Pedagogiczne implikacje teorii dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego

Dominik Chojnowski

W książce autor analizuje teorię dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego ze szczególnym uwzględnieniem jej pedagogicznych implikacji dla współczesnych nauk społecznych. Koncepcja ta znalazła uznanie w świecie naukowym, ale pomimo tego jej recepcja podejmowana jest głównie poza granicami naszego kraju. Zajmuje się ona procesem ontogenetycznego rozwoju człowieka. Na tle innych tego typu teorii wyróżnia się tym, że w pozytywny sposób pojmuje dużą część zaburzeń psychicznych, zwłaszcza nerwice i psychonerwice. W inny sposób definiuje też zdrowie psychiczne i chorobę psychiczną. Zgodnie z nią część zaburzeń psychicznych dezintegrujących psychikę człowieka ma kluczowe znaczenie dla jego przyspieszonego rozwoju. Ten tok rozumowania teoria ta przenosi również na obszar zagadnień związanych z edukacją, zwłaszcza na problematykę uczniów zdolnych i związanych z nimi oddziaływań wychowawczych. Daje to rozległe pedagogiczne implikacje. Głównym celem publikacji jest przedstawienie oryginalnej koncepcji wybitnego polskiego badacza w kontekście edukacyjnym. Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy jej aplikacja w pedagogice i edukacji jest korzystna, czy też jest to koncepcja przestarzała, nieznajdująca już zastosowania. Zastosowaną metodą badawczą, jest hermeneutyczna analiza rozpraw Dąbrowskiego, która polega na interpretacji i rozumieniu zobiektywizowanych źródeł kulturowych, jakimi są jego teksty. Analizowane są zatem prace autora teorii dezintegracji pozytywnej i wydobywane z nich te treści, które dają możliwość wglądu w to, w jaki sposób rozumiał on kwestie edukacyjne i społeczne oraz jak wpisują się one dzisiaj w nauki społeczne i praktykę oświatową.

Sociologie des mondes ruraux en Pologne et en France : terrains et études

Josette Debroux, Anna Matuchniak-Mystkowska, Paweł Starosta

La publication presentee au lecteur est le resultat d'une collaboration entre des sociologues de l'Universite de Lyon II et de l'Universite de Lodz. Toutefois, des sociologues ruraux reconnus representant les centres universitaires de Varsovie, Cracovie et Torun ont ete invites a travailler conjointement. L'analyse du milieu rural dans la societe polonaise et francaise contemporaines decoule a la fois de l'importance de cet element structurel pour les deux pays et de la volonte de poursuivre la longue tradition de cooperation. Le volume s'ouvre sur deux textes portant sur la sociologie rurale, son institutionnalisation, et sa situation actuelle d'abord en Pologne, puis en France. lls sont suivis d'une presentation synthetique de la dynamique de la structure sociale dans les zones rurales de Pologne entre 1991 et 2015. Les textes suivants eclairent, chacun a leur maniere, differents aspects actuels des mondes ruraux en France et en Pologne. Sont successivement abordes : la question de la qualite de vie des agriculteurs polonais a l'ere de la mondialisation, le phenomene de la periurbanisation en France analyse a partir des trajectoires sociales des populations qui s'installent dans le periurbain, la transformation des relations de voisinage dans les communes rurales periurbaines francaises situees en zone periurbaine, les activites innovantes des ONG au sein des structures socio-spatiales locales, les transformations de la culture folklorique au centre de la Pologne. Le volume se termine par un texte consacre a l'analyse de la participation civique des habitants des zones rurales en Pologne et en France sur la base des donnees issues de l'Enquete sociale europeenne.

