Zanikanie i istnienie niepełne. W labiryntach romantycznej i współczesnej podmiotowości

red. Aleksandra Dębska-Kossakowska, Paweł Paszek, Leszek Zwierzyński

Zanikanie i istnienie niepełne. W labiryntach romantycznej i współczesnej podmiotowości jest próbą spojrzenia na podmiotowość nowoczesną jako na wydarzenie nieustannej zmiany, niepełne i niedokończone. Autorzy artykułów, które zbiera ten niewielki tom, podejmują się refleksji nad tymi przejawami obecności „ja”, które naznaczone są swego rodzaju niezbornością, a tym samym, które charakteryzuje specyficzna nieuchwytność, czy też, jak w tytule, zanikanie. Większość tekstów można włączyć do radykalnej linii refleksji dotyczącej problemu podmiotowości odkrywającej wewnątrz siebie stratę, eksponującej własną niepełność i brak. Rozpiętość chronologiczna analizowanych dzieł w artykułach, co wynika już z samego tytułu tomu, ma swoje uzasadnienie w przyjęciu możliwości pomyślenia kwestii podmiotowości pojętej inaczej niż wytwór konkretnej epoki. W książce można wyróżnić trzy główne linie rozważań – ekspozycje podmiotowości późnego romantyzmu, wysokiego modernizmu i ponowoczesności. Romantyzm, szczególnie okres kryzysu romantycznego „ja”, stanowi niejako „arche” nowoczesnego podmiotu. Niemożliwość ustalenia ścisłej formy obecności podmiotu w reprezentacji, a zarazem stałe do tego dążenie, jest jednym z głównych problemów modernizmu, ale odkrycia tego należy doszukiwać się w późnym romantyzmie. Natomiast późna nowoczesność wraz ze swym pluralizmem przynosi przesunięcie wartości celu względem wartości środków. Nie ma celu, do którego się dąży, są tylko środki dążenia, zatem ustalenia podmiotowości stale zanikają na rzecz przygodnych tożsamości. Zanikanie, brak kompletnych realizacji, migotanie podmiotowości stanowią wyłaniającą się z książki tezę dotyczącą granicznych przejawów obecności „ja” w perspektywie „trzech czasów”: romantyzmu, modernizmu i ponowoczesności. Poprzez owe skupienie uwagi na zrębach, przestrzeniach pogranicznych, kształtach niestandardowych książka wskazuje na nieustanną otwartość pytania o podmiot, a także na wymóg stałej rewizji dotychczasowych uwzględnień i potrzebę nowych, adekwatnych opisów. Tom zbiera artykuły badaczy z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Kardynała Stanisława Wyszyńskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Śląskiego.

