Prawo rzymskie w orzecznictwie Izby Lordów w latach 1876-2009

Łukasz Jan Korporowicz

Obok prawa angielskiego, na Wyspach Brytyjskich powstał inny system prawny – Scots law, którego rozwój aż do XVIII w. pod wieloma względami był niezależny od rozwoju prawa angielskiego. Na prawo szkockie (od XV w.) bardzo silnie oddziaływała kontynentalna tradycja prawa, przede wszystkim tradycja prawa rzymsko-holenderskiego. Dzięki prawnikom prawo szkockie poddane zostało procesowi romanizacji. Szkockich prawników wykorzystujących wzorzec justyniańskich Instytucji zaczęto nazywać instytucjonalistami. Samodzielny byt prawa szkockiego został częściowo zaburzony po zawarciu między Anglią i Szkocją unii realnej. Obecność prawa rzymskiego w Wielkiej Brytanii i jego wpływ na tamtejsze systemy prawne od dawna budzi zainteresowanie naukowców. Zważywszy na fakt, że rozwój prawa angielskiego w znacznym stopniu uzależniony jest od doktryny precedensu, wszelkie próby badania zjawiska recepcji bądź wpływu obcych rozwiązań prawnych dokonywane muszą być przez pryzmat orzecznictwa angielskich sądów. Zgodnie z tym założeniem w oddawanej do rąk czytelników książce określono zakres wykorzystania prawa rzymskiego w orzecznictwie Izby Lordów w latach 1876–2009. Analiza orzeczeń ma za zadanie pomóc w udzieleniu odpowiedzi na następujące pytania: kto przywoływał ius Romanum najczęściej, jakie źródła prawa zostały w tym celu wykorzystane oraz prace których autorów były najchętniej cytowane, i wreszcie, czy dokonanie stosownych odwołań wpływało na ostateczny kształt ferowanych w sprawach wyroków? 

Prawo w diagramach. Proces administracyjny i sądowoadministracyjny

Angelika Drelichowska i Paweł Razowski (część I) Anna Gronkiewicz i Agnieszka Ziółkowska (część II

Prawo w diagramach to innowacyjna seria charakteryzująca się przejrzystą formą i zwięzłym przedstawieniem wszystkich potrzebnych informacji. Doświadczony zespół autorów i zastosowana formuła sprawią, że przygotowania do egzaminu będą szybsze i skuteczniejsze, i to nie tylko dla osób o pamięci wzrokowej. Aktualny stan prawny i liczne odwołania do konkretnych wyroków i postanowień sprawiają, że w oparciu o książkę można dowolnie pogłębiać swoją wiedzę. Na końcu rozdziałów zamieszczono także wykaz literatury przedmiotowej.

Prawo w diagramach. Proces Karny

Bogusław Gąszcz, Piotr Karlik, Krzysztof Nowicki, Michał Rusinek, ...

Prawo w diagramach to innowacyjna seria charakteryzująca się przejrzystą formą i zwięzłym przedstawieniem wszystkich potrzebnych informacji. Doświadczony zespół autorów i zastosowana formuła sprawią, że przygotowania do egzaminu będą szybsze i skuteczniejsze, i to nie tylko dla osób o pamięci wzrokowej. Aktualny stan prawny i liczne odwołania do konkretnych wyroków i postanowień sprawiają, że w oparciu o książkę można dowolnie pogłębiać swoją wiedzę. Na końcu rozdziałów zamieszczono także wykaz literatury przedmiotowej.

Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy

Agnieszka Liszewska, Jan Kulesza

W maju 2020 roku Profesor Witold Kulesza obchodził 70. rocznicę urodzin. Z tej okazji postanowiliśmy skierować zaproszenie do wybitnych przedstawicieli najważniejszych ośrodków naukowych w Polsce i za granicą, by wspólnie uhonorować Jubilata. Efektem naszej współpracy jest prezentowana księga jubileuszowa, zawierająca pięćdziesiąt artykułów o szerokiej tematyce. Zostały one pogrupowane w obrębie czterech rozdziałów – O sprawiedliwości, O prawie karnym w ogólności, O prawie karnym w szczególności, O kryminologii i polityce kryminalnej – by nawiązać do najistotniejszych wątków dorobku naukowego Jubilata. Wśród nich znajdują się prace z pogranicza prawa karnego oraz filozofii państwa i prawa, a także dotyczące poszczególnych typów przestępstw. Autorzy artykułów zarówno sięgają wstecz, jak i odnoszą się do współcześnie wprowadzonych rozwiązań z zakresu prawa penalnego. Pro dignitate legis et maiestate iustitiae, żywiąc głęboki szacunek wysokie uznanie dla Profesora Witolda Kuleszy, składamy tę księgę Jubilatowi w hołdzie i darze. Redaktorzy naukowi

Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego

Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień

Obszerny tom poświęcony problemom, wyzwaniom, perspektywom i zagrożeniom polskiego i europejskiego prawa pracy. W tekstach znanych polskich i zagranicznych autorów Czytelnik znajdzie inspirujące przemyślenia dotyczące: wpływu rewolucji technicznej, technologicznej i informacyjnej, globalizacji, przemian gospodarczych, rozwoju regulacji korporacyjnych na prawo pracy i stosunki pracy; znaczenia i kierunków rozwoju międzynarodowego i europejskiego prawa pracy; tendencji do objęcia ochroną charakterystyczną dla prawa pracy wykonawców pracy niebędących pracownikami; jednolitej umowy o pracę, flexicurity i innych nowych koncepcji; problemów prawnych, jakie rodzi zatrudnianie pracowników mówiących różnymi językami, a także obaw związanych z przyszłą rolą prawa pracy i przekonania, że jego podstawą pozostaną ochrona pracowników i rokowania zbiorowe. Prezentowana książka powstała dla uczczenia pięćdziesiątej rocznicy podjęcia pracy naukowej przez prof. zw. dr. hab. Michała Seweryńskiego, doktora honoris causa Uniwersytetu Jean Moulin III w Lyonie, wybitnego uczonego, nauczyciela i wychowawcy wielu pokoleń prawników, senatora RP, Honorowego Prezydenta Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, który pełnił liczne ważne funkcje publiczne, w tym ministra Rządu RP, rektora Uniwersytetu Łódzkiego, przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy oraz przewodniczącego Krajowej Rady Katolików Świeckich i członka Papieskiej Rady ds. Świeckich.  

Reformy prawa karnego. W stronę spójności i skuteczności

Jarosław Utrat-Milecki, redakcja naukowa

Redakcja naukowa Jarosław Utrat-Milecki Studia „Kultur Penalnych” otwiera tom zawierający cykl artykułów z zakresu prawa karnego, penologii i kryminologii, które bezpośrednio odnoszą się do wybranych zagadnień związanych z reformami prawa karnego w Polsce na tle tendencji europejskich i światowych. Przedstawione artykuły dotyczą przede wszystkim reform prawa karnego materialnego i prawa karnego wykonawczego oraz odpowiednio postępowania w sprawach nieletnich. Zagadnienia te będą rozwijane w kolejnych trzech tomach poświęconych kulturowym uwarunkowaniom polityki kryminalnej, historyczno-kulturowym i politycznym uwarunkowaniom funkcji sprawiedliwościowej prawa karnego oraz kryminalizacji. W dalszych tomach uwzględniona będzie ponadto kwestia rozwoju studiów kryminalistycznych, a także ewolucji doktryny procesu karnego. Badania przedstawione w tomie czwartym nawiązują do polskiej tradycji studiów socjologicznych wymiaru sprawiedliwości karnej. Studia te w zamierzeniu miałyby stanowić wkład do dalszej racjonalizacji polskiej polityki kryminalnej w zgodzie z najlepszymi tendencjami europejskimi i światowymi, które zobowiązani jesteśmy w świecie nauki analizować krytycznie, a nadto - jako podmiot, a nie przedmiot polityki europejskiej i światowej - współkształtować. Jarosław UTRAT-MILECKI - profesor Uniwersytetu Warszawskiego, pracuje od 1989 r. w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW. Stworzył tam Zakład Prawnych i Społecznych Badań Integralnokulturowych oraz w jego ramach Europejski Ośrodek Studiów Penologicznych im. Prof. G. Rejman.

