Południe

Tomasz Stegliński

"Południe" to klasyczna "książka drogi", służąca ukazaniu jak zmienia się człowiek poszukujący siebie. Pejzaż jest tu każdorazowo lustrem jego przemian wewnętrznych. Północ, z której wyrusza, wyraża cień, a Południe, do którego zmierza, życie i odnowienie. Problem w tym, że za Południe przebiera się Tanatos, przyobiecując podróżnemu coś, czego nie zamierza dotrzymać - jest tym samopoznanie. Strona pierwsza powieści i ostania muszą być zatem tym samym momentem. W opowieści bohater dociera aż na pustynię, do serca Południa, symbolizującego wnętrze człowieka, ale tam umiera z wycieńczenia drogą, widząc kumulujące się nad jego głową chmury Północy, której nigdy nie opuścił. Książka podejmuje tematykę wolności, niemożności, daremności marzeń, ale wypełnia ją śródziemnomorska historia, tak barwna, pełna koloru, przyjaźni, obserwacji, refleksji, smaku, woni, kontaktu z ludźmi, ze Sztuką - muzeami, obrazami, rzeźbami, muzyką, teatrem, z życiem w najlepszej wersji, jaką mogłoby przyjąć, gdybyśmy tylko na czas nie stchórzyli przed nim. Oprócz zasadniczej historii, publikacja zawiera również Posłowie, tłumaczące związki utworu z Filozofią.

Lipany 1434

Piotr Strzyż

Bitwa pod Lipanami jest uznawana za jedną z najważniejszych bitew w historii Czech - obok Suchych Krut (DUrnkrut) w 1278 r. oraz Białej Góry w 1620 r. Dnia 30 maja 1434 r. na polach w okolicy niewielkich wsi Lipany i HřibY rozegrał się krwawy bój, który przesądził o upadku rewolucji husyckiej. Wojska koalicji antyhusyckiej w ciągu kilku godzin doszczętnie rozbiły - dotychczas uznawane za niepokonane - wojska husyckich radykałów, przypieczętowując ich koniec. Dla historyków wojskowości szczególnie zajmujące jest wyjaśnienie, w jaki sposób oddziałom koalicyjnym udało się przeprowadzić skomplikowany i jednocześnie skuteczny plan. Rekonstrukcja przebiegu bitwy nie jest jednak zadaniem łatwym. Zachowane przekazy źródłowe, podobnie jak w przypadku wielu (albo i większości) bitew doby średniowiecza, mimo pozornej szczegółowości nie zawsze są w pełni wiarygodne i spójne ze sobą. Wciąż sporo kwestii pozostaje zagadką. Bitwa pod Lipanami wyróżniła się na tle innych działań militarnych tego czasu zastosowaną taktyką. Husyci zwykle walczyli z armiami uszykowanymi na klasyczny, rycerski sposób walki - tabor husycki pełnił funkcję fortecy. Jednak pod Lipanami, gdy obie strony zastosowały tabor z ustawionych w rzędy wozów bojowych, zaszła potrzeba modyfikacji utartych schematów. Manewr pozorowanego odwrotu okazał się kluczem do odniesienia sukcesu przez stronę koalicyjną. Zmiana ta wprowadziła do dość już skostniałego kanonu pewne istotne novum. W ten sposób już w trzy dekady później, w czasach Jerzego z Poděbradu, wojska Królestwa Czech mogły z powodzeniem stawać w szranki z oddziałami króla-wojownika - Macieja Korwina. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że taktyka zastosowana pod Lipanami oznacza nowy model w wojskowości czeskiej u schyłku średniowiecza.