Od opiekuńczości do pomocniczości. Z perspektywy polityki społecznej

Joanna Lustig, Marian Mitręga, Natalia Stępień-Lampa

W pracy podjęto problematykę polityki społecznej w kontekście dwóch zasad organizujących myślenie o tej dyscyplinie – zasady opiekuńczości i pomocniczości. Monografia ma charakter teoretyczno-praktyczny, bowiem zawarte w niej rozważania dotyczą zarówno teorii polityki społecznej, jak i praktyki tej działalności w Polsce. Rola polityki społecznej we współczesnym świecie nieustannie rośnie, co wynika m.in. ze zmian demograficznych, powstawania nowych problemów społecznych czy też intensyfikacji tych występujących już w przeszłości. Ponadto dyscyplina ta podlega również licznym przeobrażeniom, tak jak zmienia się katalog kwestii priorytetowych czy też sposób myślenia na temat socjalnej interwencji w sferę społeczną. Z tego też względu szczególnie istotne jest podejmowanie nieustannych studiów nad polityką społeczną, co też stanowi intencję autorów pracy. Monografia składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym z nich charakteryzowano doktryny, tendencje, wybrane interakcje w polityce społecznej. Drugi zawiera kwestie związane z pomocą społeczną. Z kolei trzeci wypełniają treści z zakresu współpracy administracji publicznej z sektorem obywatelskim. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityki społecznej, decydentów politycznych, w tym szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.   Joanna Lustig, doktor nauk humanistycznych, polityk społeczny, nauczyciel akademicki. Od 1995 roku zatrudniona w Zakładzie Polityki Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.   Zainteresowania badawcze: polityka społeczna, współpraca organów administracji publicznej z podmiotami III sektora w Polsce, tworzenie, finansowanie oraz działalność podmiotów gospodarki społecznej w Polsce.   Wybrane publikacje: J. Lustig: Pojęcie, granice i mierniki ubóstwa. „Auxilium Sociale – Wsparcie Społeczne” (1999), Nr 3/4. J. Lustig: Świadczenia pomocy społecznej na rzecz osób niepełnosprawnych. „Polityka Społeczna” (2001), Nr 4. J. Lustig: Ubóstwo i jego pomiar. W: Polityka społeczna. Teksty źródłowe. Wybór i opracowanie L. Dziewięcka-Bokun, K. Zamorska. (Wrocław 2003). J. Lustig: Ochrona i upowszechnianie praw dziecka oraz rozwiązywanie problemów dzieci i młodzieży obszarami wsparcia w Programie Operacyjnym Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009-2013. Realizacja projektów w roku 2009. W: Pokolenie wygranych? Trzecia część badań nad sytuacją dzieci i młodzieży w procesie transformacji. Red. nauk. J. Sztumski. (Katowice 2012). P. Grzywna, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa: Wybrane problemy polityki społecznej. (Katowice 2016). [06.04.2017] Marian Mitręga, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Kierownik Zakładu Polityki Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.   Zainteresowania badawcze: problematyka demografii, restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego, polityka rynku pracy, polityka senioralna.   Wybrane publikacje: M. Mitręga: Demografia społeczna. (Katowice 1995). M. Mitręga: Restrukturyzacja umiejscowiona. Socjalne i regionalne aspekty przemian w górnictwie węgla kamiennego. (Katowice 2001). M. Mitręga (red.): Społeczna, ekonomiczna i polityczna tożsamość państw europejskich. (Katowice 2011). M. Mitręga: Restrukturyzacja-między teorią a praktyką. W: Śląsk – Polska – Europa – Świat. Red. K. Mieroszewski, M. Stolarczyk. (Katowice 2013). M. Mitręga, P. Grzywna: Bezpieczeństwo społeczne seniorów w Polsce: wybrane aspekty teorii i praktyki. W: Realność złego starzenia się. Poza polityczną i społeczną powinnością. Red. nauk. L. Buliński. (Toruń 2015). [22.11.2016] Natalia Stępień-Lampa, doktor nauk społecznych. Od 2009 roku zatrudniona w Zakładzie Polityki Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej. Skarbnik Towarzystwa Inicjatyw Naukowych. Redaktor tematyczny z zakresu polityki społecznej w Zespole Redakcyjnym czasopisma naukowego ,,Studia Politicae Universitatis Silesiensis”.   Zainteresowania badwcze: związane z problematyką wyrównywania szans edukacyjnych, polityką edukacyjną, zjawiskiem ubóstwa, w tym jego przestrzennej koncentracji.   Wybrane publikacje: N. Stępień: Bierność czy aktywność społeczna i edukacyjna osób starszych w Polsce. W: Realność złego starzenia się. Poza polityczną i społeczną powinnością. Red. nauk. L. Buliński. (Toruń 2015). N. Stępień-Lampa: O polityce edukacyjnej i wyrównywaniu szans edukacyjnych w Polsce po 1989 roku. W: Polityka społeczna w zmieniającej się rzeczywistości. Red. K. Chaczko, M. Stanek. (Katowice 2016). N. Stępień-Lampa: Polityka wyrównywania szans edukacyjnych w III RP. (Katowice 2016). N. Stępień-Lampa: Szanse edukacyjne dzieci i młodzieży z obszarów wielkomiejskiej biedy w Siemianowicach Śląskich. (Katowice 2016). P. Grzywna, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa: Wybrane problemy polityki społecznej. (Katowice 2016). M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa, P. Grzywna: Social Reforms in Poland in the Transformation Period. W: Democratisation Processes in Poland and Slovenia. Comparative Study. (Maribor 2016). [06.04.2017]

