Placebo. Dlaczego działa coś, co nie działa?

Barbara Dolińska

Zjawisko placebo od lat fascynuje i zadziwia, stawiając badaczy przed koniecznością odpowiedzi na kłopotliwe pytanie: dlaczego działa coś, co działać nie powinno? Jak wytłumaczyć efektywność placebo w warunkach, w których konwencjonalna medycyna jest bezradna? Czy to prawda, że placebo bywa tylko niewiele mniej skuteczne niż osławiony prozac? I czy istnieją osobowościowe wyznaczniki podatności na to zjawisko? Ta książka adresowana jest do lekarzy, farmaceutów, psychologów i psychoterapeutów ale nie tylko. Przedstawia bowiem wyczerpująco zastosowania placebo zarówno w medycynie i w badaniach psychologicznych, jak i w sporcie, w którym jak się okazuje zjawisko to może odgrywać ważną rolę. Autorka nie unika przy tym tematów trudnych i niejednoznacznych, takich jak etyczne aspekty stosowania placebo. Współczesna nauka odnotowuje działanie placebo w coraz to nowszych obszarach. Próbuje też wyjaśnić mechanizmy, dzięki którym placebo działa. Po okresie, w którym była właściwie bezsilna, jeśli chodzi o wyjaśnienie omawianego tu zjawiska, i ograniczała się do tego, by w mądrze brzmiące słowa ubierać ludową mądrość wiara czyni cuda, przyszedł wreszcie okres mniej wstydliwy. Nauka, zwłaszcza w ostatnich dekadach, zidentyfikowała bowiem mechanizmy, dzięki którym placebo działa, i choć nadal wiele jest niejasności i kontrowersji, placebo przestało być zjawiskiem całkowicie tajemniczym.    (Fragment książki)  Istnieje pewna grupa zjawisk psychologicznych fascynujących i tajemniczych zarazem. Zjawisk, których zrozumienie może mieć nie tylko duże znaczenie praktyczne, ale także wywrzeć ogromny wpływ na wyjaśnienie mechanizmów regulacji zachowania człowieka. Należą do nich między innymi kontrola nad umieraniem, zdrowotne konsekwencje wykształcenia czy skuteczność placebo. Dane empiryczne na ten temat nie pozostawiają żądnych wątpliwości zjawiska te zachodzą często i bywają bardzo efektywne. Materiał dowodowy jest bogaty, materiał anegdotyczny jeszcze bardziej. Tymczasem samo rozumienie mechanizmu tych zjawisk pozostaje daleko w tyle.  (Z recenzji profesora Wiesława Łukaszewskiego)

Tożsamość. Trudne pytanie: kim jestem

Piotr Oleś, Tomasz Szkudlarek, Agnieszka Niedźwieńska, Dariusz Doliński, ...

Poczucie tożsamości jest bardzo ważne dla każdego z nas, ale właściwie skąd wiemy, kim jesteśmy? W jaki sposób kształtuje się tożsamość i czemu służy? Czy poczucie własnej tożsamości można budować na podstawie wspomnień? Kiedy zamiast słowa Ja pojawia się słowo My? Dlaczego odczuwamy przynależność do tej, a nie innej grupy ludzi i jakie są tego konsekwencje? Te oraz inne pytania towarzyszyły kolejnej serii spotkań z cyklu Bliżej Psychologii, podczas których ujawniła się cała złożoność tej problematyki. Zapisom rozmów zawartym w tym tomie tradycyjnie już towarzyszą znakomite eseje autorstwa zaproszonych gości, które stanowią źródło nie tylko wiedzy, ale też inspiracji do własnych poszukiwań i refleksji. Niektórzy zapewne skoncentrują się na tym, co nas od siebie różni, być może jednak warto przyjrzeć się także podobieństwom. To one przecież zbliżają nas do siebie. Wiesław Łukaszewski - wybitny autorytet z zakresu psychologii społecznej i psychologii osobowości. Autor wielu istotnych artykułów publikowanych w prestiżowych pismach psychologicznych. Znawca tematyki wytrwałości. Miłośnik dobrej literatury. Obecnie profesor na Wydziale Zamiejscowym Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie, w latach 19932003 przewodniczący Komitetu Nauk Psychologicznych PAN, obecnie członek prezydium Komitetu Nauk Psychologicznych PAN. Od kilku lat współpracuje również z miesięcznikiem Charaktery. Pomysłodawca i współautor dwóch tomów Bliżej Psychologii Manipulacje (2009) oraz Namiętności. Miłość-władza-ryzyko (2011).