Rekonstrukcja kategorii bliskości w polskim systemie prawnym

Marlena Drapalska-Grochowicz

Jak pisał Martin Heidegger, "w jestestwie tkwi istotowa skłonność ku bliskości". Wyjaśnienie, co oznacza owa skłonność, nie należy jednak do łatwych zadań. Rekonstrukcja kategorii bliskości w polskim systemie prawnym stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o znaczenie bliskości w prawie z wykorzystaniem psychologicznego oglądu tego zjawiska. Choć intuicyjnie mogłoby się wydawać, że prawo i bliskość mają niewiele wspólnego, niniejsza monografia ukazuje złożone relacje, jakie między nimi zachodzą. Na nieoczywisty charakter owych relacji wpływa fakt, że na gruncie prawa przyjmuje się różne rozumienia bliskości. W zależności od tego zaś prawo może być istotnym instrumentem wspierania albo obniżania poziomu realizacji potrzeb w bliskich relacjach.

"Rodzina suwerenna - Kościół domowy". W nurcie współczesnej myśli prawnej Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce

Andrzej Pastwa, Wojciech Góralski

Oddawana do rąk Czytelnika książka pomyślana jest jako pomoc mająca służyć pogłębieniu znajomości rodziny jako instytucji, której pomyślność niesie z sobą „szczęście osoby i społeczności ludzkiej oraz chrześcijańskiej”, jak to wyraził Sobór Watykański II. Publikacja ta, ukazująca rodzinę jako byt suwerenny i Kościół domowy, sytuująca się w nurcie współczesnej myśli prawnej Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce, zawiera sześć rozdziałów poświęconych fundamentalnym problemom i kwestiom dotyczącym różnych aspektów owej podstawowej komórki życia społecznego, wyrastającej na gruncie małżeństwa, które Jezus Chrystus podniósł do godności sakramentalnej. Badania, skoncentrowane wokół wzorcowej idei Kościoła domowego – i zarazem uwzględniające prawdę o instytucji rodziny jako „związku naturalnym, pierwotnym w sto­sunku do państwa czy jakiejkolwiek innej wspólno­ty” (Karta praw rodziny) – w pełni potwierdzają hipotezę o paradygmatycznej roli wymienionej idei w poszukiwaniu dróg i środków skutecznej hic et nunc ochrony/promocji rodziny i jej niezbywalnych praw. Do takich wniosków upoważnia zawarta w książce próba odpowiedzi na pytanie, jakie faktory rzeczywistości pastoralnej w Polsce pozwalają patrzeć na przyszłość rodziny z nadzieją i jak – korzystając z „narzędzia”, jakim jest synodalna duszpastersko-prawna odpowiedzialność za podstawową komórkę Kościoła i społeczeństwa – wzmacniać dostrzegane pozytywne trendy. Autorzy wyrażają nadzieję, że praca ta pomoże – w jakiejś mierze – w pogłębionym spojrzeniu na instytucję rodziny oraz jej misję w Kościele i w świecie, a także zachęci do podejmowania działań zmierzających do jej ochrony przed współczesnymi zagrożeniami.

