Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju gospodarczego w skali regionalnej i lokalnej w Polsce

Jarosław Działek

Koncepcja kapitału społecznego najpierw spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem, a następnie stała się przedmiotem krytyki. Od ponad dwóch dziesięcioleci pociąga jej intuicyjny charakter, który jednak trudno przełożyć na język nauki i praktyki. Mimo to dzięki wspomnianej koncepcji ponownie zwrócono uwagę na znaczenie powiązań społecznych i przenikającego je zaufania, uznawanych za wartościowy zasób jednostek i grup społecznych. Jarosław Działek przedstawił rozwój koncepcji kapitału społecznego, przywołując również głosy krytyczne. Skoncentrował się przy tym na związkach pomiędzy analizowanym pojęciem a rozwojem gospodarczym. W empirycznej części pracy określił zróżnicowanie zasobów kapitału społecznego w różnych częściach Polski oraz podjął próbę określenia roli kapitału społecznego w rozwoju polskich regionów.

Profilaktyka i probacja w środowisku lokalnym

Bronisław Urban, Marek Konopczyński (red.)

Profilaktyka społeczna i probacja stanowią ważny obszar ograniczania rozmiarów przestępczości i neutralizacji czynników generujących zachowania odbiegające od norm społecznych. W ostatnich dziesięcioleciach wprowadzono do praktyki zapobiegania przestępczości i patologii zachowań różnorodne strategie oparte na najważniejszych teoriach z zakresu nauk społecznych, wynikach eksperymentów naukowych prowadzonych w krajach o najwyższej kulturze resocjalizacyjnej oraz doświadczeniach z najbardziej skutecznych projektów realizowanych przez specjalistów w wielu obszarach szczególnie zagrożonych rozwojem patologii społecznej. Zamieszczone w niniejszym zbiorze artykuły zapoznają z licznymi koncepcjami i ich weryfikacjami w obszarach działalności profilaktyczno-probacyjnej oraz podają przykłady organizacyjnych rozwiązań i metod działań uwzględniających specyficzne uwarunkowania skutecznych działań w wielu środowiskach. Mamy nadzieję, że większość z tych opracowań okaże się cennym materiałem w kształceniu studentów resocjalizacji i pracy socjalnej oraz że będą z nich korzystać specjaliści działający w ramach wielorakich form pomocy społecznej. Prof. dr hab. Bronisław Urban

Dwie dekady nowej (?) literatury 1989 - 2009

Dorota Siwor (red.), Stanisław Gawliński

W tej interesującej z poznawczego punktu widzenia książce pierwsza grupa tekstów dotyczy zagadnień polskiej poezji po roku 1989, kolejne szkice poświęcone zostały różnym ujęciom historii we współczesnej prozie i dramacie. Tematem trzeciej grupy opracowań stała się problematyka kresów, małych ojczyzn w kontekście tożsamości podmiotu. Kilka szkiców dotyczy arcyważnej z punktu widzenia ich autorów problematyki periodyzacji polskiej literatury współczesnej po roku 1989 oraz jej charakterystycznych cech (...). Sądzę zatem, że czytelnik otrzymuje książkę będącą ciekawą refleksją na temat bieżącej literatury, chociaż ostateczne hierarchie dwudziestolecia 1989-2009 wyłonią się dopiero po dłuższym czasie. Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Stabro

Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza

Monika Maszewska-Łupiniak

Książka Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza jest znakomitym, kompetentnym przewodnikiem po twórczości filmowej wybitnego, choć wciąż nie w pełni rozpoznanego i docenionego polskiego twórcy filmowego. Przedstawia Różewicza jako twórcę dysponującego własną, odrębną stylistyką, rozwijaną z filmu na film, a zarazem osobistym, odrębnym widzeniem świata. Praca stanowi przykład oryginalnego potraktowania formuły książki o autorze filmowym". Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza nie jest ściśle rzecz ujmując monografią. Nie wszystkie filmy zostały potraktowane z równą uwagą, pominięta została twórczość teatralna i telewizyjna reżysera, brak też całościowego ujęcia biograficznego. Autorka wybrała inną drogę: wyszła od skrótowego ujęcia całości, od owej przyjętej wiedzy o twórczości filmowej Różewicza (to część I książki), następnie poddała bardzo dokładnej i precyzyjnej analizie siedem jego najbardziej reprezentatywnych filmów (to część II, popisowa), po czym wnioski z tych analiz zawarła w części III, zatytułowanej Trzecia rzeczywistość" Stanisława Różewicza, która jest syntetycznym podsumowaniem analiz. W ten logiczny i konsekwentny sposób został tu skonstruowany nowy wizerunek twórczości filmowca; tym samym książka Moniki Maszewskiej-Łupiniak stała się wartościową propozycją metodologiczną, godną polecenia każdemu filmoznawcy. Z recenzji wydawniczej prof. Tadeusza Lubelskiego

