"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2016. T. 7. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2015)

red. Bożena Tokarz

Tom 7. część 1 czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich” poświęcony jest refleksji badaczy i tłumaczy nad przekładem w zakresie literatury i kultury polskiej, słowackiej, słoweńskiej w relacji do literatur chorwackiej, polskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej oraz literatur niemieckojęzycznych pogranicza austriacko-słoweńskiego i niemiecko-rumuńskiego. Treść zamieszczonych w nim artykułów tworzy panoramę teoretyczną i historyczną w zakresie dyscypliny, jak również konkretnych praktyk translatorskich. Spojrzenie z tych dwóch perspektyw na jednostkowe rozwiązania tłumaczy lepiej oświetla ich rolę jako pośredników (a czasem inicjatorów stylu i myślenia), decyzje, funkcje i pragmatyczność przekładu. W tym kontekście w tomie skupiono uwagę na takich problemach, jak: dominująca w praktyce i/lub w teorii norma tłumaczenia, określająca poetykę historyczną przekładu; aspekt intertekstualności przekładu, czyli jego istnienie wśród innych utworów tłumaczonych albo w kontekście serii; znajomość oryginału w kręgach artystycznych i intelektualnych kultury przyjmującej oraz wieloaspektowość przekładu artystycznego, związana z jego zapotrzebowaniem rodzimym, a także z preferencjami tłumacza, który może być „ambasadorem” obcości lub jej „legislatorem,” wzbogacając własny warsztat artystyczny i/ lub literaturę docelową. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą o innych kulturach słowiańskich.

Wieki Stare i Nowe. T. 10 (15)

red. Sylwester Fertacz, Agata Aleksandra Kluczek

Tom 10 (15) czasopisma „Wieki Stare i Nowe”, wydawanego przez Instytut Historii UŚ w Katowicach, tradycyjnie już zawiera artykuły podejmujące rozważania z zakresu różnych epok historycznych: od starożytności, przez historię nowożytną, do historii najnowszej. Autorzy, którzy złożyli do tomu swe prace, reprezentują kilka ośrodków naukowych (Łódź, Olsztyn, Rzeszów, Toruń, Wrocław oraz Katowice). Aktualny numer otwiera w dziale Artykuły osadzony w historii Republiki Rzymskiej tekst Norberta Rogosza, który analizuje działalność Marka Antoniusza jako trybuna ludowego w 49 roku p.n.e. Kolejne trzy artykuły dotyczą historii nowożytnej. Sławomir Augusiewicz podejmuje w swych rozważaniach wątek dotyczący stosunków między Brandendurgią-Prusami a Moską w XVII wieku, koncentrując się na poselstwie Petera Hoffmana z 1660 roku. Robert Kołodziej przedstawia sejm z 22 grudnia 1693 roku, w jego obradach, przebiegu i zerwaniu widząc symbol rozkładu wewnętrznego Rzeczypospolitej oraz upadku autorytetu króla. Witold Filipczak omawia działalność szlachty województwa kijowskiego na sejmikach w połowie lat 80. XVIII wieku i dokumentuje wielką aktywność samorządową tej szlachty. Historię najnowszą reprezentuje studium Adriana Uljasza. Jego bohaterem stał się ksiądz Józef Nierostek, cieszyński działacz i męczennik z Majdanka. Numer dopełnia stały dział: Artykuły recenzyjne i recenzje, w którym znalazły się omówienia książek Danuty Kisielewicz Niewola w cieniu Alp. Oflag VII A Murnau (Maciej Fic), Adama Liska Obóz stanisławowski w województwie ruskim w okresie bezkrólewia i wojny o tron polski w latach 1733—1736 (Jerzy Dygdała), Roberta Turcana L’archéologie dans l’antiquité: tourisme, lucre et découvertes (Agata A. Kluczek) oraz pracy zbiorowej W cieniu tragedii wołyńskiej 1943 roku. 70. rocznica mordów Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej pod redakcją Ewy Żurawskiej i Jerzego Sperki (Sylwester Fertacz).

