Przewodnik po egzaminach certyfikatowych

Anna Seretny, Ewa Lipińska

W przygotowaniu do egzaminów powinien pomóc "Przewodnik po egzaminach certyfikatowych", opracowany przez dr Annę Seretny i dr Ewę Lipińską, które od roku 2000 uczestniczyły w pracach zmierzających do zagadnień z nią związanych i dlatego są odpowiednio przygotowane do zapoznawania innych z systemem certyfikaci języka polskiego. Ponieważ system ten jest wspólnym dziełem specjalistów z wielu polskich ośrodków akademickach. Autorki korzystają z niego, o czym piszą we wstępie do "Przewodnika".  

Utopie dizajnu. Między afirmacją a krytyką nowoczesności

Monika Rosińska

Główną tezę mojej książki najlepiej wyrażają słowa teoretyczki i projektantki mediów, Anne Balsamo: „Projektanci (. . .) hakują teraźniejszość i stwarzają warunki dla przyszłości”. Przyjmuję, że dizajn, działalność projektowa, jest praktyką wychyloną w przyszłość, a podstawową zasadę pracy projektantów stanowi tryb zmiany, chęć ulepszenia tego, co zastane, pragnienie poprawienia rzeczywistości. (. . .) Projektowanie zawieszone jest między tym, co jest, a tym, co będzie, negocjuje marzenie z rzeczywistością. Pomysł na niniejszą książkę wziął się więc z tego prostego, a zarazem nieoczywistego spostrzeżenia.                                                                                                              fragment Wstępu Książka dobrze pokazuje mechanizmy funkcjonowania designu w jego wielopoziomowych funkcjach, a paradygmat utopijny (raczej utopia o utopii), który jest wyjściową tezą pracy, pozwala osadzić design jako model krytyczny, przydatny do diagnozowania potencjału kulturowego w różnych wymiarach czasowych (past–praesens–futurum).                                                                               prof. PAN dr hab. Marta Leśniakowska Monika Rosińska – doktor socjologii. Adiunkt w School of Form Uniwersytetu SWPS, gdzie koordynuje prace zespołu nauk społecznych i humanistyki. Koncentruje swoje zainteresowania naukowo-badawcze na współczesnych praktykach projektowych, dizajnie w życiu codziennym oraz socjologii przedmiotów. Autorka książki Przemyśleć użycie. Projektanci, przedmioty, życie społeczne (2010), współredaktorka tomu Kolaboratorium. Zmiana i współdziałanie (2012) oraz wielu artykułów naukowych i popularyzatorskich na temat projektowania. Laureatka stypendiów twórczych (MKiND) oraz naukowych (MNiSW). Współkuratorka wystaw dizajnu.  

Polonistyka dziś - kształcenie dla jutra. Tom 1-3

praca zbiorowa

Trzytomowa książka Polonistyka dziś - kształcenie dla jutra to efekt obrad I Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, który odbył się 20-23 listopada 2013 roku na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prelegenci z Polski i ośrodków zagranicznych rozmawiali o tradycji i zmianie w kształceniu na kierunku filologia polska, przedstawiciele uniwersytetów i najważniejszych instytucji naukowych (KNOL PAN, KJ PAN, KRASP, RGNiSW, IBL PAN, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, NCK i innych) oraz edukacyjnych (MEN, IBE, CKE) zastanawiali się, czy świat potrzebuje humanistów i prognozowali przyszłość polonistyki, a pisarze (Stefan Chwin, Olga Tokarczuk, Wojciech Bonowicz) projektowali kształcenie dobrego czytelnika. Nauczyciele akademiccy i szkolni - dyskutowali o uczniach, studentach i doktorantach XXI wieku, o sposobie kształcenia polonistów, systemie egzaminów, randze języka polskiego jako przedmiotu szkolnego nauczania. Wobec wyzwań współczesności nie zabrakło tematu cyberprzestrzeni i lekturowej emigracji, a także funkcjonowania języka polskiego jako obcego i drugiego. Podczas podsumowania obrad sformułowano szereg rezolucji i wniosków, dotyczących wykorzystania potencjału intelektualnego absolwentów studiów doktoranckich, rekomendacji najlepszych absolwentów polonistyki do pracy w zawodzie nauczyciela, kształcenia ustawicznego nauczycieli polonistów, statusu egzaminu maturalnego, podniesienia rangi przedmiotu język polski w szkole.

