Zastosowanie kwetiapiny i donepezilu w leczeniu otępienia u starszych pacjentów

Piotr Wierzbiński

Celami leczenia chorób otępiennych powinny być: spowolnienie postępu zmian neurologicznych i redukcja nasilenia objawów. Jednym z wczesnych objawów rozwoju chorób neurologicznych jest depresja o późnym początku. Wiąże się ona z upośledzeniem funkcjonowania obwodów przedczołowych, dysfunkcją przedczołowo-prążkowiową, która odpowiada za dysfunkcję depresyjno-poznawczą. Zespół ten słabo reaguje na leki przeciwdepresyjne, lepiej zaś na leki dopaminergiczne. Na podstawie piśmiennictwa oraz doświadczeń klinicznych możemy stwierdzić, że leczenie skojarzone donepezilem i kwetiapiną może przynieść pacjentom z otępieniem wiele korzyści i jest dobrze tolerowane. Inhibitory cholinesterazy, takie jak donepezil, mają najlepiej udokumentowane działanie w pierwszym okresie choroby, gdy niedobór cholinergiczny jest najbardziej dominujący, i pozwalają uzyskać korzyści u 30-50% chorych. Kwetiapina ma mniejszy potencjał rozwoju przyrostu masy ciała i powikłań metabolicznych oraz wywoływania hiperprolaktynemii, objawów pozapiramidowych i jest lepiej tolerowana.

Mianseryna i jej miejsce w praktyce klinicznej

Tomasz Gabryelewicz

Mianseryna jest lekiem o silnym działaniu przeciwdepresyjnym. Złożony mechanizm działania powoduje, że zalicza się go do klasy NaSSA (leki noradrenergiczne i specyficznie serotoninowe). Lek jest skuteczny w leczeniu depresji. W psychogeriatrii chętnie stosuje się go w leczeniu zaburzeń nastroju, zaburzeń snu oraz w stanach niepokoju. Działa również przeciwlękowo. Stosowany jest też jako terapia dodana, potencjalizując leczenie ciężkich depresji. Opisy przypadków dotyczą różnych możliwości stosowania leku w psychogeriatrii.

Czym są leki uspokajające i jakie mają wskazania w Psychiatrii?

Bartosz Łoza, Olga Łoza

Termin leki uspokajające, mimo że jest często stosowany, nie ma odniesienia do pojedynczej klasy środków psychofarmakologicznych. Leki te są wyróżnione raczej poprzez cel ich stosowania, tj. interwencyjne podawanie, aby szybciej zredukować lęk, napięcie czy zaburzenia myślenia powodujące dezorganizację zachowania. Spotyka się szerokie czy skrajne definicje tych leków – od takich, które praktycznie łączą je ze środkami nasennymi, do leków działających wybiórczo, usuwających tylko dezorganizację i napięcie, a równocześnie usprawniających w myśleniu i działaniu. W tego typu interwencyjnych działaniach są wykorzystywane takie środki, jak: neuroleptyki (np. promazyna, haloperydol), leki przeciwhistaminowe (np. hydroksyzyna) czy środki GABA-ergiczne (np. benzodiazepiny). Chociaż leki te są stosowane z reguły w bardzo trudnych klinicznie okolicznościach, wykazują się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem przy doraźnym czy krótkotrwałym podawaniu.

Postępowanie z pacjentką w wieku menopauzalnym w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Violetta Skrzypulec-Plinta, Anna Antosik-Wójcińska

Przybliżamy temat diagnostyki zaburzeń hormonalnych i wspominamy, jakie trudności można napotkać przy wprowadzaniu hormonalnej terapii menopauzy. Nie zawsze wprowadzenie leczenia hormonalnego jest możliwe lub wskazane. Istnieje wiele sytuacji, w których nie decydujemy się na ten krok; rezygnacja z hormonalnej terapii menopauzy nie oznacza jednak, że ignorujemy objawy i trudności doświadczane przez pacjentkę. Okres okołomenopauzalny jest czasem, gdy powinniśmy zachować szczególną czujność odnośnie do możliwości wystąpienia u pacjentek objawów depresyjnych. W tym kontekście podkreślamy rolę lekarza rodzinnego we wczesnym wykrywaniu i leczeniu depresji. Towarzyszące menopauzie objawy ze sfery psychicznej mogą w wielu przypadkach być skutecznie leczone w warunkach praktyki lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Czasem wdrożenie leczenia farmakologicznego może w szybki sposób poprawić samopoczucie i komfort funkcjonowania pacjentek.

