Kościół katolicki wobec kary śmierci. Między prawem a filozofią i teologią

Tomasz Snarski

Katechizm Kościoła Katolickiego opowiada się obecnie za bezwarunkowym sprzeciwem wobec kary śmierci. To efekt decyzji papieża Franciszka z 2018 roku, która spotkała się z licznymi kontrowersjami. Kongregacja Nauki Wiary tłumaczyła wówczas, że mamy do czynienia z drobną korektą nauczania, nie zaś z przełomową zmianą. Jak jednak jest w rzeczywistości? Czy powinniśmy w tym przypadku mówić o ewolucji, czy raczej o rewolucji? A może obserwujemy powrót do ewangelicznego radykalizmu pierwszych wieków chrześcijaństwa? Jakie racje zdecydowały o przyjęciu przez Kościół skrajnego abolicjonizmu? Na ile wynika on z akceptacji poglądów formułowanych w filozofii czy naukach penalnych, a na ile jest rezultatem refleksji teologicznej w łonie samego Kościoła? Stawiając powyższe pytania, Tomasz Snarski przybliża specyfikę katolickiego abolicjonizmu. Konfrontuje nauczanie Kościoła z argumentacją sporu na temat kary śmierci w nauce prawa karnego i filozofii. Wiąże się z tym szereg kolejnych kwestii. Jakie znaczenie ma potępienie moralne kary śmierci przez Kościół dla tradycyjnego rozumienia kary kryminalnej i sprawiedliwości? Czy spór między przeciwnikami a zwolennikami kary śmierci zostanie kiedykolwiek rozstrzygnięty? Czy prawo karne może i powinno podzielać wartości ewangeliczne? I czy jest w nim miejsce na przebaczenie oraz miłosierdzie? Wzajemne uwikłanie prawa karnego, teologii i filozofii każe także na nowo zadać podstawowe pytanie o postawę chrześcijan (i nie tylko) wobec najbardziej okrutnych i niebezpiecznych przestępców.

Emaus. Tajemnice dnia ósmego

Ks. Andrzej Draguła

Ks. Andrzej Draguła, znany jako publicysta poruszający się w obszarze styku sacrum i profanum, autor wielu publikacji na temat obecności religii w przestrzeni publicznej, w nowej książce pokazuje się z nieco innej strony. W zbiorze refleksji o uczniach idących do Emaus jest przede wszystkim wytrawnym teologiem, który zgłębia Pismo, bo chce jak najlepiej zrozumieć, co zmartwychwstały Chrystus mówi nam przez karty Biblii. Wnikliwie analizuje nie tylko sam tekst, ale także jego kulturowe echa, które przez minione stulecia pobrzmiewały w dziełach malarzy czy pisarzy. Pierwsza lekcja, jaką daje Emaus, mówi, że odejście Boga jest tylko pozorne. Św. Augustyn mawiał: Timeo Deum transeuntem - "Boję się Boga przechodzącego [obok]". Chrystus z drogi do Emaus to Bóg idący obok, Bóg gotowy, aby się zbliżyć do pogrążonych w smutku uciekinierów, Bóg, który czeka na stosowny moment. Przechodzi obok, można Go nie zauważyć, ominąć, przemilczeć. Ale można Go także przywołać tęsknotą. To właśnie dokonało się na ewangelicznej drodze. Zbliżył się do nich w chwili, gdy o Nim mówili. Jego zbliżanie się jest odpowiedzią na naszą potrzebę bliskości. Trzeba Go do siebie przywołać. Nasz Bóg jest Bogiem gotowym do przyjścia, takim, "Który jest, Który był i Który przychodzi" (Ap 1,8). Z Zakończenia

