Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku

Maciej Woźny

Monografia stanowi refleksję o charakterze syntetycznym, dotyczącą m.in. pochodzenia rycerstwa opolskiego, jego miejsca na dworach książęcych, stanu majątkowego, sfer aktywności politycznej i społecznej. Poprzez pryzmat rycerstwa autor analizuje podziały księstw, formowanie się lokalnych elit oraz sposób prowadzenia polityki zewnętrznej w późnośredniowiecznym księstwie. Zasadniczy trzon pracy stanowi ponad 300 biogramów rycerzy lub rodzin osiadłych na terenie ziemi opolskiej w okresie od 1301 r. do połowy XV wieku. Był to czas największych podziałów terytorialnych, zakończonych ponownym zjednoczeniem tych ziem pod rządami Mikołaja I. Praca oparta jest w dużej mierze na źródłach archiwalnych, niektórych dotąd nieznanych. Do monografii załączono 14 map pozwalających śledzić rozwój, bądź kurczenie się majątków poszczególnych rodzin, wykaz urzędników opolskich, a także zdjęcia kilku niepublikowanych wcześniej pieczęci rycerzy.

Literatura źródłem związków frazeologicznych. Słownik

Agnieszka Piela

Literatura stanowi jedno z najstarszych źródeł frazeologii. W polskim zasobie frazeologicznym, zresztą nie tylko polskim, występują związki wyrazowe o pisarskiej proweniencji, których korzenie sięgają starożytności. Co istotne, jest to źródło wciąż żywe i otwarte, czemu dowód dają nowe konstrukcje tego typu wchodzące w obieg społeczny. Połączenia ukształtowane pod wpływem rozmaitych tekstów literackich są słabo zbadanym wycinkiem polskiej warstwy frazeologicznej. Dotąd nie powstało opracowanie ukazujące bogactwo omawianych frazeologizmów i objaśniające ich literackie pochodzenie. Prezentowany zbiór, mieszczący w sumie 140 jednostek języka, tę lukę w polskiej leksykografii wypełnia. W książce opisane zostały połączenia odnotowane w słownikach ogólnych bądź specjalistycznych, ale i związki, które po raz pierwszy zostały ujęte w niniejszym leksykonie, np. chocholi taniec; czekać na Godota; dantejskie sceny; jądro ciemności; kafkowska sytuacja; krewni i znajomi królika; ku pokrzepieniu serc; lwia część; mała apokalipsa; Mrożek by tego nie wymyślił; rząd dusz; samotny biały żagiel; skóra i kości; smuga cienia; trzech budrysów; zew krwi. W związku z faktem, iż w rodzimej lingwistyce brakuje odrębnej nazwy utrwalonych konstrukcji o rodowodzie literackim, autorka wprowadza w pracy termin "literaturyzm" i jego typy: "literaturyzm leksykalny", "literaturyzm frazeologiczny". Podstawowym celem publikacji jest przybliżenie znaczeń i etymologii wskazanego fragmentu frazeologii. Poznanie literackiej genezy funkcjonujących obecnie związków wydaje się ważne dlatego, że motywacja wielu z nich staje się coraz mniej czytelna dla użytkowników języka polskiego, w konsekwencji może ona ulec całkowitemu zatarciu.

Kompetencje pracowników uczelni badawczych w Polsce

Barbara Kożusznik, Grzegorz Filipowicz, Olaf Flak, Katarzyna Więcek-Jakubek, ...