Sądownictwo konstytucyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Perspektywa politologiczno-prawna

Anna Czyż

Praca omawia zagadnienia związane z funkcjonowaniem Sądów Konstytucyjnych w czterech państwach Europy Środkowej, które tworzą Grupę Wyszehradzką, czyli w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech. Autorzy w siedmiu rozdziałach zaprezentowali wyniki swoich badań odnoszące się do pozycji ustrojowej sądów konstytucyjnych, ich organizacji, organów uprawnionych do wnoszenia spraw, charakteru orzeczeń i skutków tychże orzeczeń. Książka jest kolejną wspólną pracą tego samego zespołu autorów następującą po publikacji pt. „Parlament w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Problemy metodologiczno-teoretyczne.” oraz „Władza wykonawcza w teorii i praktyce politycznej okresu transformacji. Doświadczenia państw Grupy Wyszehradzkiej”. Książka adresowana jest do studentów, wykładowców kierunku politologia, ale także do szerszego grona odbiorców zainteresowanych poruszaną tematyką, w pracy czytelnik odnajdzie bowiem podstawowe informacje dotyczące kompetencji i działania Sądów Konstytucyjnych w omawianych państwach.

"Thyestes" Lucjusza Anneusza Seneki. Opracowanie monograficzne

Iwona Słomak

Seria: Biblioteka Pisarzy Antycznych (4), ISSN 2956-7459 Thyestes, któremu poświęcona jest niniejsza monografia, posiada wszystkie cechy Senecjańskich sztuk decydujące o wielowiekowym zainteresowaniu nimi ze strony badaczy i miłośników literatury. Odpowiadają one też za odmienność twórczości autora na tle tragedii greckiej - ze względu na filozoficzno-krytyczny charakter dzieła, zerwanie z bezpośrednio dydaktyzującym tonem na rzecz prowokacji i ironii, potencjał angażowania w mniejszym stopniu emocji, a w większym intelektu odbiorcy. Znajdujemy tu również przykłady charakterystycznych dla Seneki rozwiązań semantyczno-formalnych, które potwierdzają dynamiczny rozwój gatunku w starożytności i skądinąd mogą dziś sprawiać wrażenie mocno nowoczesnych.

Z Dziejów Prawa. T. 3 (11)

Marian Mikołajczyk, red. Adam Lityński, Wojciech Organiściak

Artykuły i rozprawy zamieszczone w kolejnym tomie studiów historycznoprawnych traktują m.in.: o powadze opinii kanonistów okresu klasycznego i neoklasycznego, poglądach Wincentego Skrzetuskiego na Senat w Rzeczypospolitej szlacheckiej, rządach Rady Zastępczej Tymczasowej w okresie insurekcji kościuszkowskiej, o radzieckim ustawodawstwie karnym w latach 1924-1953, rosyjskiej procedurze cywilnej w pracach sekcji postępowania cywilnego Komisji Kodyfikacyjnej II RP, koncepcjach ustrojowych Socjaldemokratycznej Partii Niemiec w latach 1945-1948, o pojęciu przestępstwa kontrrewolucyjnego w Polsce Ludowej oraz o sądownictwie powszechnym w pierwszych latach Polski Ludowej. W tomie zawarto także cenne materiały źródłowe, jak np. artykuły wojenne Augusta III Sasa z 1749 r.