Śląski Moniuszko. Recepcja postaci i twórczości kompozytora na Górnym Śląsku. Studium socjologiczne. T. 1: Tożsamość narodowa i muzyka. Budowanie tożsamości narodowej poprzez muzykę Stanisława Moniuszki za życia kompozytora i w ramach działalności Związku Śląskich Kół Śpiewaczych w pierwszej połowie XX wieku

Maja Drzazga-Lech

Budowanie tożsamości narodowej poprzez muzykę to długotrwały proces, którego znaczna część rozgrywa się w intersubiektywnej przestrzeni życia społecznego. Wskaźnikiem zachodzenia tego procesu są sytuacje, w których wykonywaniu i recepcji wybranych utworów muzycznych bądź recepcji postaci tych kompozytorów, którzy świadomie pełnią rolę zaangażowanych w życie swej wspólnoty narodowej działaczy lub, którym kreatorzy recepcji przypisują pełnienie takiej funkcji, towarzyszy proces mitologizacji danych wytworów artystycznych na symbole narodowe a postaci danych kompozytorów na narodowych twórców w muzyce. Proces ten ukazałam na przykładzie recepcji postaci i twórczości Stanisława Moniuszki. Przeanalizowałam Listy Stanisława Moniuszk z perspektywy socjologii humanistycznej. Skoncentrowałam się na świadczącej o recepcji dzieł moniuszkowskich analizie doniesień prasowych i analizie zachowanych pisemnych wypowiedzi kompozytora, z których można wyczytać informacje o kontekście tworzenia, wykonywania i obecności twórczości Stanisława Moniuszki w intersubiektywnej przestrzeni kulturowej właściwej dla danej kategorii odbiorców. Ponadto przeanalizowałam sposoby obecności narracji moniuszkowskiej w górnośląskiej kulturze kreowane przez Związek Śląskich Kół Śpiewaczych w I połowie XX wieku za jednostkę analizy przyjmując czasopismo „Śpiewak Śląski”/”Śpiewak” z lata 1920 – 1948. Narracja moniuszkowska, której różne warianty są/były obecne w górnośląskiej intersubiektywnej przestrzeni kulturowej, jest dla mnie elementem pamięci społecznej/pamięci kulturowej. Jako taka jest ona uwikłana w zależne od kontekstu społeczno-kulturowego i historycznego relacje etniczne/narodowe zachodzące wśród mieszkańców śląskiej ziemi, zwłaszcza pomiędzy polskością a (górno)śląskością.    W. Rudziński, M. Stokowska (opr)  Listy S. Moniuszki, Państwowe Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1969.

Z Dziejów Prawa. T. 11 (19) część 2

red. Marian Mikołajczyk, Wojciech Organiściak

Kolejny tom czasopisma wydawanego przez pracowników Katedry Historii ma specyficzny charakter. Składa się on bowiem z dwóch części. W pierwszej zamieszczone zostały artykuły oraz sprawozdania i wspomnienia, które zostały przygotowane przez pracowników Wydziału Prawa i Administracji UŚ z okazji jego 50-lecia. Wśród nich znajdują się teksty poruszające dzieje poszczególnych katedr, jak i wspomnienia o dawnych mistrzach. Część druga zawiera artykuły z różnych dziedzin prawa. Trzon stanowią artykuły historyczno-prawne. Jednakże czytelnik znajdzie tu również teksty poświęcone prawu rzymskiemu, nauczaniu prawa, teorii prawa oraz prawu administracyjnemu i finansowemu. Artykuły zostały opublikowane w kilku językach, a mianowicie w języku polskim, rosyjskim, słowackim oraz niemieckim. Tradycyjnie tom zamyka Kronika Katedry Historii Prawa oraz wykaz publikacji pracowników Katedry za 2017 rok.

