Statystyka i demografia w Uniwersytecie Łódzkim. Brylantowy jubileusz

Czesław Domański, Alina Jędrzejczak

Książka przekazana do rąk Czytelników obejmuje dorobek naukowy, dydaktyczny i organizacyjny statystyków i demografów Uniwersytetu Łódzkiego. Można ją traktować jako kontynuację monografii pt. Łódzka statystyka akademicka, wydanej w 2020 roku. Celem tej monografii jest przedstawienie dorobku statystyków i demografów Uniwersytetu Łódzkiego, w tym prekursorów, którzy wnieśli znaczący wkład w rozwój statystyki i demografii jako dyscyplin naukowych i ich szerokich zastosowań w wielu dziedzinach wiedzy. Okazją do wydania książki była 77 rocznica pierwszych wykładów ze statystyki, prowadzonych przez nauczycieli akademickich w Uniwersytecie Łódzkim i w Łódzkim Oddziale Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Przedstawiona twórczość naukowa obejmuje okres ponad stu lat i przyczyniła się ona do dynamicznego rozwoju statystyki i demografii w łódzkich uczelniach wyższych, w tym głównie w Uniwersytecie Łódzkim. Środowisko łódzkie wspierało także inne wyższe uczelnie w Polsce poprzez promocję doktorów i doktorów habilitowanych, kierowanie projektami naukowymi a także organizację międzynarodowych konferencji naukowych, w tym m.in. konferencji Wielowymiarowa Analiza Statystyczna, która w 2022 roku będzie miała 40 edycję. Książka ma charakter naukowy i popularno-naukowy. Wzbogaca ona informacje o dorobku naukowym i dydaktycznym statystyków i demografów Uniwersytetu Łódzkiego na tle statystyki i demografii polskiej, a częściowo również światowej, w dotychczasowym procesie  historycznego rozwoju. Na podstawie dokumentów i danych źródłowych pokazano osiągnięcia naukowe statystyków i demografów łódzkich, a także ich wkład do dydaktyki. Osiągnięcia te pokazano na tle dorobku polskiej myśli statystycznej i demograficznej, a także dorobku światowego, poprzez informacje o udziałach w międzynarodowych kongresach statystycznych.

Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego

Łukasz Musiaka

Przekazywany w ręce Czytelnika podwójny tom 9-10/2020 Studiów z Geografii Politycznej i Historycznej nosi tytuł Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego. Prezentowane prace akcentują znaczenie, jakie w badaniach nad dziedzictwem kulturowym (heritage studies) ma geografia historyczna. Monografia składa się z trzynastu rozdziałów, Pro Memoria poświęconego prof. Piotrowi Eberhardtowi, notatki naukowej oraz sprawozdania z konferencji naukowych. Za wyróżniającą cechę publikacji należy uznać interdyscyplinarność. Objawia się ona w różnorodności ośrodków i dyscyplin badawczych reprezentowanych przez Autorów poszczególnych rozdziałów, a także w zróżnicowaniu metodologii oraz tematyki i skali czasoprzestrzennej przedstawionych analiz. Pierwszą, największą część tomu stanowią prace dotyczące badań przemian przestrzennych osadnictwa, w dalszej części poruszono kwestie wybranych elementów materialnego dziedzictwa kulturowego w postaci zabytkowych obiektów obronnych, rezydencjonalnych, sakralnych, kultury ludowej i miejskiej. Zasadniczą część monografii zamykają dwa rozdziały z pogranicza historii, geografii historycznej i politycznej, dotyczące wpływów kulturowych obszarów niemieckojęzycznych na geografię ludności i spuściznę kulturową Europy Środkowo-Wschodniej. Redaktor wyraża nadzieję, że treści prezentowane w książce będą interesujące dla wszystkich Czytelników, również dla badaczy i praktyków szeroko pojmowanego dziedzictwa kulturowego i studiów osadniczych, oraz będą stanowić inspirację do prowadzenia dalszych, interdyscyplinarnych studiów w tym zakresie. Łukasz Musiaka

(Post)pamięć o wojnie. Współczesne interpretacje zbrodni wojennych wśród społeczności boszniackiej

Katarzyna Wasiak

Publikacja stanowi nowatorskie opracowanie w polskiej politologii, dotyczące postpamięci (pamięci drugiego pokolenia) - kategorii analitycznej szeroko eksplorowanej na płaszczyźnie różnych dyscyplin naukowych, ale najczęściej kojarzonej z literaturoznawstwem, zwłaszcza w kontekście analiz podejmujących tematykę Ocalałych z Holocaustu. Autorka, bazując na wieloletnich badaniach jakościowych, stworzyła pogłębioną analizę stosunków etnicznych w Bośni i Hercegowinie z perspektywy drugiego pokolenia, które nie doświadczyło wojny, ale pielęgnuje pamięć o konflikcie. Pamięć ta ma istotny wpływ na skomplikowane stosunki społeczno-etniczne w tym państwie. Monografia, choć napisana głównie z perspektywy politologicznej, jest interdyscyplinarnym ujęciem kategorii postpamięci. Autorka odnosi się do dorobku socjologii, historii, stosunków międzynarodowych oraz prawa, co przyczynia się do lepszego zrozumienia sytuacji w regionie Bałkanów. Monografia jest niezwykle ważnym dziełem w badaniach nad szeroko rozumianą kwestią relacji, a także stosunków narodowościowych i etnicznych w kontekście polityki historycznej, prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych oraz geopolityki Bałkanów. Z recenzji dr. hab. Andrzeja Krzaka, prof. UJD