Religia - media - popkultura

Józef Majewski, Marta Kokoszczyńska

Podstawowe doświadczenia ludzi wydarzają się dziś w świecie kultury popularnej, dlatego teologia nie może wypowiadać tej kulturze wojny, ale musi stać się jednym z mieszkańców popkulturowej krainy. Zmiany zachodzące w wieku multimediów skłaniają do nowego przemyślenia tradycyjnych wyobrażeń o Bogu, religii i religijności. Dla autorów tej książki popkultura jest autentycznym źródłem teologii, locus theologicus - miejscem, w którym spotyka się Boga. Nie wahają się też stwierdzić, że Kościół instytucjonalny przespał przełom związany z przekształceniami mediów, a także ludzkiej mentalności i potrzeb - wciąż nazbyt często "przekazuje" lub "transmituje", zamiast "komunikować". Kultura popularna, także w jej wymiarze tabloidowym, nie jest obca Kościołowi, wspólnocie wiernych świeckich i duchownych. Nie jest ona, nawet jeśli nie brak w niej akcentów niechrześcijańskich i antychrześcijańskich, dla Kościoła ciałem obcym - i Kościół instytucjonalny, sam powiązany wieloma nićmi z popkulturą, nie może odcinać się od niej, ale winien brać odpowiedzialność za jej obecny i przyszły kształt. "Kultura popularna, włącznie z jej tabloidowym kołem zamachowym, stanowi współcześnie ludzkie Sitz im Leben, wielkie podlegające mediatyzacji środowiska, miejsca, światy, gdzie dzieją się codzienne i odświętne ludzkie sprawy, małe i wielkie, piękne i brzydkie, wesołe i smutne, szczęśliwe i tragiczne, jednostkowe i społeczne, laickie i religijne - tu kochamy i nienawidzimy, rodzimy się i umieramy, tu dokonują się ludzkie spotkania z Bogiem, który umiłował świat, konkretny świat z konkretnymi jego mieszkańcami, i pragnie wszystkich przyciągnąć do siebie. Oznacza to, że popkultura jest - w techniczno‑teologicznym tego słowa znaczeniu - autentycznym źródłem teologii, locus theologicus, miejscem teologicznym - w kulturze popularnej można spotkać i spotyka się Boga" (Fragment książki)

Dogmatyka t. 4, Traktat o Trójcy Świętej, Traktat o Duchu Świętym i łasce

ks. Eligiusz Piotrowski, Zdzisław Kijas OFMConv

Dogmatyka "z muszelką" to pierwszy od wielu lat w Polsce, od dawna postulowany, nowoczesny, sześciotomowy, rodzimy podręcznik akademicki teologii dogmatycznej, stworzony zespołowo, pod redakcją Elżbiety Adamiak, ks. Andrzeja Czai i Józefa Majewskiego. Autorzy poszczególnych traktatów to polscy teologowie średniego i młodego pokolenia, doskonale obeznani ze współczesną teologią, o znaczącym własnym dorobku naukowym i doświadczeniu dydaktycznym, otwarci na ekumenizm, dialog z innymi religiami, kulturę polską, europejską i światową, reprezentujący różne środowiska naukowe polskiej teologii. Podręcznik cechuje się przejrzystą strukturą i nowoczesnym opracowaniem graficznym. Napisany jest prostym językiem, a autorzy chętnie posługują się porównaniami i przykładami z życia codziennego. "Muszelka" widniejąca na okładce każdego tomu jest nawiązaniem do znanego snu św. Augustyna, wyrażającego symbolicznie pokorę myślącego człowieka w obliczu niezgłębionej tajemnicy Boga. Podręcznik składa się z sześciu tomów zawierających następujące traktaty: Tom 1: Józef Majewski, Wprowadzenie do teologii dogmatycznej; ks. Grzegorz Strzelczyk, Traktat o Jezusie Chrystusie. Tom 2: Elżbieta Adamiak, Traktat o Maryi; bp Andrzej Czaja, Traktat o Kościele. Tom 3: ks. Jerzy Szymik, Traktat o Bogu Jedynym; Michał Paluch OP, Traktat o zbawieniu. Tom 4: ks. Eligiusz Piotrowski, Traktat o Trójcy Świętej; Zdzisław Kijas OFMConv, Traktat o Duchu Świętym i łasce. Tom 5: Korneliusz Wencel EC, Traktat o człowieku; Marek Blaza SJ, Dariusz Kowalczyk SJ, Traktat o sakramentach. Tom 6: Marian Kowalczyk SAC, Traktat o stworzeniu; Zbigniew Danielewicz, Traktat o rzeczywistości ostatecznej.