Jak żyć, Panie Doktorze? Psyche

Daniel Śliż, Artur Mamcarz

Czy szybciej, mocniej, tu i teraz, a może powoli i oczekując? Samemu – w oderwaniu – czy może z Bogiem? Kochać innych czy siebie? Czy kierować się zdrowiem swoim, czy zdrowiem planety? Balansować między pracą a życiem czy może integrować i spajać? Żyć dla siebie czy dzieci? Po co i dokąd? To tylko wybrane pytania, na które odpowiadamy swoimi decyzjami. Wybieramy codziennym zatroskaniem o swoje zdrowie, dostrzeganiem swoich emocji, podążaniem tam, gdzie i z kim chcemy być, częściej jednak w zupełnym oderwaniu od siebie dryfujemy niesieni przez prądy codziennej rutyny. W tej części autorami są: Janusz Sytnik- Czetwertyński, Maja Herman, Mateusz Banaszkiewicz, Łukasz Święcicki, Adam Skowron, Bartosz Łoza, Marcin Wełnicki, Maja Herman, Daniel Śliż, Andrzej Jabłoński, Mateusz Banaszkiewicz, Paweł Gużyński, Piotr Krakowiak i Michał Bloch.

Mianseryna - miejsce i rola w leczeniu depresji

Tadeusz Parnowski

Podstawową grupą leków stosowanych w terapii zaburzeń depresyjnych są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, jednak nie we wszystkich przypadkach mogą one zostać zastosowane. Ograniczenia w przyjmowaniu leków z tej grupy występują np. u pacjentów z chorobami kardiologicznymi. Dodatkowo u części pacjentów występuje oporność na inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. W takich sytuacjach zaleca się stosowanie starszych preparatów, przeważnie w ramach leczenia skojarzonego. W pracy przedstawiono przypadki zastosowania mianseryny należącej do starszej generacji leków przeciwdepresyjnych.

Inhibitory DPP-4 - fakty i mity

Agnieszka Łebkowska

Inhibitory dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4, dipeptidyl peptidase-4), zwane gliptynami, należą do doustnych leków przeciwhiperglikemicznych, wymienianych w algorytmie leczenia cukrzycy typu 2 (T2DM, type 2 diabetes mellitus). Działają w oparciu o mechanizm inkretynowy i powodują szybkie i całkowite hamowanie enzymu DPP-4, przez co przyczyniają się do wzrostu stężenia endogennych inkretyn - glukagonopodobnego peptydu 1 oraz żołądkowego peptydu hamującego, a to w efekcie zwiększa wydzielanie insuliny, a zmniejsza glukagonu. Według aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dzięki bezpieczeństwu i dobrej tolerancji inhibitory DPP-4 stanowią wsparcie terapii T2DM na etapie jej intensyfikacji lub też w monoterapii w przypadku przeciwwskazań do stosowania innych grup leków przeciwhiperglikemicznych. W Polsce szeroko dostępne substancje z tej grupy to sitagliptyna i wildagliptyna. Wprowadzenie preparatów generycznych gliptyn oraz korzystne warunki refundacyjne umożliwiły szerszy dostęp do tej grupy leków.

Schizofrenia u mężczyzn

Jerzy Samochowiec, Ernest Tyburski, Błażej Misiak

(…) Obserwowany dymorfizm płciowy w schorzeniach psychicznych często nie znajduje odzwierciedlenia w stosowanych skalach diagnostycznych oraz kryteriach klinicznych ujętych w DSM czy ICD, nie jest też uwzględniany w większości podręczników psychiatrii. Lukę tę znakomicie wypełnia monografia Schizofrenia u mężczyzn. Autorzy bardzo rzetelnie, wyczerpująco i klarownie opisali wszelkie aspekty specyfiki psychozy schizofrenicznej u mężczyzn: od etiologii i patofizjologii, poprzez epidemiologię, objawy i przebieg choroby, po leczenie – zarówno farmakologiczne, jak i psychologiczne. Ta znakomita książka powinna stanowić lekturę obowiązkową dla każdego psychiatry. (...) Czy faktycznie inaczej powinno się leczyć kobiety, a inaczej mężczyzn ze schizofrenią? Być może niepowodzenia terapeutyczne przynajmniej częściowo można by wyjaśnić odmienną reakcją mężczyzn na stosowane leki. Wraz ze wzrostem możliwości psychofarmakologicznych rośnie konieczność indywidualizacji decyzji terapeutycznej. Autorzy zebrali interesujące dane z najnowszych badań, które wskazują na dużą liczbę zmiennych wpływających zarówno na obraz kliniczny schizofrenii u konkretnego pacjenta, na przebieg choroby, jak i efektywność stosowanego leczenia. Nie pozostaje nic innego, jak skorzystać z tego wartościowego resume najnowszej wiedzy, która w obszarze schizofrenii poszerza się znacząco z roku na rok i utrzymuje  lekarzy, w stałej czujności i ciekawości poznawczej.