Rzecz o kondycji i ustroju Europy. W przekładzie Andrzeja Macieja Kaniowskiego

Jürgen Habermas

Autor należy do najwybitniejszych współczesnych filozofów piszących o Unii Europejskiej i jej przyszłości. Jako jeden z niewielu, nie zamyka procesu integracji w kategoriach państw narodowych, lecz szuka alternatywnych i wielopoziomowych źródeł legitymizacji transnarodowego procesu podejmowania decyzji, przypisując szczególną wartość europejskim normom konstytucyjnym i prawnym, również jako tym siłom, które pozwalają stawić czoła globalizacji. Kryzys gospodarczy, prowadząc do coraz większego transferu kompetencji na poziom unijny, zwłaszcza w strefie euro, unaocznił nowe wyzwania, którym Unia winna sprostać, aby być w pełni demokratyczna. Dlatego też Habermas szuka odpowiedzi na kluczowe pytania, często pomijane w dyskursie publicznym zdominowanym przez kwestie gospodarcze. Zasadniczym rysem myśli J. Habermasa jest jednoczesne uprawianie filozofii, socjologii i konstytucjonalizmu, co sprawia, że rozważania z zakresu konstytucjonalizmu europejskiego wykraczają poza klasyczny dyskurs dogmatyczny, zyskując na wszechstronności. Oryginalność myśli konstytucyjnej Habermasa polega na skonstruowaniu proceduralnego/komunikacyjnego modelu demokracji i konstytucji, które są projektem otwartym na pewne zmiany i udoskonalenia. To podejście, usytuowane między modelem liberalnym i republikańskim, stanowi najbardziej użyteczne narzędzie badania podstaw, struktury i funkcji konstytucjonalizmu europejskiego.  

Siła mediacji w konfliktach o dziecko

Robert Grzelakowski

Niniejsza publikacja ma na celu szerokie upublicznienie skali i znaczenia problemu konfliktu rodziców o dziecko dla jednostki i rodziny a w konsekwencji dla społeczeństwa oraz podjęcie próby nakłonienia skonfliktowanych rodziców do łagodzenia konfliktów o dziecko przy pomocy mediacji, zamiast ich sądowej eskalacji. Autor publikacji starał się wczuć w rolę dziecka zaangażowanego w konflikty pomiędzy rodzicami i dołożył starań, aby dochować proporcji w przedstawianiu rzeczywistych przyczyn konfliktów rodziców o dzieci. Skutkiem konfliktu rodziców o dzieci jest coraz więcej dzieci „bez” ojców. Dlatego autor postawił sobie także za cel zbadanie, jakim wyzwaniem dla mediacji rodzinnych jest ograniczenie liczby dzieci „bez” ojców, którym odebrano dzieci wbrew ich woli. Zalety mediacji rodzinnych są szczególnie istotne na tle postępowania sądowego ponieważ procedury sądowe nie przewidują środków i metod rozładowywania konfliktów i napięć w rodzinie. Potwierdzają to badania naukowe wykonane także na użytek tej publikacji i przedstawione w rozdziale piątym. Znamienny jest głos jednego z ankietowanych ojców: „Praktyka wymiaru sprawiedliwości, to instytucja morderców w białych rękawiczkach, która doprowadza ojców do samounicestwienia, albo więzienia...”. Wartość dodaną poradnika zwiększa ponad 810 stwierdzeń – nierzadko szokujących - opartych na faktach (cytatów), uzyskanych od ojców w trakcie badań naukowych przez autora niniejszej publikacji w zakresie związanym z zapobieganiem zjawisku dzieci „bez” ojców dzięki mediacjom rodzinnym. Poradnik jest skierowany do tzw. słabszego rodzica, zaangażowanego już w ostry konflikt o dziecko, mającego świadomość trudności, a często beznadziejności sytuacji, w której taki rodzic, a przede wszystkim dziecko się znaleźli. Intencją autora książki było wsparcie takiego słabszego rodzica poprzez przekazanie wiedzy o wyniszczającym rodzinę angażowaniu osób trzecich w konflikt o dziecko, o unikaniu w szczególności sądów, i nakłonienie do korzystania z mediacji rodzinnych. Książka kierowana jest także do tzw. silniejszego rodzica w konflikcie o dziecko, aby podzielić się praktycznymi spostrzeżeniami setek rodziców opisujących tragedie dzieci, że w konflikcie o dziecko nie ma wygranego rodzica a traci przede wszystkim dziecko. Należy w tym miejscu nadmienić, że autor tej publikacji spotkał dziesiątki rodziców (w zdecydowanej większości ojców), którym kiedyś wydawało się, że ostry konflikt o dziecko ich nie spotka, pozbawiając codziennego przebywania z dzieckiem. Autor ma nadzieję, że ta publikacja przyczyni się do kreatywnego i jak najmniej szkodliwego dla psychiki dziecka, wychodzenia z konfliktu rodziców o dziecko/dzieci. Książka stanowi studium psychologiczno-prawne, w którym zawarta wiedza pochodzi z profesjonalnej literatury, głównie autorytetu w zakresie mediacji rodzinnych dr hab. Hanny Przybyły-Basisty, oraz doświadczenia i badań naukowych autora.

