Architektura sakralna dekanatu kępińskiego. Historia i współczesność

Jerzy K. Babiak

Z ogromnym zadowoleniem należy przyjąć ostatnią monografię Jerzego Babiaka nt. Ziemi Kępińskiej. Publikacja objęta została patronatem Towarzystwa Miłośników Ziemi Kępińskiej. Towarzystwo powstało w 1973 r. Jego misją jest pogłębianie wiedzy o regionie oraz przedstawianie dorobku kulturalnego, w tym zwłaszcza rodzimej twórczości artystycznej i społecznej. Wśród zadań TMZK jest także działalność edukacyjno-promocyjna regionu kępińskiego, realizowana poprzez wydawanie publikacji nt. jego historii i walorów kulturowych. Należy podkreślić, że książka w całości jest dziełem autora, który wywodzi się z Ziemi Kępińskiej i mimo że wyjechał z rodzinnego miasta ponad pół wieku temu, nadal utrzymuje z miastem, gdzie spędził młodość, stałe związki.

Arlekin Mahomet albo taradajka latająca. Drama śmieszno-płaczliwo-filozofo-sowizdrzalskie w czterech aktach

Franciszek Zabłocki

Pełen wdzięku utwór polemizujący z wizerunkiem widza teatralnego, znudzonego teatralną i literacką imitacją życia. Jest to dzieło prawie nieznane, ponieważ tekst komedii, utrzymanej w konwencji dellarte, nie trafił nigdy do druku. Tytułowa taradajka to popularna w XVIII wieku bryczka, która w utworze Zabłockiego dodatkowo lata. Dzięki niej bohaterom udaje się uciec przed wierzycielami. Jednak trafiają do bardzo dziwnego miejsca, gdzie wplątują się w intrygę z udziałem rycerza, który stara się o względy królowej oraz jej służącej.

Arms and the Man

George Bernard Shaw

“Arms and the Man” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   Arms and the Man is a humorous play that shows the futility of war and deals comedically with the hypocrisies of human nature. It was published as a part of Plays Pleasant, which also included The Man of Destiny, Candida and You Never Can Tell. Shaw titled the volume Plays Pleasant in order to contrast it with his first book of plays, Plays Unpleasant.  

Art déco

Irma Kozina

Książka w przystępny sposób prezentuje rozpowszechniony w latach 1919−1939 styl art déco. Autorka – historyk sztuki – opisała, jak artdekowski styl objawiał się w malarstwie, grafice, architekturze oraz życiu codziennym. Opisy wzbogacono o liczne fotografie i reprodukcje.

Art déco. Historia. Sztuka. Ludzie

Irma Kozina

Nowy język plastyczny, jakim było art déco, powstał na skutek zmęczenia ograniczeniami i restrykcjami okresu wojennego. Artyści odczuwali potrzebę tworzenia opartego na dekoracyjności oraz bogactwie wzorów i materiałów. Ich twórczość łączyła pewne cechy tradycji z innowacjami inżynieryjnymi ery maszyn. Prezentowany album to bogato ilustrowana  opowieść o świecie lat dwudziestych, trzydziestych i czterdziestych XX wieku. Obecny wówczas styl art déco rozwinął się przede wszystkim w obrębie sztuk wizualnych: w architekturze, rzeźbie, malarstwie, grafice użytkowej i rzemiośle artystycznym.

Artystki i surrealizm. Women Artists and the Surrealist Movement

Whitney Chadwick

Pionierska książka "Artystki i surrealizm" Whitney Chadwick to najbardziej wszechstronne omówienie życia, myśli i dzieł niezwykłych kobiet, które stały się ważną częścią ruchu surrealistycznego. Leonora Carrington, Leonor Fini, Frida Kahlo, Dorothea Tanning i wiele innych artystek to ikony tamtej epoki a zarazem odważne dziewczyny, które nie pozwoliły się zamknąć w roli modelek i muz, lecz podążyły własną ścieżką, by poprzez surrealizm osiągnąć dojrzałość twórczą oraz to, co wówczas nazywano wyzwoleniem ducha. Historie ich życia oraz ich dokonania zostały tutaj przedstawione na tle burzliwych lat dwudziestych, trzydziestych i czterdziestych XX wieku, w cieniu wojny, która skazała surrealizm na wygnanie za ocean do Nowego Jorku i do Meksyku. Whitney Chadwick, autorka Kobiet, sztuki i społeczeństwa, publikacji przyjętej z uznaniem zarówno przez krytyków sztuki, jak i przez czytelników, w trakcie prowadzenia swoich badań rozmawiała i korespondowała z większością bohaterek tej książki. Poza bogactwem ilustracji włączyła do niej również liczne dokumenty, nigdy wcześniej niepublikowane, do tej pory nieznane szerszej publiczności, a nawet ekspertom w dziedzinie surrealizmu. Te przełomowe badania odmieniły krytycznoartystyczne losy surrealistek i stały się podstawą do całkowitej rewizji ich historii. Książka Whitney Chadwick zaś zyskała status klasycznego opracowania poświęconego artystkom surrealizmu. Na tym źródle opierają się dzisiaj osoby, które same sztukę uprawiają, jak i te, które zajmują się jej krytyką i historią. W historii kultury surrealizm bez wątpienia był rewolucją. Dziś, gdy mija sto lat od chwili ogłoszenia słynnego manifestu André Bretona, przyszedł wreszcie czas na to, by również surrealistkom przywrócić należne im miejsce. Te kobiety łączyły w sobie miłość do życia z miłością do sztuki, a ich pasja jest nadal żywa, czego najlepszym dowodem stała się ta książka.

