Tahar Ben Jelloun. Hybridité et stratégies de dialogue dans la prose publiée après l'an 2000

Magdalena Zdrada-Cok

Monografia poświęcona jest twórczości Tahara Ben Jellouna, jednego z najbardziej znanych na świecie autorów pochodzących z Maghrebu, powieściopisarza, poety, eseisty i publicysty, członka prestiżowej Akademii Goncourtów. Opublikowane w ciągu dwóch ostatnich dekad powieści, nowele, opowiadania, teksty autobiograficzne i biograficzne oraz eseje omówione zostały na tle ewolucji stylistycznej i tematycznej twórczości pisarza, ze szczególnym uwzględnieniem związków z utworami wcześniejszymi (intertekstualność wewnętrzna). Dogłębna analiza dotyczy zjawiska hybrydyzacji gatunkowej: relacji pomiędzy baśnią wschodnią i europejskimi paradygmatami gatunkowymi. Ukazano również teksty, w których dyskurs literacki sytuuje się na styku autobiografii, fikcji, autofikcji i eseju biograficznego. Interesująca konstrukcja tożsamości postaci, łącząca aspekty autobiograficzne, biograficzne i fikcjonalne („ja transpersonalne”) przedstawiona została w kontekście dialogu pomiędzy kulturą maghrebską i europejską, który nie przestaje inspirować Tahara Ben Jellouna.

Model systemu zarządzania indywidualną wiedzą naukową w humanistyce

Anna Matysek

W świecie nadmiaru informacji codziennym wyzwaniem badaczy jest odnajdywanie i selekcjonowanie materiałów, organizowanie literatury przedmiotu i własnych notatek. Proponowany model systemu zarządzania indywidualną wiedzą naukową podpowiada, jak zarządzać wiedzą naukową, jak organizować własną przestrzeń wiedzy naukowej, jakie narzędzia cyfrowe wdrożyć do warsztatu badawczego, by efektywnie wykorzystywać zgromadzony materiał badawczy i tworzyć nową wiedzę w humanistyce. System składa się z elementów podstawowych i uzupełniających - procesów, czynności i narzędzi zarządzania indywidualną wiedzą naukową. Podano przykłady programów komputerowych, ich funkcje i możliwości zastosowania w zarządzaniu wiedzą.

Pisanie dla sceny - narracje współczesnego teatru

Magdalena Figzał-Janikowska, Aneta Głowacka, Beata Popczyk-Szczęsna, Ewa Wąchocka

We współczesnych badaniach teatralnych przekonanie o dynamicznej, pełnej napięcia relacji tekst – scena funkcjonuje jako pewnik nie wymagający w zasadzie rozbudowanych uzasadnień naukowych. Różnorodność działań podejmowanych w obszarze dzisiejszych praktyk scenicznych, w tym zwłaszcza istotne przemiany w sposobie używania słowa w przedstawieniu, zachęcają jednak do ponownego stawiania pytań o korelację wielu tworzyw w najnowszych sztukach widowiskowych, a także o charakter komunikacji teatralnej warunkowanej zdarzeniowym i heterogenicznym wymiarem przekazu artystycznego. [fragment Wstępu]   Magdalena Figzał-Janikowska, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Teatru i Dramatu w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego. Recenzentka teatralna, autorka artykułów poświęconych zagadnieniom współczesnego teatru. Współpracuje z Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka” w Krakowie. Zainteresowania badawcze: muzyka sceniczna, strategie inscenizacyjne w polskim teatrze najnowszym, eksperymentalny teatr muzyczny. [lipiec 2019] [R] Aneta Głowacka – pracownik naukowy w Zakładzie Teatru i Dramatu w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego. Redaktorka „Opcji”. Publikuje w „Teatrze”, „Notatniku Teatralnym” i „Śląsku”. W Teatrze Rozrywki w Chorzowie zajmuje się impresariatem. [2011] [R] Beata Popczyk-Szczęsna, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Teatru i Dramatu, w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: polski dramat i teatr XX wieku w perspektywie antropologicznej i intertekstualnej, teoria i praktyka lektury tekstu dramatycznego oraz polska najnowsza dramaturgia sceniczna. Autorka publikacji: Postać Judasza w dramacie polskim XX wieku. Potyczki z referencją (Kraków 2003), Dramaturgia polska po 1989 roku (Katowice 2013), a także kilkunastu artykułów na temat dramaturgii współczesnej, opublikowanych w czasopismach naukowych i monografiach zbiorowych; współredaktorka książki Dramat i doświadczenie (Katowice 2014). [25.03.2015] Ewa Wąchocka – profesor doktor habilitowany, kierownik Zakładu Teatru i Dramatu w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Współredaguje witrynę internetową www.teatry.art.pl. Zainteresowania badawcze: europejski dramat i teatr XX wieku oraz teoria dramatu, zwłaszcza ewolucja form we współczesnej dramaturgii. Wybrane publikacje: Między sztuką a filozofią. O teorii krytyki artystycznej Stanisława Ignacego Witkiewicza(Katowice 1992), Autor i dramat (Katowice 1999), Współczesne metody badań teatralnych (Katowice 2003), Milczenie w dwudziestowiecznym dramacie (Kraków 2005). Redaktorka lub współredaktorka prac zbiorowych Od symbolizmu do post-teatru (Warszawa 1996), Pohledy II – Punkty widzenia II (Katowice-Olomouc 2004), Teatr – media – kultura (Katowice 2006), Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie (Katowice 2009) oraz podręcznika Widowisko - Teatr - Dramat (Katowice 2010). [9.12.2014]