Blix i Ramm na tropie zbrodni (Tom 1). Punkt zero

Jorn Lier Horst, Thomas Enger

Oslo 2018. Była królowa biegów długodystansowych Sonja Nordstrm nie pojawia się na promocji swojej kontrowersyjnej autobiografii Wieczna jedynka. Jeszcze tego samego dnia dom Nordstrm odwiedza znana dwudziestoczteroletnia blogerka Emma Ramm. Zastaje otwarte drzwi, a w środku ślady walki. Do telewizora sportsmenki ktoś przyczepił numer startowy z liczbą 1. Inspektora Alexandra Blixa wciąż dręczą wspomnienia dramatycznej akcji policyjnej sprzed dziewiętnastu lat, w czasie której zastrzelił zabójcę ojca pięcioletniej dziewczynki. Teraz Blix ma poprowadzić dochodzenie w sprawie zaginięcia byłej lekkoatletki. Tropy pojawiają się w różnych miejscach i w różnym czasie i wiele wskazuje na to, że są częścią misternego planu. Okoliczności zmuszają Emmę i Blixa do podjęcia współpracy. Każde z nich na swój sposób stara się zdemaskować i powstrzymać metodycznego, bezlitosnego mordercę, który za wszelką cenę chce zwrócić na siebie uwagę. Kolejne zabójstwa budzą coraz większą grozę, a wygląda na to, że ich sprawca dopiero się rozgrzewa... CENĄ ZA SŁAWĘ JEST ŚMIERĆ! Metodyczny i ekscytujący Elin Brend Bjrhei, VG Jrn Lier Horst (ur. 1970) i Thomas Enger (ur. 1973) połączyli swe siły i stworzyli rewelacyjny thriller o międzynarodowej renomie. Na co dzień każdy z nich kontynuuje własną popularną serię powieści kryminalnych, której głównym bohaterem jest odpowiednio inspektor William Wisting i dziennikarz Henning Juul.

Byłam po drugiej stronie lustra. Wygrana walka ze schizofrenią

Arnhild Lauveng

Autorka zabiera nas w świat głosów i halucynacji, szczurów i wilków pokazując, w jaki sposób symptomy wyrażają własną logikę i znaczenie.  Opis jej walki o wyzdrowienie, wspomaganej przez służbę zdrowia oraz przez matkę i siostrę, które nigdy nie straciły nadziei, to mocna lektura. Książka o zwycięstwie, w które wierzyli tylko nieliczni.Jest to książka o nadziei. O tym, że nawet wtedy, gdy nie ma już żadnego wyjścia, kiedy jesteś pod ścianą, warto wierzyć zarówno w siebie samego, jak i w dary ślepego losu. Arnhild Lauveng pokazuje, że czasem (bynajmniej nie zawsze) niemożliwe staje się możliwe. To wiadomość szczególnie cenna dla bliskiego otoczenia ludzi chorych. prof. Wiesław Łukaszewski, SWPS  Doświadczenia Arnhild Lauveng pozwalają zrozumieć i nadać sens przeżyciom towarzyszącym chorobie, co czyni lekturę książki pasjonującą i wiarygodną. Autorka z subiektywnej perspektywy ogląda zachowania otoczenia, z pozycji eksperta podpowiada, co dodawało jej sił, a co osłabiało w walce ze schizofrenią.  dr Andrzej Cechnicki, Krajowy Koordynator Programu Schizofrenia Otwórzcie Drzwi  wulkan tryskający energią, zdrowym rozsądkiem oraz radością pisania () tak wciągająca książka, że nie daje się jej odłożyć, mimo świadomości, że skończy się dobrze autorka sama przecież napisała tę opowieść. Liv Riiser, Vrt Land Książka robi niesamowite wrażenie dzięki szczególnemu połączeniu mądrej retrospekcji z wisielczym humorem () Arnhild Lauveng doskonale opisuje w niej problemy psychiatrii, zarówno z punktu widzenia specjalisty, jak i zwykłego człowieka.  Hanne Andrea Kraugerud, Dagens Nringsliv  Książka stała się bestsellerem i została przełożona na dziewięć języków: fiński, islandzki, rosyjski, szwedzki, duński, hiszpański, holenderski, niemiecki i polski.