Sprawca niepoczytalny w procesie karnym

Damian Krakowiak

Monografia stanowi kompleksowe ujęcie zagadnień związanych z niepoczytalnością sprawcy. Przedstawiono w niej kwestie zarówno karnomaterialne, jak i procesowe. Przyjęto, że niepoczytalność jest okolicznością dekompletującą stronę podmiotową czynu, a niekiedy winę. Główny nurt rozważań karnoprocesowych dotyczył charakteru wniosku prokuratora o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających oraz samego postępowania nim zainicjowanego. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu niezdolności sprawcy do udziału w postępowaniu karnym lub do prowadzenia samodzielnej, rozsądnej obrony. Rozważania z zakresu standardu opiniowania sądowo-psychiatrycznego zostały zilustrowane przypadkami z praktyki sądowej. Część pracy [...] poświęcona prezentacji dziesięciu przypadków jest zdecydowanie unikatowa i bardzo wartościowa poznawczo. Praca może zainteresować osoby zajmujące się naukowo problematyką udziału niepoczytalnego sprawcy czynu zabronionego w procesie karnym, przy czym krąg tych osób nie jest ograniczony wyłącznie do prawników, obejmować może również lekarzy psychiatrów i psychologów klinicznych. Z recenzji prof. dr hab. Hanny Paluszkiewicz

Stosowanie nietypowych form zatrudnienia z naruszeniem prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych - diagnoza oraz perspektywy na przyszłość

Tomasz Duraj

Monografia stanowi podsumowanie jubileuszowej V Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu "Nietypowe stosunki zatrudnienia" zorganizowanej na Wydziale Prawa UŁ z inicjatywy prof. UŁ dra hab. Tomasza Duraja w dniach 1-2 grudnia 2022 r. przez Centrum Naukowe Nietypowych Stosunków Zatrudnienia oraz Studenckie Forum Naukowe Nietypowych Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ, a także Okręgowy Inspektorat Pracy w Łodzi. Dynamiczny rozwój nietypowych form zatrudnienia prowadzi do prekaryzacji rynku pracy, generując niepewność i brak stabilności zatrudnienia wykonawców pracy zarobkowej. Skutkuje to znacznym obniżeniem standardów w zakresie: ochrony życia i zdrowia, ochrony wynagrodzenia za pracę, ochrony godności i dóbr osobistych czy ochrony przed dyskryminacją i nierównym traktowaniem. Mając na uwadze tę sytuację, a także uwzględniając fakt, że bardzo często nietypowe formy zatrudnienia wykorzystywane są z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, autorzy publikacji zastanawiają się nad przyczynami tego stanu rzeczy. Celem monografii jest próba sformułowania konstruktywnych wniosków de lege ferenda, które pozwolą na skuteczną egzekucję przepisów prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. Istnieje bowiem pilna potrzeba podjęcia przez polskiego ustawodawcę konkretnych działań służących wzmocnieniu mechanizmów prawnych w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych w związku ze stosowaniem nietypowych form zatrudnienia. Zdaniem prof. WSAiB dr hab. Joanny UnterschUtz "niezaprzeczalny walor proponowanej publikacji stanowi próba wychwycenia nieprawidłowości, czy wręcz naruszeń prawa związanych ze stosowaniem szeroko rozumianych nietypowych form zatrudnienia (...). Dobrą decyzją Redaktora jest uzupełnienie tekstów dotyczących prawa pracy i ubezpieczeń społecznych o te, związane z karnym prawem zatrudnienia, w ramach którego ustawodawca ingeruje w stosunki zatrudnienia w celu ochrony praw osób pracujących". Z kolei prof. UR dr hab. Aneta Kowalczyk wskazuje, że o wyjątkowości monografii "przesądza wieloaspektowość prezentowanych rozważań. Dzięki temu porządkuje ona ugruntowaną już wiedzę oraz ukazuje innowacyjne podejście do omawianej problematyki, dając jednocześnie przyczynek do dalszych rozważań i otwartej dyskusji".

