Umysł, mózg i wolna wola

Richard Swinburne

CZY LUDZKIE ZACHOWANIE JEST CAŁKOWICIE ZDETERMINOWANE? CZYM JEST SUBSTANCJA MENTALNA? CO CZYNI NASZE PRZEKONANIA PRAWDZIWYMI?   Richard Swinburne broni dualizmu substancji, czyli poglądu, że dusza i ciało to dwie różne i oddzielne – na poziomie metafizycznym (bytowym) – substancje. W książce Umysł, mózg i wolna wola rozważa, czy człowiek jest jedynie skomplikowaną maszyną, a może duszą wchodzącą w interakcje z ciałami. Czy mamy więc wolną wolę, która czyni nas moralnie odpowiedzialnymi za własne czyny? * Wielu muzułmanów i znacznie mniejsza liczba chrześcijan wierzy, że ludzkie czyny są całkowicie zdeterminowane przez Boga, a wielu z nich mogłoby zgodzić się z tezą, że Bóg z góry zdeterminował nasze czyny poprzez działanie przyczyn naturalnych (na przykład przez spowodowanie, że zdarzenia mózgowe są przyczynami tych czynów zgodnie z prawami natury). Kilku wczesnych myślicie/i greckich i rzymskich, a także wielu naukowców i filozofów od XVI/ wieku twierdziło, że ludzie są tylko bytami fizycznymi działającymi zgodnie z prawami fizycznymi, nie bardziej moralnie odpowiedzialnymi za swoje działania niż maszyna jest moralnie odpowiedzialna za swoje ruchy. Jednak, pomimo tych przeciwnych poglądów, podejrzewam, że większość zwykłych ludzi, przynajmniej w krajach zachodnich, nadal wyznaje założony w prawie karnym pogląd, że (z pewnymi wyjątkami) ludzie nie są w pełni zdeterminowani do popełniania czynów, które popełniają, oraz są moralnie odpowiedzialni za swoje działania; a także wyznają pogląd, że ludzie składają się z dwóch części – duszy i ciała, więc nawet jeśli w rzeczywistości nie ma życia po śmierci, założenie, że nasze dusze (istotowa część nas) mogą przetrwać śmierć, nie jest niespójne. W tej książce argumentuję, że tradycyjne spojrzenie większości mieszkańców Zachodu na te kwestie jest poglądem słusznym. Fragment książki Umysł, mózg i wolna wola

Obraz, obiekt, narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet

Mariusz Gołąb, Stefan Czyżewski

Za podstawę rozważań nad kulturowym znaczeniem twórczości Zofii Rydet autorzy przyjęli "analizę etymologiczną" pojęcia fotografii. Dostrzegają oni w tym rodzaju przekazu istotny czynnik modyfikujący zachowane w tradycji pojęcia tekstu i opowieści oraz związany z nimi przykład szerzej rozumianego myślenia przy pomocy obrazów. Zastosowane ujęcie metodologiczne prowadzi do przedstawienia Zapisu socjologicznego jako aktualizacji znaczeń doświadczenia i rytuału zawartych w tradycji pojęcia fotografii, a odzwierciedlonych w fotograficznym cyklu Zofii Rydet. Autorzy stawiają pytanie o przyczyny rosnącej dziś popularności odkrywanych w nim obrazów świata, podejmując jednocześnie próbę rekonstrukcji fotograficznej poetyki Zofii Rydet. W rozważaniach tych gatunkowe pojęcie cyklu jest rozpatrywane m.in. jako zagadnienie z pogranicza narratologii oraz artystycznych praktyk performance'u. Twórczość polskiej fotografki pełni w książce także funkcję poznawczej inspiracji do szerszych rozważań teoretycznych nad miejscem obrazów fotograficznych we współczesnej kulturze. Aspekt teoretyczny publikacji prowadzi ku propozycji pojęcia "zwrotu fotograficznego", którego przykładem są prace Zofii Rydet. Teoretyczny kontekst kulturowy nakreślony wraz z podjętą w książce próbą omówienia immanentnej poetyki fotograficznej Zofii Rydet znajdują wspólny punkt w powrocie do korzeni fotografii, prezentując proces kształtowania się ostatecznego pomysłu cyklu fotograficznego jako splotu wartości estetycznej z towarzyszącą jej obserwacją antropologiczną.

