Różne oblicza harcerstwa

Śliwerski Wojciech

Książka  dokumentuje moją wieloletnią współpracę z prasą harcerską oraz pracę dziennikarską w redakcjach Motywów, Drużyny i Harcerza Rzeczypospolitej. Wszystkie reportaże, felietony i inne formy dziennikarskie były publikowane w wymienionych pismach w latach 19701991. Dlaczego je przypominam? Z wielu powodów. Żywot publikacji prasowych jest niezwykle krótki. Kiedy ukazują się kolejne numery tygodnika czy miesięcznika, Różne oblicza harcerstwawcześniejsze giną w niepamięci. Czas przeobrażeń polityczno-społecznych dodatkowo zatarł ślady publikacji. Żadne z wymienionych wyżej pism już nie istnieje. Literatura Harcerska ostatnich lat wzbogaciła się o liczne publikacje różnych komisji historycznych, autorów z ruchów opozycyjnych wobec Związku Harcerstwa Polskiego, także z Instytutu Pamięci Narodowej i prace naukowe (magisterskie, doktorskie itp.) czy wspomnieniowe byłych naczelników ZHP. Ta książka jest inna, pokazuje harcerstwo przez pryzmat losów indywidualnych bohaterów reportaży, felietonów czy obserwacji dziennikarskiej. Ich treścią najczęściej są patologie harcerskiej służby i życia organizacji... Publikowane w książce teksty dotyczą bardzo intensywnego okresu mojego życia, w którym praca dziennikarska była nierozerwalnie związana z aktywną służbą instruktorską. Zakończenie obu nastąpiło z chwilą likwidacji Harcerskiej Oficyny Wydawniczej w Krakowie przez władze Związku (jej właściciela) na przełomie 1991 i 1992 r. Wówczas, podobnie jak niektórzy z opisywanych przeze mnie bohaterów, znalazłem się w trudnej sytuacji życiowej z wypowiedzeniem umowy o pracę w kieszeni i bez szans na podjęcie zatrudnienia, bez żadnej pomocy i nadziei na przyszłość. W rzeczywistości naszego działania na taką ewentualność trzeba być przygotowanym. Zresztą kto choć raz uczestniczył w jakimś ruchu sam wie, ile mu to sprawiło satysfakcji i w ile go to wciągnęło kłopotów

Szkolne problemy

Witkoś Maria

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów podejmujących niektóre aspekty szkolnych problemów uczniów. Powstała w odpowiedzi na zapotrzebowanie oddolne, jako wynik konsultacji, spotkań, pytań, wątpliwości czy próśb o konkretne propozycje rozwiązań uczniowskich kłopotów w nauce przedstawianych przez pracowników placówek szkolnych i opiekuńczych: nauczycieli, wychowawców, pedagogów szkolnych. Autorka (jako psycholog w służbie zdrowia, a następnie w oświacie, ostatnio zaś w poradni psychologiczno-pedagogicznej) zarysowuje ogólne zagadnienia (choć powołując się na konkretne przypadki uczniów) problemów związanych z edukacją i przedstawia propozycje niektórych bezpośrednich oddziaływań stymulujących rozwój dzieci i młodzieży. Są to głównie scenariusze zajęć i dotyczą: technik przyspieszonego uczenia się, treningu widzenia, rozwijania zdolności czy też kontaktów interpersonalnych. Można je zastosować już w starszych klasach (trzecich) młodszego wieku szkolnego (np. trening widzenia, rozwijanie zdolności), także w starszych klasach szkół podstawowych, jak również w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (zajęcia integrujące, trening widzenia, techniki przyśpieszonego uczenia się pełny zestaw ćwiczeń dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjum). Książka jest poradnikiem dla nauczycieli, pedagogów, którzy mają na co dzień problemy z uczniami sprawiającymi określone trudności. Autorka jest psychologiem od lat zajmującym się wspomaganiem nauczycieli. Wszystko, co nawiązuje do jej osobistych doświadczeń klinicznych, jest jak najbardziej przydatne dla każdego, kto zajmuje się dziećmi o specjalnych po- trzebach edukacyjnych.

Metody i techniki badań pedagogicznych

Łobocki Mieczysław

Niniejsza książka jest próbą przedstawienia najczęściej stosowanych metod i technik w badaniach pedagogicznych. Każda z metod poddana jest bardziej lub mniej szczegółowej charakterystyce łącznie z przypisywaną jej wartością poznawczą, w tym z zarówno przysługującymi jej zaletami jak i niedomaganiami pod względem merytorycznym. Szeroko omawia warunki, od spełnienia których uzależnia się poprawne zastosowanie poszczególnych metod i technik badawczych. Publikacja jest adresowana szczególnie do studentów studiów pedagogiki i młodszych pracowników naukowo-dydaktycznych, podejmujących prace badawcze dotyczące szeroko rozumianej problematyki pedagogicznej. Może być przydatna także w pisaniu prac dyplomowych i magisterskich, rozpraw doktorskich i habilitacyjnych.

