Stanisław Wyspiański. W labiryncie świata, myśli i sztuki

Red. Anna Czabanowska-Wróbel

W książce znalazły się studia autorstwa uczestników konferencji, która odbyła się w Krakowie w ramach obchodów Roku Stanisława Wyspiańskiego, w setną rocznicę jego śmierci. Jaki Wyspiański wyłania się ze zgromadzonych artykułów i szkiców? Przede wszystkim różnorodny i wszechstronny, nowoczesny i pełen sprzeczności. Wypowiadający się w monumentalnym, dziele i w małym fragmencie. Poeta, dramaturg i artysta reprezentujący różne dziedziny sztuk. Człowiek teatru, autor fascynujących listów, myśliciel, twórca własnej przemyślanej estetyki i teorii sztuki. Z dystansu całego stulecia, które minęło od śmierci Wyspiańskiego widoczne jest, że warto nadal rozmawiać o Wyspiańskim. Zwłaszcza wtedy, gdy do rozmowy włączają się przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, reprezentanci różnych pokoleń i orientacji badawczych.

Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś

Książka Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś powstała z inspiracji światem kuchni, dostarczającym nieustannych wrażeń zmysłowych. Większość opublikowanych artykułów, zamieszczonych w monografii, została wygłoszona podczas konferencji naukowej „Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś” (Katowice, 9 maja 2017 r.), natomiast niektóre powstały w wyniku ożywionych dyskusji nad zaprezentowanymi wystąpieniami i zainteresowaniem tematyką kuchenną. Inicjatywa wydarzenia została podjęta przez Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej we współpracy z Katedrą Międzynarodowych Studiów Polskich oraz Szkołą Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorzy artykułów podjęli różnorodną problematykę związaną z tym zagadnieniem w ujęciu historycznym i współczesnym. Ważnym aspektem badań była także kuchnia narodowa i regionalna. Wymienione kręgi tematyczne stały się podstawą do wydzielenia trzech części niniejszej pracy. W pierwszej z nich - Kulinaria przeszłości - dawna kuchnia w języku i tekście - znalazły się prace poświęcone analizom dawnej leksyki i tekstów (najstarsza polska książka kulinarna Compendium ferculorum autorstwa Stanisława Czernieckiego, zestawiona ze współczesnymi publikacjami o tematyce kulinarnej; leksyka związana z nazwami dawnych naczyń i narzędzi kuchennych; analiza dzieła De herba vetonica Antoniusza Muzy, łączącego w sobie wątki z kilku dziedzin: kuchni, religii i medycyny). W drugiej części - Nowoczesność i tradycja - współczesne odsłony kulinarne – znajdują się cztery teksty podejmujące różnorodne funkcjonowania sfery kulinarnej w różnych przestrzeniach (recepcja kuchni włoskiej w najnowszej literaturze polskiej; przestrzeń telewizyjna i ewoluujący w jej obrębie gatunek poradnika kulinarnego; przekształcenia gatunku przepisu na podstawie dwóch przykładowych tekstów, oddzielonych ponad stuletnim czasem powstania: przepisu pochodzącego z Uniwersalnej książki kucharskiej Marii Ochorowicz-Monatowej tekstu zawartego w książce autorstwa Kingi Paruzel Nie…zwykła kuchnia, bo każdy jest inny; porównanie zróżnicowanych czasowo wydań znanej książki kucharskiej Kuchnia polska (z roku 1959 oraz wersji późniejszych – z roku 1985 i 1993). Z kolei artykuły zebrane w części trzeciej - Smaki świata i bliskiej okolicy - kuchnie narodowe i regionalne - łączy tematyka sygnalizowana tytułem działu, powstała z chęci charakterystyki sfery kulinarnej łączącej ludność zamieszkującą dane państwo lub region (kuchnia gruzińska, kirgiska oraz śląska). Artykuły zgromadzone w tej książce, pomimo iż wykorzystują często odmienne założenia metodologiczne, potwierdzają, że tematyka kulinarna stanowi impuls inspiracji badawczych. Poczynione analizy i obserwacje prezentują bogaty materiał źródłowy, świadcząc tym samym o niezmiennie istotnej roli sztuki przyrządzania potraw w życiu człowieka. Złożoność i różnorodność podjętej problematyki przekonuje o możliwości dalszych, wieloaspektowych badań nad kuchnią w języku, literaturze czy kulturze. Publikacja skierowana jest do badaczy, zajmującymi się zagadnieniami kulinarnymi z różnych perspektyw, a także do studentów kulturoznawstwa, filologii, antropologii, zainteresowanych tematyką kuchni. Książka stanowi również ciekawy przewodnik po świecie kuchni – od czasów najdawniejszych do tych współczesnych.