Konstruowanie reprezentacji społecznej zapożyczeń do końca wieku XVIII

Zuzanna Zbróg , Piotr Zbróg

MonografiaKonstruowanie reprezentacji społecznej zapożyczeń do końca wieku XVIII stanowi przykład wykorzystania teorii reprezentacji społecznych do badania i wyjaśniania zjawisk językowych. Wybrane podejście teoretyczne wnosi do tematyki językoznawczej nową, interdyscyplinarną perspektywę, pozwalającą uchwycić społeczno-kulturowy charakter zmian językowych. Analiza pisemnych danych na temat zapożyczeń z okresu około trzystu lat pozwoliła na ujawnienie najistotniejszych elementów zmian w „myśleniu” o nich jako konsekwencji ścierania się w sferze publicznej różnych poglądów na temat języka polskiego i makaronizmów. W monografii opisano, jak wiedza społeczna na temat zapożyczeń była podzielana, transmitowana oraz przekształcana w reprezentacje społeczne badanego obiektu języka. Częściowo objaśnia to m.in. przyczyny ambiwalentnego postrzegania anglicyzmów przez współczesnych Polaków.   Z pełną odpowiedzialnością mogę powiedzieć po lekturze pracy Piotra Zbróga i Zuzanny Zbróg,że jest ona na polskim gruncie kultury języka dokonaniem wyjątkowym i bardzo ważnym, wypełniającym istotną lukę bibliograficzną, [...] pioniersko opartym na teorii reprezentacji społecznej. [...] Praca tama przeogromne znaczenie poznawcze i dydaktyczne. Powinna się ona stać kanoniczną lekturą na uniwersyteckich zajęciach zarówno z historii języka, jak i z kultury języka, wnosząc do nich uporządkowaną wiedzę i spokojny, rzeczowy komentarz odnoszący się do poszczególnych omawianych zjawisk.Jest także bezdyskusyjnym wzorem metodologicznym, odsłaniającym przydatność teorii reprezentacji społecznych do penetracji tychże zjawisk. Z recenzji prof. zw. dra hab. Jana Miodka   Interpretacja zjawiska związanego z kształtowaniem się reprezentacji społecznej języka polskiego i tytułowych zapożyczeń okazała się lekturą wciągającą i wartościową poznawczo. [...] Chciałbym zwrócić uwagę na dość konsekwentnie prowadzony wykład, wykorzystujący jako podstawę nowatorską teorię reprezentacji społecznych. Z recenzji prof. zw. dra hab. Mirosława J. Szymańskiego

Zaangażowanie. Reprezentacje polityczności we współczesnej literaturze niemieckiego obszaru kulturowego

