Literatura i filozofia w poszukiwaniu sztuki życia: Nietzsche, Wilde, Shusterman

Alina Mitek-Dziemba

Tematem książki jest problematyka estetycznej egzystencji, życia ujętego w ramy szeroko pojętej sztuki, tak jak rozważać i praktykować je może nowoczesna filozoficzna świadomość, pomna swoich wewnątrz- i pozatekstowych uwikłań, podejmująca zadanie doskonalenia i formowania siebie oraz innych przy użyciu środków (retorycznych, literackich), które niosą istotne konsekwencje dla treści filozoficznego przekazu. W charakterystyce zasady samokształtującego się twórczo podmiotu praca wykorzystuje modernistyczną dialektykę racjonalności i estetyczności, rozumu i artystycznej dekadencji, by wykroczyć poza jej ramy (m.in. problematyzując konwencjonalne ujęcia XIX-wiecznego estetyzmu); stawia pytanie o istotę estetyzacji jako zasady indywidualnego życia i społecznej organizacji w dobie samoświadomej nowoczesności; wskazuje na estetyczną autokreację jako na sposób, w jaki urzeczywistnia się antyczna sztuka dobrej egzystencji, troska o siebie i wspólnotę, we współczesnym pisarstwie filozoficznym, za przykład biorąc dzieło Sørena Kierkegaarda, Fryderyka Nietzschego, Michela Foucaulta, Charlesa Taylora, Richarda Rorty’ego, Richarda Shustermana i innych.

Słowo i tekst. T. 2: Język i proces literacki

Jadwiga Stawnicka, red. Piotr Czerwiński

Tom poświęcony jest zagadnieniom podejścia lingwistycznego do słowa artystycznego. Zawiera prace o różnym profilu, zarówno lingwistyczne, jak i literaturoznawcze, a także – częściowo – kulturologiczne, psychologiczne i socjologiczne. Obiektem badawczym jest proces artystyczny i literacki, tworzenia tekstu słowem i poprzez słowo – w poezji, prozie, bajce ludowej i literackiej, pieśniowym folklorze, epistole, fantastyce naukowej i innych tekstach. Autorzy koncentrowali się na tym, co prymarne i ogólne – nie na tekście literackim i nawet nie na słowie w tekście literackim, ale na twórczości słowa i tekstu. Artykuły zostały przedstawione w sześciu częściach: Słowo i myśl; Semantyka świata literacko-przedmiotowego; Pojęcia i kategorie; Koncepty, motywy i paradygmaty; Psychologia i pragmatyka; Środki i zabiegi artystyczne. Granice między nimi są ruchome, względne; w zależności od ukierunkowania obiekt badań, metody, sposób przedstawienia mogą być odniesione do innej części tematycznej.

Doświadczając. Szkice o twórczości (anty)modernistycznej

red. Ewa Bartos, Michał Kłosiński

Publikacja jest adresowana do badaczy literatury zainteresowanych nowymi i odkrywczymi interpretacjami tekstów XX-wiecznych. Zaletą książki jest jej wielogłosowość i zróżnicowanie tematyczne, w jej skład wchodzą teksty zorientowane tak teoretycznie jak i historycznie. Szerokie spektrum interpretacji jakich podejmują się młodzi badacze stanowi ciekawy zapis ich doświadczeń lekturowych (m.in. Samuela Becketta, Jarosława Marka Rymkiewicza, Andrzeja Sosnowskiego, Andrzeja K. Waśkiewicza, Tadeusza Różewicza, Brunona Schulza) związanych z próbą reinterpretacji klasycznych tekstów z perspektywy teorii i filozofii postmodernizmu ze szczególnym zwróceniem uwagi na rolę doświadczenia i egzystencji w literaturze.

Fotografia osobowości. Wizerunek osób o cechach ciemnej triady osobowości

Magdalena Hyla

Publikacja jest efektem refleksji i badań nad powiązaniami między „ciemnymi” cechami osobowości ludzi a ich preferencjami do autoprezentacji na fotografii oraz nad tym, w jaki sposób są oni na podstawie zdjęć odbierani. Książka zawiera przegląd literatury na temat ciemnej triady osobowości (psychopatii, makiawelizmu i narcyzmu) oraz wizerunku w kontekście autoprezentacji i percepcji innych, w tym percepcji na podstawie fotografii, oraz opis przeprowadzonych badań własnych. Jest skierowana do osób zainteresowanych tematyką autoprezentacji, ciemnej triady osobowości oraz badaniami psychologicznymi wykorzystującymi fotografię jako medium.

Grając przeszłością i przyszłością. Rosyjska fantastyka alternatywna i socjologiczna

Andrzej Polak

Książka, poświęcona dwóm popularnym ostatnimi czasy odmianom fantastyki (historia alternatywna i fantastyka socjologiczna), skierowana jest do badaczy i miłośników tego rodzaju pisarstwa. W poszczególnych rozdziałach autor przypomina historię wspomnianych gatunków, określa ich pole znaczeniowe, wskazuje na najbardziej reprezentatywne przykłady. Fantastyka alternatywna i socjologiczna rozpatrywane są w połączeniu z innymi gatunkami oraz przemianami zachodzącymi w fantastyce i literaturze w ogóle. Sporo miejsca poświęca się zjawiskom wyróżniającym fantastykę rosyjską – liberpunkowi, fantastyce imperialnej, prawosławnej, dystopii. Wszystkie omawiane gatunki i odmiany tematyczne zestawiane są z dziedzinami wykraczającymi poza ramy literatury, dotyczącymi funkcjonowania społeczeństw – polityką, gospodarką (globalizacja), ideologią. W tym celu autor, oprócz ustaleń badaczy i krytyków literackich, korzysta z prac socjologów, politologów, filozofów i polityków (ideologów). Zabieg ten umożliwia obserwację współczesnej fantastyki rosyjskiej w szerszej perspektywie i przydaje książce atrakcyjności.