Natura ludzka w filozofii nowożytnej i współczesnej

Przemysław Spryszak, Red. Justyna Miklaszewska

Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Wśród dyscyplin, dążących do systematycznej odpowiedzi na te pytania, dominuje - pod względem starszeństwa - filozofia, obdarzająca człowieka szczególnym zainteresowaniem od czasu zwrotu antropologicznego, dokonanego w niej przez Sokratesa. Do odrodzenia tradycji Sokratejskiej przyczynił się dwadzieścia wieków później Kartezjusz, a intrygujące pytanie o naturę ludzką nie przestaje być aktualne. Książka ta przybliża wybrane koncepcje antropologiczne i polityczne powstałe w epoce nowożytnej oraz epokach późniejszych; wielość rozpatrywanych stanowisk filozoficznych w naturalny sposób odzwierciedla złożoność i bogactwo samej problematyki. Otrzymaliśmy bardzo interesujący przegląd stanowisk dotyczących jednego z najistotniejszych i najszerzej dyskutowanych problemów filozofii. Zebrane w książce artykuły tworzą ciekawy oraz wielostronny obraz tego, kim jest człowiek, jak można rozumieć jego naturę i co z tego wynika. Dzieło to jawi się więc jako publikacja niezwykle pożyteczna, która wzbogaci życie naukowe i filozoficzną refleksję w naszym kraju. Dr hab. Zbigniew Stawrowski, prof. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Równia wznosząca Pokonaj depresję z pomocą neuronauki

Alex Korb

Neuronauka w walce z depresją Depresja przypomina często równię pochyłą, po której z dnia na dzień zsuwamy się w przepaść pełną smutku, zmęczenia i apatii. Z pomocą w takim przypadku może przyjść neuronauka zajmująca się badaniem układu nerwowego. Alex Korb, neuronaukowiec z wieloletnim stażem, w przystępny sposób przybliża wiedzę dotyczącą naszych emocji, myśli i zachowań oraz objaśnia procesy mózgowe będące przyczyną depresji. Autor dowodzi, że choć nie ma jednej efektywnej metody leczenia tej choroby, istnieje wiele prostych sposobów, takich jak codzienny spacer w promieniach słońca czy wypracowanie dobrych przyzwyczajeń, aby zmienić aktywność i skład chemiczny swojego mózgu. Zaproponowane w książce liczne i łatwe w zastosowaniu porady odmieniają sposób funkcjonowania mózgu, a rezultatem tych zmian jest poprawa nastroju, powrót energii życiowej i stopniowe wychodzenie z depresji. Wszystko to stworzy równię wznoszącą w kierunku szczęśliwszego i zdrowszego życia.  „Równia wznosząca…” autorstwa Alexa Korba w jasny i wciągający sposób wyjaśnia neuronaukowe podstawy depresji. Autor rzuca światło na tę tajemniczą i często nierozumianą chorobę, a jednocześnie uświadamia czytelnikowi podstawy funkcjonowania mózgu oraz tego, jak kształtuje on nasze nastroje, motywacje, decyzje i działania, a także jak sam jest przez nie zmieniany. Anson Dorrance, główny trener drużyny UNC-Chapel Hill Women’s Soccer i współautor książki The Vision of a Champion  Publikacja ta zawiera przystępnie napisane neuronaukowe wytłumaczenie przyczyn depresji, jak również przedstawia konkretne kroki, których podjęcie prowadzi na „równię wznoszącą” pozwalającą wyjść z depresji. Korb tłumaczy zagadnienia neuronaukowe w prosty i przejrzysty sposób oraz prezentuje, jak różne zakłócenia w funkcjonowaniu mózgu mogą wywoływać rozmaite objawy depresji. Elyn Saks, profesor i wykładowca prawa, psychologii, psychiatrii oraz nauk behawioralnych na Gould School of Law Uniwersytetu Południowej Kalifornii  Dr Alex Korb jest neuronaukowcem, który zajmuje się badaniem mózgu od ponad piętnastu lat. Stopień doktora z dziedziny neuronauki otrzymał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles. Obecnie pracuje na wydziale psychiatrii tegoż uniwersytetu. Oprócz pracy naukowej jest konsultantem naukowym w przemyśle biotechnologicznym i farmaceutycznym.  Autor wstępu, dr med. Daniel J. Siegel, pełni funkcję dyrektora wykonawczego Mindsight Institute oraz profesora nadzwyczajnego psychiatrii w Los Angeles School of Medicine Uniwersytetu Kalifornijskiego. Jest autorem wielu książek, między innymi Rozwój umysłu. Jak stajemy się tym, kim jesteśmy (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009) i The Mindful Brain, a także pierwszym redaktorem serii książek z zakresu neurobiologii interpersonalnej wydawnictwa Norton (the Norton Series on Interpersonal Neurobiology).