Kondycja współczesnej rodziny - ujęcie interdyscyplinarne

Monika Kornaszewska-Polak, Monika Gwóźdź, Marek Wójtowicz, Leokadia Szymczyk

Koncepcja monografii powstała na podstawie obserwacji współczesnej rzeczywistości i dokonujących się w niej zmian. W ponowoczesnym świecie redefinicji uległy koncepcje natury ludzkiej, rodziny, wspólnoty, miłości, rozwoju, wolności – w obliczu intensywnie zmieniających się zjawisk kulturowych, gospodarczych, politycznych oraz warunków zdrowotnych. Rodzina była od wieków podstawowym źródłem kształtowania się postaw jednostek, jednak obecnie te naturalne procesy uległy degradacji na rzecz postępowych wizji człowieka i społeczeństwa. Zmiany dotknęły struktury rodziny, jej funkcji, zasad postępowania oraz systemów wartości. Monografia prezentuje wieloaspektową analizę zmian dotyczących małżeństwa i rodziny z następujących perspektyw naukowych: filozofii, psychologii, pedagogiki, teologii i prawa kanonicznego.

Historia neokantyzmu

Andrzej J. Noras

Książka stanowi pierwsze systematyczne opracowanie filozofii neokantowskiej. Z pewnością jest na rynku wydawniczym wydarzeniem bez precedensu, niemającym odpowiednika w literaturze światowej. W centrum zainteresowania i podjętych analiz znalazł się jeden z najważniejszych kierunków filozoficznych przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku, który jednak z wielu powodów został niejako zapomniany. Dopiero w latach 80. XX wieku zaczęły się ponowne badania nad neokantyzmem. Punktem odniesienia uczyniono pierwszą próbę kodyfikacji neokantyzmu, jakiej dokonano w roku 1923 w opublikowanej przez K.T. Österreicha Historii filozofii F. Überwega. W efekcie czytelnik otrzymuje przegląd najważniejszych przedstawicieli wszystkich siedmiu kierunków neokantowskich.

