Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka

red. Adam Lityński, Andrzej Matan, Marian Mikołajczyk, Grzegorz Nancka, ...

Dnia 13 maja 2018 r. zmarł dr hab. Wojciech Organiściak, adiunkt w Katedrze Historii Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, badacz dziejów ustroju i prawa szlacheckiej Rzeczypospolitej, autor licznych prac naukowych. Księga pamiątkowa zawiera zbiór opracowań przygotowanych przez przyjaciół i współpracowników Profesor Wojciech Organiściak. (od redakcji)

Polityka z twarzą. Personalizacja parlamentarnych kampanii wyborczych w Polsce w latach 1993-2011

Marek Mazur

W pracy rozważany jest proces personalizacji polskich kampanii wyborczych, czyli rosnącej roli liderów politycznych w dyskursie wyborczym kosztem koncentracji na partiach i problemach politycznych, w latach 1993–2011. Unikalny charakter, w sensie naukowym, mają zaprezentowane badania empiryczne, dotyczące personalizacji w ujęciu medialnym (analiza zawartości Gazety Wyborczej i Rzeczpospolitej) oraz strategicznym (analiza zawartości telewizyjnych audycji wyborczych). Wyniki studiów potwierdzają tezę personalizacji w rozumieniu wzrostu roli liderów politycznych w warstwie prezentacji polityki. Publikacja skierowana jest nie tylko do przedstawicieli nauk humanistycznych (medioznawców, politologów, socjologów) zajmujących się tematyką komunikowania politycznego, ale także tych spośród studentów i obserwatorów polityki, których interesują przemiany współczesnej demokracji w kontekście kampanii wyborczych.

Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach T. 1: Język francuski

red. Monika Sułkowska

Podręcznik Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach. Język francuski. Język hiszpański. Język włoski jest częścią projektu naukowo-wdrożeniowego i został opracowany przez Zespół z Instytutu Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego pracujący pod kierunkiem dr hab. Moniki Sułkowskiej. Książka obejmuje ćwiczenia z szeroko rozumianej frazeologii związanej z nazwami części ciała ludzkiego oraz jego atrybutów. Do podręcznika dołączono klucz z poprawnymi rozwiązaniami ćwiczeń, a także testy kontrolne pozwalające na samosprawdzenie nabytych kompetencji frazeologicznych. Opracowanie zawiera także pomocne przy rozwiązywaniu ćwiczeń glosariusze, które obejmują struktury frazeologiczne pojawiające się w kolejnych rozdziałach. Frazeologia somatyczna reprezentuje najbardziej produktywny obszar frazeologii, który jest zarazem często używany we wszystkich językach naturalnych. Kompozycja podręcznika jest trójdzielna i obejmuje trzy spokrewnione i popularne języki romańskie. Opracowanie kierowane jest do wszystkich osób uczących się języka francuskiegio, hiszpańskiego lub włoskiego na wyższym poziomie zaawansowania (B2-C2), w tym przede wszystkim do studentów szeroko pojętych studiów romanistycznych.

Tradycja i współczesność w badaniach nad językami słowiańskimi. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Zych

red. Andrzej Charciarek, Ewa Kapela

Monografia została przygotowana z okazji jubileuszu czterdziestolecia pracy naukowo-dydaktycznej Profesor Anny Zych związanej z Instytutem Filologii Wschodniosłowiańskiej UŚ niemal od początku jego istnienia. W tomie zebrano dwadzieścia jeden tekstów językoznawczych z dziedziny slawistyki ofiarowanych Jubilatce przez współpracowników, uczniów i przyjaciół nie tylko z Uniwersytetu Śląskiego. Różnorodność tematyczna i metodologiczna podejmowanej przez autorów problematyki jest jednym z walorów Księgi. Publikacja może stanowić inspirującą lekturę dla wszystkich zainteresowanych opisem zjawisk językowych z różnych perspektyw badawczych, szczególnie w ujęciu konfrontatywnym polsko-rosyjskim.

