Arteterapia. Od rozważań nad teorią do zastosowań praktycznych

Barbara Kaczorowska, Wiesław Karolak

Prace i dorobek zespołu współpracującego z prof. Karolakiem są dobrze znane w Polsce i poza granicami kraju. Kolejne konferencje i spotkania oraz inicjatywy wspierające ruch związany z arteterapią pozwalają mieć nadzieję, że uzyskiwać ona będzie coraz większe znaczenie w Polsce. Świadczy o tym oryginalność formułowanych projektów badawczych oraz intensywność i zaangażowanie, z jaką są one realizowane. (z recenzji prof. W. Limont)

Biografia i badanie biografii. Tom 3. Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty

Elżbieta Dubas, Joanna Stelmaszczyk

 Biografie i badanie biografii zyskują na znaczeniu w sytuacji permanentnej zmiany, w jakiej przyszło nam współcześnie żyć. Pozwalają nam zbliżyć się do świata poszczególnych jednostek, by na tej podstawie formułować hipotezy i wnioski dotyczące przebiegu procesów uczenia się. Konieczność całożyciowego uczenia się podnosi znaczenie tej wiedzy, jednocześnie uświadamia nam, jak ważna jest umiejętność uczenia się z biografii własnej i innych. W procesach uczenia się biograficznego tkwi bowiem potencjał, jaki możemy wykorzystać do rozwiązywania problemów życia osobistego i zawodowego, dalszego rozwoju. Ta wiedza jest cenna zarówno dla uczących się, jak i tych, którzy mają ich wspierać w rozumieniu i korzystaniu z procesów i efektów całożyciowego uczenia się. Książka jest rezultatem badań prowadzonych w latach 2011–2013 przez pedagogów, socjologów i psychologów z różnych uczelni, które koordynował łódzki ośrodek badań biograficznych. Ma także interdyscyplinarny charakter. Zawiera ciekawy materiał, prezentujący różne rodzaje i aspekty biografii edukacyjnych. Znajdziemy w niej wątki metodologiczne, teoretyczne i empiryczne, które mogą wykorzystać w swej pracy naukowej i dydaktycznej nauczyciele dorosłych. Adresatami książki są nie tylko studenci nauk społecznych, pracownicy naukowi, ale także praktycy oraz osoby szukające inspiracji do uczenia się z biografii własnej i innych.

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie. T. 3: Nauczyciel - wychowawca - opiekun

red. Beata Oelszlaeger-Kosturek

Nauczyciel – Wychowawca – Opiekun, przygotowany pod redakcją naukową dr hab. Beaty Oelszlaeger-Kosturek, stwarza pole do namysłu nad wielością ról i zadań nauczyciela.  Funkcje i zadania nauczyciela istnieją w powiązaniu z podstawowymi funkcjami szkoły kształcąca, wychowawczą, opiekuńczą. Nauczyciel to osoba wcielająca się w różne role, posiadająca kompetencje opiekuna-wychowawcy, które warunkują prawidłowe relacje z wychowankiem. Jest podstawowym ogniwem procesu i systemu oświaty, siłą sprawczą. Od efektów jego pracy zależy przyszłość i jakość życia poszczególnych jednostek, kształt ładu społecznego i natura procesów makro, mezo i mikrospołecznych”.  Niniejszy tom czasopisma jest adresowany głównie do studentów pedagogiki – przyszłych nauczycieli, wychowawców, opiekunów.    (Z „Przedmowy” do tomu 3 „Cieszyńskiego Naukowego Forum Studenckiego” autorstwa A. Szczurek-Boruty)   Beata Oelszlaeger-Kosturek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zastępca dyrektora ds. kształcenia, ekspert MEN. Zainteresowania badawcze autorki są ściśle związane z wcześniejszą, trzynastoletnią pracą w charakterze nauczyciela nauczania początkowego, kiedy wdrażała do praktyki edukacyjnej innowacje pedagogiczne (koncepcję Celestyna Freineta oraz nauczanie języka obcego – francuskiego w klasach I-III). Dotyczą takich kwestii, jak: cechy samokontroli i samooceny jako działań podmiotowych uczniów klas młodszych; uwarunkowania kształcenia nauczycieli; aspekty podmiotowości w kształceniu nauczycieli i uczniów klas I–III; uczenie się uczniów klas młodszych; integracja procesów nauczania, uczenia się i wychowania; nauczyciel i uczniowie jako uczestnicy szkoły jutra; działania nauczycieli; programy i podręczniki w kształceniu zintegrowanym i edukacji wczesnoszkolnej; innowacje pedagogiczne; nauczanie języka obcego nowożytnego w przedszkolu i klasach I–III. [21.03.2013]

Cognition, Meaning and Action. Lodz-Lund Studies in Cognitive Science

Piotr Łukowski, Aleksander Gemel, Bartosz Żukowski

The goal of contemporary cognitive science is not primarily to build a thinking machine, but to increase our understanding of cognitive processes. This can be done by various methods, including traditional psychological experiments, observations of authentic cognitive processes in practical action, or by simulating cognition in robots or programs. Unlike the early days of AI when it was believed that one single methodology, that of symbolic representation, could solve all cognitive problems, the current trend is to work with several forms of representations and data. The publication is the result of a collaboration between the Department of Cognitive Science at University of Lodz and the Department of Cognitive Science at Lund University. It is intended to provide a comprehensive presentation of the key research issues undertaken in both Departments, including considerations on meaning, natural language and reasoning, linguistic as well as numerical competence, the theory of decision making, modelling of conceptual representations, cognitive and game theoretic approach to social interactions. The book is addressed to all readers interested in cognitive science, and especially in research combining a logical analysis with psychological, linguistic and neurobiological approaches. 