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

Stwierdzenie nieważności małżeństwa i inne małżeńskie procesy kościelne

Aleksander Sobczak

Niniejsza książka prezentuje przebieg procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego. Jest prostym poradnikiem służącym pomocą zainteresowanym, których małżeństwo rozpadło się i chcą uporządkować swoje życie religijne, i dlatego zawiera szereg formularzy i wzorów pism procesowych. Pretenduje również do tego, aby być praktyczną pomocą w sądach kościelnych oraz podręcznikiem dla studiujących prawo kanoniczne. W dalszej części książka przedstawia pozostałe kościelne procesy małżeńskie obecne w prawie kanonicznym. Całość została uzupełniona także o cywilną procedurę separacji oraz rozwodu.

Testamenty żołnierskie

Jan Rudnicki

wokół testamentów wojskowych sporo się dzieje. W niektórych państwach instytucja przeszła już do historii, w innych jest nie tylko utrzymywana, ale również dostosowywana do współczesnych uwarunkowań. W jeszcze innych debata na jej temat jest w toku. Tak różnorodne losy testamentów wojskowych w ostatnich dziesięcioleciach świadczą bez wątpienia nie tylko o różnych uwarunkowaniach w poszczególnych państwach, ale także o oryginalności i różnorodności poszczególnych rozwiązań. Nietrudno bowiem zauważyć, że urzędowy testament wojskowy w prawie francuskim diametralnie różni się od całkowicie nieformalnego testamentu wojskowego, który funkcjonuje w Anglii. Tak bardzo odmienne instytucje pełnią różne funkcje i m.in. dlatego tak różne są ich obecne losy. Niezależnie jednak od tego wyraźna jest obecność testamentów wojskowych w porządkach prawnych i dyskusji prawniczej w pierwszych dekadach XXI w.

The Key Issues of Polish Penal Law

Krzysztof Indecki, Justyna Jurewicz

Humanism is also reflected in the Penal Code provisions concerning sentencing. These provisions require sentencing courts to take into account the personal traits and circumstances of the offender, his mode of living prior to committing the act and his behaviour after the offence. At the same time, the court is obliged to take into account the purpose of punishment, both with regards to its social impact and its preventive and re-educational aims in respect of the convict (art. 53 of the Penal Code). Based upon the principle of humanism the Code gives ground to the system of justice to less severe treatment of the offender who is responsible for an accidental offence, the negligence offence or when it is reasonable expecting that the offender, treated less severely, will not commit a new offence in the nearest future. The legal instruments for less severe treatment of an accidental offender include for example conditional discontinuance of proceedings concerning the offence – first of all – it should not be socially damaging (arts. 66–68). The book gives a view on the principles of Polish penal law. It consists of two parts which are divided due to the topics: general and special part of penal law. The authors present the commentary to the main institutions of Polish Penal Code. They show the most important provisions in the background of the doctrine and jurisprudence. The book is addressed both to the foreigners and the Poles who needs to improve their English in law. 

