Sypiając ze smokiem. Polityka Unii Europejskiej wobec Chin

Tomasz Kamiński

Stosunki europejsko-chińskie nigdy nie były tak bliskie, ale też nigdy nie były tak trudne. Potężniejące z każdym rokiem państwo kusi atrakcyjnymi możliwościami współpracy, stanowiąc jednak coraz większe zagrożenie dla interesów europejskich w świecie. „Chiński smok” jest asertywny, głośno wyraża swoje opinie, a co najgorsze ­ Unia Europejska utraciła nad nim swoją przewagę oraz możliwości skutecznego wpływania na jego zachowanie. Brakuje jej do tego instrumentów, politycznej siły, a przede wszystkim wizji. Dlaczego tak się stało? Jak przeformułować założenia polityki unijnej wobec Chin? Czy w tym trudnym związku z „chińskim smokiem” jesteśmy skazani na porażkę? Książka stanowi obszerną analizę polityki Unii Europejskiej wobec Chin zarówno w wymiarze politycznym, jak i gospodarczym. W ośmiu tematycznych szkicach zaprezentowano najważniejsze zagadnienia niezbędne do zrozumienia relacji europejsko-chińskich.  

Syria. Porażka strategii Zachodu

Frederic Pichon

Jakkolwiek sprawy się potoczą, w Syrii nic już nie będzie jak dawniej. Przemoc będzie wygasała latami − zbyt wiele broni znalazło się w tym kraju, zbyt wielu ludzi za nią chwyciło. Zachodzi ryzyko, że cały region − Turcja w szczególności, lecz także bliska przecież Europa, jeszcze długo będą borykały się z konsekwencjami konfliktu. Po zniesieniu stanu wyjątkowego w 2011 roku i po zakończeniu epoki jednej partii w 2012, mało co pozostało – jak się wydaje – z planów ideologa partii Baas Michela Aflaka. Tak naprawdę już teraz widać, że w sytuacji tlącego się konfliktu Syria rozpada się na wyraźnie zarysowane strefy, czasem wyłonione na bazie etnicznej. Ale czy da się rządzić Syrią w formule lokalnych autonomii? W rzeczywistości baasizm to już przeszłość. Syrią jutra będą rządzili ci, którzy utrzymali siłę zbrojną, spychając na margines cywilów i pokojowych opozycjonistów. Zachód nie miał politycznej wizji syryjskiego konfliktu i w konsekwencji nie wywarł wpływu na wydarzenia. Tym trudniej przewidzieć, jaka będzie przyszłość tego kraju. Jedno jest pewne − trzeba będzie ułożyć sobie życie z nową Syrią.

System partyjny Królestwa Rumunii. Uwarunkowania i funkcjonowanie

Andrzej Dubicki

 Rozwój polityczny ziem rumuńskich uzależniony był na początku XIX w. od rozwoju wypadków w Imperium Osmańskim, co w kategoriach politycznych wymuszało recepcję wzorca orientalnego. Dopiero decyzje pokoju w Adrianopolu w 1829 r. otworzyły moż-liwość budowy nowoczesnego społeczeństwa w księstwach rumuńskich. Proces ten był długotrwały, a orientalne wzorce pozostawały przez długi czas istotnym elementem składowym stosunków społecznych i politycznych. Casus Rumunii jako państwa, w którym funkcjonował specyficzny system partyjny, stanowił motyw do podjęcia badań nad tym tematem. Należy podkreślić, iż niniejsza monografia w porównaniu z innymi pracami, poświęconymi systemowi partyjnemu Rumunii, po raz pierwszy obejmuje tak szerokie spektrum czasowe. Zawiera analizę funkcjonowania systemu partyjnego Rumunii w okresie monarchii, czyli w latach 1866–1947. Autor przedstawił uwarunkowania i ewolucję omawianego systemu na podstawie literatury przedmiotu oraz własnych badań z wykorzystaniem kwerend archiwalnych.