Kobieta epoki wiktoriańskiej

Gromkowska-Melosik Agnieszka

Autorka jako pierwsza z polskich badaczek dziejów nowożytnych, bazując na źródłach anglo­ję­zycznych, odważyła się zmierzyć z trudną i dotąd w nikłym stopniu rozpoznaną w polskiej historiografii pro­blematyką. [] Mogę z satysfakcją stwierdzić, że [] uczyniła to znakomicie. Opiniowana praca stanowi, zgodnie z zasadami badań historycznych, zarówno opis, jak i wyjaśnienie, a przede wszystkim sa­modzielną, oryginalną interpretację problemu tożsamości i cielesności kobiet w wiktoriańskiej Anglii, ale jak z badań wynika nie tylko. Jako podstawę źródłową prezentowanych ustaleń Autorka wykorzystała anglojęzyczne teksty pisane: literaturę piękną, filozoficzną, moralizatorską, poradniki lekarskie, higieniczne, dobrego wychowania, pu­blicystykę, a także ikonografię. Są to źródła nie tylko o bogatej zawartości merytorycznej, ale też róż­norodne. [] Autorka swobodnie się nimi posługuje, wychodząc poza opisy na rzecz wyjaśnień i interpretacji. To także świadczy o umiejętnościach stricte naukowych badaczki. [] Opiniowana praca jest wręcz znakomicie osadzona w anglojęzycznej literaturze przedmiotu, co w polskiej historiografii, zajętej przede wszystkim rodzimymi dziejami, nie jest zjawiskiem częstym. Między innymi dlatego książka Agnieszki Gromkowskiej-Melosik będzie w naszej historiografii dziełem wyjątkowym i inspirującym. Z recenzji prof. zw. dr. hab. Krzysztofa Jakubiaka Książka składa się z sześciu rozdziałów. Pierwszy z nich, którego tytuł nawiązuje do obrazu Une leçon clinique la Salptrire, ukazuje związki pomiędzy społecznymi konstrukcjami kobiecości w epoce wiktoriańskiej a medycyną tego okresu. Rozdział drugi poświęcony jest represjonującej roli ideologii i praktyki macierzyństwa, trzeci równie represywnym i prowadzącym do podporządkowania kobiet wiktoriańskich dominującym konstrukcjom ciała i seksualności kobiecej. Druga część tytułu rozdziału czwartego dobrze odzwierciedla jego treść determinizm biologiczny i intelektualne poddaństwo kobiet. Z kolei w piątym rozdziale przedstawiam histerię i chlorosis formy konstruowania patologicznej, chorobowej kobiecości w tym okresie. W rozdziale szóstym podejmuję krótką próbę analizy źródeł historycznych oraz uogólnienia wnios­ków płynących z narracji przeprowadzonych w poszczególnych rozdziałach... Prezentowana książka stanowi zbiór tekstów poświęconych wybranym dyskursom kobiecości w epoce wiktoriańskiej. Wyłaniający się z nich wizerunek kobiety nie pretenduje do miana całościowego czy nawet wielokontekstowego. Jestem świadoma, że epoka wiktoriańska wyznaczona oficjalnie przez daty narodzin i śmierci królowej Wiktorii (18371901) była wewnętrznie zróżnicowana zarówno w aspekcie czasowym, jak i przestrzenno-geograficznym. Dyskursy kobiecości zmieniały się przez dekady XIX wieku, choć od razu wyrażę swoje przekonanie w bardzo niewielkim stopniu na płaszczyźnie społeczno-kulturowych relacji między kobietami i mężczyznami. W pewnym, lecz także małym zakresie można również obserwować odmienności w zależności od tego, czy bierze się pod uwagę Anglię, czy Stany Zjednoczone (względnie co niekiedy czynię w swoich tekstach Australię lub nawet Francję, z tym jej historycznym odpowiednikiem epoki wiktoriańskiej, jakim była La Belle Époque). (Nie)akceptowane wersje i warianty kobiecości różniły się natomiast zdecydowanie w odniesieniu do różnych klas czy warstw społecznych, a pozostawały relatywnie stabilne w przypadku kobiet z wyższych klas społecznych, które są obiektem mojego zainteresowania w tej książce. Jestem więc całkowicie świadoma, że obraz, który wyłania się z moich narracji, jest z pewnością przynajmniej do pewnego stopnia jednostronny zarówno w kontekście doboru analizowanych problemów, jak i grupy społecznej, która była przedmiotem mojego zainteresowania. Nie miałam jednak aspiracji do pokazania całości obrazu...