Wobec poziomu

Red. Jerzy Fober

Publikacja Wobec poziomu jest monograficznym podsumowaniem dwuletniego projektu badawczego realizowanego wspólnie przez Wydział Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz Instytut Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W projekcie wzięło udział 12 twórców-pedagogów, autorów dzieł z zakresu rzeźby, obiektu rzeźbiarskiego i grafiki. Dzieła te zainspirowane tematem projektu powstały w czasie jego realizacji. W publikacji, obok bogatego materiału ilustracyjnego, dokumentującego powstawanie dzieł oraz ich ostateczny kształt, znalazły się również teksty w formie autorskich komentarzy oraz teksty zaproszonych do współpracy teoretyków, którzy do podjętego tematu odnieśli się z perspektywy filozofii oraz teorii sztuki.

Płeć awangardy

red. Marta Baron-Milian, Anna Kałuża, Katarzyna Szopa

Postawienie pytania o „płeć awangardy” związane jest z próbą przemyślenia zjawisk awangardowych, rozumianych jako szerokie spektrum praktyk dyskursywnych (politycznych, społecznych, historycznych, językowych, performatywnych, erotycznych, artystycznych), za pośrednictwem których płciowość może być artykułowana. Jak pokazują doświadczenia kilku pokoleń filozofek i teoretyczek feministycznych, pytanie o płeć nie tylko znosi iluzję (płciowej) neutralności i wymusza konieczność myślenia przez pryzmat różnic, ale nade wszystko wyrasta z tzw. „polityki umiejscowienia” i dąży do praktykowania wiedzy usytuowanej, poszerzając ramy uznawalności o inne – dotychczas niedoreprezentowane – byty, podmioty, mniejszości. Autorki i autorzy tekstów zebranych w tomie koncentrują się na awangardach historycznych, neoawangardach oraz aktualnych konsekwencjach oddziaływania eksperymentalnych impulsów i awangardowego myślenia na literaturę i sztukę, zakreślając szerokie ramy czasowe, obejmujące zjawiska XX i XXI wieku. Heteronomiczny charakter awangardowego gestu, wymierzanego stale w tradycyjne instytucje i definicje sztuki, zmusza do rozszerzenia obszaru zainteresowania na wszystkie dziedziny artystycznej aktywności, a kosmopolityzm awangardy nakazuje zniesienie narodowych ram refleksji. Kluczowe dla rozwijanych tu refleksji pozostaje zainteresowanie awangardowym pragnieniem zmiany społecznej – czy to poprzez samozniesienie sztuki, czy osobliwą troskę o jej autonomię – stanowiącym punkt wyjścia dla nowego programu czy też nowego sposobu organizacji społecznej, opartego na genderowej sprawiedliwości i równości partycypacji we wszystkich sferach życia. Pytania o to, jak awangarda miałaby przekształcać świat, wiążą się z próbą wyznaczenia jej najważniejszych adwersarzy oraz z pytaniami o udział, jaki będą miały w tej zmianie ciała w ich dążeniu do poszerzenia ramy pojęciowej, o wiązanie między systemem wyobrażeń dotyczących płci a polem społecznych i politycznych doświadczeń.

"Wszystko zmienne". Pięć szkiców o Władysławie Broniewskim

Maciej Tramer

Książka składa się z pięciu esejów dotyczących W. Broniewskiego. Pierwszy: Jednorazowa historia… dotyczy historiozofii poety (świadomości niekonsekwencji procesów historycznych). Drugi: Pamiętnik – wstęp do lektury prezentuje powstawanie dokumentu towarzyszącego Broniewskiemu podczas służby wojskowej. Trzeci: Pożegnanie z Jerozolimą przedstawia okoliczności powstania kanonicznego wiersza Broniewskiego – Ballady i romanse, a zarazem jest gramatologiczną interpretacją rękopisu. Czwarty: Literatura zawadzająca poezji dotyczy publicystyki Broniewskiego. Ostatni esej: Doczekać się bezimienności. Broniewski chórem i na głosy jest próbą analizy fenomenu popularności i „wspólnotowego” traktowania poezji.