Wsparcie i pomoc postpenitencjarna w opinii skazanych. Szkic empiryczny

Janusz Stanek, Aleksander Mańka

Prezentowana publikacja zawiera wyniki wielopłaszczyznowego projektu badawcze­go zrealizowanego w latach 2010-2012. Zarysowane w rozdziale metodologicznym para­metry badań uzmysławiają, że uzyskane wyniki mogą uchodzić za reprezentatywne dla zarysowanego pola badawczego. Sposób ujęcia zagadnienia pozwala ufać, że udało się oddać rzeczywisty obraz przekonań, opinii i interpretacji respondentów poświęconych idei wsparcia postpenitencjarnego. Intencją autorów nie było przygotowanie wyczerpującej monografii poświęconej pod­jętemu zagadnieniu. Stąd wziął się zamysł zastosowania formuły szkicu empirycznego, pozwalającego się skupić na czynnościach poznawczo-diagnostycznych, w minimalnym zaś stopniu na analizie dostępnych źródeł. Przeprowadzona w niniejszym opracowaniu diagnoza, analiza i interpretacja jest za­biegiem mającym na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak pomoc postpenitencjar­ną postrzegają sami zainteresowani. Główne kwestie badawcze można sytuować na styku pedagogiki penitencjarnej, pedagogiki resocjalizacyjnej, pedagogiki społecznej i socjolo­gii wychowania.  

Samorząd terytorialny (zagadnienia prawne). T. 1. Ustrój samorządu terytorialnego

Bolesław M. Ćwiertniak (red.)

W niniejszym tomie znajdziecie Państwo dwadzieścia rozdziałów poświęconych różnym aspektom ustroju samorządu terytorialnego, podzielonych na trzy konwencjonalnie wyodrębnione części. W części I „Modele i zasady samorządu terytorialnego” ujęte zostały rozdziały opracowane przez: J. Sozańskiego („Ponadkrajowe modele i zasady samorządu terytorialnego – wprowadzenie do zagadnienia”), A. Wilczyńską („Interes w prawie samorządowym”), J. Jagodę („Prawna ochrona samodzielności samorządu terytorialnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego”), A. Szewca („Samorządowe przepisy porządkowe – zagadnienia wybrane ze szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa”) oraz ponownie J. Sozańskiego („Istotniejsze słabości samorządu terytorialnego w Polsce i ich oddziaływanie na demokrację lokalną”). Najobszerniejszą częścią tomu jest jego część II „Jednostki samorządu terytorialnego i ich organy”. Czytelnik znajdzie tu rozdziały poświęcone wybranym, istotnym problemom jednostek samorządu terytorialnego i ich ustroju. K. Bandarzewski analizuje tu „Nazwy jednostek samorządu terytorialnego”, M. Gubała „Upoważnienie ustawowe do wydawania rozporządzeń dotyczących tworzenia gmin…”, B. Dolnicki „Jednostki organizacyjne gmin”. Kolejne rozdziały poświęcone są regulacji zasad tworzenia jednostek pomocniczych gmin w badanych statutach (M. Stych), zasadom i trybowi wyboru oraz odwołania organu wykonawczego gminy (K. Płonka-Bielenin). T. Moll analizuje „Upoważnienia w świetle art. 39 ustawy o samorządzie gminnym”, M. Gurdek zaś „Obowiązek złożenia przez wójta i radnego oświadczenia majątkowego na dwa miesiące przed upływem kadencji”. K. Kliś analizuje status prawny marszałka województwa („Marszałek województwa jako organ samorządu województwa?”), P. Chmielnicki zaś relatywnie nową instytucję prawną rad seniorów („Gminne rady seniorów. Zarys wątpliwości badawczych”). E. Ura prezentuje natomiast dwudziestopięcioletnią historię ewolucji straży gminnych i miejskich („Straż gminna (miejska) – co zmieniono w regulacjach prawnych na przestrzeni 25 lat (kilka uwag)”; w podobnej konwencji o SKO pisze W. Pęksa („Historia pewnej instytucji – jak przebiegał proces ewolucji zadań i funkcji samorządowych kolegiów odwoławczych w świetle ustawodawstwa regulującego ich status”). Część tę zamyka opracowanie Ł. Jurka i B. Przywory „Konwent delegatów samorządu lokalnego w województwie w świetle prezydenckiego projektu ustawy samorządowej – próba oceny”). W momencie przygotowywania niniejszego tomu do druku toczyły się prace legislacyjne związane z tzw. ustawą metropolitalną. Przypomnieć można, że dyskusje o potrzebie i kształcie takiej ustawy, regulującej ustrój, zadania i kompetencje samorządu w wielkich miastach, toczyły się od wielu lat. Powstawały wówczas również różne projekty tego rodzaju regulacji prawnych. Sejm RP w ostatnich godzinach ostatniego dnia swojego ostatniego posiedzenia w mijającej kadencji uchwalił „ustawę metropolitalną”. Stąd też nie było możliwości dokonania analizy i oceny tej nader istotnej dla ustroju samorządu terytorialnego ustawy w ramach niniejszego tomu. Część III zatytułowana została „Wybory samorządowe 2014 r.” W części tej zawarto dwa rozdziały autorstwa M. Borskiego: „Agitacja wyborcza w miejscach niedozwolonych – kilka uwag w kontekście samorządowej kampanii wyborczej” oraz „Państwowa Komisja Wyborcza po wyborach samorządowych 2014 r. – wybrane zagadnienia”, a także rozdział autorstwa M. Półtorak „Udział kobiet w wyborach samorządowych 2014 r. na przykładzie województwa śląskiego w świetle rezultatów krajowych a efektywność kwotowego dyskursu”.