Prasa jako medium edukacyjne

Zierkiewicz Edyta

Książka Edyty Zierkiewicz to dojrzałe i wielostronne studium dotyczące ważnego społecznie i bardzo interesującego naukowo fenomenu edukacyjnej funkcji prasy (i szerzej kultury) popularnej, w recenzowanej pracy badane na przykładzie konstruowania dyskursu choroby (rak piersi). Analizy autorki są wielostronne, interdyscyplinarne, a mimo to udało jej się zachować wyraźną i bardzo klarowną formę narracji pozwalającą na niezakłóconą i niemal linearną, systematycznie prowadzoną przez strukturę tekstu lekturę. () Jest to ważne i poznawczo bardzo interesujące studium dyskursu medialnego jako dyskursu pedagogicznego, informacyjnie i interpretacyjne gęste od znaczeń i otwierające wiele nowych perspektyw badawczych.

Psychologia roztargnienia

Studenski Ryszard

Roztargnienie i nieuważność ujmowano na początku XX wieku jako przeciwieństwo uważnego postępowania. Pod koniec lat 20 XX w. uwaga i wola stały się peryferyjnym przedmiotem zainteresowania psychologów i pedagogów. Termin roztargnienie coraz rzadziej pojawiał się w publikacjach naukowych i słownikach psychologicznych, natomiast coraz częściej był stosowany w wyjaśnianiu przyczyn wypadków i katastrof. Obecnie obserwuje się ponowne zainteresowanie psychologów problematyką uważnego postępowania. W książce przyjęto, że roztargnienie jest syndromem spójnego zbioru objawów, których obecność stwarza poczucie dyskomfortu, zakłóca relacje społeczne i obniża poziom osiągnięć. Nieuważność jest ceną jaką niektórzy płacą za nadmierne skupianie uwagi na własnych myślach i przeżyciach, a inni za nadmierną podatność na działanie bodźców zakłócających. Głównym celem książki był zamiar pokazania problematyki roztargnienia, sposobów jej diagnozowania oraz ilościowego ujmowania jej wielkości, prezentacja wyników badań oraz możliwych do zastosowania procedur terapeutycznych. Za istotę podjętego problemu przyjęto nie tylko następstwa błędów popełnionych wskutek roztargnienia, ale bezradność wobec ich przyczyn. Książka składa się z dziesięciu rozdziałów. W pierwszym przedstawiono pojęcie roztargnienia, jego symptomy oraz przyczyny. W drugim skoncentrowano się na procedurach diagnostycznych. W rozdziale trzecim zawarto dokumentację z opracowania narzędzia do pomiaru wielkości roztargnienia. W następnych pięciu rozdziałach pokazano wyniki badań z zastosowaniem tego narzędzia. Przedstawiono między innymi powiązanie roztargnienia z płcią, wiekiem, cechami osobowości i temperamentu, a także z uwagą, pamięcią i cechami inteligencji i kreatywności oraz wypadkowymi skutkami popełnianych błędów. W przedostatnim, dziewiątym, rozdziale zawarto praktyczne procedury redukujące negatywne skutki roztargnienia. Ostatni rozdział jest podsumowaniem całości i przedstawieniem najważniejszych wniosków. Nowe związki między roztargnieniem a cechami osobowości, inteligencją, i wieloma innymi zmiennymi są wynikiem badań, w których wykorzystano autorski Kwestionariusz. Wszystkie przedstawiane zależności między zmiennymi są udokumentowane statystycznie, natomiast sposobom dokumentowania nadano formę dyskretną, nie zniechęcającą czytelnika do lektury danych liczbowych. W zrealizowanych badaniach stwierdzono, że roztargnienie jest zaburzeniem zachowania utrudniającym wykorzystanie posiadanego potencjału uzdolnień. Większość cech dodatnio skorelowanych z roztargnieniem pozostaje w ujemnej zależności z transgresją, kreatywnością i przedsiębiorczością. Nie stwierdzono sygnalizowanej w literaturze dodatniej istotnej korelacji inteligencji z roztargnieniem. Zaobserwowano, że roztargnienie wspólnie z lękiem hamują motywację do działań autokreacyjnych. Dla potrzeb terapeutycznych opracowano program redukcji skutków roztargnienia. Zakłada on usprawnienie kondycji psychicznej, wzrost umiejętności organizacyjnych i wykonawczych oraz stosowanie specjalnych procedur realizacji i autoraportowania przebiegu czynności zarówno rutynowych jak i podejmowanych po raz pierwszy.

Kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji dziecka

Bałachowicz Józefa, Adamek Irena

Książka jest próbą opracowania zagadnień związanych z kompetencjami kreatywnymi nauczyciela wczesnej edukacji dziecka. Czy rzeczywiście jak pyta D. Klus-Stańska zniewolony administracyjnie i biurokratycznie nauczyciel zrzuca z siebie odpowiedzialność za wychowawczą i kształceniową rzeczywistość szkolną? Odpowiedź na to pytanie jest ważna, gdyż kompetencje nauczyciela decydują o przebiegu procesu edukacyjnego, o charakterze działań nie tylko jego samego, ale i uczniowskich. Stanowią bowiem kontekst kształtowania się takich samych kompetencji u podopiecznych... "[] Monografia [] Kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji dziecka jest ważnym przyczynkiem do dyskusji nad konstruowaniem takiego modelu edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, w którym kompetencje kreatywne nauczyciela staną się nie tylko pożądane, ale wręcz niezbędne, ponieważ [] potrzebny staje się człowiek wielowymiarowy, charakteryzujący się mobilnością, synergetyzmem, otwartością i wyobraźnią, umiejący pokonywać trudności i przekraczać granice własnych możliwości, ale też człowiek o analityczno-syntetycznym spojrzeniu na świat". "Autorki zmuszają czytelnika do refleksji nad celowością, metodami i skutecznością pracy nauczycielskiej. Udowadniają, że kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji są i powinny być przedmiotem uwagi i dyskusji nad problematyką kształcenia nauczycieli".

Kultura popularna w społeczeństwie współczesnym

Drozdowicz Jarema, Maciej Bernasiewicz

Celem niniejszego tomu jest przybliżenie czytelnikowi niżej wymienionych sfer pop-kultury, które nie tylko dają nam możliwość oderwania się od rzeczywistości, lecz są również formą interakcji z nią i próbą włączenia nas samych do dyskursu codzienności. Część pierwsza obejmuje tematykę popularnych zachowań we współczesnym świecie, część druga wskazuje na współczesnych bohaterów kina oraz to w jaki sposób wpływają oni na stan świadomości zbiorowej oraz masowe upodobania. W trzeciej części autorzy wskazują na problem literatury popularnej, a w kolejnej omawiają problematykę muzyki popularnej i dziennikarstwa muzycznego. W ostatniej części wskazano na tradycyjne wątki, motywy oraz instytucje oraz ich nowe popkulturowe ujęcie. Problem naukowej dyskusji nad zjawiskiem kultury popularnej wiąże się nierozerwalnie z kłopotliwą potrzebą stworzenia względnie jednolitej definicji tego specyficznego typu kultury oraz określenia płaszczyzn, na których się przejawia. Przedsięwzięcie to wydaje się jednak skazane z góry na porażkę z tej przyczyny, iż o ile wszyscy zgadzamy się, że kultura popularna kształtuje w istotny sposób nasze życie codzienne, to trudno nam jasno wskazać klarowną granicę określającą pole jej bezpośredniego oddziaływania. Kultura popularna stała się tym samym immanentną częścią życia w społeczeństwach współczesnych, przy jednoczesnym rozmyciu jej konceptualnej jednoznaczności. Wydaje się dziś przenikać społeczną praktykę oraz zbiorowe światopoglądy tak silnie, że tracimy z oczu wyraźnie odrębną specyfikę jej charakteru. Charakter ten określany jest zarówno przez dające się wyróżnić mechanizmy jej działania, jak i nowe formy kulturowej ekspresji. Książka stanowi próbę ukazania fenomenu kultury popularnej w kontekście jej społecznego funkcjonowania. Zawarte w niej artykuły odzwierciedlają ważniejsze punkty odniesienia w dyskusji na temat zasięgu fenomenu kultury popularnej poprzez zaznaczenie najważniejszych pól przedmiotowych, w których się ona przejawia. Autorzy zawartych w książce tekstów starają się ukazać problem przenikania poszczególnych sfer kultury przez elementy kultury popularnej oraz ich społeczny wydźwięk. Zawarte w tomie artykuły dotykają takich obszarów jak media, literatura, czy też edukacja. Ich różnorodność ma wskazywać na niejednoznaczność zjawiska kultury popularnej i jej jednoczesną wszechobecność we współczesnym świecie. Niniejszy tom tym samym wpisuje się w ramy popularnych dziś studiów kulturowych, które jako perspektywa badawcza z konieczności muszą posiadać charakter interdyscyplinarny.