Dydaktyczne i komunikacyjne aspekty e-edukacji akademickiej

Agnieszka Wierzbicka

Prezentowana monografia dotyczy opracowania kompleksowego projektu e-zajęć oraz komunikacyjnej perspektywy oglądu języka używanego przez nauczycieli akademickich i studentów na platformach edukacyjnych, gdzie kluczową rolę odgrywa nie tylko sam komunikat językowy, lecz także sytuacja i miejsce jego zapisywania, zapośredniczenie kontaktu przez media i szeroko pojęty kontekst społeczno-kulturowo-edukacyjny, które prowadzą do realizacji (bądź braku) zamiaru komunikacyjnego, a więc i edukacyjnego. Podjęte rozważania nad komunikacją w czasie e-zajęć prowadzonych na polskich uczelniach mieszczą się w nurcie szeroko pojętej pragmatyki językowej, dotyczą bowiem intencjonalnych działań komunikacyjnych i struktur znaczeniowych organizujących przekaz językowy. Choć każde e-zajęcia mają niepowtarzalny układ, zdeterminowany różnymi czynnikami, można wyróżnić względnie trwałe formy komunikowania, np. sposoby inicjowania i zamykania kontaktu czy strategie prowadzenia dyskusji dydaktycznych, co pozwala na wysnucie wniosków o strukturach interakcyjnych zachodzących na platformach edukacyjnych. "Wielu osobom zajęcia e-learningowe jawią się [...] jako atrakcyjna forma kształcenia, dość łatwa i szybka w realizacji, niewymagająca wielu przygotowań i nieabsorbująca czasu. Autorka trafnie dowodzi, że to mylne wyobrażenia i nawet posiadanie dużego doświadczenia i umiejętności nie skraca czasu niezbędnego do opracowania kursu e-learningowego oraz nie gwarantuje zawsze sukcesu. To forma, która wymaga dużego zaangażowania prowadzącego, stosowania różnych sposobów aktywizacji uczestników. Stąd istotne jest ukazanie konsekwencji wyboru strategii komunikacyjnej, co jest niewątpliwą zaletą pracy." Z recenzji dr hab. prof. UW Iwony Burkackiej Uniwersytet Warszawski