Praktyki performance management w kontekście wymogów koncepcji lean w środowisku usług

Wojciech Ulrych

Koncepcja szczupłego zarządzania (lean management) prowadzi do ograniczania marnotrawstwa i tworzenia wartości dla klienta. Sprawdziła się ona w produkcji, ale czy taki sam sukces może osiągnąć w środowisku usług? Cechy usług wskazują bowiem na trudności w ich standaryzacji oraz na wymóg jednoczesnego świadczenia usług i ich konsumpcji przez klienta. Tymczasem lean podkreśla wagę zespołowego działania i postuluje ograniczanie istotnych indywidualnych praktyk zarządzania efektywnością pracownika (performance management), takich jak opis stanowiska pracy, wynagradzanie indywidualnej efektywności, zrezygnowanie z oceny okresowej. Czy zatem w świecie zespołowego, szczupłego zarządzania nadal jest miejsce dla systemowego zarządzania indywidualną efektywnością pracy? W publikacji omówiono wpływ praktyk performance management na realizację wymogów lean w środowisku usług (lean service). Wynikiem po­wiązania obydwu koncepcji było opracowanie globalnego modelu PM-LS. Wskazuje on, że istnieje zestaw praktyk performance management, który ogranicza bariery wdrażania lean w usługach i wpływa na ograniczanie marnotrawstwa w badanych działach funkcjonujących w środowisku usług.

Prawa człowieka. Uniwersalizm a partykularyzm godności

Daria Bieńkowska, Ryszard Kozłowski

Prezentowane przez autorów analizy zwracają uwagę na wiele szczegółowych kwestii prawnych, etycznych i filozoficznych, a przyjęta perspektywa namysłu i proponowanych rozwiązań opiera się na godności osoby ludzkiej. Skoncentrowani na jej istocie mniejszym zainteresowaniem darzymy tzw. koncepcje godności, dyskusję wokół jej źródeł (immanentnych czy transcendentnych), konteksty, w których występuję, obszary nauki i kultury, które do niej nawiązują, czyniąc zeń niekiedy boskie principium myślenia i działania. Nie fascynują nas także przeświadczenia o zobowiązującej sile godności, jakoby miała być źródłem powinności moralnych człowieka. O wiele bardziej przekonuje nas osobiste poczucie własnej i cudzej wartości, płynącej z uchwycenia sensu spotkania z Innym, otwarcia się na drugiego człowieka, na jego i własne człowieczeństwo.

Widowisko - teatr - dramat. Podręcznik dla studentów kulturoznawstwa. Wyd. 2. popr. i uzup

red. Ewa Wąchocka

Wobec dużej liczby różnego typu wydawnictw na tematy związane ze sztukami widowiskowymi, teatrem, jego antropologią, performatyką, potrzebny jest swego rodzaju przewodnik pokazujący te zjawiska, wprowadzający w podstawowe pojęcia dotyczące teatru, jego natury, form, przybliżający zagadnienia teoretyczne i zasady instytucjonalnej organizacji teatru. Powinien on ułatwiać również orientację w literaturze przedmiotu. Takim przewodnikiem jest właśnie prezentowany skrypt, opracowany przez osoby prowadzące wykłady z teatrologii. Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów kulturoznawstwa, ale może być pomocną i interesującą pozycją także dla studentów polonistyki i innych kierunków humanistycznych.

Przekładaniec, nr 26. Przekład mistrzów

Red. Anna Skucińska

Przekładaniec Pismo Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ jest recenzowanym czasopismem naukowym poświęconym zagadnieniom przekładu literackiego rozumianego jako przenoszenie wartości z jednej sfery kulturowej w inną. Ukazujący się od roku 1995 półrocznik skierowany jest do badaczy zjawiska przekładu, tłumaczy i wszystkich zainteresowanych zagadnieniami transferu międzykulturowego. Na stronach Przekładańca znaleźć można omówienia istniejących przekładów, studia porównujące różne tłumaczenia tego samego dzieła, teorię przekładu, a także recenzje prac przekładoznawczych. Publikujemy również przekłady tekstów literackich z polskiego lub na polski, opatrzone komentarzami tłumaczy.

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2018, nr 1 (11): Rozprawy i artykuły: "Park. Przestrzeń i metafora". Prezentacje: Natalia Malek

red. Magdalena Kokoszka, Grażyna Maroszczuk, Krzysztof Uniłowski

W zatytułowanym Park. Przestrzeń i metafora dziale głównym numeru 1 „Śląskich Studiów Polonistycznych” za rok 2018 znajduje się dziesięć szkiców związanych z językowym, literackim i kulturowym obrazem parków. W dziale Prezentacje zajmujemy się twórczością Natalii Malek (tu szkice Anny Marchewki oraz Katarzyny Trzeciak). W Omówieniach i polemikach autorzy komentują nowości wydawnicze. Numer uzupełniają Varia (gdzie zamieszczone są teksty Karoliny Szymborskiej Postmodernistyczne metamorfozy baśni w Polsce oraz Krzysztofa Obremskiego Przemówienie na bankiecie z okazji wprowadzenia orderu „Virtuti Militari”. Interpretacja retoryczna mowy Józefa Piłsudskiego), a także Kronika.

Innowacyjne działania w obszarze zarządzania i marketingu

Aron-Axel Wadlewski, Artur Modliński

 Zbiór artykułów stanowi dorobek naukowy Studenckiego Koła Naukowego ManageTeaM Uniwersytetu Łódzkiego. Niniejszy tom powstał w wyniku inspiracji zaczerpniętych podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zatytułowanej Innowacyjne działania w obszarze zarządzania i marketingu, która odbyła się na Wydziale Zarządzania UŁ. Wszystkie zawarte w tym tomie artykuły ukazują innowacyjność działań marketingowych oraz koncepcji stosowanych w zarządzaniu. Uwidaczniają pełniejszy i bogatszy obraz otaczającej nas rzeczywistości.