Działalność polskiej placówki dyplomatycznej na Węgrzech (1946-1956)

Aleksandra Sylburska

Prezentowana książka jest pierwszą monografią poświęconą dziejom polskiej placówki dyplomatycznej na Węgrzech po 1945 roku. Przedstawiono w niej różne aspekty funkcjonowania polskiej ambasady w Budapeszcie w pierwszej powojennej dekadzie, zmieniający się zakres suwerenności polskiej dyplomacji, coraz bardziej zależnej od dyrektyw płynących z Moskwy, a także zupełnie nowe zadania stawiane dyplomatom, takie jak prowadzenie działalności propagandowej i objęcie pełną kontrolą polskich obywateli. Publikacja wpisuje się zatem w nurt badań nad polską dyplomacją i epoką stalinowską. Jest adresowana przede wszystkim do historyków oraz osób zainteresowanych historią relacji polskowęgierskich i dziejami Węgier po 1945 roku.

Podstawy biolingwistyki

Piotr Stalmaszczyk

Najnowsza pozycja w serii Łódzkie Studia z Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego poświęcona jest biolingwistyce – dziedzinie, która współcześnie ma charakter interdyscyplinarny, wpływają na nią lingwistyka i psycholingwistyka, neuronauka i psychologia poznawcza, eksperymentalne badania nad poznaniem i komunikacją (również zwierząt), badania nad ewolucją języka oraz szereg innych dyscyplin i dokonań. W takim szerokim, interdyscyplinarnym ujęciu biolingwistyka bada przede wszystkim biologiczne podstawy języka. Możliwe jest również węższe, bardziej lingwistyczne spojrzenie na biolingwistykę jako realizację paradygmatu mentalistycznego we współczesnym językoznawstwie, paradygmatu związanego przede wszystkim z dokonaniami Noama Chomsky’ego i językoznawstwem generatywnym. W tak rozumianej biolingwistyce głównym celem badań są swoiste właściwości języka i kompetencji językowej. Prace zebrane w niniejszym tomie prezentują autorskie spojrzenia na to węższe rozumienie biolingwistyki i mogą mieć ważne implikacje dla zrozumienia współczesnego językoznawstwa, a także dla teorii języka oraz filozofii językoznawstwa.

Aus dem evangelischen Pfarrhaus in Lodz und Umgebung. Die Literatur der evangelisch-augsburgischen Dichterpfarrer 1839-1939. Eine kommentierte Anthologie

Monika Kucner

Im multiethnischen Lodz des 19. Jahrhunderts spielten die Geistlichen eine bedeutende Rolle. Sie vermittelten nicht nur den Glauben, sondern fungierten oft als Vermittler und Erzieher im kulturellen Bereich. Nicht selten griffen sie zur Feder, um ihre Gedanken zu Papier zu bringen. Sie verfassten literarische und publizistische Texte auf Deutsch oder Polnisch und verOffentlichten sie in lokalen Zeitungen und Zeitschriften oder seltener in Buchform. So ermOglichten sie ihren Gemeindemitgliedern ein asthetisches GefUhl in einer anderen Form als nur durch die Sonntagspredigt zu entwickeln, den Geschmack fUr das SchOne in der Kunst zu wecken und die Glaubigen dazu zu fUhren, ein GefUge von sinnlichen und geistigen Werten des evangelisch-augsburgischen Glaubens in sich aufzunehmen.