Za drzwiami oddziału. Badania etnograficzne w szpitalu

Dominika Byczkowska-Owczarek, Anna Kubczak, Beata Pawłowska

Książka jest rezultatem kilkumiesięcznych badań etnograficznych prowadzonych w trzech oddziałach szpitalnych. Omówiono w niej realia pracy i trudności, z jakimi mierzą się pracownicy szpitala, a które często są niezauważalne dla pacjentów i ich rodzin. Ukazano zakulisowy świat placówki medycznej, gdzie następuje wzajemne uzgadnianie znaczeń i kontekstów wykonywanej pracy, a także przybliżono organizacyjną codzienność widzianą oczami przedstawicieli personelu medycznego. Z perspektywy etnografii organizacji, oddając głos swoim badanym, autorki przeanalizowały specyfikę oddziału jako organizacji, społecznie konstruowaną przestrzeń, style kierowania, proces komunikowania pomiędzy przedstawicielami personelu medycznego oraz niepewność i emocje, jakich doświadczają reprezentanci zawodów medycznych. Publikacja jest jednym z nielicznych polskich etnograficznych opracowań uwarunkowań i kontekstów pracy w oddziałach szpitalnych. Polecana jest przede wszystkim menedżerom zarządzającym placówkami ochrony zdrowia, ale również praktykom zajmującym się komunikowaniem w medycynie, wspierającym i szkolącym pracowników ochrony zdrowia w zakresie pracy z emocjami oraz zarządzania zespołem medycznym.

Stosunki przemysłowe w Europie Środkowo-Wschodniej

Katarzyna Skorupińska-Cieślak

Publikacja powinna zainteresować wszystkich, którzy zajmują się problematyką stosunków przemysłowych i partycypacji pracowniczej. Wypełnia ona lukę w zakresie wiedzy dotyczącej niezwiązkowego przedstawicielstwa pracowników w Polsce, a także procesu europeizacji stosunków pracy.

Gramatyka sensu

Aleksy Awdiejew, Grażyna Habrajska

Gramatyka sensu jest kontynuacją, podsumowaniem i dopełnieniem wcześniejszych prac duetu Awdiejew - Habrajska. Niezaprzeczalny atut książki stanowi bardzo spójna i jasna metodologia, która pozwala na rekonstrukcję sensu oraz wyraźnie wskazuje na postkomunikacyjny charakter tekstu i na to, że dopełnianie sensu odbywa się nie na podstawie samej analizy tekstu, lecz dzięki analizie holistycznej. Czytelnik otrzymuje dzieło interdyscyplinarne odwołujące się do osiągnięć filozofii, kognitywistyki, psychologii poznawczej, retoryki i współczesnej teorii argumentacji. Gramatyki - zarówno tradycyjne, jak i strukturalistyczne oraz generatywne - pomijają fakt, że podstawową funkcją języka jest komunikacja, a więc opis procesu produkcji i odbioru komunikatu, który powinien być przynajmniej równie ważny jak opis systemu i gotowego tekstu. Koncepcją uwzględniającą opis konstruowania, przekazu i odbioru komunikatu jest właśnie Gramatyka sensu. Jej cel stanowi opis konfiguracji sensu, pełniącej kluczową rolę w procesie generowania przekazu komunikacyjnego oraz w procesie jego odbioru. Bardzo ważna jest przenikająca koncepcję Autorów teza, że to nie słowa są jednostkami rozumienia - słowa jedynie mogą na nie wskazywać. Jak pisał Wittgenstein: "Tylko zdanie ma sens, tylko w kontekście zdania nazwa ma znaczenie". Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Lewińskiego