Hell week. Siedem dni, które odmienią Twoje życie

Erik Bertrand Larssen

Daj z siebie wszystko przez jeden tydzień i odmień swoje życie na zawsze! Mijają dni. Tygodnie. Lata. Jeśli mamy szczęście, dane nam będzie przeżyć bardzo wiele tygodni. A ile tygodni ze swojego życia pamiętasz? Które z nich najwięcej Cię nauczyły? W których najwięcej osiągnąłeś? Które zbliżyły Cię do Twojego celu, spełnienia Twojego marzenia? To jest właśnie kuracja, którą chcę Ci zaaplikować, cywilny wariant mitycznego wojskowego hell weeku. To doświadczenie nauczy Cię wydeptywania własnych ścieżek. Da Ci, choćby częściowo, odpowiedź na pytanie, co naprawdę w Tobie drzemie. Jeśli dożyjesz osiemdziesiątki, będziesz miał za sobą 4160 tygodni. Może właśnie hell week będzie tym tygodniem, w którym nauczysz się najwięcej w swoim życiu? Tym, który najlepiej zapamiętasz? Witaj w piekielnym tygodniu Bertranda. Moim celem było stworzenie cywilnego wariantu wojskowego hell weeku. Piekielnego tygodnia, który może sobie urządzić każdy, niezależnie od tego, czym się zajmuje. Chodzi o to, byś robił to wszystko, co robisz zazwyczaj, tyle tylko, że o wiele lepiej. Piekielny tydzień trenera mentalnego Erika Bertranda Larssena to drobiazgowy, rozpisany na poszczególne dni plan pokazujący, jak można zatrzymać się w codziennej gonitwie i wyjść ze strefy komfortu, wyłamać się z rutyny, sięgnąć po coś więcej. Program polega między innymi na znalezieniu właściwego punktu skupienia, planowaniu zadań i odpowiedniej mobilizacji niezbędnej do ich wykonania. Jeśli w ciągu jednego tygodnia będziesz dawał z siebie wszystko we wszystkich aspektach życia, odkryjesz, że stać Cię na o wiele więcej, niż początkowo myślałeś, i wypracujesz nowe, lepsze nawyki.

O inteligencji inaczej. Czy jesteśmy mądrzejsi od naszych przodków?