Problem wolności i konieczności w filozofii Nietzschego. Nietzsche wobec tradycji niemieckiej mistyki panteistycznej

Marcin Dżugaj

Autor omawia problem wolności i konieczności w filozofii Nietzschego oraz wpływ, jaki w zakresie tej tematyki wywarła na Nietzschego niemiecka mistyka panteistyczna, głównie za pośrednictwem idealizmu niemieckiego. Z centralnym dla niemieckiej mistyki panteistycznej problemem wolności i konieczności związane są takie zagadnienia. jak: uznanie woli za osnowę rzeczywistości, idea stawania się, koncepcja wybitnej i kształtującej świat twórczej jednostki, motyw przezwyciężania samego siebie, ujęcie świata jako areny nieustannej walki i sporu czy postulat bezwzględnej afirmacji życia. Przedstawiona w książce analiza filozofii autora Tako rzecze Zaratustra w kontekście jej związków z niemiecką mistyką panteistyczną wskazuje, że chcąc pojednać człowieka z całością istnienia, Nietzsche podejmuje oraz rozwija w swojej twórczości wytworzone przez niemiecką mistykę panteistyczną motywy i idee, stając się niekwestionowanym dziedzicem niemiecko-panteistycznej tradycji metafizyki woli, którą zainicjował Mistrz Eckhart. * Książka napisana jest z dużym rozmachem, dowodzącym erudycji autora – z pewnością wymagała lat pracy i wytężonych lektur. Jej twórca niejednokrotnie wręcz oczarowuje feeriami syntez ideowych, a takie zadziwia zdolnością dostrzegania wpływów oraz zależności między różnymi myślicielami. Z recenzji dr. hab. Michała Kruszelnickiego, prof. DSW

Budowanie prężności w kontekście kurczenia się miast europejskich

Iwona Pielesiak, Agnieszka Ogrodowczyk, Szymon Marcińczak

Publikacja wynika z realizacji międzynarodowego projektu badawczego "3S RECIPE - Smart Shrinkage Solutions - Fostering Resilient Cities in lnner Peripheries of Europe". Jego przedmiotem jest prężność/elastyczność miejska (urban resilience), rozpatrywana w kontekście zarówno obecnie obserwowanego. jak i potencjalnego kurczenia się ośrodków zurbanizowanych Europy. Autorzy książki podjęli próbę uporządkowania zagadnień terminologicznych oraz metodycznych na gruncie polskim, prezentując ilościowe i jakościowe podejścia do oceny miejskiej prężności. Monografia zawiera przegląd aktualnej wiedzy z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej z odniesieniem do dorobku pozostałych nauk społecznych, a także nauk o Ziemi i środowisku oraz inżynieryjno-technicznych. Szczególną uwagę poświęcono w niej przybliżeniu istoty i możliwości praktycznego wykorzystania innowacyjnej metody Urban Futures, która wspiera perspektywiczną ewaluację szerokiego spektrum działań na rzecz zrównoważonego rozwoju - od mikroprojektów po działania w obrębie ośrodków metropolitalnych. Zaprezentowana metoda, rozwinięta dzięki współpracy reprezentantów nauk stosowanych i społecznych, a także władz lokalnych i przedstawicieli sektora prywatnego, oferuje realne wsparcie procesów planowania rozwoju miast.

Edukacja młodzieży w prasie społeczno-kulturalnej i pedagogicznej Królestwa Polskiego w latach 1905-1914