Przedsiębiorczość akademicka - istota, znaczenie, uwarunkowania rozwoju

Dorota Łochnicka

Narastające problemy gospodarcze, społeczne, a także klimatyczne stawiają przed uczestnikami życia gospodarczego nowe wyzwania, do sprostania którym konieczne jest opracowywanie innowacyjnych, często niekonwencjonalnych rozwiązań. Kluczową rolę w tym procesie przypisuje się uczelniom wyższym, w tym uniwersytetom będącym ośrodkami edukacyjnymi i naukowo-badawczymi, wyznaczając nowe kierunki ich rozwoju. Wyzwaniem dla uniwersytetów stało się kształtowanie wśród pracowników i studentów postaw otwartych na przedsiębiorczość i samozatrudnienie, rozwijanie wiedzy oraz rozwiązań technologicznych i organizacyjnych dopasowanych do potrzeb przedsiębiorstw i całego rynku. W celu wykorzystania potencjału tkwiącego w uczelniach konieczne jest przyjęcie przedsiębiorczej orientacji na wielu poziomach ich funkcjonowania – budowania przedsiębiorczej kultury organizacyjnej, systemu zarządzania uczelnią, przedsiębiorczej edukacji studentów, systemu motywacyjnego pracowników czy systemowego wsparcia dla komercyjnego wykorzystania wiedzy naukowej. Nie bez znaczenia jest również otoczenie społeczne, kulturowe i gospodarcze uniwersytetów, które określa szeroki kontekst ich funkcjonowania. Otoczenie to może bowiem mniej lub bardziej sprzyjać nawiązywaniu relacji na linii nauka–gospodarka, decydując o jakości i skuteczności tej współpracy. W monografii podjęto próbę oceny szerokiego kontekstu funkcjonowania uniwersytetów w Polsce, na który składa się otoczenie społeczno-kulturowe, gospodarcze oraz działania podejmowane przez uczelnie wyższe. Autorka wyraża nadzieję, że publikacja wpisze się w działania na rzecz intensyfikacji wykorzystania potencjału polskich uniwersytetów dla potrzeb społeczno-gospodarczych.

Sperimentare ed esprimere l\'Italianità. Aspetti linguistici e glottodidattici

Artur Gałkowski, Joanna Ozimska, Ilario Cola

La monografia è di carattere scientifico ed è certamente destinata ai ricercatori che si occupano della lingua italiana, ma anche agli studenti che cercano nuovi argomenti per le loro tesi di laurea triennale o magistrale. Si tratta di un importante contributo allo sviluppo degli studi italianistici polacchi e internazionali, mostrando le tendenze contemporanee nella ricerca strettamente linguistica e didattica. Dalla recensione Viviamo la speranza che il volume s’iscriva in una prospettiva attuale ed aggiornata degli studi sull’italianità, costituendo una delle fonti tematiche per ulteriori discussioni e osservazioni scientifiche interdisciplinari in Italia e nel mondo, in cui nella fattispecie si “sperimenta ed esprime” questo concetto e realtà in tutte le sue varie forme. Dalla premessa

Koszty współczesnych kryzysów

Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska

Współczesne badania politologiczne chętnie podejmują temat zmian wywołanych kryzysem. Ujmując interdyscyplinarnie wątki różnorakich załamań, impasów, gwałtownych przeobrażeń, zderzono ze sobą heterogeniczne ujęcia warunków, w jakich się odbywały i wywołanych rezultatów. Biorąc pod uwagę sfery, jakich poszczególne zjawiska dotyczyły, przedstawiono kryzysy polityczne, rządowe, gospodarcze, społeczne – wymagające wyjścia poza stosowane dotychczas rozwiązania i kulturowe – wynikające z ewaluacji systemów wartości. Dziesięć rozdziałów charakteryzuje przebieg i konsekwencje współczesnych sytuacji kryzysowych w Europie, Ameryce Łacińskiej i Azji. Szeregując uwarunkowania i następstwa opisywanych impasów, wymieniono ich główne kategorie. Wśród nich globalne i regionalne zmiany sojuszów, finansowe i gospodarcze skutki przemian, a także sposób ich prezentowania w debacie publicznej. Ważną grupą są koszty społeczne ponoszone przez jednostki i wykluczenia dotyczące różnych regionów świata. W prezentowanych badaniach często pojawia się wątek zarządzania kryzysem i tworzenia wokół niego właściwej dla określonych sił politycznych narracji, która legitymizuje podejmowane środki zaradcze lub ich brak.

Zmiany jakościowe i ich miara w traktacie O sześciu niedorzecznościach

Joanna Papiernik

Do rąk czytelnika trafia druga książka z serii tłumaczeń tekstów autorstwa Oksfordzkich Kalkulatorów – czternastowiecznych filozofów przyrody działających na Uniwersytecie Oksfordzkim. Pierwsze dzieło przetłumaczone na język polski to Kwestie o ruchu Ryszarda Kilvingtona, będące częścią jego komentarza do Fizyki Arystotelesa (Elżbieta Jung, Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona „Kwestie o ruchu”, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2014). Obecny tom zawiera tłumaczenie, poprzedzone obszernym wstępem monograficznym, dwu kwestii wchodzących w skład anonimowego czternastowiecznego traktatu zatytułowanego O sześciu niedorzecznościach (tytuł oryginału: De sex inconvenientibus). Autor tego dzieła bez wątpienia należał do szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów, o czym świadczy zarówno fakt, iż znał i cytował dzieła swoich poprzedników, jak i fakt, że jego tekst był cytowany przez kolejne pokolenie Kalkulatorów. Dzieło to, napisane w połowie czternastego wieku, między rokiem 1335 a 1344, jest poświęcone problemom zmian, a właściwie możliwości wyznaczania ich szybkości. Jego autor zajmuje się kolejno podstawowymi zmianami, jakie zachodzą w przyrodzie w postaci powstawania i ginięcia, a także procesami przekształceń jakościowych, ilościowych oraz dotyczących zmiany miejsca. Ponieważ dyskutowane w tym traktacie problemy związane z ruchem są analizowane zgodnie z teorią proporcji, tym samym jest on najlepszym świadectwem recepcji teorii twórców szkoły Kalkulatorów Oksfordzkich.

