Kształcenie umiejętności pisania w dydaktyce języka polskiego jako obcego

Ewa Lipińska

Monografia Kształcenie umiejętności pisania w dydaktyce języka polskiego jako obcego jest pierwszym kompleksowym opracowaniem poświęconym sprawności pisania. Przedstawia jej istotę i złożoność oraz rolę, jaką odgrywa w procesie kształcenia językowego, a także omawia proces jej rozwijania oraz objaśnia sposoby kontroli stopnia opanowania kompetencji tekstotwórczej. Całości dopełnia szczegółowy scenariusz lekcji kształcącej umiejętność opisywania przedmiotów, obszerna bibliografia, indeks osobowy oraz aneksy zawierające rozwinięcie niektórych zagadnień. Można tu znaleźć odpowiedzi nie tylko na pytania, jak uczyć pisania i jak je testować, ale także – po co go uczyć. Ukazują dobitnie, że jest ono obligatoryjne w całym procesie opanowywania polszczyzny i musi mieć stałe miejsce w programach nauczania. Tom jest adresowany przede wszystkim do uczących (się) języka polskiego jako obcego, lecz może służyć również uczącym (się) polszczyzny jako języka odziedziczonego (poza Polską) oraz drugiego (jako komponentu języka szkolnej edukacji w kraju). Kształcenie umiejętności pisania w dydaktyce języka polskiego jako obcego jest pracą wyjątkową i stanowi niezbędne kompendium wiedzy na temat nauczania sprawności pisania nie tylko cudzoziemców. Początkujący nauczyciele znajdą w tej publikacji podpowiedź, jak uczyć pisania polskich wypowiedzi gatunkowych, doświadczeni zaś zostaną zaproszeni do skonfrontowania swoich dotychczasowych doświadczeń z ustaleniami i wskazówkami Autorki, snucia refleksji nad zaproponowanymi rozwiązaniami i do wdrożenia wielu Jej pomysłów. Dla wszystkich będzie to pasmo przyjemności czytelniczych i zachęta do poświęcenia większej uwagi pisaniu w realizowanym przez nich procesie dydaktycznym. To praca niezmiernie erudycyjna, napisana pięknym językiem, odznaczająca się oryginalnym stylem i elegancją wysłowienia. Stanowi wyjątkową kopalnię wiedzy glottodydaktycznej przekazanej ze znawstwem i pasją. (z rec. dr hab. Anny Dunin-Dudkowskiej, prof. UMCS) Ewa Lipińska – dr hab., profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W kręgu jej zainteresowań badawczych znajdują̨ się̨ sprawy Polonii oraz dydaktyka języka polskiego jako obcego i odziedziczonego, a w szczególności nauczanie pisania. Autorka i współautorka licznych publikacji (monografii, artykułów oraz podręczników do nauki języka polskiego jako obcego), prac popularnonaukowych oraz recenzji, a także współredaktorka wielu opracowań naukowych, jak np. Język ojczysty, język obcy, język drugi (2003), Polskość w Australii (2013), ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego (2005), Pisać jak z nut (2016), Nauczanie języka polskiego jako obcego w grupach heterogenicznych (2019) oraz Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty – dylematy – trendy (2021). Prowadziła liczne szkolenia dla uczących języka odziedziczonego we współpracy z instytucjami i stowarzyszeniami polonijnymi działającymi w kraju i za granicą. Przez wiele lat współpracowała z Państwową Komisją ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Słowo-obraz-dźwięk. Literatura i sztuki wizualne w koncepcjach polskiej awangardy 1918-1939

Beata Śniecikowska

Książka omawia kilka zrealizowanych w polskim międzywojniu wariantów relacji literatura-sztuki wizualne. Część pierwsza skupia się na dorobku futurysty-formisty T. Czyżewskiego (typograficzna „słowografia”; problem kolażu w poezji; przejawiające się w plastyce i literaturze: symbolizm, secesja, surrealizm, dadaizująca „wielopłaszczyznowość”, poszukiwanie stylu narodowego), część druga to analiza działalności teoretycznej i praktyki twórczej J. Przybosia (unizm i architektonizm tomu Sponad?) i W. Strzemińskiego (problemy wizualizacji tekstu – m.in. związki prac Strzemińskiego z poezją konkretną, Strzemiński a Szczuka), przedmiotem rozważań w trzeciej części studium jest twórczość F. i S. Themersonów (kinematograficzna „manufaktura” Themersonów w kontekście nowoczesnej plastyki; związki awangardowego kina z literaturą i typografią: filmowa Europa I i II a opracowany przez Szczukę poemat Sterna, The Eye and the Ear a Tuwimowskie Słopiewnie; Themersonowska sztuka książki). W pracy zawarto ponad 70 ilustracji.  

