Zur Kommunikation von Kletternden - eine pragmatisch und lexikalisch orientierte Analyse

Krzysztof Sakowski

Die vorliegende Veröffentlichung ist der erste Versuch, das Phänomen der deutsch­ und polnischsprachigen Kommunikation von Kletternden wissenschaftlich zu untersuchen. Der kontrastive Ansatz ermöglicht es, bestimmte Unterschiede sowohl im Bereich der Lexik als auch in den beim Klettern verwendeten Kommunikationsprotokollen zu beobachten und Gemeinsamkeiten und Unterschiede zwischen den beiden Sprachen aufzuzeigen. Ein wichtiger Bestandteil dieser Studie ist die Diskussion zum sprachlichen Status der Kletterkommunikation und der Versuch, ihre Elemente in Bezug auf grundlegende linguistische Kategorien wie Soziolekt, Fach- oder Sportsprache zu klassifizieren. Das Buch wird um ein deutsch-polnisches Glossar mit über 300 Kletterbegriffen ergänzt. W wyniku rosnącego zainteresowania alpinizmem, a w szczególności wspinaczką, które w ostatniej dekadzie można zaobserwować nie tylko na całym świecie, ale również w Niemczech i w Polsce, rozpowszechniła się również związana z tą dziedziną komunikacja. Celem niniejszej pracy jest zbadanie socjolektu wspinaczy zarówno pod względem pragmatycznym, jak i leksykalnym. Analiza wskazuje na występujące konteksty komunikacyjne, analizuje standaryzowane protokoły komunikacyjne, przedstawia jakościowe i ilościowe badanie leksyki wspinaczkowej, a także ujawnia motywacje nazewnicze stojące za badanymi terminami i omawia mechanizmy zapożyczeń, dzięki którym elementy te trafiły do języka niemieckiego i polskiego. W aneksie zamieszczono polsko-niemiecki glosariusz terminów wspinaczkowych.

François de Curel et la crise du drame : de la « pièce bien faite » à la « pièce bien défaite »

Tomasz Kaczmarek

En dépit de leurs faiblesses parfois flagrantes, nombreux sont les drames de François de Curel dans lesquels on observe des entorses évidentes à la forme canonique. De fait, même si le Français semble moins révolutionnaire que ses confrères étrangers (avec Ibsen et Strindberg en tête), il ne reste pas moins vrai que l’analyse de quelques-unes de ses pièces démontre l’attachement du dramaturge aux recherches formelles qui annoncent l’émergence d’un nouveau paradigme dramatique. Celui-ci s’exprime sur deux plans : une composition dramatique fragmentaire et une nouvelle approche du personnage. La première se manifeste principalement par une construction qui, loin des unites de temps, de lieu et d’action, se bâtit plutôt sur le désordre ou l’écoulement inexorable du temps que sur la tension menant l’action vers son dénouement logique. Curel met l’accent non sur le bon déroulement de l’intrigue, mais sur l’évolution de l’âme de ses personnages. « La sacro-sainte progression dramatique cède la place à la rétrospection et à la répétition », deux procédés de dédramatisation dont l’auteur se sert souvent dans ses textes où il sape la fable afin de déplacer le poids de l’action sur l’étude de l’âme. La charpente classique mise à mal, le statut du personnage semble aussi miné, l’un découlant de l’autre. La fable, cet « agent indispensable à nos chères identifications », n’est plus un élément-support de l’action. Au contraire, quand le dramaturge se focalise sur les méandres du psychisme d’un personnage, il procède par le ralentissement de l’action, en préparant ainsi le terrain au drame ontologique. Contrairement au drame agonistique, celui-ci est centré sur l’histoire d’une vie au détriment de la dynamique conflictuelle propre à la forme dramatique canonique.

Glosy

Witold Broniewicz

Książka zawiera wyczerpujący zbiór glos profesora Witolda Broniewicza do orzeczeń Sądu Najwyższego, zamieszczanych dotychczas w wielu różnych ogólnopolskich czasopismach prawniczych, które są dzisiaj trudno dostępne ze względu na ich publikację w latach 1961-2005. Wartość naukowa zaprezentowanych glos jest w znakomitej części nadal aktualna, mimo zmieniającego się ustawodawstwa. Wypływająca z nich ogólna wiedza teoretyczna z dziedziny procesualistyki cywilnej ma ciągle zasadniczy wpływ na poglądy kolejnych pokoleń prawników. Ponadto urzekają one pięknem języka, przenikliwością rozważań, dużym wyczuciem potrzeb praktyki sądowej oraz umiarem w głoszeniu poglądów. Dla wielu procesualistów cywilnych - zarówno teoretyków, jak i praktyków wymiaru sprawiedliwości - mogą stanowić wzór do naśladowania w ich pracach badawczych i działalności zawodowej.