Studies in Contrastive Semantics, Pragmatics, and Morphology

red. Paulina Biały, Bożena Cetnarowska

Książka stanowi zbiór artykułów poświęconych zagadnieniom związanym z lingwistyką kontrastywną. Artykuły w niej zaprezentowane omawiają w głównej mierze kwestie dotyczące kontrastywnej semantyki kognitywnej. Niemniej jednak, kilka artykułów skupia się wokół morfologii i pragmatyki kontrastywnej, dzięki czemu może być wartościowym woluminem dla szerszego grona czytelników. W publikacji poruszane są zjawiska językowe występujące głównie w języku polskim i angielskim, jednakże czytelnika mogą także zainteresować odniesienia do języka chorwackiego, francuskiego, czy czeskiego. O ile we wstępie w sposób przeglądowy omówione są najistotniejsze kwestie dotyczące lingwistyki kontrastywnej w szerszym kontekście, to poszczególne artykuły mają na celu ukazanie obecnych tendencji w badaniach kontrastywnych oraz zróżnicowanych metod badawczych. Dlatego też niniejsza publikacja adresowana jest głównie do językoznawców, teoretyków i praktyków lingwistyki kontrastywnej, a także kognitywistów.

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 21, nr 2/2015: Interdyscyplinarność w opiece i wsparciu osób niepełnosprawnych

red. Sylwia Wrona, Jerzy Rottermund

Kolejny numer „Problemów Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, pt. Interdyscyplinarność w opiece i wsparciu osób niepełnosprawnych (2/2015, tom 21) pod redakcją Sylwii Wrony i Jerzego Rottermunda, zawiera dziewięć artykułów, w których autorzy dzielą się swoim doświadczeniem zawodowym, wskazując jednocześnie na konieczność podejmowania zadań i adekwatnych terapii dla poprawy jakości życia osób będących w potrzebie. Kryterium doboru publikacji do przedłożonego tomu mieści się w triadzie: osoba niepełnosprawna (rozwój, zdrowie, potrzeby) – środowisko (kształcenie, nauka, codzienne życie) – zespół rehabilitacyjny. Zakres tematyczny zaprezentowany w czasopiśmie jest szeroki, gdyż taka jest aktualnie potrzeba wymiany myśli, przekazywania sobie wzajemnie informacji o możliwościach, a zarazem prowadzenia czynności terapeutycznych, wspierających czy opiekuńczych.

Folia Philosophica. Vol. 37

red. Tomasz Kubalica, red. Dariusz Kubok

Obraz małżeństwa w "antyfeministycznych" utworach Bartosza Paprockiego na tle obyczajowych, religijnych oraz literackich zjawisk XVI i pierwszej połowy XVII wieku

Beata Stuchlik-Surowiak

Książka przybliża sylwetkę Bartosza Paprockiego – heraldyka oraz poety z przełomu XVI i XVII wieku, skupiając się przede wszystkim na jego twórczości okolicznościowej, klasyfikowanej w dotychczasowych badaniach jako „antyfeministyczna”. Burzliwe losy tego pisarza, a przede wszystkim ożenek z bogatą wdową oraz późniejsza nagła ucieczka z domu, zapoczątkowały funkcjonującą do dziś wśród badaczy legendę o Paprockim jako nieszczęśliwym małżonku, którego niechęć do kobiet znalazła odzwierciedlenie w wierszach. Ich głównym motywem są nacechowane okrucieństwem rady, jak karać złą żonę. Niniejsza książka zrywa z dotychczasową tradycją badawczą stawiającą znak równości pomiędzy prywatnym życiem, a twórczością literacką Paprockiego, odkrywając nieznane do tej pory źródła jego poezji, a także przybliżając wiele niepublikowanych dotąd tekstów o tematyce małżeńskiej. Książka adresowana jest do miłośników literatury staropolskiej oraz dawnej obyczajowości.