Tymczasowe aresztowanie. Standardy, które nie przyjęły się w Polsce. Dlaczego jest źle? Jak powinno być?

Stosowanie tymczasowego aresztowania w Polsce odbiega od podstawowych standardów wyznaczonych przez polską Konstytucję i umowy międzynarodowe. Reforma środków zapobiegawczych jest niezbędna i powinna przebiegać trzytorowo: ich katalog musi ulec poszerzeniu, należy zmodyfikować przepisy dotyczące orzekania i stosowania tymczasowego aresztowania, niezbędna jest zmiana praktyki stosowania prawa. Autorzy prezentują dane statystyczne, analizują przepisy i orzeczenia, przedstawiają konkretne rekomendacje legislacyjne. Autorami książki są osoby zajmujące się stosowaniem i wykładnią prawa, a także badaniem funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości: Zuzanna Ganczewska, Wojciech Górowski, Piotr Kładoczny, Piotr Kubaszewski, Mikołaj Małecki, Bartosz Wiercziński, Mikołaj Słomka, Szymon Tarapata, Dominik Zając

Udział podmiotów spoza systemu administracji publicznej w stanowieniu aktów prawa miejscowego

Jakub H. Szlachetko

Rozważania podjęte w niniejszej książce dotyczą partycypacji społecznej w legislacji samorządowej. W ciągu ostatnich kilku lat partycypacja społeczna, różnie określana (np. udziałem, uczestnictwem) i traktowana według różnych ujęć, na dobre zagościła w dyskursie naukowym, a także – co znamienne – publicznym. 0 dużym zainteresowaniu nauki partycypacją społeczną świadczy liczba organizowanych wokół tego obszaru tematycznego przedsięwzięć. Zajmują się nią przedstawiciele różnych dyscyplin, poddyscyplin i specjalizacji, a w szczególności szeroko pojętych nauk społecznych i urbanistyki. Niniejsza praca wpisuje się w ten trend i charakteryzuje to zjawisko w odmiennym ujęciu, o którym przesądza przedmiotowy zakres rozważań, ograniczony do stanowienia aktów prawa miejscowego przez organy jednostek samorządu terytorialnego, a także metodyka badawcza, mająca charakter nie tyle interdyscyplinarny, ile wykorzystująca dorobek różnych nauk.

Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka

red. Adam Lityński, Andrzej Matan, Marian Mikołajczyk, Grzegorz Nancka, ...

Dnia 13 maja 2018 r. zmarł dr hab. Wojciech Organiściak, adiunkt w Katedrze Historii Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, badacz dziejów ustroju i prawa szlacheckiej Rzeczypospolitej, autor licznych prac naukowych. Księga pamiątkowa zawiera zbiór opracowań przygotowanych przez przyjaciół i współpracowników Profesor Wojciech Organiściak. (od redakcji)

WOKÓŁ PROBLEMATYKI STOSOWANIA PRAWA

Dorota Fleszer, Anna Rogacka-Łukasik (red.)

Wolność pracy osób z niepełnosprawnościami jako wartość prawnie chroniona

Magdalena Paluszkiewicz

Zasadniczym celem monografii było dokonanie oceny rozwiązań prawnych składających się na model ochrony wolności pracy osób z niepełnosprawnościami z perspektywy ich funkcji, jaką jest zapewnianie możliwości urzeczywistniania tej wartości w życiu społecznym. W związku z tym istotne stało się ustalenie okoliczności, które wpłynęły na powstanie i kształt modelowych rozwiązań służących ochronie wolności pracy osób z niepełnosprawnościami, a następnie ukazanie różnych środków prawnych wykorzystywanych do jej zapewniania, w zależności od dynamicznych uwarunkowań polityczno-ustrojowych oraz społeczno-gospodarczych, w tym od ewolucji postrzegania samej niepełnosprawności. Analizie poddano standardy międzynarodowe stosowane w celu zagwarantowania tej ochrony, co pozwoliło na dokonanie w ich kontekście oceny rozwiązań przyjmowanych w przeszłości i współcześnie w polskim ustawodawstwie. W rezultacie sformułowano postulaty wprowadzenia niezbędnych zmian oraz propozycje przyjęcia nowych rozwiązań prawnych, które służą efektywnej realizacji wolności pracy osób z niepełnosprawnościami z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań życia społecznego.

