Pedagogika na pograniczu światów. Eseje z cyklu "Medium Mundi"

Krzysztof Maliszewski

Posłowie Tadeusz Sławek Książka zbiera w jeden tom – w wersji częściowo zmienionej i uzupełnionej – eseje pedagogiczne, które ukazywały się w ramach transdyscyplinarnej serii „Medium Mundi” w latach 2005-2015. Autor podejmuje w nich pytania o istotne doświadczenia egzystencjalne i edukacyjne, takie jak: inicjacja, efekt pogranicza, spotkanie z mistrzem, pedagogiczny styl życia, zraniona pamięć, dzikość, przebaczenie, przyjaźń i inne. Zgromadzone tu teksty wpisują namysł nad wychowaniem we współczesną humanistykę zmąconych gatunków i w tym sensie stanowią odsłonę pedagogiki na pograniczu światów – dyscyplinarnych, lekturowych, semantycznych, kulturowych itp. Przenikającą je intencją jest próba poszukiwania odnowionego – a jednocześnie zakorzenionego w tradycji – spojrzenia na kształcenie, i tym samym generowania nowego, bardziej źródłowego języka refleksji o wychowaniu, wbrew tendencjom społecznego mainstreamu redukowania funkcji edukacji do zabiegów instruktażowych i przystosowawczych. Książka adresowana jest do szeroko pojętego grona ludzi uniwersytetu – profesorów, studentów, absolwentów, zainteresowanych sympatyków z różnych rejonów humanistyki i nauk społecznych – a także do uczestników – reprezentujących różne pokolenia oraz rozmaite profesje – lokalnego projektu Medium Mundi (i wszystkich, którym taki sposób pogranicznego myślenia wyda się owocny). Bardzo trudno zatem precyzyjnie określić adresata – poniekąd zamieszczone w tomie teksty to „listy w butelce”…, może je otworzyć każdy, komu bliska jest idea uniwersytetu nie jako przedsiębiorstwa i agregatu odseparowanych specjalizacji, lecz jako demokratycznej przestrzeni publicznej i warsztatu suwerennego myślenia oraz każdy, kto pamięta (lub chciałby sobie przypomnieć), że edukacja służy do konfrontacji z życiem, a nie tylko z rynkiem.

Pedagogika ogólna

Śliwerski Bogusław

Książka Bogusława Śliwerskiego stanowi kolejne potwierdzenie niezwykle wysokiego statusu tego naukowca we współczesnych naukach o edukacji. Stoi pod każdym względem na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, posiadając przy tym wszystkie te cechy, które charakteryzują dzieła wybitne: oryginalność idei, swobodę i wartkość narracji, integralność wywodów, odwoływanie się do bogatej i reprezentatywnej literatury przedmiotu, erudycyjność, wreszcie mądrą metanarracyjność. [] Jest przy tym dzieło to wspaniałą i udaną próbą potwierdzenia statusu naukowego pedagogiki jako dyscypliny z istoty swojej interdyscyplinarnej, która pozostając na styku idei i rzeczywistości, krystalizuje wiele problemów teoretycznych i społecznych. Jednocześnie podręcznik ten zawiera bardzo trafną autorefleksję pedagoga nad tożsamością pedagogiki jako nauki i jako praktyki społecznej, przy jednoznacznym opowiedzeniu się za ideą kulturowego krytycyzmu i orientacją na tworzenie lepszego świata. To także tożsamość, której integralną częścią jest rezygnacja z jakiegokolwiek autorytaryzmu i orientacja na rozwój podmiotowości młodych ludzi. Z recenzji prof. dr. hab. Zbyszko Melosika

