Tylko sprawiedliwość

Bryan Stevenson

"Tylko sprawiedliwość" Bryana Stevensona to wzięte z życia i z praktyki prawniczej Autora historie, które pokazują jak bezwzględny może być wymiar sprawiedliwości i - co gorsze - jak niesprawiedliwi potrafimy być my sami w naszych osądach. To opowieść napisana w Ameryce o Ameryce, ale jej przesłanie wydaje się uniwersalne. Podczas  lektury być może także polski czytelnik zada sobie fundamentalne pytanie: czy jesteśmy tylko najgorszym uczynkiem, jaki zdarzyło się nam popełnić? Czy przestępca jest tylko przestępstwem, którego się dopuścił? W opartym na książce Bryana Stevensona filmie w rolę nieustępliwego prawnika wcielił się Michael B. Jordan, a pierwszego uratowanego z celi śmierci skazańca zagrała inna gwiazda światowego kina - Jamie Foxx.

Urzędnicy miasta Będzina od XIV do XXI wieku

Karol Nabiałek

Przedmiotem opracowania są urzędnicy miasta Będzina od czasów najdawniejszych (tj. od XIV w.) do czasów współczesnych. Główną część stanowi zestawienie list osób pełniących funkcje urzędowe w instytucjach samorządu miejskiego. W pracy zamieszczono biogramy wybranych osób pełniących urzędy miejskie w okresie od średniowiecza do wybuchu II wojny światowej. Wybór nie jest uznaniowy, lecz zdeterminowany zachowanymi źródłami i możliwościami wykorzystania ich dla nakreślenia życiorysu. W dwóch rozdziałach początkowych przedstawiono zarys dziejów Będzina oraz historię jego ustroju i samorządu miejskiego od powstania miasta aż do czasów współczesnych.

Wasza kartka wyborcza jest silniejsza niż karabin, niż armata... Z dziejów kultury politycznej na ziemiach polskich pod zaborami

Paweł Samuś

Twórcami najbardziej rozpowszechnionego w nauce pojęcia kultury politycznej są wybitni politolodzy amerykańscy Gabriel A. Almond, G. Bingham Powell, Sidney Verba. Według definicji przez nich wprowadzonej, kultura polityczna to całość indywidualnych postaw i orientacji wobec polityki osób uczestniczących w określonym systemie politycznym. Autorzy tak rozumianego pojęcia kultury politycznej wyróżniają jej trzy aspekty czy też składniki: a) orientację (postawę) poznawczą (wiedza i poglądy dotyczące idei, instytucji i zjawisk politycznych); b) zaangażowanie emocjonalne (poczucie związków, zaangażowania lub wyobcowania); c) ocenianie (opinie i kryteria oceny całości systemu politycznego, zjawisk politycznych). Procesy liberalizacji i demokratyzacji systemów politycznych zachodzące na świecie od lat dwudziestych XIX w. objęły również w drugiej połowie tego stulecia ziemie polskie. W epoce zaborów została zapoczątkowana demokratyzacja kultury politycznej społeczeństwa polskiego, w tym także robotników. Przełomowe znaczenie w tym procesie miały lata rewolucji 1905–1907, które w literaturze przedmiotu zostały nazwane „kolebką współczesnej kultury politycznej naszego społeczeństwa”. Symptomy coraz szybciej postępującej demokratyzacji były także widoczne w życiu politycznym pozostałych zaborów. Pod wpływem fal rewolucyjnych napływających zza kordonu nastąpiło przyspieszenie i wzmożenie procesów demokratyzacji ustroju państwowego Austro-Węgier i społeczeństwa autonomicznej Galicji.

Wincentego Skrzetuskiego "Prawo polityczne narodu polskiego"