Dziennikarstwo wobec nowych mediów. Historia, teoria, praktyka

Zbigniew Bauer

Publikacja przedstawia główne kierunki zmian w dziennikarstwie, w pojmowaniu funkcji przekazu dziennikarskiego (i generalnie: medialnych przekazów informacyjnych), a także roli dziennikarza - zmian, które dokonują się z jednej strony pod wpływem tzw. nowych mediów, z drugiej zaś wynikają z faktu, iż komunikaty typu informacyjnego krążą w przestrzeni określanej właściwościami takich mediów. W coraz większym stopniu media stają się elementem kreacji rzeczywistości, regulowanej warunkami nie tylko rozwoju kultury, ale i gospodarki (konkurencja i komercja) oraz technologii. Miejsce faktów zajmują faktoidy, a opinia publiczna jest fantomem wywoływanym przez sondaże publikowane w mediach. Uświadomienie i analiza tego narastającego problemu jest właśnie tematem tej publikacji.

"Chamuły", "gnidy", "przemilczacze"... Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego

Dorota Kozicka

Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego to wybór tekstów z szeroko pojętej dziedziny krytyki literackiej, publikowanych w latach 1904–2004. Zarówno dobór pamfletów, jak i ich uporządkowanie według kryterium tematycznego stanowią pewną propozycję bliższego przyjrzenia się tej formie krytycznej, która uchodzi za niewyrafinowaną, marginalną, ściśle związaną z sytuacją, w której powstaje i przez to szybko popadającą w zapomnienie. Propozycję tę dopełniają: obszerny wstęp, zawierający rys historyczny i refleksje na temat pamfletu w dwudziestowiecznej krytyce, oraz przypisy umożliwiające wgląd w kontekst, w którym funkcjonowały poszczególne teksty pamfletowe. Szeroki wybór tekstów daje szansę poznania różnorodności form pamfletowych, ich inwencyjności, literackich i kulturowych odniesień. Pozwala dostrzec swoistą ciągłość różnych „gestów” pamfletowych i ulubione przez pamflecistów gatunki. Umożliwia również prezentację wielu krytyków w podwójnej roli – zarówno autorów, jak i „bohaterów” tekstów pamfletowych. Niejednokrotnie bowiem krytycy o mocnych przekonaniach i ciętym języku (a tacy właśnie są autorami pamfletów) stają się również celem pamfletowych ataków. Tak skomponowana antologia nie tylko pokazuje, że pamflet to niezwykle żywotny i ciągle atrakcyjny sposób wyrażania sprzeciwu czy walki o własne racje, ale i zachęca do refleksji nad niebagatelną rolą, jaką odgrywają pamflety w przestrzeni życia literackiego.

Fenomenologia gry wideo w perspektywie ontologii dzieła sztuki Romana Ingardena

Wojciech Sikora

Fenomenolog Roman Ingarden zwrócił uwagę na osobliwy fakt: chociaż istnienie dzieł literackich wydaje się nam naturalne jak powietrze, to zapytani, czym one są, nie potrafimy udzielić trafnej odpowiedzi. Współcześnie w podobnym tonie można zapytać o gry wideo. Czym są i jakie miejsce zajmują w rzeczywistości? Czym różni się gra wideo od dzieła sztuki i tabliczki czekolady? To tylko niektóre z pytań stawianych przez prezentowaną pracę. Zapraszam w podróż po świecie gier wideo w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o ich istotę oraz miejsce w otaczającym nas świecie. Wojciech Sikora „Rozprawa Wojciecha Sikory jest w dużej mierze pionierska na gruncie polskim (…). Posiada ona rozliczne walory poznawcze i jest udaną próbą realizacji odważnego, by nie powiedzieć miejscami karkołomnego, zadania, określonego przez przyjęty projekt badawczy. (…) Autor zaprezentował w swej książce szereg świetnych analiz. Otwierają one interesujące pola badawcze, zachęcają do dalszych poszukiwań, ustalają ważne dla filozoficznej teorii gier wideo fakty”. Prof. dr hab. Krzysztof Stachewicz Wojciech Sikora ‒ doktor filozofii; doktoryzował się w Instytucie Filozofii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Publikował m.in. w czasopiśmie „Hybris” oraz „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”. Centralnym punktem jego zainteresowań badawczych są gry wideo wraz z szeroką gamą związanych z nimi zjawisk.