Pisarstwo naukowe. Między rzemiosłem a sztuką

Krystyna Duraj-Nowakowa

„Dzieło profesor Krystyny Duraj-Nowakowej odznacza się erudycyjną rozległością: wielością i różnorodnością idei, wątków, skojarzeń, zagadnień, zasad i sugestii z zakresu naukoznawstwa, twórczości naukowej i artystycznej oraz wielu innych zagadnień szczegółowych związanych z teorią i praktyką pisania prac naukowych. Dzieło jest ogromne. Ta charakterystyka odnosi się nie tylko do jego objętości paginacyjnej, ale także do rzeczowego zakresu opracowania. Na czoło zalet wysuwa się temat pracy, który został bogato sproblematyzowany, co dobrze świadczy o poczuciu ładu oraz dyscyplinie redakcyjnej Autorki i zarazem stanowi przykład dobrej roboty, o której właściwie ta książka traktuje (…) Opracowanie profesor Kystyny Duraj-Nowakowej różni się od innych publikacji zaliczanych do metodologii nauk pedagogicznych (np. M. Łobocki, J. Pieter, W. Zaczyński) położeniem akcentu na pracę naukową jako twórczość podmiotową, jako na autorskie przeżywanie odkrywania naukowego, kiedy autor nie tylko coś z konieczności kompiluje lub powtarza za innymi, ale całą swoją osobowością jednoczy się z poznawanym i przeżywanym obiektem (…) Ogrom wysiłku włożonego przez Autorkę w przestudiowanie źródeł, w „skodyfikowanie” i przekazanie Jej własnych doświadczeń pisarskich oraz staranne graficzne przygotowanie pracy do druku budzi podziw. Odczytuję tę pracę jako zbiór osobistych i serdecznych porad osoby doświadczonej w pisaniu prac naukowych, kierowanych do młodszych adeptów badań naukowych (…) Pod względem struktury opracowanie nie wywołuje zastrzeżeń, a nawet wzbudza podziw, że Autorce udało się nadać przejrzysty i merytorycznie uzasadniony kształt temu mnóstwu zagadnień, jakie omawia. W dziele widać chwalebną tendencję do utrzymywania objętości rozdziałów tekstu w poprawnych wzajemnych proporcjach, do maksymalnego porządkowania zagadnień, do wyliczania i numerowania procedur badawczych (…) Pracę czyta się z zainteresowaniem i to nie tylko ze względu na jej bardzo ważny w nauce temat i mnóstwo podejmowanych zagadnień szczegółowych, ale także z uwagi na to, że została napisana potoczyście, poprawną polszczyzną, bogatym słownictwem (…) Ta praca przychodzi z pomocą także promotorom. Uważam, że będzie dobrze służyć środowiskom akademickim. Taka tematyka może być przydatna nie tylko dla magistrantów i doktorantów, ale także dla szerszego kręgu osób zainteresowanych twórczością naukową”. Z recenzji wydawniczej Prof. zw. dr. hab. Antoniego Smołalskiego

Planowanie lekcji języka angielskiego, czyli to plan or not to plan. Przewodnik metodyczny

Anna Parr-Modrzejewska, Weronika Szubko-Sitarek

Celem skryptów - kart pracy i przewodnika metodycznego - jest wspieranie wykładowców prowadzących kursy dla przyszłych nauczycieli języka angielskiego. Opracowanie zawiera więc zarówno zadania w formie kart pracy, umożliwiające praktyczne ćwiczenie różnych etapów procesu planowania jak i szczegółowy poradnik, który dostarcza gotowych rozwiązań, inspiruje do twórczego podejścia oraz prezentuje modelowe odpowiedzi do zadań. Skrypty zostały przygotowane w ramach projektu "Modelowe kształcenie przyszłych nauczycieli przedmiotów humanistycznych w Uniwersytecie Łódzkim" (POWR.03.01.00-00-KN55/18-00), współfinansowanego przez Unię Europejską. W publikacji wykorzystano fragmenty podręczników pochodzących z renomowanego wysłannictwa Macmillan Polska.

Poczucie sprawstwa społecznego

Kowalczuk-Walędziak Marta

Marta Kowalczuk-Walędziak poddaje dyskusji kluczowe dla pracy terminy, takie jak: pedagog, sprawne działanie, poczucie skuteczności. Stwierdza, że pedagog jest profesją społeczną, co staje się początkiem głównego wątku pracy dotyczącego sprawstwa społecznego pedagogów. [...] Przyjmuje logiczne kryterium podziału pedagogów według trzech specjalności studiów pedagogicznych (opiekuńczo-wychowawczej, resocjalizacyjnej i kulturoznawczej). Wiele miejsca [...] poświęca poczuciu skuteczności (najwięcej w ujęciu prakseologicznym i psychologicznym). Po stwierdzeniu, że w literaturze pedagogicznej brakuje definicji sprawstwa społecznego pedagogów, Autorka sama ją formułuje [...]. Najobszerniejsza jest część empiryczna pracy, która stanowi prezentację uzyskanych wyników badań. Mamy tu do czynienia z wyliczeniami, statystykami wzmacniającymi argumentację Autorki. Ta ilościowa analiza przeplatana jest interesującymi cytatami z wypowiedzi badanych osób. Ważny [...] jest rozdział ostatni. Są tu propozycje Autorki warte szerszego rozpowszechnienia i dyskusji dotyczące zmian w kształceniu i doskonaleniu zawodowym pedagogów, i to nie tylko w zakresie realizowania przez nich sprawczych społecznie działań [...]. Trud włożony w przygotowanie tej publikacji należy przede wszystkim postrzegać przez pryzmat nowatorstwa i oryginalności podjętej problematyki [...]. Książka zainteresuje z pewnością pedagogów i być może przedstawicieli innych zawodów, którym nieobojętny jest skutek własnej pracy.