Wojciech Organiściak

Polski pijar Wincenty Skrzetuski, żyjący w latach 1745-1791, był uznanym historykiem, prawnikiem, pisarzem politycznym, nauczycielem oraz tłumaczem doby stanisławowskiej. Do jego ważniejszych dzieł należy zaliczyć "Mowy o głowniejszych materiach politycznych" oraz historie Szwecji i starożytnej Grecji. W swoich pracach Skrzetuski niejednokrotnie nawiązywał do zagadnień moralno-etycznych, stawiając sobie za cel wychowanie dobrego obywatela łączącego w sobie światopogląd chrześcijański, idee humanitarne, oświeceniowe, nowożytne koncepcje prawnonaturale i etykę opartą na podstawach racjonalnych. Skrzetuski pozostawał pod silnym wpływem republikańskiej ideologii Mably’ego i Rousseau oraz innych myślicieli oświeceniowych z Monteskiuszem i Beccarią na czele. Najważniejszym dziełem Skrzetuskiego, wydanym w latach 1782-1784, było "Prawo polityczne narodu polskiego". Pijar spopularyzował w nim obraz ustroju i prawa Rzeczypospolitej obowiązujący przed Sejmem Czteroletnim, propagując konieczność dalszych reform politycznych, społecznych i ekonomicznych w państwie szlacheckim. Swoją pracę Skrzetuski oparł częściowo na erudycyjnym dziele Gotfryda Lengnicha "Ius publicum Regni Poloniae", które uzupełnił o nowe rozwiązania ustrojowe wprowadzone w Rzeczypospolitej po 1764 roku. Dokonana w przedmiotowej rozprawie analiza "Prawa politycznego narodu polskiego" pozwala na stwierdzenie, że było to solidne kompendium wiedzy o ustroju Rzeczypospolitej szlacheckiej, mające miejscami cechy traktatu politycznego. W swym stosowanym w szkołach podległych Komisji Edukacji Narodowej podręczniku Skrzetuski zaprezentował szerokie spektrum zagadnień odnoszących się zarówno do ustroju politycznego, społecznego oraz gospodarczego, jak i ustroju sądów.  Podobnie jak dla Monteskiusza, dla polskiego pijara prawo polityczne było tą gałęzią prawa, która regulowała system rządów. Według Skrzetuskiego, na prawo polityczne składały się: sposób sprawowania władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, obrady publiczne oraz prawa i obowiązki wszystkich stanów, funkcjonowanie różnych organów i urzędów, religia, skarb, wojsko, handel, ludność, a także traktaty i umowy z obcymi państwami. Przeprowadzona w rozprawie analiza "Prawa politycznego narodu polskiego" pozwala na stwierdzenie, że pijar prezentował własne oceny i postulaty reform, które niejednokrotnie były kontynuacją głosów i myśli poprzedzających go pisarzy politycznych na czele ze Stanisławem Konarskim. Analiza poglądów Skrzetuskiego pozwala przyznać mu poczesne miejsce wśród polskich pisarzy politycznych doby stanisławowskiej, szczególnie tych tworzących przed Sejmem Wielkim ‒ propagatorów, a nawet projektodawców niektórych reform.

Własność prefabrykancka w Łodzi w latach 1820-1866

Dorota Wiśniewska

W monografii poddano analizie zjawiska prawne występujące w rozpoczynającej swą karierę miejską, ale jeszcze feudalnej Łodzi oraz umożliwiające rozwój własności i społeczeństwa kapitalistycznego. Autorka zaprezentowała zarówno instytucje prawne tworzone przez struktury władzy w Królestwie Polskim, jak i te, które były wynikiem praktyki obrotu gospodarczego, prowadzącego do powstania i intensywnego rozwoju wczesnokapitalistycznego miasta przemysłowego w latach 1820-1866. Dzięki specyficznym stosunkom własnościowym w początkowo mniejszym od sąsiedniego Zgierza mieście kształtował się przemysł, wciąż osiedlali się przede wszystkim drobni wytwórcy, uruchamiano niewielkie warsztaty, otwierając w ten sposób drogę wielkim fabrykantom, zatrudniającym w swoich ogromnych fabrykach tysiące pracowników. Swoistym instrumentem tej przebudowy była rozwijająca się głównie na obszarze łódzkiego Starego Miasta własność podzielona, cechująca się silnymi pozostałościami feudalnymi. Ponadto na terenie łódzkich osad fabrycznych był kreowany nowy typ własności - własność prefabrykancka, mająca również charakter własności podzielonej, ale już z licznymi elementami wywodzącymi się z nowych stosunków gospodarczych.

Wojna o młodych. Kościół i komuniści w walce o religię w szkołach średnich 1945-1961

Mateusz Rutkowski

Czy religia powinna być nauczana w szkołach? Ta kwestia pojawia się w dyskusji publicznej w Polsce od dziesięcioleci i jest żywo komentowana także i dziś. Jednak w okresie PRL pomiędzy władzą komunistyczną a Kościołem katolickim doszło do sporu, za którym stało o wiele więcej niż tylko rozmowy na temat kształtu edukacji szkolnej. Rozgrywał się konflikt o to, jakich wartości i przekonań powinna być uczona młodzież. Walka o rząd dusz. Prawdziwa wojna o młodych! Dlaczego religia w szkole tak bardzo przeszkadzała władzy? Jak starano się zniechęcać uczniów do jej nauki i praktykowania? Co komuniści chcieli zaproponować młodzieży zamiast katechezy? To tylko kilka z pytań, na które odpowiedź poznasz kupując tego e-booka. Dowiedz się jakie represje spotykały katechetów. Przeczytaj jak na zabiegi komunistycznych władz reagował Kościół katolicki. Sięgnij po e-booka "Wojna o młodych. Kościół i komuniści w walce o religię w szkołach średnich 1945-1961"! Mateusz Rutkowski - absolwent historii na Uniwersytecie Łódzkim, nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie starający się przekonać młodzież, że dzięki znajomości przeszłości łatwiej zrozumieć i wpływać na pogmatwaną teraźniejszość. Interesuje się dziejami powojennej Polski, biografiami postaci tego okresu oraz historią dydaktyki.

Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia o doktrynach polityczno-prawnych. Od Cato\'s Letters do klasyków anarchizmu

Olgierd Górecki

Trzytomowa monografia stanowi kompleksowe opracowanie kategorii wolności, jaką posługiwali się w doktrynach polityczno-prawnych przedstawiciele zachodniego kręgu cywilizacyjnego od czasów starożytnych aż do współczesności. Tom drugi zawiera analizy myśli epoki Oświecenia do końca XIX wieku. Przedstawiono w nim koncepcje Thomasa Gordona i Johna Trencharda (Cato’s Letters), Dawida Hume’a, Jana Jakuba Rousseau, Adama Smitha, interpretację różnorodnych aspektów wolności w założeniach „Ojców Konstytucji” USA oraz poglądy twórców konserwatyzmu – Edmunda Burke’a i Josepha de Maistre’a. Wnikliwej analizie poddano filozofię niemiecką Immanuela Kanta, Georga Wilhelma Hegla i najwybitniejszych przedstawicieli romantyzmu. Ponadto zamieszczono tu opracowania szeroko postrzeganej myśli: liberalizmu (Benjamin Constant, Alexis de Tocqueville, John Stuart Mill, Herbert Spencer, Lord Acton), socjalizmu (socjalizm utopijny, Karol Marks, Fryderyk Engels), konserwatyzmu (Juan Donoso Cortés) i anarchizmu (Lysander Spooner, Max Stirner, Piotr Kropotkin, Mlchaił Bakunin). W publikacji ukazano też ewolucję koncepcji wolności w polskiej myśli politycznej na przełomie XVIII I XIX wieku. Przegląd zaprezentowanych stanowisk pozwala dostrzec skalę rozbieżności w postrzeganiu pojęcia wolności nie tylko w różnych epokach, lecz także pomiędzy reprezentantami głównych doktryn politycznych. Bogactwo przywołanych koncepcji wskazuje jednoznacznie na interdyscyplinarną specyfikę badania kategorii wolności. Ukazanie spektrum ich różnorodności przez pryzmat analizy naukowej wydaje się więc niezbędnym fundamentem umożliwiającym kompleksowe i wielopoziomowe zrozumienie idei wolności.

Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia w doktrynach polityczno-prawnych. Od Starożytności do Monteskiusza

Olgierd Górecki

Trzytomowa monografia stanowi kompleksowe opracowanie kategorii wolności, jaką posługiwali się w doktrynach polityczno-prawnych przedstawiciele zachodniego kręgu cywilizacyjnego od czasów antycznych aż do współczesności. W prezentowanej publikacji omówiono koncepcje myślicieli starożytnych (Platona, Arystotelesa, stoików, Cycerona, św. Augustyna), założenia chrześcijańskich filozofów średniowiecza (św. Tomasza, Wiliama z Ockham), a także najwybitniejsze teorie renesansu (Machiavellego, utopii renesansowych, reformacji, szkoły z Salamanki). Ukazano też polską renesansową myśl polityczną – przynoszącą odrodzenie antycznej tradycji, wyrażającą się zarówno w traktatach z zakresu dyskursu republikańskiego XVI wieku, jak i w rozwiniętej formie u Andrzeja Maksymiliana Fredry. Ponadto w monografii znajdują się interpretacje założeń Tomasza Hobbesa, Algernona Sidneya, Johna Locke’a oraz studium myśli Monteskiusza z omówieniem teorii podziału władzy, a w szczególności trójpodziału władzy z perspektywy konstytucjonalizmu. Przegląd zaprezentowanych stanowisk pozwala dostrzec skalę rozbieżności w postrzeganiu pojęcia wolności nie tylko w różnych epokach, lecz także pomiędzy reprezentantami głównych doktryn politycznych. Bogactwo przywołanych koncepcji wskazuje jednoznacznie na interdyscyplinarną specyfikę badania kategorii wolności. Ukazanie spektrum ich różnorodności przez pryzmat analizy naukowej wydaje się więc niezbędnym fundamentem umożliwiającym kompleksowe i wielopoziomowe zrozumienie idei wolności.