Polsko-słoweński dialog międzykulturowy. Slovensko-poljski medkulturni dialog

Red. Monika Gawlak, Nikolaj Jež, Leszek Małczak, współpraca red. Tina Jugović

W tomie poruszono ważne zagadnienia polsko-słoweńskiego dialogu międzykulturowego, zwracając uwagę na jego wielotorowość. Prezentowane teksty, zgromadzone w pięciu częściach, z których każda dotyczy innego typu relacji, często pogłębiają i uzupełniają dotychczasową refleksję na ten temat, niektóre odkrywają nieznane jeszcze obszary polsko-słoweńskiego dialogu. W pierwszej części znalazły się teksty omawiające polsko-słoweńskie kontakty bezpośrednie, doświadczenia stanowiące rys biograficzny i związane z różnego rodzaju wędrówką. Autorzy artykułów zebranych w drugiej części przedstawiają związki intertekstualne w sferze tematów i struktur literackich między pisarzami polskimi i słoweńskimi. Problematyka artykułów zamieszczonych w trzeciej części obejmuje tłumaczenia literackie, które stanowią ważny przejaw polsko-słoweńskiego i słoweńsko-polskiego dialogu międzykulturowego, są wyrazem potrzeby zbliżania się obu kultur oraz przekładania ich przez medium literatury. Dialog międzykulturowy na poziomie struktur językowych, treściowych i wyrażeniowych jest tematem przewodnim artykułów zebranych w czwartej części tomu. Teksty w ostatniej części koncentrują się na zagadnieniach edukacji, promocji języka i kultury obu krajów, współpracy w obszarze szkolnictwa wyższego, a także na wybranych aspektach polityki językowej w zakresie szkolnictwa wyższego w Polsce i Słowenii. Tom Polsko-słoweński dialog międzykulturowy jest pokłosiem pierwszej w Polsce i na świecie wyłącznie słowenistycznej konferencji naukowej poświęconej kontaktom kulturalnym pomiędzy Polską i Słowenią.

Muzyka religijna - między epokami i kulturami. T. 2

red. Bogumiła Mika, Krystyna Turek

Książka podejmuje zagadnienia muzyki religijnej, traktowanej z perspektyw: muzykologicznej, historycznej i folklorystycznej. Przynosi informacje o twórcach muzyki religijnej, o działalności zespołów ją wykonujących, analizuje wybrane przykłady religijnego repertuaru muzycznego. Dostarcza wiedzy na temat dawnej oraz współczesnej muzyki religijnej. Publikacja jest adresowana do muzykologów, amatorów muzyki, teologów, religioznawców, a także wszystkich zainteresowanych twórczością religijną.

Adaptacje biografii i twórczości Josepha Conrada w kulturze współczesnej

Agnieszka Adamowicz-Pośpiech

Współcześnie adaptacje są kulturowo wszechobecne. Książka podejmuje temat szeroko pojętych adaptacji w odniesieniu do postaci Josepha Conrada. Podstawą większości definicji adaptacji jest to, że to utwór literacki stanowi zalążek adaptacji, natomiast Autorka udowadnia, że również biografie pisarzy stały się pełnoprawnym tekstem kultury i, podobnie do tekstów literackich, mogą być poddawane adaptacjom. Życiorys Josepha Conrada-Korzeniowskiego stanowi bogaty materiał adaptacyjny, w którym wątki sensacyjne nakładają się na awanturniczo-przygodowe, a dramatyczne (także miłosne) przeplatają z komediowymi. Nie dziwi więc, że wielu artystów sięgało do tego arsenału motywów, wybierając ulubione epizody i fabularyzując je, przetwarzało w swoich dziełach. Publikacja stanowi analizę transformacji sylwetki Conrada (i jego dzieł) przez współczesnych artystów w obrębie 5 kategorii: powieści graficznych (Jądro ciemności. Powieść graficzna C. Anyango i D.Z. Mairowitza, Kongo T. Tirabosco i Ch. Perrissina, Joseph Conrad’s Heart of Darkness P. Kupera oraz Au coeur des ténèbres S. Miquela i L. Godarta), komiksu (Niesamowite opowieści J. Conrada, Ł. Godlewskiego i M. Jasińskiego), literackich zawłaszczeń (Serce ciemności J. Dukaja, Dżozef J. Małeckiego, Warunek E. Rylskiego), sztuk teatralnych (Conrad I. Villqista, Wyspiański/Conrad T. Mana), scenariuszy filmowych i słuchowisk radiowych (Zwycięstwo H. Pintera). Na zakończenie przedstawiono obecność figury Conrada w kontekście współczesnego brandingu i prześledzono, jakie czynniki sprzyjają budowaniu silnej marki „Conrad” w polskiej kulturze współczesnej. Przeprowadzone analizy udowadniają, że nie tylko dzieła pisarza, ale również jego biografia jako tekst kultury są obecne w kulturze współczesnej, stanowiąc atrakcyjne i obfite źródło adaptacji.