Definicje deiktyczne a pojęcia. Badania z pogranicza filozofii języka i psychologii kognitywnej

Wiesław Walentukiewicz

Publikacja dotyczy uczenia pojęć oraz języka. Nauka ta odbywa się często w kontekście ostensywnym, w którym szczególną rolę odgrywają definicje deiktyczne. Autor skupia się na czterech czynnikach, które spełniają istotną funkcję podczas nauki języka – chodzi tu o czynniki fizjologiczne, kulturowe, psychologiczne oraz filozoficzne. Uzasadniając, iż początkowo podczas nauki języka uczący się wykorzystuje podobieństwo ogólne, spróbowano rozwiązać także inne kwestie: niemożliwości ustalenia cech przed ustaleniem elementów zbioru, niemożliwości ustalenia elementów zbioru przed ustaleniem cech, nieskończonego porównania przedmiotów w celu ustalenia cech. Autor wyodrębnia i opisuje cztery rodzaje pojęć: podstawowe, prototypowe, klasyczne, egzemplarzowe, zaznaczając, że szczególną rolę odgrywają pojęcia budowane najwcześniej – pojęcia podstawowe. Aby uczący się mógł posługiwać się nazwami ogólnymi, wcześniej musi opanować zdolność budowania pojęć podstawowych, prototypowych i klasycznych. Natomiast opanowanie zdolności budowania pojęć egzemplarzowych jest mu potrzebne do posługiwania się nazwami jednostkowymi, w szczególności imionami własnymi. Autor dowodzi, iż zarówno nazwy ogólne, jak i nazwy jednostkowe są wprowadzane do języka za pomocą aktów nazywania (definicje ostensywne proste), a następnie na podstawie definicji deiktycznych złożonych budowane są dla nich umysłowe reprezentacje (pojęcia). W tym ostatnim przypadku definicje ostensywne przyjmują schemat definicji indukcyjnych. Autor w swej pracy wykorzystał nie tylko wyniki badań filozofów, głównie te dotyczące definicji deiktycznych, ale także czerpał z wyników badań psychologów kognitywnych, zwłaszcza tych dotyczących pojęć.

Życie społeczne jako proces praktyki

Andrzej Niesporek

W książce podejmuje się fundamentalne zagadnienia teorii socjologicznej, w tym przede wszystkim rozumienia w socjologii pojęcia społeczeństwa i życia społecznego. Odwołuje się do idei procesu praktyki społecznej w pracach Georga Hegla oraz Karola Marksa, a także różnych sposobów interpretacji myśli Marksa w tym zakresie. Reinterpretuje pojęcie praktyki w perspektywie myślenia systemowego, w tym przede wszystkim teorii chaosu oraz idei systemów autopoietycznych. Ukazuje teoriopoznawcze konsekwencje tak rozumianego myślenia systemowego. Nawiązuje do podstawowych założeń teorii systemu społecznego Niklasa Luhmanna, przykładu socjologicznego zastosowania idei sytemu autopoietycznego. W konsekwencji w książce proponuje się pewne rozumienie procesu praktyki jako kategorii filozoficznej i społecznej.