James R. Flynn

Pojęcie efekt Flynna odnosi się do systematycznego wzrostu wyników uzyskiwanych w testach inteligencji (IQ), obserwowanego od początku XX wieku. Czy fakt ten oznacza, że każde kolejne pokolenie jest bardziej inteligentne niż poprzednie? Czy podpowiada nam, w jaki sposób każdy z nas może zwiększyć swoją inteligencję? Profesor Flynn pyta, czym tak naprawdę jest inteligencja, a następnie udziela zaskakującej i pouczającej odpowiedzi na to pytanie. Autor zestawia sztukę spisywania historii poznawczej z naukowym pomiarem inteligencji, przedstawiając nowe dane empiryczne, pokazuje, w jaki sposób możemy stworzyć kompletną teorię inteligencji oraz wysuwa zastrzeżenia do teorii inteligencji wielorakich autorstwa Howarda Gardnera. Ta fascynująca, wyjątkowa książka przerzuca most nad przepaścią oddzielającą nasze umysły od umysłów naszych przodków sprzed stu lat, wnosząc istotny wkład w naszą wiedzę o ludzkiej inteligencji. Flynn przedstawia pierwsze satysfakcjonujące wyjaśnienie imponującego wzrostu wyników uzyskiwanych w testach inteligencji. Unika absurdalnego wniosku, że nasi pradziadowie byli upośledzeni umysłowo, oraz równie niezadowalającej sugestii, że ów wzrost ogranicza się do wyników uzyskiwanych w testach IQ i nie ma żadnych szerszych implikacji.         N. J. Mackintosh, University of  Cambridge Ta książka pełna jest wnikliwych spostrzeżeń dotyczących naszych narzędzi badawczych oraz sposobów, w jakie mierzą one to, co naprawdę ważne względną zdolność mózgu do wykorzystywania pamięci i procesów uczenia się do tego, aby przystosować się do świata takiego, jakim go uczyniliśmy.         The Times James Flynn należy do niewielkiej grupy absolutnie prominentnych badaczy i teoretyków w zakresie problematyki inteligencji. Jego książka jest dziełem nadzwyczaj wartościowym i dzięki temu, że zawiera nową dobrze udokumentowaną wiedzę, i dlatego, że jest w niej mądra refleksja nad właściwościami ludzkiego umysłu. Autor nie kryje rozterek, przedstawia pytania, zachęca do poszukiwania pomysłów.  - Wiesław Łukaszewski, SWPS, Sopot W książce O inteligencji inaczej James Flynn () sugeruje, że nie powinniśmy automatycznie utożsamiać wzrostu IQ ze wzrostem poziomu inteligencji. Twierdzi, że trzeba rozłożyć inteligencję na czynniki pierwsze: rozwiązywanie problemów matematycznych, interpretowanie wielkich dzieł literackich, znajdowanie rozwiązań na poczekaniu, przyswajanie naukowego poglądu na świat, myślenie krytyczne i mądrość. Po przeprowadzeniu takiej dysekcji ujawnia się kilka paradoksów, które Flynn próbuje rozwiązać na stronach tej zajmującej książki. Richard Restak, American Scholar  JAMES R. FLYNN jest profesorem emerytowanym na Uniwersytecie Otago w Nowej Zelandii, który uhonorował go Złotym Medalem za Wybitną Pracę Badawczą. W 2007 roku Międzynarodowe Towarzystwo Badań Inteligencji przyznało mu tytuł Badacza Roku. Jest również wizytującym pracownikiem naukowym Instytutu Hoovera w Stanford, wykłada gościnnie na Universytecie Cornella, wygłosił wykład z serii Stafford Little Lectures na Uniwersytecie Princeton, a jego sylwetkę przedstawiono w Scientific American. Ostatnio opublikował swoje poglądy na temat zależności między rasą a ilorazem inteligencji w książce Where Have All the Liberals Gone? Race,  Class, and Ideals in America (Cambridge, 2008).

Szczera prawda o nieuczciwości. Jak okłamujemy wszystkich, a zwłaszcza samych siebie

