Trzylecie. Broszury emigracyjne 1941-1942

Stanisław Cat-Mackiewicz

"My Polacy, wychowani na kulcie beznadziejnych i tragicznych aktów rozpaczy mamy skrzywiony pogląd na kwestię wojny. Dla normalnego państwa 35-milionowego wojna to tylko instrument polityki narodowej. Wojna to nie harakiri szlachcica japońskiego, który zadowala swe uczucia zemsty za honor obrażony zabijając sam siebie. Wojna to nie demonstracja modlącego się tłumu, który z pieśnią na ustach szarżowany jest przez kozaków zaopatrzonych w białą i palną broń. Wojna się nie mierzy ilością bohaterskich zgonów, lecz ilością zwycięstw. Wojnę się zaczyna nie po to, by umierać, lecz po to, by wygrać." Stanisław Cat-Mackiewicz Broszury Mackiewicza to nie tylko pamiętnik czasu wojny widzianej oczyma wytrawnego komentatora politycznego, nie tylko świadectwo rozpaczliwej walki Wilnianina o uratowanie jego małej ojczyzny, i nie tylko ciężki akt oskarżenia pod adresem polityków polskich okresu drugiej wojny światowej - to również zapis bezlitosnej lekcji polityki, jaką nasz czołowy realista polityczny odebrał z rąk wrogów... i sojuszników Polski. Lekcji, którą swoją drogą wciąż mamy do odrobienia. Jan Sadkiewicz

Bizancjum w średniowieczu

Kazimierz Zakrzewski

Książeczka Kazimierza Zakrzewskiego to fascynująca opowieść o czasach późnego Bizancjum, czasach dekadencji jednej z najwspanialszych i najbardziej widowiskowych kultur naszej cywilizacji. Ta znakomita książka Kazimierza Zakrzewskiego została wydana po raz pierwszy w roku 1939. Niewielki nakład oraz zawierucha wojenna spowodowały, że stała się ona niemal niedostępna na rynku księgarskim. Również niewiele bibliotek w Polsce posiada jej egzemplarze, a te, które dochowały się do czasów dzisiejszych zostały dosłownie zaczytane. Wznowienie tej pracy w serii "Bestsellery z przeszłości" wydaje się więc ze wszech miar zasadne, tym bardziej, że ta popularnonaukowa książeczka znakomitego polskiego historyka nic nie straciła ze swoich wysokich walorów poznawczych.

Tożsamość osobowa w epoce cyfrowych technologii komunikacyjnych

Grażyna Osika

  „To nie jest książka o książkach" (…), bo chodzi w niej nie tyle o teksty o człowieku, co o niego samego odnajdywanego w sposobach jego bycia, próba śledzenia jak się zjawia i rozumienia, dlaczego tak? (…) Zagadnienia te odsyłają do pojęcia, z którym zwykło się je identyfikować, mowa o tożsamości osobowej (…). Z kolei to, jak o sobie myślimy, jak konceptualizujemy swoje zadomowienie w świecie zależy od narzędzi jakie do tego wykorzystujemy, tj. od tego jak o tym mówimy, jak się na ten temat komunikujemy. (…) Obecnie mamy do czynienia z kolejnym (…) środowiskiem komunikacyjnym, które kształtuje naszą tożsamość osobową jest nim hipertekst. Jeżeli chcemy rozumieć siebie musimy rozumieć specyfikę ekologii hipertekstu, (…) jego antycypowany lub już obserwowany wpływ na życie współczesnego człowieka. fragment Wstępu Bardzo umiejętnie i inteligentnie autorka powiązała zagadnienie filozoficzno-poznawcze, antropologiczne z badaniami medioznawczymi oraz zachodzącymi pomiędzy nimi sprzężeniami zwrotnymi. Dało to niezmiernie ciekawy wynik badawczy z recenzji Ignacego S. Fiuta Grażyna Osika jest adiunktem w Katedrze Stosowanych Nauk Społecznych Politechniki Śląskiej. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych z pogranicza filozofii i komunikacji społecznej. Do obszaru jej głównych zainteresowań należą takie zagadnienia jak komunikacja interpersonalna, komunikacja medialna, ekologia hipertekstu. W 2011 roku ukazała się jest książka pt.: Procesy i akty komunikacyjne. Koncepcje klasyczne i współczesne, oraz Bunt i reforma, której jest redaktorem. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Jej dorobek  naukowy jest dostępny na Google Scholar oraz w Repozytorium ceON.