Monika Wolting, Ewa Jarosz-Sienkiewicz

Zaangażowanie czy artystyczna autonomia? – pytanie Theodora W. Adorno zaskakuje pokolenia swą niesłabnącą aktualnością. Literatura zaangażowana może zostać wykorzystana jako środek walki politycznej, zaś literatura rozumiana jako „czysta sztuka” jawi się jako oderwana od rzeczywistości. Koegzystencja obu: sztuki i zaangażowania wydaje się, zdaniem Adorna, nad wyraz problematyczna. W tomie zebrane zostały artykuły rozpatrujące tematykę zaangażowania społecznego, politycznego, ekologicznego tekstów literackich, powstałych w latach 1945–2018, oraz umocowanie ich w tradycyjnych i nowatorskich formach przekazu artystycznego. Za Richardem Rortym redaktorki książki przypisują literaturze rolę spichlerza wartości moralnych. Zadaniem literatury jest „niepokojenie” czytelnika poprzez prezentowanie mu wizji rzeczywistości sprzecznej z tą, która dotychczas była mu bliska. W tomie dochodzą też do głosu twórcy piszący o potrzebie kreowania głosu człowieka, który walczy o to, aby nim pozostać nawet wtedy, gdy odbiera mu się do tego prawo.   Monika Wolting jest profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego w Instytucie Filologii Germańskiej. Obszary badawcze, którymi się zajmuje, mieszczą się na przecięciu nauk literaturoznawczych i kulturoznawczych, w swoich pracach wykorzystuje teorie semiotyczne, w szczególności narratologiczne. Interesuje się współczesną literaturą niemiecką w kontekście estetyki i polityki, literaturą migracyjną i nowych wojen oraz kulturową tożsamością. Ewa Jarosz-Sienkiewicz jest profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego w Instytucie Filologii Germańskiej. Zajmuje się literaturą współczesną Niemiec, a także literackim obrazem Śląska na przestrzeni XIX i XX wieku. Napisała książkę Wrocław w powieściach niemieckojęzycznych, jest autorką wielu publikacji naukowych poświęconych obrazowi Wrocławia w literaturze, poezji po 1945 roku oraz obrazowi II wojny światowej we współczesnej literaturze niemieckiej.

Zimą bywa się pisarzem. O Leopoldzie Buczkowskim

Sławomir Buryła, Agnieszka Karpowicz, Radosław Sioma

Bywają pisarze, których znaczenie trudno mierzyć tak zwanym powodzeniem czytelniczym. Potencjalni odbiorcy bowiem omijają ich dzieła jako niezrozumiałe, zbyt awangardowe i nieliczące się z obowiązującym gustem oraz upodobaniami czytelniczymi. Mimo to twórczości takich autorów nie sposób pominąć milczeniem, a jej znaczenie dla kultury nie podlega dyskusji. Tak jest w przypadku Leopolda Buczkowskiego. Dorobek literacki tego urodzonego na Podolu malarza, rzeźbiarza, kompozytora, multiinstrumentalisty, człowieka wielu zawodów i umiejętności pozostaje zjawiskiem wyjątkowym na tle dwudziestowiecznej prozy polskiej. Dla wytworów pióra (które przyniosły Buczkowskiemu największe uznanie) niełatwo byłoby znaleźć w rodzimej literaturze odpowiednik – tak w przeszłości jak i współcześnie. Wyprzedzają one swój czas, sytuując się zarazem na obrzeżach dominujących tendencji i reguł ekspresji. Swoją oryginalność zawdzięczają nietuzinkowej i bezkompromisowej osobowości artysty pracującego na marginesie zinstytucjonalizowanej kultury oficjalnej. Buczkowski bez wątpienia nie jest autorem łatwym w lekturze. Jednak w nagrodę za wytrwałość otrzymujemy autonomiczną, oryginalną wypowiedź. Krytycy niekiedy przy okazji Oficera na nieszporach czy Kamienia w pieluszkach mówili o późnym wnuku, który pojmie i doceni wartość tych powieści. Obserwacja współczesnego statusu spuścizny Buczkowskiego każe jednak sceptycznie podchodzić do tego typu konstatacji. Jego powieści do dziś nie doczekały się wznowień wydawniczych, dorobek plastyczny i rzeźbiarski pozostaje w stanie rozproszenia...