Dan Ariely

 Wybitna New York Times Autor bestsellera New York Times, Potęga irracjonalności powraca ze skłaniającą do refleksji książką, która podważa nasze przekonania na temat uczciwości i zmusza nas, byśmy byli ze sobą szczerzy. Czy ryzyko wpadki wpływa na naszą skłonność do oszustwa? W jaki sposób firmy torują drogę oszustwu? Czy współpraca czyni nas bardziej czy mniej uczciwymi? Czy religia sprawia, że stajemy się bardziej uczciwi? Większość ludzi uważa się za uczciwych, tak naprawdę jednak wszyscy oszukujemy. Od Waszyngtonu po Wall Street, od klasy szkolnej po miejsce pracy nieetyczne zachowania są wszechobecne. Nikt nie jest na nie odporny niezależnie od tego, czy chodzi o białe kłamstwo mające uchronić nas przed kłopotami, czy też o zawyżenie poniesionych kosztów w sprawozdaniu. W Szczerej prawdzie o nieuczciwości Dan Ariely, nagradzany autor bestsellerów, pokazuje, dlaczego w jednych sprawach jest łatwiej kłamać niż w innych; że ryzyko przyłapania ma mniejsze znaczenie dla tego, czy oszukujemy, niż nam się wydaje; oraz w jaki sposób praktyki biznesowe torują drogę nieetycznym zachowaniom umyślnie lub mimo woli. Ariely analizuje mechanizmy nieetycznego zachowania w życiu osobistym i zawodowym oraz w świecie polityki i pokazuje, w jaki sposób wpływają one na nas wszystkich, nawet jeśli uważamy się za ludzi o wysokich standardach moralnych. Nie wszystko jednak stracone. Ariely pokazuje również, co sprzyja naszej uczciwości, wskazując nam drogę do osiągniecia wyższego poziomu etycznego w życiu codziennym. Szczera prawda o nieuczciwości, pełna osobistych spostrzeżeń i fascynujących odkryć naukowych, zmieni sposób, w jaki spostrzegamy samych siebie, swoje działania oraz innych ludzi. Ariely podnosi poprzeczkę dla wszystkich. () Jego pisarstwo odznacza się nadzwyczajnym połączeniem werwy i roztropności. Washington Post DAN ARIELY jest profesorem psychologii i ekonomii behawioralnej na Uniwersytecie Duke. Jest założycielem i dyrektorem Center for Advanced Hindsight (Centrum Zaawansowanego Spoglądania Wstecz). Jego prace prezentowano w wielu uznanych tytułach prasowych, takich jak New York Times, Wall Street Journal, Washington Post, Boston Globe i innych. Dan Ariely mieszka w Durham w Południowej Karolinie ze swoją żoną Sumi i dwojgiem ich twórczych dzieci, Amitem i Netą. RECENZJE: Przyszło mi do głowy, że ta książka jest znakomitym podsumowaniem życzliwego, wyrozumiałego klimatu moralnego naszych czasów.  David Brooks, The New York Times Zdumiała mnie wszechobecność drobnych krętactw i nieuczciwości oraz to, że łącznie mogą być one dużo bardziej szkodliwe niż spektakularne oszustwa. To najbardziej interesująca i pożyteczna spośród książek Dana Arielyego. Nassim Nicholas Taleb, autor Czarnego łabędzia Każdy, kto kłamie, powinien przeczytać tę książkę, a ci, którzy twierdzą, że nie kłamią, są kłamcami. Dlatego oni również powinni ją przeczytać. To fascynująca, mądra i zabawna książka, dzięki której staniesz się lepszym człowiekiem.  A. J. Jacobs, autor książek The Year of Living Biblically i Drop Dead Healthy Ariely pisze z wielką wnikliwością, a jego poczucie humoru uwidacznia się na każdej stronie tej książki. To przystępna lektura dla każdego, kto chce poznać psychologiczne i ekonomiczne przyczyny nieuczciwości.  Library Journal Ariely wypełnił swoją książkę zabawnymi przykładami tego, jak psychologia oszustwa wpływa na nasze życie codzienne.  Bloomberg.com Odwołując się do serii znakomitych eksperymentów, Ariely udowadnia, że chociaż wszyscy pragniemy uważać się za uczciwych, ulegamy nieodpartej chęci czerpania korzyści z oszustwa, co nie przeszkadza nam spostrzegać siebie jako uczciwych, wspaniałych ludzi. () Klarowna i zwięzła jak zawsze. () Lektura obowiązkowa dla polityków i finansistów z Wall Street.  Booklist

Pieniądze albo życie. Jak pieniądze wpływają na nasze zachowanie, emocje i relacje?