Artystyczne światy Anny Szpakowskiej-Kujawskiej. Zbliżenia

Karolina Tomczak

Artystyczne światy Anny Szpakowskiej-Kujawskiej. Zbliżenia to książka poświęcona najmniej opisanemu zakresowi wszechstronnej twórczości tej ważnej wrocławskiej artystki, m.in. tendencjom malarskim, udziałowi w Sympozjum Wrocław’70, pracom ceramiczno-rzeźbiarskim, twórczości nigeryjskiej (egzotycznym kalabaszom) i sztuce powstałej w Lasówce (malarstwu kolażowemu i przestrzennym Skrzydlakom). Studium w sześciu rozdziałach prezentuje niesprecyzowane dotąd aspekty kreacji Szpakowskiej, co pozwala na wyróżnienie szczególnej specyfiki tej wielomedialnej sztuki. Ujmuje ją w aktualny dyskurs naświetlający jej nadal niewystarczająco określone wartości formalno-tematyczne oraz przynależność do paradygmatu sztuki współczesnej.

Artyści w przestrzeni miejskiej Krakowa i Katowic

Monika Murzyn-Kupisz, Jarosław Działek

Świat wewnątrzmiejskich wyborów przestrzennych artystów jest niezwykle złożony. Najczęściej odbiega od uproszczonych wyobrażeń, które nasuwają popularne klisze bohemy artystycznej, klasy kreatywnej czy dzielnic artystycznych. Rozwijając dotychczasowe dociekania naukowe prowadzone w kraju i za granicą, autorzy książki proponują bardziej całościowe niż dotąd przyjmowane, wielopłaszczyznowe spojrzenie na zachowania przestrzenne tej grupy społeczno-zawodowej w ośrodkach miejskich. Wykorzystując zróżnicowane dane ilościowe i jakościowe, kompleksowo analizują współczesne społeczno-ekonomiczne uwarunkowania oraz implikacje obecności i działalności twórców w dwóch dużych miastach w Polsce – w Krakowie i Katowicach. W opracowaniu poddano weryfikacji oczekiwania dotyczące nakładania się różnorodnych wymiarów obecności artystów (miejsc zamieszkania, produkcji i konsumpcji artystycznej) w określonych częściach miast. Pod uwagę wzięto także zróżnicowane cechy społeczno-demograficzne twórców oraz właściwości przestrzeni miejskiej, które mogą wpływać na ich decyzje przestrzenne, w tym rolę specyficznego, postsocjalistycznego kontekstu funkcjonowania miast polskich. Książka wpisuje się jednocześnie w szersze rozważania poświęcone współczesnym przekształceniom dużych ośrodków miejskich, a w szczególności roli kultury i kreatywności w tych procesach. Uzupełnia również analizy z zakresu ekonomii kultury i socjologii sztuki, zwłaszcza  badania dotyczące sytuacji ekonomicznej artystów oraz tzw. efektów zewnętrznych ich działalności, a tym samym włącza się w szerszą dyskusję nad przestrzennymi, społecznymi i ekonomicznymi uwarunkowaniami działalności artystycznej. Autorzy mają nadzieję, że opracowanie to przyczyni się do lepszego zrozumienia fenomenu obecności artystów w miastach, będzie stanowiło teoretyczną podbudowę kolejnych przedsięwzięć badawczych oraz ułatwi władzom samorządowym tworzenie przemyślanej, całościowej i efektywnej polityki miejskiej w dziedzinie kultury.