Prasa lokalna w relacjach z kluczowymi aktorami społecznymi. Studia przypadków

Sylwia Męcfal

Monografia proponowana czytelnikom łączy w sobie elementy różnych dyscyplin naukowych: socjologii, politologii, medioznawstwa, ale przede wszystkim jej istotnym elementem jest zastosowana metoda badawcza – studium przypadku. Szczególny nacisk został położony na etykę badawczą oraz obszar badawczy, który można zaliczyć do tzw. trudnych do eksploracji.   „Jest to opracowanie świeże, oparte na nadzwyczaj rzetelnej pracy terenowej, dostarczające transparentnych warsztatowo analiz uzyskanych danych w kilku najważniejszych wymiarach. Agregacja danych ze studiów przypadków pokazuje z jednej strony cechy powtarzalne zjawiska prasy lokalnej (niskie kompetencje dziennikarzy, ich uwikłanie w konflikty interesów, instrumentalne traktowanie lokalnych mediów przez znaczące osoby z otoczenia), ale z drugiej strony uwidacznia rozmaitość wariantów i odcieni, w jakich działania tych mediów przebiegają w rzeczywistości. (… ) Relacje między instytucjami zostały starannie i profesjonalnie wyprowadzone z mikropoziomu interakcji lokalnych. Skomponowany wielowarstwowo: poziom empiryczny (z kontekstami), prezentacja, analiza szczegółowa, agregacja danych, analiza w pojęciach systemowych, wywód zawarty w monografii Prasa lokalna w relacjach z kluczowymi aktorami społecznymi. Studia przypadków jest wzorcowym przykładem przenikania się pracy empirycznej i teoretycznej. Książka ta zasługuje na opublikowanie i intensywną akcję promocyjną, gdyż powinna się znaleźć w wielu bibliotekach”. (z recenzji wydawniczej, dr hab. Grażyny Woronieckiej, prof. UW)   „W recenzowanej rozprawie podjęty został niezmiernie ważny, zarówno z metodologicznego, jak i poznawczego punku widzenia temat, a zarazem bardzo trudny do realizacji, ponieważ mieszczący się w obszarze zjawisk w znacznym stopniu niejawnych, dziejących się «za kulisami» życia społecznego, a tym samym «trudno dostępnych»  badawczo”. (z recenzji rozprawy doktorskiej, prof. zw. dr hab. Danuty Walczak-Duraj)

Diabeł Boruta w dawnej kulturze polskiej

Maria Wichowa

Tom oddawany do rąk czytelników powstał w wyniku współpracy Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Uniwersytetu Łódzkiego, Muzeum w Łęczycy, Towarzystwa Naukowego Płockiego i Towarzystwa Miłośników Ziemi Łęczyckiej. Należy żywić nadzieję, że wzbogaci on w sposób znaczący wiedzę o diable Borucie w dawnej kulturze polskiej, rozpatrywanej w różnych aspektach, przede wszystkim zaś w twórczości literackiej autorów XIX stulecia i początku wieku XX. Analizowane tutaj teksty długo czekały na swych badaczy, skupiających uwagę na postaci i sposobie kreacji ich głównego bohatera – Boruty. Maria Wichowa, UŁ Jak wiadomo, czart ten, według znanej legendy, jest mieszkańcem zamku łęczyckiego i bohaterem licznych przygód, w których uczestniczył, włączając się w życie miejscowej społeczności oraz używając w relacjach z ludźmi swej nadprzyrodzonej mocy. W tomie na jego temat wypowiadają się historycy literatury, gdyż w piśmiennictwie polskim jest wiele tekstów z Borutą jako bohaterem, czekających na dogłębne przebadanie przez specjalistów, a także historycy dziejów, penetrujący te obszary kultury, w których bez trudu można wykazać żywotność i zakorzenienie się legendy o Borucie w życiu miejscowej społeczności, m.in. poprzez funkcjonowanie nazwiska Borucki i nazwy miejscowej Borucice. Stanisław Pawlak, przewodniczący Towarzystwa Naukowego Płockiego, Oddział w Łęczycy