Jugosławia, kraina marzeń

Božidar Jezernik

Książka Jugosławia, kraina marzeń etnologa i antropologa kultury Božidara Jezernika jest błyskotliwym eseistycznym studium, którego głównym celem jest poszukiwanie odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące idei jugosłowiańskiej, jej rozwoju w niestabilnych okolicznościach historycznych i sprzeczności, jakie od pierwszej wzmianki o niej w 1849 roku aż do wybuchu II wojny światowej przenikały, odradzały i tłumiły tę koncepcję. Wykorzystując bogaty materiał dokumentalny i źródła prasowe z XIX i XX wieku, Jezernik stara się zaprezentować przede wszystkim dynamikę formowania się idei jedności Słowian południowych, inicjalne przyczyny powstania oraz sposoby jej postrzegania i doświadczania przez narody dążące do zjednoczenia. Đorđe Krajisnik, "Dani" Ta książka to opowieść o Jugosławii wcześniejszej niż powstanie Jugosławii, która się wyłoniła z II wojny światowej. Autor Božidar Jezernik - wybitny słowiański eseista, historyk i etnograf - sporządził tę opowieść z kompetencją i precyzją. Czyta się te dzieje "bałkańskiego kotła" z fascynacją i przerażeniem. Odnajdujemy tu tematy dobrze nam znane. Te spory o tożsamość narodu trójimiennego, złożonego z Serbów, Chorwatów i Słoweńców; ten konflikt o kształt wielonarodowego państwa: czy to ma być federacja równorzędnych podmiotów, czy też wielka Serbia? Te kłótnie o przeszłość historyczną, które de facto są kłótniami o współczesność, to napięcie różnych polityk historycznych, które zaczyna się od słów, a prowadzi do przemocy i krwi. Czytałem tę książkę i myślałem o historii relacji polsko-ukraińskich, polsko-litewskich czy też polsko-żydowskich. To pasjonująca lektura, książka mądra i ciekawa. Adam Michnik

Legioniści i inni. Pamięć zbiorowa weteranów I wojny światowej w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego

Marcin Jarząbek

Nagranie z dyskusji o książce z udziałem Autora, dr Barbary Klich-Kluczewskiej, prof. Tomasza Gąsowskiego oraz Romana Graczyka (prowadzącego). W książce Legioniści i inni Autor analizuje, w jaki sposób przeżycia wojenne żołnierzy Wielkiej Wojny były w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego przetwarzane i jak formowały pamięć zbiorową – narracje o wspólnej przeszłości obecne w życiu społecznym i politycznym. W obu państwach odgórne interpretacje wojny jako czynu legionowego i walki o niepodległość zdominowały doświadczenia większości pozostałych żołnierzy. Legioniści uważali się za zwycięzców i bohaterów, innych traktowano raczej jako ofiary wojny. Łącząc perspektywę badań nad pamięcią zbiorową z metodami badań historycznych i historią porównawczą, Autor opisuje instytucjonalne ramy funkcjonowania pamięci zbiorowych, ich kanoniczne wykładnie oraz kulturowe źródła. Stawia też pytanie o miejsce „zapomnianej” I wojny światowej w pamięciach oraz historiografiach: polskiej, czeskiej i słowackiej.   Dla obu pamięci centralna była idea wodza i służących mu wiernie żołnierzy. Obie budowały kult bohaterów (zarówno zmarłych, jak i żywych), podkreślały wagę poświęcenia dla sprawy i bohaterskiej śmierci. (…) Zbiorowa pamięć o wojnie w jej narodowych ramach była dla weteranów głównym źródłem przekonania o własnej wartości, uzasadnieniem roli pełnionej w społeczeństwie, czynnikiem nadającym sens wszystkim wojennym tragediom i odpowiedzią na pytania o politykę czy gospodarkę. Fragment   Książka Marcina Jarząbka to niewątpliwie praca o dużych walorach poznawczych i wysokim poziomie naukowym. Nowe podejście badawcze, które prezentuje Autor, a tym samym i recenzowana pozycja, może stanowić szansę na włączenie się i w tym obszarze polskich historyków w nurt badań światowych dotyczących Wielkiej Wojny. dr hab. Katarzyna Sierakowska