Nie umarłam. Od krzywdy do wolności

Tośka Szewczyk

Porażająco szczere i głębokie wyznania kobiety skrzywdzonej przez księdza. Potężna jest ta opowieść! Wiele musiało kosztować jej powstanie. Autorka jest większa niż złość, smutek i rezygnacja, które czuje. Z delikatnością prowadzi nas przez swoje cierpienie i walkę o siebie, o Kościół i wiarę. Jest tu pragnienie podmiotowości, poczucie odrzucenia i nadzieja mimo wszystko. Zadając trudne pytania Kościołowi, a nawet Bogu, pisze wstrząsającą katechezę dla Kościoła w kryzysie, czyli dla nas wszystkich. Zuzanna Radzik Są książki, które ściskają gardło, wyciskają łzy, niemal tak jak spotkania. Ta jest właśnie taka. Jeśli nie spotkaliście nigdy osoby skrzywdzonej w Kościele, nie zetknęliście się z ranami wykorzystania seksualnego i wtórnej stygmatyzacji, koniecznie przeczytajcie te strony. Autorka w niezwykły sposób prowadzi przez doświadczenie skrzywdzenia, wściekłości i bezsilności, pozwala doznać swojego losu. Ostrzegam jednak, że po tej lekturze trudno będzie patrzeć na świat i Kościół tak samo jak wcześniej. I tylko wielkie pragnienie zmiany, nawrócenia, nowego Kościoła przywraca nadzieję. Tomasz Terlikowski Tośka jest jak linoskoczek przechodzący po cienkiej linie rozciągniętej między dwoma drapaczami chmur. Tyle że on robi to dobrowolnie. A ją sprawca wykorzystania wstawił na linę bez pytania i bez żadnego zabezpieczenia. Tośka balansuje, nie umarła, udaje się jej iść po tej linie. Poznajcie jej życie, poznajcie nasze życie. Robert Fidura, twórca określenia "nieumarli" Przerażająco boleśnie brzmią słowa Tośki, jej droga krzyżowa, dokrzywdzanie na kolejnych etapach szukania sprawiedliwości w Kościele. Wstyd mi za to... Jednocześnie po latach moich osobistych wątpliwości znalazłam dzięki niej odpowiedź na pytanie, dlaczego warto być w Kościele. Ta książka daje nadzieję nam wszystkim - Osobom Skrzywdzonym, pracującym w systemie ochrony, stojącym z boku, sprawcom. Tośka bierze za rękę i prowadzi przez swoją krzywdę do Prawdy. A prawda jest tam, gdzie są ofiary, bo Jezus był Ofiarą. Dla mnie Tośka zdecydowanie nie jest - cytując jej słowa - "zwykłą kartką papieru, na której spisano zeznania". Jest przewodniczką po bólu, który odczuwam razem z nią i z każdą stroną jej książki. Marta Titaniec, prezeska Fundacji Świętego Józefa

Od rodziny nie można uciec

Irena Namysłowska, Cezary Gawryś, Katarzyna Jabłońska

Rodzina to swoisty mikrokosmos, który tworzą nie tylko poszczególni jej członkowie, ale też istniejące między nimi relacje oraz przekazy międzypokoleniowe. Jak w tym gąszczu zależności nie zagubić własnych potrzeb i indywidualności, ale także jak docenić zasoby złożone w tym trudnym miejscu, jakim nieraz okazuje się dla nas własna rodzina? Rozmowa z prof. Ireną Namysłowską, która od wielu lat towarzyszy rodzinom jako psychiatra i psychoterapeutka, stanowi przystępny przewodnik po trudnościach kolejnych faz życia rodzinnego - od zakochania, przez narodziny dzieci i okres ich "wylatywania z gniazda", aż do śmierci jednego z małżonków czy partnerów. Prof. Namysłowska unika przy tym koncentrowania się na samych problemach i dysfunkcjach, bo - jak przekonuje - w rodzinie tkwi wielka siła, która zdolna jest przeciwstawić się największym kryzysom.

Kobiety w Biblii. Nowy Testament

Elżbieta Adamiak

Matka Jezusa, jej krewna Elżbieta, Maria Magdalena, liczne bezimienne... Na kartach Nowego Testamentu nie brak kobiet, które w historii biblijnej odegrały istotną rolę. Elżbieta Adamiak wydobywa je z cienia, a analizując ich czyny i postawę Jezusa wobec nich, inspiruje do refleksji nad wyzwaniami, jakie stoją przed kobietami we współczesnym społeczeństwie i Kościele. Rola Marty, Samarytanki, Marii Magdaleny - to karty zdawałoby się nowatorskie, tak mało obecne w nauczaniu Kościoła, zwłaszcza w Polsce. Józefa Hennelowa, wstęp do książki Milcząca obecność Kobiety nie są - w interpretacji Adamiak - tylko ofiarami, cudzymi własnościami czy towarzyszkami mężczyzn; kobiety aktywnie współtworzą chrześcijaństwo. Magdalena Środa, Nowe Książki

W dolinie Dniestru. Pisma o Ukrainie

Jerzy Stempowski

Jerzy Stempowski (1893-1969) od dzieciństwa mówił po ukraińsku i był doskonałym znawcą kultury ukraińskiej. Jeżeli przez całe życie podkreślał, że jest Europejczykiem wschodnim, to przede wszystkim dlatego, że Ukrainę traktował jako swoją drugą ojczyznę. Tom gromadzi wszystkie znane dziś teksty Stempowskiego traktujące o Ukrainie i stosunkach polsko-ukraińskich. Znajdziemy tu rozmaite formy: artykuły publicystyczne, listy prywatne, eseje, teksty informacyjne, relacje. Teksty publikowane w prasie, jak i wydobyte z archiwów krajowych i zagranicznych.