(Kontr-)rewolucja oświatowa. Studium z polityki prawicowych reform edukacyjnych

Bogusław Śliwerski

Planowanie oświatowe w aspekcie prognoz rozwoju kraju ma u nas charakter stricte ideologiczny, a więc adaptacyjny, czyli taki sam, z jakim mieliśmy do czynienia w okresie PRL. Dominuje tu normatywna funkcja założeń i zasad polityki oświatowej, koncentrująca uwagę władz na określaniu celów i treści kształcenia i wychowania z uwzględnieniem stosunku szkolnictwa do spraw nauczania religii. [...] Po trzydziestu latach transformacji mamy w polskiej polityce oświatowej naprzemienność normatywnych imperatywów władzy politycznej w procesie wychowawczym szkół bez jakiegokolwiek odwołania do Konstytucji III RP [...]. Nie ma zatem w polityce oświatowej ani planowania oświatowego, które musiałoby odbywać się na podstawie naukowych badań i analiz kluczowych dla edukacji czynników, ani prognozowania oświatowego mającego na celu przewidywanie przyszłych zjawisk na podstawie także naukowych danych, gdyż żaden z ministrów nie wie, jak długo będzie mógł realizować własny (w sensie własnego zaplecza partyjnego) projekt oświatowy. Ze Wstępu Autor od wielu lat diagnozuje brak uspołecznienia szkół i stawia tezę, że ostatnio przeprowadzona reforma ma charakter radykalnej zmiany, której celem jest przywrócenie praktykowanych wcześniej rozwiązań, ale również stanowi ona w sferze filozoficzno-ideologicznej zwrot w kierunku konserwatyzmu. Rekonstruuje przebieg zdarzeń prowadzących do tej "kontrrewolucji" oraz dowodzi, że jest to konsekwencja sposobu prowadzenia od trzydziestu lat polityki oświatowej. * Publikacja ma naukowy charakter i została przygotowana przy wykorzystaniu bogatego materiału źródłowego, reprezentującego różne rodzaje wiedzy. Autor konsekwentnie uzasadnia swoje (często kontrowersyjne) tezy. Odwołuje się nie tylko do aktualnego stanu badań w pedagogice, lecz także korzysta z literatury socjologicznej, politologicznej, antropologicznej i innych. Z recenzji prof. dr. hab. Romana Lepperta

Flagrante bello. Wielka wojna wschodnia w relacjach prasy warszawskiej (1787-1792)

Małgorzata Karkocha

Publikacja dotyczy dziejów wojny rosyjsko-tureckiej (1787-1792), do której w lutym 1788 roku przystąpiła Austria jako sojuszniczka Rosji. Jest to pierwsze na gruncie polskim monograficzne opracowanie tego zagadnienia. Autorka, opierając się na relacjach prasowych z opisywanej epoki, w sposób barwny i szczegółowy omówiła kolejne kampanie militarne, akcentując wydarzenia i bitwy o znaczeniu przełomowym dla losów tej wojny. Przybliżyła także przebieg rozmów dyplomatycznych i negocjacji zmierzających do przywrócenia upragnionego pokoju w Europie Południowo-Wschodniej. * Pomysł skonstruowania tego rodzaju narracji jest oryginalny. Do tej pory ani wojna wschodnia nie cieszyła się dużym zainteresowaniem historyków, ani tym bardziej ukazanie tej wojny z punktu widzenia Warszawy. Wysoki poziom zaprezentowanych analiz utwierdza w przekonaniu o zasadności podejmowania dalszych wysiłków w zakresie badań nad różnymi aspektami polityki międzynarodowej u schyłku XVIII wieku. Prof. dr hab. Tadeusz Srogosz (UJD)

Barbara Hoff. Królowa kreatywności

Joanna Dobkowska-Kubacka, Aneta Pawłowska

Barbara Hoff - legenda polskiej mody, twórczyni marki Hoffland. Projektowała nowoczesną i funkcjonalną odzież, która w PRL odbierana była przez społeczeństwo jako upragniony powiew Zachodu. Spektakularne powodzenie kolekcji Hoff to jeden z najciekawszych fenomenów społecznych lat 70. i 80. XX wieku. Prezentowana książka zaprasza do fascynującej podróży w czasie, odkrywania na nowo epoki, w której modę próbowała kształtować ideologia, choć zdecydowanie większy wpływ wywierały na nią braki i niedobory wynikające z socjalistycznej gospodarki. Barbara Hoff podjęła się wyzwania i rozpoczęła bój na wielu frontach. Zaoferowała Polakom ubrania zgodne z najnowszymi tendencjami mody zachodniej, z pełną świadomością, że tworzy modę, na którą czekały miliony ludzi w PRL.