Dydaktyka

Kupisiewicz Czesław

Przekazujemy czytelnikom podręcznik wybitnego pedagoga - dydaktyka, komparatysty i badacza dziejów oświaty, członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk PAN profesora Czesława Kupisiewicza. W dobie płynnej ponowoczesności wydawałoby się, że nie ma już miejsca na klasykę, tradycję, na tę wiedzę, która trwała przez wieki, służąc wielu pokoleniom przygotowującym się do jednego z najpiękniejszych zawodów ludzkości, ja kim jest szeroko pojmowane nauczycielstwo.  Humaniści, a zwłaszcza pedagodzy, szukając współczesnych ujęć modeli kształcenia i wychowania, odmiennego klimatu czy jakiegoś szczególnego sposobu podejścia do dziecka, jego rodziców czy nauczycieli, zdają sobie sprawę z konieczności zachowania tych idei i rozwiązań praktycznych, które są ponadczasowe, aktualne, niezmienne w swej istocie. Dydaktyka Czesława Kupisiewicza, która prezentuje wiedzę generującą otwartość sytuacji i procesów uczenia się, a więc wytwarzającą miejsce w naszej przestrzeni dla drugiego człowieka. Jest to zarazem swoistego rodzaju gest zaproszenia do uczenia się, który pokazuje, że autorowi zależy na otwarciu przed uczącymi się własnego serca, umysłu i woli, by mieli oni szansę do konać introcepcji wartości Dobra, Prawdy i Piękna, bogactwa mądrości, cennych doświadczeń i wzruszeń. Dydaktyka jest nauką humanistyczno-społeczną. W tej też konwencji napisany został ten podręcznik. Tymczasem rewolucyjne wręcz zdobycze nauki, techniki i technologii, zwłaszcza w zakresie elektroniki, sprawiają, że do dydaktyki coraz szybciej i w coraz szerszym zakresie zaczynają przenikać niektóre z tych zdobyczy, podobnie jak do medycyny i innych nauk. Wskutek tego istotnym zmianom już podlegają i nadal będą podlegać niemal wszystkie z opisywanych w tym podręczniku składników dydaktyki, poczynając od celów nauczania, uczenia i uczenia się, poprzez kryteria doboru treści kształcenia do programów szkolnych i akademickich, a kończąc najsilniej na metodach, formach organizacyjnych i środkach dydaktycznych. Wspomniane zmiany zostały zaznaczone w tym podręczniku przede wszystkim, gdy chodzi o ich rodzaje i kierunki ale nie na tyle, aby ten istotny problem można było uznać za wyczerpany. Byłoby to zresztą mało realne ze względu na ilość i dynamikę owych zmian. Jeśli chodzi o strukturę i treść niniejszego podręcznika, to zachowuję ujęcie eksponowane już w jego poprzednich wydaniach. Jego wyznacznikami są poszczególne składniki przedmiotu dydaktyki, poczynając od celów i treści nauczania uczenia się, a kończąc na zasadach, metodach, formach organizacyjnych oraz środkach służących realizacji tego procesu. Silniej jednak niż w poprzednich wydaniach eksponuję historyczne uwarunkowania omawianych zagadnień, a także zmiany wynikające z postępu badań w zakresie dydaktyki oraz osiągnięć elektroniki. Odnosi się to głównie do trzech wielkich systemów dydaktycznych, jakie powstały w drugiej połowie XIX i w XX wieku, to znaczy tradycyjnego, progresywistycznego i współczesnego, a także do koncepcji e-learningu, która pojawiła się na przełomie wieków XX i XXI, czyli w naszych już czasach. Dzięki wspomnianym badaniom i osiągnięciom dydaktyka nie koncentruje się już wyłącznie na kształceniu realizowanym w szkole i przez szkołę, lecz rozszerza swoje zainteresowania na pozaszkolne czynności kształceniowe, w tym na wspomniane wyżej nauczanie uczenie się z udziałem środków elektronicznych. Podręcznik Czesława Kupisiewicza jest o ty le wyjątkowy, że jego aktualizacji dokonał on sam, mając świadomość przemian, do jakich dochodzi w ponowoczesnym i zglobalizowanym świecie, i podejmując decyzję o niewprowadzaniu nas w tajniki tego, co znacznie wykracza po za wspomnianą klasykę.

Dynamika transgresji twórczych. Studia przypadków pedagogów

Aleksandra Chmielińska

Przedmiotem refleksji teoretycznej oraz badań empirycznych w prezentowanej pracy jest kategoria twórczych transgresji. Słowo „transgresja”, wprowadzone do psychologii przez Józefa Kozieleckiego (1987), odnosi się do takich działań, których nadrzędnym celem jest przekraczanie granic możliwości człowieka, istniejących zarówno w świadomości wewnętrznej, jak i w otaczającej rzeczywistości. Określenie transgresji jako twórczych zawęża obszar tych badań do czynności konstruktywnych, stanowiących źródło rozwoju osobistego, zawodowego oraz działań nowych i cennych w ujęciu społecznym. Ze Wstępu Przedstawiony w pracy projekt badań jakościowych jest niezwykle wartościowy i oryginalny. Istnieje potrzeba podejmowania tego typu eksploracji ze względu na znaczenie tej problematyki dla rozwoju człowieka i planowania możliwych form jego wsparcia w procesach edukacyjnych, a także niedosyt analiz tego typu w polskiej literaturze naukowej. Z recenzji prof. dr hab. Agaty Cudowskiej

Dyskurs autopromocyjny dawniej i dziś. T. 2

red. Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc

Autopromocja w przestrzeni publicznej stała się w ostatnich latach niezwykle sprawnym narzędziem działań zmierzających do osiągnięcia określonych celów zarówno przez rozmaite instytucje, jak i same jednostki. Jednak aby móc w sposób właściwy, a więc z określonym skutkiem, wypromować siebie czy wytwory własnego umysłu, należy znać pewne mechanizmy rządzące współczesnym rynkiem. Zbiór przedłożonych artykułów składających się na tom Dyskurs autopromocyjny dawniej i dziś jest próbą ukazania autopromocji jako kategorii żywo obecnej w różnych dziedzinach naszego życia. Interesujące będzie zatem pokazanie różnych technik autopromocyjnych, które śmiało mogą zostać włączone do dobrych praktyk komunikacyjnych. Skoncentrowanie na tym co dawniej ma na celu przybliżenie miejsc w przeszłości, w których owe praktyki były wykorzystywane, dając początek wszelkim obecnie stosowanym mechanizmom. Ujęcie synchroniczne i diachroniczne ma zatem uświadomić czytelnikowi, że autopromocja i autoprezentacja to kategorie, których we współczesnym świecie, tak mocno zanurzonym w kulturze mediów, nie sposób uniknąć. Co więcej, nie można ignorować ich wagi. Należy pogłębiać wiedzę na ich temat, aby stawać się z jednej strony świadomym odbiorcą, z drugiej zaś profesjonalnym i intencjonalnym nadawcą komunikatów autopromocyjnych.