Łódź i łodzianie wobec wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku

Witold Jarno, Przemysław Waingertner

W serii powołanej dla uczczenia 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz utrwalenia w polskiej świadomości zbiorowej wiedzy historycznej o genezie i przebiegu odbudowy państwa polskiego ukażą się monografie, biografie i źródła, dla których tematyczną klamrą będzie idea polskiej niepodległości oraz walki o jej urzeczywistnienie i kształt z uwzględnieniem zagadnień polskich i międzynarodowych; politycznych, społecznych i ekonomicznych; walki orężnej i działań dyplomatycznych; wreszcie przedsięwzięć na polu kultury. Książka zawiera teksty znanych łódzkich historyków, muzealników i archiwistów, ukazujące wpływ wojny polsko-sowieckiej (1919-1921) na funkcjonowanie Łodzi i jej mieszkańców oraz udział łodzian w tej wielkiej batalii. Autorzy prezentują ówczesną rolę miasta jako centrum administracyjnego i ośrodka życia społeczno-politycznego, kulturalnego oraz wojskowego. Przedstawiają działania łódzkiej społeczności i lokalnych elit politycznych, intelektualnych i gospodarczych, podejmowane w obliczu wojny z Rosją bolszewicką. Kreślą przy tym wyraziste portrety łódzkich polityków i działaczy społecznych. Równocześnie poszukują śladów tego dramatycznego okresu we współczesnym obliczu miasta, w jego muzeach, archiwach i na wielkich łódzkich nekropoliach. Zadają pytania o miejsce roku 1920 w zbiorowej pamięci pokoleń łodzian. Ostatnio ukazały się: Niepodległa. Rozważania prawno-ustrojowe w 100. rocznicę odrodzenia suwerennego państwa polskiego, pod redakcją Aldony Domańskiej i Anny Michalak Witold Jarno, Garnizon Wojska Polskiego w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1918-1939 Konrad Banaś, Odrodzona Rzeczpospolita na rynkach zamorskich. Handel polsko-arabski w latach 1918-1939 Jędrzej Moraczewski, Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia. Część pierwsza: Młodość i praca inżynierska. Tom 2: Lata 1895-1900, opracowanie, wstęp i komentarz Ilona Florczak Piotr Kędzia, Sport w Polsce międzywojennej. Działalność oświatowa stowarzyszeń sportowych w Łodzi Wkrótce: Małgorzata Łapa, Polska polityka handlu zagranicznego w latach 1918-1939

Stabilność międzynarodowego system walutowego. Problemy i kierunki reformy

Joanna Bogołębska

Współczesny wielodewizowy międzynarodowy system walutowy (msw), na skutek przyjętych zasad oraz postępujących procesów globalizacyjnych i integracyjnych w gospodarce światowej, prowadzących do jego nadmiernej elastyczności oraz liberalizmu, wykazuje coraz większą niestabilność. Potocznie msw nazywany jest dziś "non-systemem", dla podkreślenia wadliwości jego funkcjonowania. Duża zmienność kursów walutowych, kryzysy finansowe (walutowe, zadłużeniowe), akumulacja rezerw walutowych, zablokowanie mechanizmów dostosowawczych, nierównowagi globalne - wszystkie te zjawiska należą do najbardziej namacalnych symptomów niestabilności. Celem monografii jest wskazanie źródeł niestabilności msw i współzależności zachodzących między jego elementami. Autorka, odnosząc się do dyskusji toczącej się w literaturze światowej i instytucjach międzynarodowych (m.in. MFW, ONZ, WTO), dokonuje analizy potencjalnych kierunków reformowania systemu zarówno pod kątem realności, jak i zasadności ich podejmowania. Publikacja stanowi pierwszą kompleksową próbę omówienia zjawisk generujących niestabilność w msw i obszarów wymagających jego transformacji, podejmowaną w polskiej literaturze przedmiotu.

Lingüística hispánica teórica y aplicada. Estudios léxico-gramaticales didácticos y traductológicos

Wiaczesław Nowikow, Antonio M. López González, Marta Pawlikowska, Marek Baran, ...

El presente volumen es fruto de la colaboración y del intercambio de experiencias de hispanistas de diversos países que comparten un mismo interés por promover la investigación en los ámbitos de la lingüística, la metodología de la enseñanza de ELE y la traductología. El tomo incluye 32 trabajos de 34 auto- res de universidades de Alemania, Bulgaria, España, Estados Unidos, Francia, Marruecos, México y Polonia. La mayoría de los estudios (23) está dedicada a diferentes temas de lingüística descriptiva, mientras que en los demás trabajos se examinan cuestiones glotodidácticas (5) y traductológicas (4).

