludzkim. Komiks powstał z inspiracji pracami konserwatorskimi przy krakowskim ołtarzu Wita Stwosza w kościele Mariackim, rozpoczętymi w roku 2015, którymi kierował prof. Jarosław Adamowicz z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.  Paweł Kołodziejski – absolwent krakowskiej ASP, autor cyklu malowideł do kościoła św. Klemensa w Trzemeśni oraz polichromii Bracia franciszkanie w bernardyńskim refektarzu w Krakowie. Autor witraży do kaplicy w Porębie. Uprawia ilustrację książkową i formy komiksowe. Jest autorem ilustracji do powieści graficznej Apokalipsa św. Jana. Ilustrował m.in książki o duchowości mnichów iroszkockich (Modlitwa Celtów, Krzyż Celtów) oraz album O Polskich świętych dzieciom. Twórca gier edukacyjnych i historycznych.   Bogusław Michalec – ur. 1972 w Gorlicach, poeta, twórca książek dla dzieci, autorskich przewodników, autor piosenek i opowiadań. Laureat nagrody im. Arkadego Fiedlera „Bursztynowy Motyl” (2008, Polska ginąca). Napisał m.in.: Znasz taki Kraków?, Twarze starych miast. Prowadzi warsztaty literackie.   „Autorzy z wielką przenikliwością portretują wnętrze genialnego rzeźbiarza i zarazem człowieka twardo stąpającego po krakowskiej oraz norymberskiej ziemi, zdolnego do wysokich duchowych wzlotów z jednej strony, a z drugiej miłośnika dóbr doczesnych. Komiks wszakże nie jest biografią Stwosza, ale bardziej uniwersalną opowieścią o artyście, jego powinnościach, miejscu w świecie oraz wewnętrznych zmaganiach”.   prof. dr hab. Krzysztof Ożóg

Ze studiów nad polszczyzną kresową. Wybór prac. Prace językoznawcze, t. 3

Zofia Kurzowa

Wstęp Rozdział I Istota dialektów kresowych Rozdział II Język polski na kresach wschodnich po II wojnie światowej Rozdział III Dialekt południowokresowy Rozdział IV Dialekt północnokresowy Rozdział V Badania nad polszczyzną kresową Rozdział VI Dialekty kresowe w literaturze pięknej Mickiewicz – Kresy – Język Nota wydawnicza  

Leksykon kultury ukraińskiej

Włodzimierz Wilczyński

Kultura ukraińska, rozumiana jako całokształt dorobku duchowego i materialnego narodu ukraińskiego, gromadzony, utrwalany i pomnażany w ciągu ponadtysiącletnich jego dziejów, jest zjawiskiem odrębnym i niepowtarzalnym, stanowi zarazem nieodrodną część kultury europejskiej. Jej powstawanie i kształtowanie odbywało się w drodze asymilacji przez system rodzimych tradycji wartości cywilizacji zachodniej, w tym spuścizny starożytnej Grecji, Rzymu oraz judeochrystianizmu. Na każdym etapie swojego rozwoju kultura ukraińska wychodziła poza opłotki etnocentryzmu i partykularyzmu, wytrwale otwierała się na impulsy płynące z zewnątrz, zwłaszcza z Zachodu. Proces ten owocował licznymi przełomami i zwrotami, dramatyzmem wielowiekowych heroicznych zmagań całego narodu. Wątek jednoczenia się kultury ukraińskiej z Zachodem stanowi jeden z głównych motywów przewijających się w niniejszym Leksykonie, potwierdzając tezę o jej otwartości we wszystkich aspektach ludzkiej działalności – indywidualnych i zbiorowych: sztuki, nauki, języka, literatury, filozofii i dziejopisarstwa, wartości światopoglądowo-etycznych i zasad współżycia, budowania instytucji ustrojowych i społecznych oraz form gospodarowania. W tym kontekście autor wyeksponował też związki łączące naród polski z ukraińskim w przeszłości i teraźniejszości.