Publiczne formy wspierania opiekunów osób z niepełnosprawnościami

Maciej Borski

Zasadniczym celem opracowania jest próba ukazania poszczególnych form wsparcia, jakiego państwo udziela osobom z niepełnosprawnościami. Już sam jego tytuł „Publiczne formy wspierania opiekunów osób z niepełnosprawnościami” świadczy o uniwersalnym i holistycznym charakterze pracy. Wydaje się także, że jest to opracowanie, które po raz pierwszy w sposób kompleksowy podejmuje problematykę wsparcia dokonywanego przez organy władzy publicznej na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Do tej pory przedmiotem badań doktryny prawa były bowiem wyłącznie kwestie związane ze wspieraniem osób z niepełnosprawnościami. Problem pogorszenia sytuacji osób im bliskich, które „skazane są” na koegzystencję z nimi i ich wspieranie, jest praktycznie nieobecny w literaturze prawniczej. Ma on przy tym wyraźnie interdyscyplinarny charakter. O ile bowiem nauka prawa praktycznie nie odnosi się do społecznych uwarunkowań funkcjonowania opiekunów osób z niepełnosprawnościami, o tyle kwestia ta, w różnych oczywiście aspektach, jest przedmiotem zainteresowania pedagogiki, psychologii, socjologii, polityki społecznej czy ekonomii. Nie można zatem, dokonując analizy istniejących rozwiązań normatywnych, abstrahować od dokonań innych nauk.

BEZPIECZEŃSTWO - POWINNOŚĆ CZY GWARANCJA? TOM V: GROMADZENIE INFORMACJI PRZEZ SŁUŻBY POLICYJNE A STATUS I PRAWA JEDNOSTKI

Tomasz Miłkowski (red.)

Oddajemy do rąk Państwa kolejny już (piąty) tom z serii „Bezpieczeństwo – powinność czy gwarancja?”, poświęcony tym razem gromadzeniu przez służby policyjne informacji na temat obywateli i osób przebywających na terenie Polski. W tym kontekście na niniejszy tom składają się trzy artykuły. Pierwszy, autorstwa T. Miłkowskiego, Co mogą wiedzieć o nas służby policyjne – przegląd głównych rozwiązań ustawowych, odnoszący się do normatywnego zakresu danych, jakie formacje policyjne (w tym służby specjalne) mogą gromadzić i przetwarzać na temat osób, wykorzystując zarówno kanały formalne, jak i używając metod i środków pracy operacyjno-rozpoznawczej. Drugi, M. Kuci i P. Tobiczyka, Gromadzenie i przetwarzanie informacji przez służby policyjne a ochrona danych osobowych, który dotyka podstawowych zagadnień związanych z ochroną danych osobowych uregulowanych przez różne akty prawne na tle uprawnień i obowiązków, jakie zostały nałożone na służby policyjne. Wreszcie trzeci, B. Orzeł, Krajowy System Informacyjny Policji – zarządzanie informacjami o osobie, konkretyzuje już w szczegółach podstawową co do zakresu i rozmiaru bazę danych Policji. Jest to o tyle istotne, że – jak się szacuje – w praktyce w KSIP przechowuje się ponad 95% wszelkich informacji kryminalnych pozyskiwanych w naszym kraju. Tym samym wiedza na temat struktury i treści tego systemu stanowi podstawę do jakichkolwiek rozważań na omawiany temat.