W książce omówiono kompetencje niezbędne do skutecznej pracy kadry badawczej oraz kadry wsparcia wraz z oceną poziomu ich rozwoju. W Europie i na świecie powoli, ale systematycznie rośnie liczba uczelni doceniających kwestię zarządzania potencjałem pracowników uczelni z wykorzystaniem koncepcji kompetencji, jednak ciągle jest to dla wielu uczelni dość nowatorskie podejście. Przedstawione w niniejszej publikacji wyniki badań potwierdzają złożoność omawianych zagadnień. W sposób szczególny dotyczy to poszukiwań zależności między kompetencjami a efektywnością na poziomie poszczególnych pracowników, zespołów badawczych (wraz ze wspierającymi ich pracownikami) jak i całych uczelni. Warto zacząć od stwierdzenia, że kompetencje społeczne stanowią znaczący komponent w zbiorze kompetencji zawodowych - zarówno kadry badawczej jak i kadry wsparcia. Można zaobserwować dość wyraźne zróżnicowanie ocen, a także występowanie różnicy między oczekiwaniami a oceną (czyli tzw. "luka kompetencyjna"). Ważne są także wnioski dotyczące nie tylko poziomu oczekiwań i ocen poszczególnych kompetencji, lecz także ich związku z efektywnością. Okazuje się na przykład, że w przypadku stanowiska asystenta największe znaczenie przy osiąganiu wysokiej efektywności miały takie kompetencje, jak myślenie analityczne, sumienności i współpraca. natomiast w przypadku adiunkta kluczowe znaczenie miały ponadprzeciętne kompetencje w zakresie dążenia do rezultatów i organizacji pracy własnej. Naszym zdaniem potwierdza to tezę, że rozwój pracowników naukowych jest wielowątkowym procesem, w którym różne kompetencje odgrywają kluczową rolę na różnych etapach tego procesu. Nie wystarczy być wyłącznie "silnym merytorycznie", aby osiągnąć sukces. To ważne przesłanie szczególnie dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją karierę naukową. Warto na koniec podkreślić, że kompetencje grup pracowniczych (kadry badawczy oraz kadry wsparcia) nie mogą być rozwijane osobno, ale zawsze w ścisłym połączeniu ze sobą. Nie wystarczy mieć doskonałych naukowców, aby budować silną naukowo uczelnię. Równie ważne jest wzmacnianie potencjału zespołów wsparcia i w tym zakresie - jak się wydaje - polskie uczelnie mają sporo do zrobienia. Autorzy to zespół interdyscyplinarny reprezentujący psychologię, nauki o zarządzaniu i jakości i prawo. Autorzy są przedstawicielami zarówno kadry badawczej uczelni wyższych jak i grupy pracowników wsparcia badań. Reprezentują różne poziomy zatrudnienia - od stanowisk profesorskich do doktorantów, od kierowników jednostek do pracowników szeregowych.

Lexicon of Spiritual Powers in the Nag Hammadi “Library

Przemysław Piwowarczyk

Leksykon zawiera kompletny wykaz istot duchowych (określanych w źródłach przede wszystkim jako „moce”) wymienionych z imienia w tekstach z Nag Hammadi oraz w tekstach im pokrewnych z kodeksów Tchacos i Berolinensis Gnosticus. Istoty te zostały ukazane na szerokim tle tekstów mocy rytualnej (czyli tzw. tekstów magicznych): papirusów „magicznych”, defixiones, lamellae oraz inskrypcji na amuletach wykonanych z kamieni szlachetnych i półszlachetnych. Całość uzupełniono wypisami z literatury patrystycznej. Ujęto zasadniczo źródła w językach greckim i koptyjskim, z niewielkim udziałem tekstów łacińskich, hebrajskich, aramejskich i egipskich w piśmie demotycznym. Zasadnicza część Leksykonu poprzedzona została wstępem, w którym wykazano oryginalność demonologii tekstów z Nag Hammadi oraz przedstawiono dane statystyczne. Książka adresowana jest przede wszystkim do badaczy późnoantycznego chrześcijaństwa, w tym szczególnie gnostycyzmu. Korzyści odniosą z niej również specjaliści zajmujący się magią późnoantyczną. Leksykon zestawia bowiem dwa korpusy źródłowe z zasady rozpatrywane oddzielnie. Jest to pierwsze całościowe przedsięwzięcie tego typu w światowej literaturze przedmiotu.

Definicje deiktyczne a pojęcia. Badania z pogranicza filozofii języka i psychologii kognitywnej