Szkoła bez barier. O trudnościach w nauczaniu i uczeniu się

Małgorzata Wójcik-Dudek, red. Anna Guzy, Bernadeta Niesporek-Szamburska

Współczesna szkoła, oprócz tego, że powołana jest do wypełniania swojej naczelnej misji – uczenia, stała się przestrzenią rozpoznawania różnych dysfunkcji, z którymi należy wiązać niektóre przyczyny edukacyjnych niepowodzeń uczniów. Aby jednak mogła je rozpoznać, musi pozostać wrażliwa na ucznia i uważnie go obserwować, nie tracąc jednak z horyzontu tego, co szczególnie istotne w jego rozwoju, a mianowicie kontekstu społecznego czy rodzinnego, w którym funkcjonuje młody człowiek. Tak szerokie spojrzenie jest możliwe nie tylko dzięki wysokim kompetencjom nauczycieli i pedagogów, ale przede wszystkim dzięki współpracy i porozumieniu: wymianie informacji między pracownikami szkoły, uczniami i ich rodzinami. Dzięki zaangażowaniu i wspólnej pracy możliwe jest nie tylko dostrzeżenie problemu, ale również określenie jego źródła, co z kolei prowadzi do aktywnego przeciwdziałania pojawiającym się trudnościom związanym na przykład z niesłyszeniem, niedowidzeniem, jąkaniem się, dysleksją, dwujęzycznością czy sytuacją młodych ludzi wychowujących się w rodzinach patologicznych. Wszystkie wymienione dysfunkcje i zaburzenia mogą, choć wcale nie muszą, prowadzić do stresu, który pomimo iż w szczególny sposób dotyka uczniów zdiagnozowanych, to nie oszczędza także tych bez specjalnych potrzeb edukacyjnych. Wydaje się więc, że fundamentalne zadanie szkoły powinno polegać na rozpoznaniu rodzaju stresu, określeniu źródła i opracowaniu strategii jego eliminacji, a w przyszłości także na obraniu jego profilaktyki. Tak szeroko zakrojony plan działania szkoły może się dziś wydawać edukacyjną mrzonką, tym niemniej badania nad stresem i bogate doświadczenia nauczycieli praktyków wskazują, że współczesna edukacja staje już teraz przed koniecznością nie tyle rozwiązywania trudnych problemów, ile ich dostrzegania i definiowania. Szkoła wydaje się obszarem szczególnego zainteresowania specjalistów zajmujących się zagadnieniem stresu, redaktorki zdecydowały się zatem bliżej przyjrzeć temu zjawisku i jego wpływowi na funkcjonowanie uczniów oraz nauczycieli, jak również podjąć próbę zdiagnozowania problemów dziecka i ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Mają też nadzieję, że niniejszy tom, dzięki podjętej w artykułach problematyce, stanie się skromnym wkładem w badania nad stresem w placówkach związanych z nauczaniem. Z pewnością zainteresuje on studentów specjalności nauczycielskich oraz nauczycieli, psychologów, pedagogów, bibliotekarzy.

Odmiany polszczyzny w szkole. Teoria i praktyka

red. Helena Synowiec, współudz. Marta Kubarek

W monograficznym tomie zbiorowym zamieszczono kilkanaście artykułów, w których autorzy językoznawcy i dydaktycy języka podejmują problemy zróżnicowania odmian współczesnej polszczyzny w kontekście edukacji polonistycznej. Uwzględniają odmiany językowe, którymi uczniowie posługują się w szkolnych i pozaszkolnych sytuacjach komunikacyjnych, analizują umiejętności dzieci i młodzieży w zakresie używania polszczyzny ogólnej (standardowej). W kręgu zainteresowań autorów znalazły się odmiany: środowiskowa (socjolekt młodzieżowy), dialektalna i medialna oraz ich wpływ na język wypowiedzi uczniowskich. Większość artykułów ma charakter badawczy – autorzy odwołują się do wyników swoich analiz, dzielą się refleksją teoretyczną i formułują konkluzje ważne dla praktyki dydaktycznej, dotyczące doceniania w szkole wiedzy o odmianach współczesnego języka polskiego oraz kształcenia umiejętności komunikacyjno-językowych uczniów. Publikacja jest adresowana do dialektologów, dydaktyków języka, pedagogów i nauczycieli polonistów. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”. T. 23, s. 175–184 (Autorka recenzji: Małgorzata Kita).

Fundusze unijne zmieniają Polskę? Analiza ewaluacji projektów unijnych na przykładzie województwa śląskiego

Rafał Muster, Dorota Nowalska-Kapuścik, Monika Szpoczek-Sało, Krystyna Faliszek, ...

Niniejsza monografia wieloautorska to druga już publikacja poświęcona badaniom ewaluacyjnym. O ile w pierwszej książce: Wprowadzenie do badań ewaluacyjnych. Aspekty teoretyczne i praktyczne na podstawie doświadczeń badawczych, pod redakcją Krystyny Faliszek (Toruń 2013), problematyka badań ewaluacyjnych analizowana jest raczej od strony teoretycznej, o tyle w niniejszym tomie autorzy skoncentrowali się na ukazaniu zagadnień związanych z prowadzeniem badań ewaluacyjnych od strony praktycznej. W książce położono nacisk między innymi na praktyczne aspekty realizacji badań ewaluacyjnych projektów współfinansowanych ze źródeł unijnych na obszarze województwa śląskiego. Zamierzeniem autorów było ukazanie praktycznych kwestii dotyczących realizacji badań mających na celu diagnozę efektów podjętej interwencji zewnętrznej w ramach projektów realizowanych na terenie województwa śląskiego. Publikacja może okazać się przydatna zarówno studentom, rozpoczynającym dopiero zgłębianie wiedzy na temat badań ewaluacyjnych, jak i praktykom, którzy realizując różnorodne programy i projekty finansowane (lub współfinansowane) ze środków unijnych, muszą umieć bądź przygotować, bądź też ocenić, czy ewaluacja przeprowadzona przez zewnętrznych ekspertów została przygotowana i zrealizowana zgodnie z zasadami rzetelności badawczej.