Metamorfozy i muzea

Joanna Hańderek

Metamorfozy i muzea to praca z zakresu filozofii kultury dotycząca przede wszystkim modi bycia-człowieka-w-świecie. Kultura przedstawiona jako podstawowe środowisko człowieka staje się nie tylko źródłem jego osobowości, ale również egzystencjalnym wyzwaniem, które w pełni świadoma swych projektów jednostka musi podjąć. Bycie w kulturze oznacza zatem przepracowanie doświadczenia świata jak i samego podmiotu. Andre Malraux w omawianym w tej monografii wielowątkowym dziele analizuje podstawowe pojęcie metamorfozy, czyli wszechstronnego modelu interpretacyjnego tego, co filozofowie egzystencji i późniejsi antropolodzy kultury (tak świetnie zaprezentowani w niniejszej pracy) nazwali avanture d existence tj. wolności ludzkiej, unaoczniając przygodę egzystencji w świecie, jak i zmiany zachodzące w samej kulturze, jej kodach, paradygmatach i symbolach. Z kolei metafora muzeum zarówno w światopoglądzie Malraux jak i w prezentowanych tu koncepcjach Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda nie tylko stanowi przestrzeń ekspozycji obiektów kulturowych, ale w sensie metaforycznym staje się przedstawieniem samej kultury.

Zakotwiczeni. Jak oswoić układ nerwowy dzięki teorii poliwagalnej

Deb Dana

Zaprzyjaźnij się ze swoim układem nerwowym Nadmiar obowiązków w pracy, kłótnia z partnerem, a nawet obraźliwy komentarz na Facebooku nie stanowią poważnego zagrożenia, jednak nasze ciała reagują na nie, jakby takim były. Odpowiedzialny za to jest nasz autonomiczny układ nerwowy (AUN), który każde niebezpieczeństwo traktuje jednakowo. Opierając się na głównych założeniach teorii poliwagalnej, Deb Dana w zrozumiały sposób wyjaśnia funkcjonowanie AUN i zależność między nim a zdrowiem psychicznym. Autorka tłumaczy, jak dzięki tej wiedzy budować wewnętrzną odporność na stres. Barwne opisy, przykłady i przystępne ćwiczenia prezentują sposoby stymulacji układu nerwowego, tak by jego reakcje były adekwatne do sytuacji i zapewniały równowagę emocjonalną. Książka Zakotwiczeni pomoże zrozumieć związek ciała, umysłu i relacji społecznych z poczuciem bezpieczeństwa, nauczy akceptować reakcje układu nerwowego oraz wykorzystać te umiejętności do systematycznego wzmacniania rezyliencji.   „Deb Dana w przystępny sposób objaśnia słynną teorię poliwagalną Stephena Porgesa. Prowadzi nas przez szereg ćwiczeń, dzięki którym lepiej zrozumiemy autonomiczny układ nerwowy i będziemy mogli wykorzystać jego uzdrawiające moce do łączenia się z samym sobą i z innymi ludźmi”. Gabor Maté, autor książki Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu „Autorka proponuje proste ćwiczenia pozwalające zauważyć nasze automatyczne reakcje na sygnały zagrożenia, oswajać je, zmieniać oraz kształtować. Przedstawia wyraziste przykłady i praktyczne eksploracje prowadzące nas do dobrostanu i poczucia bezpieczeństwa”. Linda Graham, autorka Resilience „Książka Deb Dany dla każdego będzie praktyczną pomocą ułatwiającą rozpoznanie i zrozumienie ograniczających nas mechanizmów obronnych. Dzięki niej nauczymy się, jak regularnie zakotwiczać się w życiu i głębokiej miłości”. Kathy Steele, współautorka książki Zaburzenia dysocjacyjne po traumie   Deb Dana - psychoterapeutka specjalizująca się w wykorzystaniu teorii poliwagalnej, wykładowczyni, współzałożycielka Polyvagal Institute, koordynatorka Traumatic Stress Research Consortium w Instytucie Kinseya. Opracowała cykl szkoleń klinicznych  Rhythm of Regulation. W swoich wykładach, przyciągających wielu słuchaczy na całym świecie, objaśnia, jak stosować teorię poliwagalną w terapii osób, które przeżyły traumę. Jej publikacje psychoterapeutyczne to między innymi Teoria poliwagalna w psychoterapii (WUJ 2020) i Teoria poliwagalna w praktyce. Zestaw 50 ćwiczeń (WUJ 2021) oraz The Emergence of Polyvagal-Informed Therapies (wspólnie ze Stephenem W. Porgesem).