Psychologia zmian rozwojowych człowieka

Kazimierz M. Czarnecki

Recenzowana praca o charakterze monograficznym jest pierwszą pozycją naukową o takim zakresie w polskiej literaturze psychologicznej. Pisana jest językiem ścisłym, jasnym, a zarazem naukowym. Jest bardzo dobrze udokumentowana źródłami naukowymi o charakterze konstytutywnym i to nie tylko z zakresu psychologii, ale także pedagogiki, socjologii, filozofii, medycyny itp. Tytuł pracy, jako że nowy, jest dobrze uzasadniony. Wielką zaletą opracowania jest centralistyczne, a nie peryferyjne podejście, zawiera zarazem wielotorowe wyjaśnienie podstawowych pojęć dotyczących omawianej problematyki. Definiowanie i syntetyczny opis opierają się na bardzo precyzyjnym języku, a także na solidnej dokumentacji bibliograficznej, bez często stosowanego we współczesnych opracowaniach bełkotu naukowego.   Fragment z recenzji prof. zw. dr. hab. Stanisława Popka

MODELE ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH

Joanna Podgórska-Rykała, Maciej Borski (red.)

Recenzowana praca, poświęcona europejskim modelom administracji samorządowej „Starej Europy” oraz młodym demokracjom Europy Środkowej i Wschodniej, charakteryzuje się różnorodnością rozwiązań ustrojowych przy równoczesnym spełnianiu standardów opartych na wspólnych wartościach fundamentalnych, wynikających z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego oraz zasad demokratycznego państwa prawa, w tym zasady pomocniczości i decentralizacji władzy i administracji publicznej. Wyniki badań zaprezentowane przez autorów potwierdzają duże podobieństwo rozwiązań ustrojowych w państwach środkowoeuropejskich i szczycących się dwustuletnią tradycją i doświadczeniem samorządowym państwami Europy Zachodniej. Poszukiwanie cech i wartości uniwersalnych i specyficznych modeli samorządów w wielu przypadkach obnaża słabości i negatywne zjawiska będące asumptem do rozważań zawartych w artykułach. Teksty zawierają wyniki badań kilku środowisk naukowych i – co ważniejsze – zapraszają do kontynuowania dyskusji i debat przyszłych czytelników.   Recenzowana książka posiada walory idiograficzne, wyjaśniające oraz utylitarne. Dzieło posiadające charakter interdyscyplinarny powinno znaleźć czytelników wśród pracowników i studentów wydziałów prawniczych, nauk społecznych oraz nauk humanistycznych, a także środowiska samorządowców oraz parlamentarzystów.   Fragment recenzji prof. dr. hab. Marka Barańskiego

Zabytki techniki - nie tylko z perspektywy prawników

Iwona Gredka-Ligarska, Anna Rogacka-Łukasik, Dariusz Rozmus (red.)

Oddawana do rąk Czytelników książka została w całości poświęcona zabytkom techniki. U podstaw powstania tej publikacji znalazła się bowiem idea zwrócenia większej uwagi na dziedzictwo przemysłowe, stanowiące element dziedzictwa narodowego i zasługujące na ochronę prawną w takim samym stopniu jak dzieła sztuki czy zabytki o wartości artystycznej lub historycznej. Tytuł monografii w pełni oddaje jej treść. Książka odzwierciedla interdyscyplinarny charakter zagadnienia wielopłaszczyznowej ochrony zabytków techniki. W monografii zawarte zostały zarówno artykuły naukowe, poświęcone prawnej ochronie zabytków techniki, jak również opracowania oraz komunikaty przygotowane przez archeologów, muzealników, historyków oraz przedstawicieli innych dziedzin i dyscyplin naukowych. Autorzy artykułów zmierzyli się z problemami występującymi w praktyce, w tym także z problemami natury prawnej, które towarzyszą procesom rewitalizacji zabytków techniki i przywracania ich społeczeństwu. Niewątpliwym atutem książki są naukowe oraz praktyczne rozważania na temat tego, jak chronić zabytki techniki, w jaki sposób z nich korzystać oraz jak dokonywać ich rewitalizacji, by najpełniej wykorzystać ich potencjał. Książka adresowana jest do szerokiego grona Czytelników: prawników, archeologów, konserwatorów zabytków, pracowników administracji rządowej oraz samorządowej, muzealników, historyków, wykładowców, studentów oraz do tych wszystkich, którym zależy na ochronie i zachowaniu naszego dziedzictwa przemysłowego. 