Masculinity and femininity in everyday life

Eugenia Mandal

Książka pod naukową redakcją Eugenii Mandal złożona jest z ośmiu rozdziałów dotyczących różnych kontekstów kobiecości i męskości. W rozdziale 1. autorstwa Eugenii Mandal, Agnieszki Gawor i Jacka Bucznego na podstawie autorskich badań przedstawione zostały treść i struktura czynnikowa stereotypów mężczyzny i kobiety w Polsce. Małgorzata E. Szarzyńska i Paul A. Toro opisują z kolei w rozdziale 2. męski proces socjalizacji oraz jego negatywne skutki dla zdrowia fizycznego i psychicznego mężczyzn (depresja, nadużywanie substancji psychoaktywnych, wyższy poziom lęku oraz niższy poziom satysfakcji życiowej). Rozdział 3. Eugenii Mandal poświęcony jest natomiast strategiom wywierania wpływu w kontekście różnych rodzajów władzy posiadanej przez osoby pozostające w związkach małżeńskich. Danuta Rode, Autorka rozdziału 4., prezentuje charakterystykę sprawców przemocy domowej, wyróżniając cztery grupy sprawców: reaktywnie agresywnych, posiadających niskie kompetencje zaradcze, psychopatyczno-odwetowych oraz sprawców z dużym potencjałem przystosowawczym. W rozdziale 5. Eugenia Mandal i Karolina Zalewska przedstawiły badania własne, dotyczące związku podejmowania prób samobójczych przez kobiety ze stereotypem kobiecej bezradności. Rozdziały 6. i 7. autorstwa Anny Brytek-Matery zawierają odpowiednio: badania własne Autorki dotyczące wyobrażeń kobiet z zaburzeniami odżywiania (anoreksja i bulimia) na temat własnego ciała oraz (rozdział 7.) męskie dążenie do muskularności i społeczno-kulturowe czynniki wpływające na męskie wyobrażenie o ciele. W zamykającym monografię rozdziale 8. autorstwa Elżbiety Turskiej zanalizowano związek między percepcją postaw rodzicielskich a określonymi predyspozycjami kobiet i mężczyzn kształtowanymi w środowisku rodzinnym. [10.08.2012]

Dokument i kreacja artystyczna jako dopełniające się formy obrazowania rzeczywist

red. Witold Jacyków, Karolina Tomczak

Publikacja Dokument i kreacja artystyczna jako dopełniające się formy obrazowania rzeczywistości to zbiór autorskich tekstów, które w sposób odmienny i wieloaspektowy poruszają uniwersalną i nadal nurtującą relację między dokumentem i kreacją, sygnalizując jednocześnie różnorodne rozumienie tych pojęć. Proponuje każdemu czytelnikowi, zainteresowanemu zwłaszcza sztuką współczesną, aktualne rozważania teoretyczne, jak i unikalne efekty działań artystycznych, skupione na analizie specyfiki dokumentalnej i kreacyjnej zwłaszcza fotografii, ale również innych dyscyplin artystycznych, w tym obecnej heterogenicznej sztuki postmedialnej. W tekstach teoretycznych przeważa stałe podkreślanie zacierania granicy między realnością a kreacją, dokumentem a iluzją, prawdą a fałszem, obiektywizmem fotografii a malarskością obrazu. Obecność fotografii prasowej w sztuce pop-artystów wyraźnie dowodzi przenikania się obiektywnej codzienności z kreacją artystyczną, a także niejednoznaczności samego medium fotografii dokumentującej, która odrzuca pojęcia prawdy i interpretacji, nieadekwatne w  epoce cyberkultury (Giełdoń-Paszek). Problematyka zapisu zanikającej rzeczywistości i ludzkiego życia, historii i pamięci oraz możliwości artystycznej transformacji świadectwa dotyczy wielomedialnych instalacji Christiana Boltańskiego (Tomczak). Niejednoznaczność i płynność pojęć ‘dokument’ i ‘kreacja’ uzmysławia także kontekstualność i dyskursywność ich doświadczania (Solik). Działaniom artystycznym, opatrzonym komentarzem wyjaśniającym, towarzyszy zaznaczanie nieuniknionej gry artysty z rzeczywistością, czego wynikiem jest rezygnacja z konkretu na rzecz wyrażenia niezdefiniowanego stanu ducha (Maciuszkiewicz), ograniczenie naturalnej malarskości pejzaży Islandii do ich materialności uwydatnionej w czarno-białej fotografii (Jaworska), a także przybliżenie zjawiska „fotografii ciągłej”, która dokumentuje kontekst właściwego momentu fotograficznego zapisu i jednocześnie kreuje nową jakość performatywno-znaczeniową (Kukuczka). Ponadto ze szkicowym przybliżeniem historii relacji fotografii artystycznej i dokumentalnej współgra opis oscylowania między piktorializmem a dokumentem w autorskiej twórczości fotograficznej (Jacyków).