System rządów w Republice Chorwacji

Konrad Składowski

Praca dotyczy państwa nieopisywanego do tej pory w polskiej literaturze konstytucyj-nej, zawiera: analizę rodzaju modelu systemu rządów, który obowiązywał w Chorwacji od chwili odbudowy niepodległego państwa po dzień dzisiejszy; przedstawia jego ewolucję oraz opis relacji między normami konstytucyjnymi a praktyką sprawowania władzy i stosowania norm konstytucyjnych. Autor na podstawie analiz wyciąga ciekawe wnioski. Książka podejmuje problematykę obowiązującego systemu rządów rozumianego jako zespół wzajemnych stosunków i zależności zachodzących między organami władzy ustawodawczej i wykonawczej (a także relacje wewnątrz egzekutywy), czyli występujące między parlamentem, głową państwa i Rządem.

Systemy medialne w dobie cyfryzacji. Kierunki i skala przemian

red. Zbigniew Oniszczuk

Cyfryzację zauważamy przede wszystkim w skali mikro. Niemal każdy z nas korzysta już z telewizji cyfrowej, wiemy o zaletach tabletu czy nowoczesnej komórki, często szukamy potrzebnych informacji lub opinii w internetowej sieci. Nie dostrzegamy jednak zazwyczaj przeobrażeń w skali makro, w skali państw czy nawet całego globu. Niniejsza praca zbiorowa obrazuje systemowe skutki procesu cyfryzacji w funkcjonowaniu mediów masowych w różnych krajach. Zawarte w niej fakty, dane statystyczne, uwagi czy refleksje kierowane są zarówno do naukowców rozpatrujących różne aspekty komunikowania masowego, jak i studentów różnych kierunków związanych z dziennikarstwem i komunikacją społeczną. Metodologicznym spoiwem prowadzonych w tej pracy rozważań jest podejście systemowe, pozwalające na uchwycenie różnych zależności i prawidłowości występujących w analizowanych fragmentach różnych narodowych systemów medialnych. Współcześnie trudno bowiem o całościowe i kompleksowe spojrzenie na poszczególne systemy medialne, jako że dokonujące się przeobrażenia komunikowania masowego pociągają za sobą ogrom spraw i problemów, wymagających szerokiej perspektywy badawczej o interdyscyplinarnym charakterze. Jednakże próba systemowego ujęcia podjętej problematyki daje szansę wskazania zarówno czynników sprawczych, jak i konsekwencji procesu cyfryzacji zmieniającego współczesne media masowe. Recenzja książki ukazała się na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 3 (208) marzec 2016.

Systemy polityczne wybranych państw Bliskiego Wschodu

Czajkowska Katarzyna, Diawoł-Sitko Anna

Ambicją autorek niniejszej publikacji było stworzyć podręcznik, który w kompleksowy i przystępny sposób przybliża tematykę ustrojów politycznych państw regionu Bliskiego Wschodu. Chociaż Bliski Wschód coraz częściej staje się tematem debaty naukowej i publicystycznej, jego problemy są na tyle złożone, że pozostaje jeszcze wiele miejsca na pogłębioną analizę. Ostatnimi czasy szczególne zainteresowanie budzą przemiany ustrojowe w państwach bliskowschodnich. Padają pytania o przyszłość reżimów autorytarnych, wyrażane są obawy związane z islamizacją życia politycznego. W książce omówiono systemy polityczne wybranych państw regionu, z uwzględnieniem nurtujących je problemów gospodarczych i społecznych. Zastosowano szeroką definicję Bliskiego Wschodu, jako obszaru rozciągającego się wzdłuż południowych i południowo-wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego, od Maroka przez Półwysep Arabski, po Iran. Książka może być nie tylko wartościową pozycją dydaktyczną służącą wykładowcom i studentom, lecz także informatorem wykorzystywanym przez polityków, dziennikarzy i pasjonatów. Została pomyślana jako naukowe uzupełnienie debaty medialnej na temat współczesnych państw Bliskiego Wschodu, przyczynek do lepszego zrozumienia ich podstawowych zasad i instytucji.