Małgorzata Maria Krakowiak

Książka jest swoistą rekonstrukcją publicystycznego wizerunku wychowania i kształcenia młodzieży w okresie dorastania. W tym obszarze daje możliwość poznania różnych stanowisk: pedagogów, psychologów, działaczy ruchów społecznych i feministycznych, a także duchowieństwa i ludzi pióra (pisarzy i naukowców). Jest bardzo dobrze udokumentowana źródłowo, zawiera pogłębioną refleksją naukową. Dla czytelnika będzie niewątpliwie wędrówką przez dzieje Królestwa Polskiego i poznaniem problemów młodzieży, jej życia codziennego. Będzie także przygodą poznawczą, gdyż liczne ilustracje dadzą wyobrażenie opisywanych czasów i obyczajowości. Publikacja może też służyć historykom wychowania, historykom socjologii, prasoznawcom i przedstawicielom innych nauk, a także osobom zainteresowanym historią oraz dziejami życia codziennego. To praca ważna, potrzebna i powinna znaleźć się w obiegu naukowym. Z recenzji prof. dr hab. Janiny Kamińskiej * Bez wątpienia publikacja reprezentuje bardzo dobry warsztat pracy naukowej zarówno pod względem narracji, jak i prowadzonych (w pełni poprawnie) analiz materiałów źródłowych. Należy zwrócić uwagę na przyjętą w niej nowatorską perspektywę badawczą, dzięki której edukacja młodzieży przedstawiona na łamach prasy społeczno-kulturalnej i pedagogicznej Królestwa Polskiego w latach 1905-1914 została nie tylko opisana, ale przede wszystkim zinterpretowana przez pryzmat ówczesnych przeobrażeń modernizacyjnych. Monografia wpisuje się w najnowszy trend rozważań na temat historii życia codziennego i społecznej historii wychowania. Z pewnością wypełni lukę w badaniach nad młodzieżą żyjącą na początku XX wieku w Królestwie Polskim. Jest poznawczo interesująca, wartościowa i oryginalna. Z recenzji dr hab. Katarzyny Kabacińskiej-Łuczak, prof. UAM

Ekonomiczna wartość przestrzeni publicznych. Kapitał, wycena, zarządzanie

Jagoda Adamus, Zbigniew Przygodzki

Ekonomiczna wartość przestrzeni publicznych. Kapitał, wycena, zarządzanie to pozycja wpisująca się w szeroki nurt badań nad przestrzenią miejską. Autorzy wychodzą jednak poza prowadzone dotychczas badania na gruncie architektury i socjologii. W książce przedstawiona została bowiem perspektywa ekonomiczna w badaniach przestrzeni publicznych, które potraktowane zostały jako dobro ekonomiczne. W publikacji zidentyfikowano podstawowe kapitały zawarte w przestrzeniach publicznych, które determinują ich wartość ekonomiczną. Logiczną konsekwencją rozważań jest druga część książki, poświęcona metodom ekonomicznej wyceny wartości przestrzeni publicznych. Świadomość ekonomicznej wartości przestrzeni publicznych jest podstawowym warunkiem skutecznego zarządzania. Stąd w trzeciej części czytelnik znajdzie szczegółowo zaprezentowane i potwierdzone przykładami biznesowe modele efektywnego zarządzania przestrzeniami publicznymi. Monografia przeznaczona jest dla szerokiego grona odbiorców: akademików, studentów takich kierunków, jak: ekonomia, zarządzanie, socjologia, gospodarka przestrzenna, geografia, architektura, a przede wszystkim dla praktyków zajmujących się przestrzeniami miejskimi i decydentów w zakresie polityki miejskiej. * Autorzy koncentrują się na rozważaniach dotyczących szeroko rozumianej przestrzeni publicznej. Odchodzą jednak od standardowego postrzegania przestrzeni publicznej przez pryzmat chodnika, placu lub trawnika. Odwołują się natomiast do jej wartości, w tym tej mającej charakter ekonomiczny, co należy uznać za jeden z ciekawszych wątków publikacji. Z recenzji dr hab. Magdaleny Kalisiak-Mędelskiej, prof. UP we Wrocławiu Przestrzeń publiczna nabiera współcześnie nowego i coraz większego znaczenia. Jej rola jest dostrzegana na wielu płaszczyznach funkcjonowania jednostek terytorialnych, np. w aspekcie warunków życia mieszkańców, atrakcyjności inwestycyjnej, walorów rekreacyjnych, a nawet turystycznych, budowania więzi społecznych, kształtowania warunków mikroklimatycznych. Coraz częściej zwraca się też uwagę na jej znaczenie w tworzeniu warunków do rozwoju gospodarczego, istotnych dla poprawy konkurencyjności sektorów wytwórczych, a także jednostek terytorialnych. W takim ujęciu przestrzeń publiczna powinna być rozważana jako kategoria ekonomiczna. Z recenzji dr hab. Edyty Szafranek, prof. UO

Andropauza czy kryzys wieku średniego. Jakość życia mężczyzn 50+

Karolina Jarecka, Eleonora Bielawska-Batorowicz

Oddawana do rąk czytelnika monografia dotyczy psychologicznych i społecznych skutków zmian hormonalnych doświadczanych w okresie średniej dorosłości - menopauzy, względnie dobrze znanej, i andropauzy, stosunkowo rzadziej będącej przedmiotem badań nauk społecznych. Główny nacisk położono na biologiczne aspekty andropauzy oraz społeczne i psychologiczne uwarunkowania doświadczeń w tym okresie, menopauzę traktując jako kontekst do porównań. Dotyczy to zarówno refleksji teoretycznej prowadzonej w pierwszej części monografii, jak i wyników badań własnych, przedstawionych w części drugiej.