Literatura doby Internetu. Interaktywność i multimedialność tekstu

Małgorzata Janusiewicz

Autorka książki wnikliwie przedstawia aktualny obraz literatury Internetu wraz z szerokimi odwołaniami do tradycji kultury, a także pokazuje najnowsze zjawiska literackie na przykładzie różnorodnych odmian tekstów. Udowadnia, że zmiany w sposobie istnienia tekstu literackiego okazują się fundamentalne i tworzą „nową literackość” XXI wieku, kształtując tym samym odmienny od dotychczasowych wzorców paradygmat kultury.   W książce znajdziemy: • całościową monografię zjawiska e-literatury, • analizę przykładów multimedialności i interaktywności w dawnych i współczesnych tekstach literackich, • zastosowanie elementów teorii strukturalistycznej do analizy hipertekstu, • omówienie wpływu hipertekstu na współczesną literaturę, • nowatorską propozycję klasyfikacji gatunków i odmian utworów literackich, uwzględniającą teksty multimedialne i interaktywne.   Małgorzata Janusiewicz – wrocławianka, literaturoznawczyni i czynna nauczycielka-polonistka. Miłośniczka literatury współczesnej zafascynowana tzw. nowymi mediami i ich możliwościami literackimi. Nie wyobraża sobie życia bez Internetu, czytników, tabletów, smartfonów i multimedialnego tekstu literackiego, który – jak sądzi – ma przed sobą kolosalną przyszłość.   „Małgorzata Janusiewicz jako pierwsza tak rzetelnie zebrała materiał dotyczący interesującego ją zjawiska i podjęła się próby opracowania go (…). W naszym kręgu językowym praca Małgorzaty Janusiewicz jest pracą pionierską.”   Prof. Kazimierz Wolny-Zmorzyński   „…książki, w których podejmowana jest problematyka społecznych i cywilizacyjnych przemian zachodzących w rezultacie pojawienia się nowych mediów, są bardzo pożyteczne, ważne i potrzebne. Pod warunkiem oczywiście, że ich autorzy wykażą się odpowiednim poziomem kompetencji merytorycznych i umiejętności wykładu. Małgorzata Janusiewicz ten łączny warunek satysfakcjonująco spełnia, wprowadzając do polskiego dyskursu medialnego dzieło o niewątpliwej doniosłości poznawczej.”   Prof. Jerzy Jastrzębski

A co to takiego? Obrazkowy słownik języka polskiego (A1, A2)

Anna Seretny

POZIOM A1, A2 A co to takiego? Obrazkowy słownik języka polskiego adresowany jest zarówno do tych, którzy naukę rozpoczynają, jak i do tych, którzy chcieliby poszerzyć swoją znajomość polskiego słownictwa bądź utrwalić już poznane słowa. Wszystkie artykuły hasłowe Słownika, zdefiniowane są za pomocą kolorowych tablic i obrazków. Dzięki zastosowaniu takiej techniki możliwe było uniknięcie wielu kłopotów związanych z definiowaniem pojęć podstawowych, które stanowią zasadniczy korpus słownika. Obrazkowy słownik języka polskiego prezentuje znaczenie około 2000 jednostek leksykalnych. Najliczniej zilustrowane zostały rzeczowniki, ale reprezentowane są także czasowniki, przymiotniki oraz zaimki. Udział poszczególnych części mowy w materiale leksykalnym Słownika można uzasadnić ich udziałem w zasobie słów, którymi posługuje się przeciętny użytkownik języka polskiego (wg badań M. Zarębiny rzeczowniki stanowią około 50% tego zasobu, podczas gdy czasowniki i przymiotniki, to odpowiednio około 22% i 18%). Materiał leksykalny słownika został przedstawiony w 32 polach tematycznych, których zakres dostosowano do potrzeb przyszłych użytkowników. Uznano bowiem, że grupowanie i prezentacja materiału leksykalnego słownika w polach tematycznych będzie bardziej trafna niż prezentacja wyrazów w porządku alfabetycznym, ponieważ słowa będą występować w naturalnym dla nich kontekście, co znacznie ułatwi ich identyfikację oraz zapamiętanie. Każde pole tematyczne to, w zależności od rozmiarów pola, jedna lub więcej tablic. W sekcji gramatycznej (tablice 33-36) zamiast tablic wykorzystane zostały pojedyncze obrazki. Każdy definiowany element planszy czy też pojedynczy obrazek opatrzony jest numerem. Numerowi temu odpowiada wyraz znajdujący się na sąsiedniej stronie. Na końcu słownika zamieszczony został indeks alfabetyczny wszystkich jednostek leksykalnych definiowanych przez słownik, wraz z informacją, na której tablicy (lub tablicach) dana jednostka została zilustrowana. Wszystkie artykuły hasłowe indeksu zawierają informację, do jakiej części mowy dany wyraz należy. Formą hasłową rzeczownika jest mianownik liczby pojedynczej. Po formie hasłowej słownik podaje oznaczenie rodzaju rzeczownika, a następnie pełne formy dopełniacza i miejscownika liczby pojedynczej. W wypadku rzeczowników męskoosobowych słownik dodatkowo podaje mianownik liczby mnogiej. Pilotażowe badania błędów popełnianych przez obcokrajowców uczących się polskiego pokazały, że to właśnie te przypadki są dla nich najtrudniejsze. Główną postacią hasłową czasownika jest bezokolicznik. Słownik ilustracjami definiuje znaczenie podstawowe czasowników niedokonanych. W indeksie natomiast znaleźć można ich dokonane odpowiedniki. Przymiotnik podany został w mianowniku liczby pojedynczej rodzaju męskiego wraz z formą stopnia wyższego. Obrazkowy słownik języka polskiego to doskonała pomoc wizualna do nauczania języka polskiego. Może on także być użyteczny w życiu codziennym i przydatny nie tylko dla uczących się języka, ale także dla zagranicznych turystów podróżujących po Polsce, tym bardziej, że zamieszczony na końcu Słownika indeks alfabetyczny zawiera także odpowiedniki polskich słów w językach: angielskim, francuskim i niemieckim.

Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii

Andrzej Walicki

Książka niniejsza, podobnie jak trzy poprzednie, opublikowane przeze mnie w „Bibliotece Kuźnicy”, jest jednym z głosów lewicowej mniejszości we wciąż trwającej dyskusji o współczesnej Polsce. Dlaczego więc rozpoczynają ją artykuły dotyczące spraw bardzo odległych w czasie, mówiące o losach „projektu komunistycznego”, czyli o próbach wcielania w życie ideologii komunistycznej, bez bezpośredniego odniesienia do naszego kraju. Aby uniknąć nieporozumień, muszę mocno podkreślić, że w żadnym wypadku nie kierowała mną chęć przedstawienia całokształtu ideologicznych przemian, jakich doświadczyła w latach powojennych nasza część Europy. Chodziło wyłącznie o próbę wyjaśnienia poważnych nieporozumień co do kluczowych terminów, takich jak „komunizm”,  „realny socjalizm” i „liberalizm”. Nieporozumienia te bowiem wciąż narastają w literaturze przedmiotu i wywierają deformujący wpływ na świadomość społeczną, a tym samym na kształt tworzonego przez nas ustroju.

Stadion na peryferiach

Marcin Stasiak, Marta Kurkowska-Budzan

Książka Stadion na peryferiach jest bardzo ciekawym przykładem uprawianej w nowoczesny sposób nauki historycznej. Z pewnością jest to tekst interdyscyplinarny, i to w prawdziwym tego słowa znaczeniu, sięga bowiem zarówno do historii i jej warsztatu, do metod stosowanych w socjologii czy w antropologii kultury. Można go również zaliczyć do kategorii – niestety tak rzadkiej dotąd w Polsce – badań nad mentalité, co jeszcze bardziej podnosi jego wartość. Podobnie jak dostrzegalne wątki z historii wizualnej, mówionej, historii materialnej i historii przestrzeni. Nie odważyłbym się napisać, czego tutaj jest więcej. Dlatego całość robi tak pozytywne wrażenie. W skrócie, praca dotyczy zarówno tego, „jak było”, jak wyglądał sport w przestrzeni geograficznych i kulturowych peryferii w okresie głównie powojennym, ale również, jak myśleli o nim (myślą) bohaterowie opowieści (aktorzy społeczni) posiadający pamięć o przeszłości. Jednak podstawowym tematem według mnie jest społeczeństwo małych miasteczek i wsi, które niezbyt często znajduje się w polu zainteresowań historyków, a jeśli już, to traktowane jest jak margines potrzebny do przedstawienia przemian politycznych. Tutaj mamy do czynienia z wyobrażeniem społeczności jako motywem prymarnym. Sport wydaje się wręcz pewnym instrumentem do jej pokazania. Dodatkową zaletą jest zastosowanie oddolnej perspektywy pozwalającej dostrzec różne aspekty w zupełnie innym świetle albo po prostu pozwalające zarejestrować wątki dotąd niedostępne.    z recenzji dr. hab. Mariusza Mazura

Społeczne i wspólne. Studium socjologiczno-filologiczne

Tadeusz Sozański

Książka jest wynikiem badań autora, socjologa i matematyka, podjętych na polu czystej humanistyki. Część I tej erudycyjnej rozprawy traktuje o związkach między naukami o języku a socjologią. Przeanalizowane tu także zostały klasyczne definicje tej dyscypliny, często zwanej nauką o rzeczywistości społecznej. W części II przedmiotem rozważań są języki, w których tworzyli klasycy europejskiej myśli społecznej od Arystotelesa po wiek XX. Filologiczna analiza oryginalnych tekstów oraz przekładów ich dzieł doprowadziła autora do odkrycia czterech sposobów połączenia ze sobą w różnych językach dwu kategorii – sociale i commune – opisujących stosunki międzyosobowe. „Fascynująca dla czytelnika jest ujawniona przez autora kulturowa różnica między greckim a łacińskim rozumieniem więzi społecznej”. (z recenzji prof. W. Wincławskiego)   Tadeusz Sozański, adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, zajmuje się socjologicznymi zastosowaniami teorii gier i teorii grafów, swoje prace publikował w cenionych czasopismach („Social Networks”, „J. of Mathematical Sociology”, „Studia Socjologiczne”) i tomach zbiorowych (Institutional Design and Voting Power in the EU, 2010; Status, Network, and Structure, 1997; Struktura, wymiana, władza. Studia z socjologii teoretycznej, 1993).