Umysł rozstrojony. Próby o trylogii księżycowej Jerzego Żuławskiego

Tadeusz Sławek

Czego nas nauczyła wyprawa na Księżyc, w którą zabrał nas Żuławski? Nie wracając do poszczególnych miejsc lektury, zapytajmy, czy dałoby się znaleźć ich wspólny mianownik, punkt solarny, będący mocnym źródłem energii. Zaryzykujmy: węzłem, który splata wiele nici trylogii jest życie uwolnione od przewodnictwa, którego doświadczeniem źródłowym jest brak i utrata, życie na skrajnym horyzoncie oczekiwań i nadziei, i zawsze bliskie katastrofy. To wizja egzystencji zawieszonej nad przepaścią. Trylogia Żuławskiego jest więc tekstem stoickim: uczy, jak Montaigne, że prawdziwym powołaniem człowieka myślącego jest nauka umierania. Doświadczenie rozbitka jest doświadczeniem par excellence nowoczesnym. Brzegi znanego dotychczas świata okazują się niebezpieczne, a praktykowane na nich modele i style przeżycia okazują się niewystarczające i zawodne. Tadeusz Sławek * Fascynująca eseistyczna wyprawa do świata wykreowanego w trzech powieściach fantastyczno-filozoficznych Jerzego Żuławskiego; świata, który od dawna zasługiwał na naszą uwagę. Na wskroś współczesna interpretacja cyklu powieściowego młodopolskiego pisarza, którego cechowała rozległa wiedza, erudycja i radykalny pesymizm, gdy chodzi o możliwości gatunku ludzkiego i losy całej cywilizacji. Jeżeli powracać do klasycznych dzieł polskiej prozy i przypominać je dzisiaj - to właśnie w taki sposób, który łączy doskonałą znajomość kontekstu historycznoliterackiego i myśli filozoficznej epoki z nowym, śmiałym i subiektywnym sposobem czytania. Z recenzji prof. dr hab. Anny Czabanowskiej-Wróbel

Odczarowanie talentu. Socjografia stawania się uznanym artystą

Piotr Szenajch

Jak się zostaje wybitnym artystą? Ta książka to portret zbiorowy nowych klasyków współczesnych sztuk wizualnych - ikon polskiej sztuki lat 90. i 2000. Powstał na podstawie wielogodzinnych opowieści autobiograficznych takich postaci, jak Zbigniew Libera, Katarzyna Kozyra czy Wilhelm Sasnal. Autor szuka nowych sposobów na opowiadanie o społecznych, kulturowych i ekonomicznych uwikłaniach pracy artystycznej. Proponuje też zestaw pojęć przydatnych w analizie historii życia, światów społecznych i pracy konceptualnej związanej z produkcją kulturową. Podważa przy tym modernistyczne wyobrażenia o twórcy jako samotnym geniuszu. Wśród rozmówców odnajdziemy kilka przypadków spektakularnego społecznego awansu, dlatego w książce ważne miejsce ma problematyka klasowa oraz motyw wielowymiarowej biograficznej mobilności. Kluczowe rozdziały dotyczą poza-indywidualnych, poza-cielesnych, nie-ludzkich i materialnych pokładów kształtującej się artystycznej podmiotowości. * "Talent" i "geniusz" zwłaszcza dzisiaj w polu artystycznym wydają się rażąco niesocjologicznymi wyobrażeniami - czymś w rodzaju chronicznego przejęzyczenia. Prawidłowości związane z reprodukcją społeczną skłaniają do tego, by właśnie w świecie sztuki widzieć instytucję niejako emblematyczną dla procesów akumulacji, transferu, dziedziczenia i konwersji kapitału kulturowego. Powinny one realizować się tu w sposób najbardziej bezwzględny i surowy. Tymczasem autor znajduje i poddaje analizie opowieści współczesnych artystów, których biografie nie potwierdzają zidentyfikowanych przez socjologów praw ruchliwości. Realizację ambitnego projektu zbadania współczesnego pola artystycznego umożliwiło autorowi kunsztowne opanowanie warsztatu oraz imponująca erudycja, dająca swobodę w sięganiu po koncepcje socjologiczne i filozoficzne. Autorowi udało się w przekonujący sposób pokazać, że w tym niejako wyjętym spod praw rządzących rzeczywistością świecie daje się zaobserwować fantazyjne, ale jednak wyraźne wzory i regularności. dr hab. Małgorzata Jacyno Autor podjął się analizy społeczności specyficznej, stawiającej wyzwania standardowemu badaniu socjologicznemu. Wynika to z usytuowania badacza w stosunku do badanych związanego z asymetrią pozycji władzy oraz nadprzeciętnej autorefleksyjności badanych. Warto docenić to, że autor pozwala czytelnikom obcować ze zgromadzonym materiałem wywiadów oraz wyciągać samodzielne wnioski. Takie odsłanianie "tajemnic" warsztatu badawczego jest bardzo cenne, pozwala bowiem na bieżąco śledzić, w jaki sposób badacz dokonał translacji pomiędzy "terenem" a tekstem. Widoczne są procesy wiedzotwórcze, jakie doprowadziły do powstania książki oraz kontrowersje, w jakie praca może być uwikłana. Czytelnik i czytelniczka pracy otrzymują dzieło dojrzałe, stanowiące świadectwo uczciwej, rzetelnej i gruntownej pracy zarówno empirycznej, jak i teoretycznej. Autor wykazuje się bowiem nadprzeciętnym poziomem obeznania z literaturą przedmiotu, samoświadomością metodologiczną oraz opanowaniem warsztatu pisarskiego. Sądzę, że książka wpłynie na stan badań w socjologii jakościowej i zainspiruje innych do badań elitarnych podgrup społecznych. dr hab. Andrzej W. Nowak