Samorząd terytorialny (zagadnienia prawne). T. 2. Zadania i kompetencje samorządu terytorialnego

Bolesław M. Ćwiertniak (red.)

Tom niniejszy, zatytułowany „Zadania i kompetencje samorządu terytorialnego”, podzielony został konwencjonalnie na sześć części. Owe wyodrębnione części zdecydowałem się poprzedzić tekstem autorstwa M. Mączyńskiego, analizującym zagadnienia wpływu rozwiązań ustrojowych na zakres zadań i kompetencji przypisanych organom jednostek samorządu terytorialnego. Przyznam, iż zastanawiałem się, czy wspomniany tekst nie powinien się znaleźć w tomie I, poświęconym zagadnieniom ustroju samorządu terytorialnego. Uznałem jednak, że stanowi on sui generis wprowadzenie w problematykę niniejszego tomu. Część drugą, zatytułowaną „Własność i planowanie przestrzenne”, otwiera opracowanie J. Paśnika („Nabywanie prawa własności przez samorząd terytorialny – źródła patologii”). W części tej zawarto też opracowania M. Kotulskiego („Zasady w planowaniu i gospodarowaniu przestrzennym”) i Ł. Strzępka („Władztwo planistyczne gminy a tzw. granice prawa własności. Zarys problemu”). Część tę uzupełnia rozdział autorstwa J. Serwackiego „Kompetencje podatkowe organów gmin”. Część trzecia zatytułowana została „Przedsiębiorczość i usługi komunalne”. Czytelnik znajdzie w niej teksty L. Zacharko („Podstawy prawne przedsiębiorczości komunalnej. Kilka refleksji”) oraz poświęcone oświacie samorządowej opracowania G. Krawca („Prowadzenie szkół publicznych przez spółki komunalne”) oraz K. Początka („Od płatności tradycyjnych do płatności »masowych« w przedszkolach samorządowych”). Kolejna, czwarta część, nosi tytuł „Zabezpieczenie społeczne”. Zawarto w niej rozdziały autorstwa S. Niteckiego („Zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodzin przeżywających trudności w realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczych”), A. Barczyńskiego („Dylematy finansowania terapii zajęciowej na poziomie samorządu terytorialnego”) i A. Majznera („Koordynacja systemu zabezpieczenia społecznego w sprawach dotyczących świadczeń rodzinnych na tle orzecznictwa sądów administracyjnych”). Część piąta książki, o tytule „Ochrona przyrody i zabytków”, grupuje opracowania E. Nowackiej („Ustawa o ochronie zwierząt w Polsce (pytania i wątpliwości”), J. Rokickiego („Aspekt zielonych zamówień publicznych w działalności jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie Gminy Dąbrowa Górnicza”), R. Płaszowskiej („Korzystanie z ustawowych form ochrony zabytków przez jednostki samorządu terytorialnego”). Kolejna część, pt. „Bezpieczeństwo w mieście (gminie)”, obejmuje dwa rozdziały autorstwa D. Fleszer: „Kompetencje rady gminy w zakresie ograniczenia spożycia napojów alkoholowych na gruncie orzecznictwa” oraz „Opłata za sprzedaż napojów alkoholowych”. P. Mączyński pisze o „Gminnych i miejskich systemach monitoringu w świetle obowiązków projektowanych w związku z regulacją monitoringu w Polsce”. Ostatnia, siódma część prezentowanej monografii zbiorowej, poświęcona jest kompetencjom związanym z nadzorem nad organami samorządu terytorialnego. Składają się na nią opracowanie J. Czerwa („Nadzór nad samorządem gminnym”), syntetycznie charakteryzujące ten nadzór oraz opracowanie bardziej szczegółowe E. Żelasko-Makowskiej („Konsekwencje prawne i faktyczne rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody (regionalnej izby obrachunkowej) związane z usunięciem z obrotu prawnego aktu normatywnego ze skutkiem ex tunc”).