Szaleńcy u władzy

Sutter Pascal

Pascal de Sutter jest profesorem psychologii, wykładowcą na uniwersytecie w Leuven, a także ekspertem w zakresie psychologii politycznej. Szaleńcy u władzy to w fascynujący sposób napisana książka, przedstawiająca i omawiająca cechy osobowości, jakimi muszą dysponować ci, którzy chcą osiągnąć sukces w polityce. Autor korzysta tu także z doświadczenia i badań tzw. profilerów politycznych, psychologów opisujących osobowość osób publicznych na podstawie ich wystąpień i tekstów dostępnych w prasie. W książce pojawiają się wykresy obrazowo pokazujące cechy znanych polityków, takich jak Nicolas Sarkozy i Segolene Royal, omówione są także osobowości dyktatorów, Adolfa Hitlera, Józefa Stalina i Saddama Husajna. Czy sfera polityczna jest maszynką do niszczenia zdrowia psychicznego tych, którzy się przez nią przewijają? Czy rywalizacja i permanentne niebezpieczeństwo nie prowadzi do paranoi? Czy zakładanie masek i odgrywanie ról przez aktorów politycznej sceny nie sprzyja pojawianiu się pewnych form schizofrenii? Kto wytrzyma liczne mankamenty władzy: przepracowanie, chroniczną nieprzewidywalność, brak snu, zdrady, presję medialną? pyta Pascal de Sutter. Wniosek, jaki płynie z tych badań jest w gruncie rzeczy przygnębiający. Skuteczne w polityce są osoby obdarzone cechami, których zazwyczaj nie lubimy.

Szanse edukacyjne dzieci i młodzieży z obszarów wielkomiejskiej biedy w Siemianowicach Śląskich. Raport z badań

Natalia Stępień-Lampa

W pracy podjęto problematykę szans edukacyjnych dzieci i młodzieży zamieszkujących obszary wielkomiejskiej biedy w Siemianowicach Śląskich. Problemy społeczne występujące w Siemianowicach Śląskich stanowią dla autorki egzemplifikację problemów miast Górnego Śląska. W okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, wraz z inwestycjami w przemysł ciężki i rozwojem górnictwa węgla kamiennego oraz hutnictwa, miasta te przeżywały dynamiczny rozwój. Jednakże transformacja systemowa i restrukturyzacja przemysłu skutkowały recesją i przyczyniły się do wystąpienia negatywnych zjawisk społecznych. W Siemianowicach Śląskich na przełomie XX i XXI wieku zlikwidowano dwa największe zakłady pracy, co skutkowało niemalże 30% bezrobociem. Wśród problemów społecznych, z którymi zmagało i wciąż zmaga się miasto poza bezrobociem wskazać należy również ubóstwo i jego przestrzenną koncentrację. W Siemianowicach Śląskich autorka wyodrębniła cztery obszary wielkomiejskiej biedy — w miejscach tych znaczny udział mieszkańców stanowią beneficjenci zasiłków okresowych z pomocy społecznej. W pracy dokonano charakterystyki szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, które mieszkają i wychowują się spauperyzowanym środowisku lokalnym, jakie stanowią wyodrębnione obszary. W tym celu przeprowadzone zostały badania o charakterze teoretycznym, jak i praktycznym. Posłużono się m.in. analizą dokumentów urzędowych; wywiadem kwestionariuszowym przeprowadzonym wśród mieszkańców obszarów wielkomiejskiej biedy, którzy wychowują dzieci do 18 roku życia; wywiadem częściowo skategoryzowanym, w którym udział wzięli przedstawiciele publicznych instytucji lokalnej polityki społecznej; ankietą rozdawaną o charakterze eksperckim, której grono respondentów stanowili dyrektorzy szkół posiadających w swoich rejonach ulice wchodzące w skład obszarów wielkomiejskiej biedy; ankietą audytoryjną zrealizowaną wśród uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityki społecznej, w tym w szczególności problematyką szans edukacyjnych, a także do przedstawicieli władz samorządowych oraz instytucji lokalnej polityki społecznej w Siemianowicach Śląskich.