Agata Gąsiorowska, Katarzyna Sroczyńska

Co trzeci z nas ma poczucie, że pieniądze się go nie trzymają, niemal wszyscy uważamy, że warto oszczędzać, ale mniej niż połowa z nas deklaruje, że to robi. A jednocześnie tylko co piąty Polak czuje się bezpieczny finansowo. W dodatku o pieniądze częściej się kłócimy, niż o nich rzeczowo rozmawiamy. W końcu dżentelmeni o pieniądzach nie dyskutują. Prof. Agata Gąsiorowska, psycholożka społeczna i badaczka psychologii pieniędzy, oraz dziennikarka Katarzyna Sroczyńska zdecydowanie nie zgadzają się z poglądem, że o pieniądzach nie wypada mówić. Powołując się na badania naukowe i ilustrując je przykładami z literatury i filmu, anegdotami z historii powszechnej i życia osobistego, przekonują, że znaczenie pieniędzy wykracza daleko poza ich funkcję ekonomiczną. To, co myślimy o pieniądzach, wpływa na to, jak postrzegamy siebie i innych ludzi, jak pracujemy i budujemy relacje, jak podejmujemy decyzje zupełnie z finansami niezwiązane. Ale z drugiej strony jak pokazują autorki na to, jak wydajemy pieniądze, wpływają czynniki pozaekonomiczne, choćby lęk przed przemijaniem, poczucie wdzięczności czy sposób, w jaki tworzymy bliskie związki. Pieniądze są pewnego rodzaju soczewką, która skupia nasze wartości, symbole i przekonania, zarówno pozytywne, jak i negatywne mówi prof. Agata Gąsiorowska w pierwszej z dziesięciu rozmów, które składają się na książkę Pieniądze albo życie. Jak pieniądze wpływają na nasze zachowanie, emocje i relacje. Dzięki zamieszczonemu w książce kwestionariuszowi, opracowanemu przez prof. Gąsiorowską, czytelnik może sprawdzić, jakie są jego postawy wobec pieniędzy, i dowiedzieć się, co z tego wynika. Można w niej między innymi przeczytać: - Czy tak samo wydaje się pensję i wygraną na loterii? - Co nam ułatwia oszczędzanie, a co utrudnia? - Czy pieniądze łagodzą strach przed śmiercią? - Dlaczego emerytki są bardziej zadowolone ze swojej sytuacji finansowej niż ich synowie na menedżerskich stanowiskach? - Jak bieda wpływa na funkcje poznawcze? - Czy bogaci są zdrowsi psychicznie? - Czy pieniądze mogą działać jak gaz rozweselający? - Jak pieniądze wpływają na samoocenę? - Dlaczego dzieci, które bawią się pieniędzmi, są mniej skłonne do pomagania innym? - Czy warto płacić dzieciom za dobre stopnie? - Po co psychologowie ekonomiczni badają wdzięczność, skromność i praktyki mindfulness? - Kto chętniej dzieli się tym, co ma: mniej czy bardziej zamożni? - Czy materialiści są szczęśliwi? A jaka jest Twoja postawa wobec pieniędzy? Sprawdź się w teście i przeczytaj, co z tego wynika. Pieniądze albo życie to książka nie tylko interesująca, ale także aktualna i ważna. W czasach szalejącego konsumpcjonizmu powiązanego z brakami w umiejętnościach zarządzania pieniędzmi oferuje cenną wiedzę, pozwalającą zrozumieć i potencjalnie zmienić nasze zachowania związane z finansami pisze w recenzji naukowej książki dr Anna Kuźmińska z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. O autorkach: Agata Gąsiorowska psycholożka społeczna i badaczka psychologii pieniędzy, profesorka pracująca na Uniwersytecie SWPS we Wrocławiu Katarzyna Sroczyńska dziennikarka naukowa współpracująca między innymi z OKO.Press