Autyzm. Krótkie Wprowadzenie 38

Uta Frith

W-obec śmierci. Studium intymności sytuacji granicznej

Anna Walczak

Myślenie autorki ma początek w miejscach, gdzie spotyka cierpienie innego i na nie odpowiada. Z tego myślenia zrodzonego z bólu niepewności, świadomości tragiczności, nieodwracalności ludzkiego losu, nieuchronności wyrasta jej poznanie. Jest to szczególny rodzaj poznania: taki, który rzuca światło, wydobywa z cienia tych, od których często odwracamy wzrok; którzy żyjąc, umierają. którzy towarzysząc umierającym, żyją. Jej pismo wychodzi z siebie; wskazuje drogę do tego, co nie-do-pomyślenia, a przecież jest. Czy to w geście przeciwko śmierci, czy naprzeciw śmierci, autorka pisze, by słowem nawiązać więź pomiędzy umownie nazwanymi tu Pierwszym w-obec śmierci i Drugim. Publikacja jest oryginalna w podstawowym sensie tego słowa; zaczyna się od początku, konsekwentnie zbliżając się do początku. Nazwijmy, ostrożnie, ten początek życiem, a wtedy jasne się stanie, że praca jest również życiodajna. Takie książki, jak ta, winny być obowiązkową lekturą dla wszystkich, którzy chcieliby uczyć się bycia dla dobra innego. Inny, zwłaszcza ten, który znajduje się w-obec śmierci, czeka na drugiego, który będzie uważnym czytelnikiem jego u-bywania i dobrym krytykiem swoich u-przedzeń. Z recenzji dr hab. prof. UJ Małgorzaty Opoczyńskiej Książka jest nomen omen intymnym studium obcowania ze śmiercią. gdzie poznajemy sposoby, jak śmierć może manifestować się i objawiać w doświadczeniu osób - umierającej i będącej świadkiem/towarzyszem tej sytuacji granicznej oraz odniesień tej sytuacji granicznej do ciała i cielesności. Zajmowanie się tak zniuansowanymi i delikatnymi kwestiami/sytuacjami/uczuciami wymaga nie lada finezji językowej, a szerzej - metodologicznej. Taką ofertę składa nam, realizuje i w pełni wywiązuje się z niej autorka. Wprost i pośrednio odwołuje się ona do aktualnego stanu badań ze spektrum wielu dziedzin. To wielka wartość tej książki, która napisana jest profesjonalnym/gęstym, ale czytelnym dla wytrawnego i zorientowanego w temacie czytelnika stylem analizy fenomenologicznohermeneutyczno-egzystencjalnej, czasem z piękną literacką. odautorską nutą. Brak takiej, a nawet analogicznej czy zbliżonej publikacji na rynku polskim i światowym - chodzi tu o treść i jej autorskie ujęcie, lecz także styl myślowy zastosowany w pracy. Odwołując się do paradygmatu śladu wykorzystanego w publikacji, może ona zostawić po sobie ów (silny/znaczący) ślad na rynku naukowym; równie ważny jest jej wymiar aplikacyjny w obszarze edukacji, psychologii, medycyny, socjologii, psychoterapii oraz nauk o kulturze. Z recenzji dr. hab. prof. UKSW w Warszawie Andrzeja Pankalli

Dydaktyczne i komunikacyjne aspekty e-edukacji akademickiej

Agnieszka Wierzbicka

Prezentowana monografia dotyczy opracowania kompleksowego projektu e-zajęć oraz komunikacyjnej perspektywy oglądu języka używanego przez nauczycieli akademickich i studentów na platformach edukacyjnych, gdzie kluczową rolę odgrywa nie tylko sam komunikat językowy, lecz także sytuacja i miejsce jego zapisywania, zapośredniczenie kontaktu przez media i szeroko pojęty kontekst społeczno-kulturowo-edukacyjny, które prowadzą do realizacji (bądź braku) zamiaru komunikacyjnego, a więc i edukacyjnego. Podjęte rozważania nad komunikacją w czasie e-zajęć prowadzonych na polskich uczelniach mieszczą się w nurcie szeroko pojętej pragmatyki językowej, dotyczą bowiem intencjonalnych działań komunikacyjnych i struktur znaczeniowych organizujących przekaz językowy. Choć każde e-zajęcia mają niepowtarzalny układ, zdeterminowany różnymi czynnikami, można wyróżnić względnie trwałe formy komunikowania, np. sposoby inicjowania i zamykania kontaktu czy strategie prowadzenia dyskusji dydaktycznych, co pozwala na wysnucie wniosków o strukturach interakcyjnych zachodzących na platformach edukacyjnych. "Wielu osobom zajęcia e-learningowe jawią się [...] jako atrakcyjna forma kształcenia, dość łatwa i szybka w realizacji, niewymagająca wielu przygotowań i nieabsorbująca czasu. Autorka trafnie dowodzi, że to mylne wyobrażenia i nawet posiadanie dużego doświadczenia i umiejętności nie skraca czasu niezbędnego do opracowania kursu e-learningowego oraz nie gwarantuje zawsze sukcesu. To forma, która wymaga dużego zaangażowania prowadzącego, stosowania różnych sposobów aktywizacji uczestników. Stąd istotne jest ukazanie konsekwencji wyboru strategii komunikacyjnej, co jest niewątpliwą zaletą pracy." Z recenzji dr hab. prof. UW Iwony Burkackiej Uniwersytet Warszawski