Strącona bogini. Rzecz o Marii Komornickiej

Brigitta Helbig-Mischewski

Książka ta to kulturoznawcze, genderowe i psychologicznie pogłębione spojrzenie na Komornicką i jej spektakularną "zmianę" płci. Badaczka podejmuje próbę odczytania ukrytych sensów szaleństwa Komornickiej, powołując się na niemieckie teorie psychologiczne. Jednocześnie podnosi kwestię odpowiedzialności społeczeństwa za los skrzywdzonej pisarki. Praca tropi ślady kulturowego przestępstwa, które młodą i utalentowaną power woman obróciło w osamotnionego, wyszydzanego "dziadzia Piotra". (Tak nazywali Komornicką-Własta krewni i inni mieszkańcy Grabowa.) Studium nie ma na celu zgłębienia wyłącznie tajników biografii Komornickiej, lecz także jej (częściowo zapomnianej) twórczości literackiej i korespondencji. Korzystając z wyników badań niemieckiej biografistyki i nawiązując do polskich badań nad pisarką, autorka przygląda się zależnościom między życiem a pisarstwem Komornickiej, patrzy na nie jak na pole ścierających się dyskursów i światopoglądów epoki. Szczególną uwagę poświęca problematyce płci i opresji kobiet. Pokazuje także, jak twórczość pisarki staje się sceną kreowania własnych losów, a w okresie późniejszym przywracania tego, co w życiu stracone, i korekty tego, co nieudane, i jak w końcu umożliwia jej przetrwanie. Zepchnięta na margines społeczności, poetka nie pozostaje bowiem do końca w roli ofiary, lecz nieustannie tworząc, "wypisuje się" z obłędu.

Ira Aldridge (1807-1867). Dzieje pierwszego czarnoskórego tragika szekspirowskiego

Krystyna Kujawińska-Courtney

Ira Aldridge (1807-1867), pierwszy czarnoskóry tragik szekspirowski, rozpoczął karierę artystyczną w USA, przez nieomal dwadzieścia pięć lat grał w teatrach na Wyspach Brytyjskich, a w latach 1852-1867 odbywał tournée w wielu krajach europejskich (m.in. na terenach dzisiejszej Belgii, Niemiec, Danii, Szwecji, Szwajcarii, Czech, Polski, Rosji, Turcji, Ukrainy, Francji, na Węgrzech i w krajach dawnej Jugosławii). Znali i entuzjastycznie wspominali Aldrige'a - "Afrykańskiego Roscjusza" - np. Walter Scott, Hans Christian Andersen, baron von Humboldt, Franz Liszt, Taras Szewczenko, Charles Dickens, Jenny Lind i Lew Tołstoj. Zmarł w Łodzi 7 sierpnia 1867 roku, przygotowując się do odegrania z lokalnym zespołem teatralnym tragedii Otello. Grób Aldrige'a na łódzkim cmentarzu ewangelicko-augsburskim odwiedzają naukowcy, badacze i wielbiciele jego życiowych osiągnięć z wielu krajów świata, choć zarówno w USA, jak i w Wielkiej Brytanii oraz w Polsce nie przyznaje się mu należnego miejsca w panteonie wybitnych aktorów i propagatorów twórczości Szekspira, traktując jako Drugiego/Odmiennego, uwikłanego w kontekst zagadnień rasowych. Niniejsza monografia, oparta na materiale archiwalnym, dokumentalnym i interpretacyjno-krytycznym dotyczy nie tylko życia i twórczości Aldridge'a, ale także ludzi, którzy mieli na niego bezpośredni i pośredni wpływ oraz szerokiego tła politycznego, społecznego i kulturowego. Przedstawia ona karierę zawodową tego wybitnego artysty, skupiając się na problematyce ogólnej oraz wydarzeniach szczegółowych, mających przybliżyć polskiemu czytelnikowi jego znaczenie dla kultury europejskiej pierwszej połowy dziewiętnastego wieku. Ponieważ życie Aldridge'a związane było z problematyką rasową, praca ukazuje wybrane zagadnienia kwestii niewolnictwa, walki o zniesienie handlu niewolnikami, abolicjonizmu oraz odkrywania i kulturowego przywłaszczania Afryki przez Europejczyków. Sporo miejsca poświęcono sprawom ówczesnego życia teatralnego. Zaprezentowano także znaczenie osiągnięć zawodowych Aldridge'a w kontekście studiów szekspirowskich, a zwłaszcza roli, jaką Aldridge odegrał w propagowaniu twórczości tego dramatopisarza na kontynencie europejskim.   Krystyna Kujawińska Courtney jest kierownikiem Zakładu Studiów Brytyjskich i Krajów Wspólnoty Brytyjskiej na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Chociaż większość jej prac naukowo-badawczych poświęcona jest Szekspirowi, interesują ją także teorie krytyki literackiej, w tym szczególnie studia kulturowe i genderowe.