Praktyki pedagogiczne w szkole. Projekt i porady metodyczne

Bohdan Cyrański, Jacek Piekarski, Ewa Cyrańska

Książka zawiera rozważania na temat pedagogicznego znaczenia praktyk, sposobu pojmowania wiedzy, procesu kształcenia w trakcie praktyk oraz zasad budowania programu, który traktować można jako proces przyczyniający się do konstruowania wiedzy. Kształcenie to polega na tworzeniu warunków, w których doświadczenia wszystkich uczestników mogą być wykorzystane jako podstawa do kreowania nowej jakości wiedzy i jej twórczego konstruowania. Sposób, w jaki wiedza odnoszona jest do doświadczenia, ma też uzasadnienie w procesie kształcenia osób dorosłych. Uczenie staje się używaniem wiedzy (praktykowaniem) – ugruntowanym w całokształcie doświadczenia. Wśród zasad budowania programu praktyk należy wymienić: zasadę doskonalenia jakości wiedzy i doświadczeń. Zaangażowanie traktuje się jako podstawę i warunek spełnienia innej zasady – atrakcyjności praktyk pedagogicznych. Jakość i atrakcyjność stanowią ważkie reguły o tyle, o ile znajdują one swe potwierdzenie w sposobie organizacji praktyk. Jego celowość – jako regułę uporządkowania czasowego i tematycznego, a także przesłankę włączenia w strukturę treściową całości programu studiów – traktować należy jako kolejną ważną zasadę. Wiąże się ona częściowo z charakterem uporządkowania tematycznego, na którym opierają się aktualna konstrukcja programów studiów, a także rozwiązania formalno-organizacyjne. Praktyki studenckie mogą być pojmowane jako dziedzina wspólnego, twórczego używania wiedzy w jej sensownym, pozytywnym kształtowaniu.  

Primitive neonatal oral reflexes in newborns and infants. Diagnosis and stimulation

Mira Rządzka

Presented thesis, a doctoral dissertation resulting from many years of research and reflections on speech and language pathology work with the youngest patients. The publication is in an almost unchanged form. As a supporter of early and individually selected interactions, the author is deeply convinced that the research results will help speech and language pathologists, speech therapists, physiotherapists, lactation consultants, and neonatologists. The author hopes thatthe chart for examining oral reflexes in newborns and infants, developed and attached to the book, will become a convenient and inspiring tool in the work of specialists. The Author

Profilaktyka i probacja w środowisku lokalnym

Bronisław Urban, Marek Konopczyński (red.)

Profilaktyka społeczna i probacja stanowią ważny obszar ograniczania rozmiarów przestępczości i neutralizacji czynników generujących zachowania odbiegające od norm społecznych. W ostatnich dziesięcioleciach wprowadzono do praktyki zapobiegania przestępczości i patologii zachowań różnorodne strategie oparte na najważniejszych teoriach z zakresu nauk społecznych, wynikach eksperymentów naukowych prowadzonych w krajach o najwyższej kulturze resocjalizacyjnej oraz doświadczeniach z najbardziej skutecznych projektów realizowanych przez specjalistów w wielu obszarach szczególnie zagrożonych rozwojem patologii społecznej. Zamieszczone w niniejszym zbiorze artykuły zapoznają z licznymi koncepcjami i ich weryfikacjami w obszarach działalności profilaktyczno-probacyjnej oraz podają przykłady organizacyjnych rozwiązań i metod działań uwzględniających specyficzne uwarunkowania skutecznych działań w wielu środowiskach. Mamy nadzieję, że większość z tych opracowań okaże się cennym materiałem w kształceniu studentów resocjalizacji i pracy socjalnej oraz że będą z nich korzystać specjaliści działający w ramach wielorakich form pomocy społecznej. Prof. dr hab. Bronisław Urban