Wiesław Walentukiewicz

Publikacja dotyczy uczenia pojęć oraz języka. Nauka ta odbywa się często w kontekście ostensywnym, w którym szczególną rolę odgrywają definicje deiktyczne. Autor skupia się na czterech czynnikach, które spełniają istotną funkcję podczas nauki języka – chodzi tu o czynniki fizjologiczne, kulturowe, psychologiczne oraz filozoficzne. Uzasadniając, iż początkowo podczas nauki języka uczący się wykorzystuje podobieństwo ogólne, spróbowano rozwiązać także inne kwestie: niemożliwości ustalenia cech przed ustaleniem elementów zbioru, niemożliwości ustalenia elementów zbioru przed ustaleniem cech, nieskończonego porównania przedmiotów w celu ustalenia cech. Autor wyodrębnia i opisuje cztery rodzaje pojęć: podstawowe, prototypowe, klasyczne, egzemplarzowe, zaznaczając, że szczególną rolę odgrywają pojęcia budowane najwcześniej – pojęcia podstawowe. Aby uczący się mógł posługiwać się nazwami ogólnymi, wcześniej musi opanować zdolność budowania pojęć podstawowych, prototypowych i klasycznych. Natomiast opanowanie zdolności budowania pojęć egzemplarzowych jest mu potrzebne do posługiwania się nazwami jednostkowymi, w szczególności imionami własnymi. Autor dowodzi, iż zarówno nazwy ogólne, jak i nazwy jednostkowe są wprowadzane do języka za pomocą aktów nazywania (definicje ostensywne proste), a następnie na podstawie definicji deiktycznych złożonych budowane są dla nich umysłowe reprezentacje (pojęcia). W tym ostatnim przypadku definicje ostensywne przyjmują schemat definicji indukcyjnych. Autor w swej pracy wykorzystał nie tylko wyniki badań filozofów, głównie te dotyczące definicji deiktycznych, ale także czerpał z wyników badań psychologów kognitywnych, zwłaszcza tych dotyczących pojęć.

Ryzyko uzależnienia młodzieży szkolnej od narkotyków. Strategie profilaktyczne i interwencyjne podejmowane w środowisku lokalnym

Iwona Malorny

Książka traktuje o sytuacjach, w których młodzież szkolna podejmuje zachowania ryzykowne, związane z problemem używania narkotyków. Autorka zwróciła uwagę nie tylko na pewne prawidłowości i uwarunkowania dotyczące tego problemu, ale również wskazała na określone strategie profilaktyczne oraz interwencyjne, wyznaczające właściwy kierunek mający, na celu zapobieganie zjawisku narkomanii, jak również  podejmowaniu działań, w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia osoby, która jest pod wpływem narkotyku. W książce został zamieszczony również autorski projekt pt. "SPA – Soma i Psyche w Arteterapii uzależnień", który zawiera scenariusze zajęć, będące pomocą metodyczną dla osób prowadzących zajęcia z młodzieżą, nie tylko o charakterze terapeutycznym, ale także w zakresie profilaktyki zachowań ryzykownych, w tym w szczególności w profilaktyce uzależnień.

Pracując ze społecznością. Podstawy teoretyczne i metodyka działania

Red. Kazimiera Wódz, Barbara Kowalczyk

Wbrew pesymistycznym prognozom głoszącym zastąpienie dotychczasowych form życia społecznego wirtualnymi pseudo-wspólnotami mamy do czynienia z rosnącym zainteresowaniem różnymi typami wspólnotowości, opartymi o bezpośrednie relacje społeczne, realizowane w ramach fizycznej przestrzeni miasta, osiedla, ulicy czy wioski. Dla pewnych grup mieszkańców, rodziców i opiekunów małych dzieci, osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, seniorów ale także młodzieży studenckiej czy przedstawicieli wolnych zawodów miejsce zamieszkania, jego jakość w szerokim rozumieniu, obejmującym zarówno aspekty materialne, takie jak warunki życia (ekologia), dogodna lokalizacja, funkcjonalność, dostępność podstawowych usług i terenów rekreacyjnych, jak i pozamaterialne, takie jak poczucie bezpieczeństwa, rozbudowana sieć wsparcia społecznego, identyfikacja z miejscem zamieszkania itd. ma fundamentalne znacznie. Proponowana publikacja pomyślana została jako podręcznik akademicki dla studentów (praca socjalna, socjologia - polityki miejskie, pedagogika społeczna, polityka społeczna i kierunki pokrewne) a jej celem jest dostarczenie studentom podstawowej wiedzy na temat teoretycznych podstaw i modeli praktycznych przydatnych w środowiskowej pracy socjalnej.

Contemporary Family - Comparative Perspective

red. Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz, Grzegorz Libor

Głównym celem książki jest przedstawienie przemian, jakie zachodzą w różnych formach rodziny w perspektywie porównawczej. Zainteresowanie rodziną jest obecnie niezwykle żywe i powszechne. W dobie intensywnych przemian rodzina jako podstawowa cząstka społeczna podlega różnym zmianom od preferowanych i zaimplementowanych modeli życia rodzinnego do relacji w rodzinie. Dlatego redaktorzy książki postanowili zaprosić naukowców z różnych części Europy, aby mogli przedstawić wyniki swoich badań. Od ogólnych tendencji po analizę poszczególnych przypadków książka jest odpowiedzią na potrzebę szerszego spojrzenia na zmiany zachodzące w życiu rodzinnym.