Historia najnowsza w literaturze i kulturze a edukacja polonistyczna

Agnieszka Kania, Anna Janus-Sitarz

W budowaniu tożsamości młodych ludzi i określaniu przez nich celów życiowych ogromnie ważne jest poczucie zakorzenienia w przeszłości, czerpanie z niej tego, co wartościowe, a zarazem krytyczne podejście do historycznych grzechów, wypaczeń i zaniechań. Autorzy XXX tomu serii „Edukacja Nauczycielska Polonisty”, podejmując tematykę obecności historii najnowszej na lekcjach języka polskiego, nie piszą jedynie o kulturowych i literackich sposobach poznawania przeszłości dalszej i bliższej, lecz także – a może przede wszystkim – o zdobywaniu narzędzi rozumienia teraźniejszości. Ważne jest, by nauka historii i kształcenie literackie wpisywały się w szczególną edukację ku wrażliwości, solidarności i empatii, która nie pozwala na zobojętnienie wobec wszelkich przejawów dyskryminacji, poniżania i umniejszania wartości innych ludzi, wobec postaw rasistowskich i antysemickich, wobec nieczułości i bezduszności, które prowadzą do dziejowych katastrof.    Zgromadzone w tomie artykuły dowodzą, że każdy polonista może znaleźć własny klucz do przekazania młodym ludziom w interesującej formie nie tylko wiedzy historycznej, ale także uniwersalnych wartości. Poszukiwanie prawdy, obrona wolności, uważność w obliczu manipulacji pomagają bowiem uniknąć pułapek i błędów, przed którymi ostrzega nas historia.   * * *   Jestem głęboko przekonana, że zawarte w tomie artykuły będą dobrze służyły realnym potrzebom praktyki polonistycznej; że zachęcą nauczycieli do opracowywania i weryfikowania własnych koncepcji tematyczno-problemowych, w których najnowsze dzieje zwiążą się lepiej niż dotąd z formacyjnymi potrzebami społeczeństwa obywatelskiego.   Z recenzji prof. dr hab. Zofii Budrewicz 

Estetyka fotografii. Strata i zysk, wydanie II

François Soulages

Już od czasu pierwszego wydania w 1998 roku podręcznik ten, przetłumaczony na wiele języków, kreśli kontury estetyki fotografii i pozwala na rozważania na temat jej statusu jako sztuki, rozpatrując nasuwające się pytania teoretyczne. Refleksja ta opiera się na analizie licznych dzieł fotograficznych oraz na definicji nowych pojęć opracowanych w świetle estetyki, filozofii i psychoanalizy. Dzieło omawia trzy ważne zagadnienia: Jakie związki z rzeczywistością utrzymuje fotografia? Na czym polega specyfika dzieła fotograficznego? Co sprawia, że fotografia znajduje się w sercu sztuki współczesnej lub też wręcz jest jej sercem? Francois Soulages jest profesorem uniwersyteckim (Universite Paris 8, Institut National d'Histoire de l'Art), prezesem oraz założycielem RETINA.International (Recherches Esthetiques and Theoretiques sur les Images Nouvelles and Anciennes), organizacji zajmującej się badaniami estetycznymi i teoretycznymi nad obrazem, a także autorem licznych publikacji oraz współautorem prac zbiorowych.

Od Hemingwaya do powieści #MeToo. Gdzie jesteś, wielka prozo amerykańska?

Krzysztof Andrzejczak

Po drugiej wojnie światowej Stany Zjednoczone odbierają Francji zaszczyt bycia literackim mocarstwem. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych krajobrazy prozy amerykańskiej ulegają widocznej przebudowie, a kolejne dziesięciolecia przynoszą coraz to ostrzejsze starcia tradycji z liberalizmem, realizmu z postmodernizmem, idealizmu z pesymizmem. Przestają mieć sens uświęcone sposoby jej oceniania, wypalają się przypisywane jej mity. Od Hemingwaya do powieści #MeToo proponuje szerokie spojrzenie na twórczość Amerykanów od zakończenia drugiej wojny światowej po czasy najnowsze. W kolejnych rozdziałach poznajemy ją pod kątem określonych nazwisk, jak pisarstwo Ernesta Hemingwaya, Williama Faulknera, Normana Mailera, Kurta Vonneguta, Dona DeLillo, Afroamerykanów i autorów pochodzenia żydowskiego, zjawisk literackich, jak postmodernizm, nowy realizm, feminizm, proza podróżnicza i imigrancka, czy motywów jak bunt, rodzina, amerykańskie wojny, przyroda i ekologia, a nawet duchy.    Prof. Krzysztof Andrzejczak jest jedynym polskim amerykanistą literaturoznawcą, który pisze książki akademickie w formie zarysów wybranych zjawisk. […] Od Hemingwaya do powieści #MeToo […] to odzwierciedlenie jego wielkiej wiedzy na temat prozy amerykańskiej oraz jego niesłabnącej pasji badawczej i – a może przede wszystkim – czytelniczej. Myślę, że znajdzie ona szerokie grono czytelników. […] Z [jej] lektury skorzysta każdy, kto chce pogłębić swoją wiedzę o współczesnej literaturze amerykańskiej, bez względu na to, czy odbiorca posiada przygotowanie akademickie, czy po prostu czyta pisarzy amerykańskich dla przyjemności. Dr hab. Marek Paryż, prof. UW   Dr hab. Krzysztof Andrzejczak, prof. ucz. – amerykanista, literaturoznawca, długoletni wykładowca literatury i kultury amerykańskiej na Uniwersytecie Łódzkim, a także jako visiting professor w USA. Wydał m.in. The Writer in the Writing: Author as Hero in Postwar American Fiction (1998), Długa czarna pieśń. Zarys literatury afroamerykańskiej (2005), Opowieści literackiej Ameryki. Zarys prozy Stanów Zjednoczonych od początku do czasów najnowszych (2012).