Wpływ ogólnego rozporządzenia o ochronie danych na otwarte dane i ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego

Dominik Sybilski

Wykład części ogólnej polskiego prawa karnego. Kompendium

Jan Kil, Aleksander Kwaśniak, Julia Nowicka-Mieszała

Kompendium przedstawia aktualny obraz polskiego prawa karnego materialnego, przygotowany w oparciu o Kodeks karny z 1997 r. Omówiono w nim stan prawny na dzień 1 września 2022 r., prezentując dodatkowo zmiany objęte rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Sejm IX kadencji, druk sejmowy numer 2024), których to projekt, na dzień przygotowania podręcznika, znajduje się na etapie zaawansowanych prac parlamentarnych. Zaprezentowane opracowanie obejmuje wykład podstawowej wiedzy z zakresu części ogólnej polskiego prawa karnego materialnego. W podręczniku omówiono w sposób zwięzły podstawowe rozwiązania modelowe oraz instytucje prawnokarne obowiązujące w polskim porządku prawnym. Dążąc do ułatwienia Czytelnikowi przyswojenia omawianej materii, w publikacji zrezygnowano z formy ciągłej wywodu, zastępując ją formą skryptową. W tym samym celu w kompendium przytoczono in extenso treść przepisów związanych z omawianymi zagadnieniami, co powinno ułatwić Czytelnikowi pracę z podręcznikiem.

Z dziejów afektu penalnego

Jarosław Utrat-Milecki, redakcja naukowa

Redakcja naukowa Jarosław Utrat-Milecki Opracowanie Z dziejów afektu penalnego stanowi trzeci tom serii Kultury Penalne. Tom ten, jak to anonsowaliśmy z Marianem Filarem, ma wprowadzić, mówiąc metaforycznie, „głębię” strategiczną do zarysowanego w tomie drugim nowego ujęcia polityki kryminalnej. Tom czwarty, przygotowany przez Jadwigę Królikowską, pozwoli natomiast na skonfrontowanie przeprowadzonych analiz z rzeczywistym aktualnym rozumieniem kary kryminalnej i wizji polityki kryminalnej w poglądach przedstawicieli polskiego wymiaru sprawiedliwości karnej.Wraz z rozwojem studiów kulturowych uwarunkowań polityki kryminalnej, co odnotowuje się na szerszą skalę, choć w sposób może niezbyt systematyczny od lat 90. XX w., na znaczeniu może zyskiwać zrozumienie różnych tematów i skojarzeń kulturowych, które także współcześnie wykorzystywane są w dyskursie penalnym. Trudno takie badania przeprowadzić inaczej niż w szerokim interdyscyplinarnym zakresie, co wymaga erudycji i przynajmniej na pewnym etapie szerszej współpracy specjalistów z różnych dyscyplin. W końcowym fragmencie tomu trzeciego przedstawiam wypracowane wspólnie z Marianem Filarem podejście do polityki kryminalnej, które nawiązuje do wcześniej prowadzonych badań integralnokulturowych kary kryminalnej. Jest to moim zdaniem tym ważniejsze, że w okresie tzw. ponowoczesnym następuje także zacieranie tożsamości kary jako środka pozbawiania ludzi cenionych wartości i polityka kryminalna coraz wyraźniej staje się elementem kontroli społeczeństwa poprzez zarządzanie przestępczością.   Z Wprowadzenia Jarosława Utrata-Mileckiego