Filozoficzne podstawy idei praw zwierząt

Dorota Probucka

Autorka podjęła się prawdziwie monumentalnego zadania przeglądu i analizy głównych nurtów myślenia o prawach zwierząt. W piśmiennictwie polskim i być może nawet w piśmiennictwie światowym nie ma porównywalnego dzieła. Dlatego książka Doroty Probuckiej będzie przez wiele lat służyć jako podstawowe opracowanie w coraz bardziej rozbudowanej tematyce praw zwierząt. Z recenzji Prof. Andrzeja Elżanowskiego Podejmując bogaty kompleks problemów grupujących się wokół hasła "statusu prawnego i moralnego zwierząt" rozprawa Doroty Probuckiej rangą swego tematu lokuje się w katalogu zagadnień doniosłych i poznawczo obiecujących dla współczesnej refleksji moralnej. (...) Autorka trafnie wydobywa i umiejętnie charakteryzuje poszczególne stanowiska, a formułowanym w oparciu o nie sądom nadaje postać wyważoną, starannie udokumentowaną i odpowiedzialną merytorycznie. Z recenzji Prof. Włodzimierza Tyburskiego Dorota Probucka - adiunkt w Zakładzie Etyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Autorka książek: "Utylitaryzm" (Częstochowa 1999) oraz "Etyka. Wybrane zagadnienia i kierunki" (Częstochowa 2004). Redaktor naukowy prac zbiorowych: "Dylematy filozofii" (Kraków 1999), "Etyka i polityka" ( Kraków 2005), "Etyka wobec sytuacji granicznych" (Kraków 2007), "Czy sprawiedliwość jest możliwa? (Kraków 2008), "Prawda w życiu moralnym i duchowym" (Kraków 2009), "Dobro wspólne" ( Kraków 2010), "Etyka i sens życia" (Kraków 2011). Publikowała artykuły m. in. w Principiach, Prakseologii, Studia Philosophiae Christianae.

"Polski Whitman". O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej

Marta Skwara

  Książka jest próbą refleksji zarówno nad samym zagadnieniem recepcji twórcy „obcego” (twórcy innej kultury i innego języka) w kulturze narodowej, jak i próbą monograficznego ujęcia polskiej recepcji Walta Whitmana, powszechnie znanego jako „bard Ameryki”. Heterogeniczność i wieloaspektowość zagadnienia recepcji znajduje swój wyraz w konstrukcji książki, która opisuje obecność Walta Whitmana w kulturze polskiej z wielu przenikających się perspektyw: komunikacyjnej (sposoby prezentowania Whitmana w polskich encyklopediach, słownikach, tekstach „na temat” poety), socjologicznej (funkcjonowanie Whitmana w przestrzeni publicznej i politycznej, szczególnie w PRL-u), translatologicznej (sposoby tłumaczenia, a co za tym idzie rozumienia Whitmana, analizowane na przykładzie polskich serii przekładowych jego wierszy), intertekstualnej (obecność rozmaitych nawiązań do twórczości Whitmana w poezji i prozie polskiej), kulturowej (porównawcza interpretacja obecności Whitmana w polskich wersjach językowych dwóch wybranych filmów), krytyczno-literackiej (refleksja nad zjawiskiem „whitmanizmu” skontrastowanym z tzw. „o’haryzmem”). Badanie recepcji poety „obcego” umożliwia przyjrzenie się pod innym kątem literaturze i kulturze narodowej oraz jej twórcom. Zenon-Przesmycki Miriam, Antoni Lange, Jan Stur, Jerzy Jankowski, Stefan Żeromski, Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Józef Czechowicz, Czesław Miłosz, Jacek Bierezin, Danuta Mostwin, Ludmiła Marjańska, Tadeusz Różewicz, Julian Kornahauser ukażą swą inną twarz jako czytelnicy, tłumacze, interpretatorzy i komentatorzy Whitmana – już nie tylko „barda Ameryki”, ale i poety, z którym warto toczyć dialog o tym, jak rozumieć poezję, jak rozumieć świat. Książka zawiera także unikalne ilustracje z kolejnych wydań Leaves of Grass, aneks z zapomnianymi tłumaczeniami oraz bibliografię podmiotową i przedmiotową polskiej recepcji Whitmana od roku 1872.

"Śpiewa to, co milczy". Tam, gdzie oddech. Wiersze

Adam Zagajewski

Co wiedzą poeci? Adam Zagajewski udziela na to pytanie sprzecznych odpowiedzi. „Nic nie wiedzą, ale zapisują pojedyncze metafory” – mówi w jednym z wierszy, gdy w innym sugeruje: „A może tylko udawaliśmy, że nic nie wiemy…”    Poezja, podobnie jak śpiew, rodzi się „tam gdzie oddech”, ale to, co najważniejsze ukryte jest w milczeniu, „śpiewa to, co milczy”. W jej odbiorze ważne są więc osobiste, pozbawione uprzedzeń wrażenia. Zapytałam o nie krytyków i naukowców, profesora muzykologii, eseistkę, która ukończyła historię sztuki, tłumacza, który jest równocześnie poetą, i poetę, będącego zarazem badaczem literatury. Niepodobne do siebie wypowiedzi trafiły do tej książki. Swego rodzaju zawieszenie sądów proponuję również czytelnikowi wyboru wierszy. Zresztą sam wybór właśnie temu służy – stanowi próbę spojrzenia w nowy sposób na dawne i najnowsze teksty poetyckie Adama Zagajewskiego.             Anna Czabanowska-Wróbel