Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów

Renata Dopierała, Katarzyna Waniek

W książce omówiono pionierskie badania z ostatniej dekady XX w., prowadzone w ramach projektu „Biografia a tożsamość narodowa”, będące próbą spojrzenia na II wojnę światową z perspektywy indywidualnej historii życia. Zebrane w niej artykuły zostały poddane dyskusji wśród Autorów, którzy dodatkowo opatrzyli komentarzem swoje teksty. Ich tematyka odnosi się do zjawisk: wojny (przemocy i cierpienia), pamięci (indywidualnej i zbiorowej), tożsamości oraz stereotypów. Zagadnienia te zostały opracowane na podstawie badań opartych na metodzie autobiograficznego wywiadu narracyjnego, nawiązującej również do polskiej tradycji badań biograficznych, z której znana jest między innymi łódzka socjologia. Czytelnik dowie się wszystkiego na temat zastosowań wywiadu narracyjnego: począwszy od założeń teoretycznych, przez omówienie samej techniki, procedurę analityczną, aż po krytyczny namysł nad sposobem prowadzenia badań i analizy zgromadzonych danych. Książka zainteresuje nie tylko socjologów, antropologów, kulturoznawców i historyków, ale także osoby, dla których fascynujące może być czytanie fragmentów wywiadów i śledzenie tego, co typowe dla naszej kultury w jednostkowych biografiach. 

Bliskość. Jak zbudować dobre relacje w związku, w pracy i z przyjaciółmi

Rachel DeAlto

Jeśli masz problem z nawiązywaniem kontaktów, uważasz, że inni mają lepsze życie, przechodzisz kryzys w związku, nie wierzysz w siebie i generalnie wszystko cię frustruje, ta książka jest DLA CIEBIE. Bliskość. Jak budować relacje w związku, w pracy i z przyjaciółmi Rachel DeAlto opowiada o tym, jak znajdować wspólny język pomimo dzielących nas różnic. Praktyczny, pełen prawdziwych przykładów i wibrujący pozytywną energią poradnik amerykańskiej ekspertki od budowania relacji pomoże wrócić do tego, do czego zostaliśmy stworzeni: nawiązywania relacji i odnajdowania bliskości. Nabieranie poczucia, że dobrze nam we własnej skórze i budowanie więzi zmienią wszystko: od osobistego samopoczucia po sprawy zawodowe. Oto klucz do sukcesu na wszystkich polach naszej aktywności, droga do szczęścia i miłości. Po miesiącach pandemii próbujemy ponownie się zaadaptować, wracając do kontaktów społecznych, relacji z rodziną, kolegami z klasy czy znajomymi. Nie moglibyśmy wymarzyć sobie lepszego momentu do przeczytania tej książki! Amy Robach, Good Morning America

Bo jesteś człowiekiem. Żyć z depresją, ale nie w depresji

Ewa Woydyłło

Ewa Woydyłło podejmuje temat depresji. Rozpoczyna od zdiagnozowania choroby i odróżnienia jej od okresowego obniżenia nastroju, z którym często depresja bywa mylona. Autorka namawia czytelnika do uważnej samoobserwacji, ale i do korzystania z pomocy psychologa i lekarza. Opisuje możliwości leczenia depresji, poczynając od sposobów niemedycznych, a kończąc na różnych wariantach terapii profesjonalnych Przekonuje, że psychoterapia, terapia indywidualna czy grupowa lepiej służą walce z chorobą niż leczenie farmakologiczne. Książka pozwala zrozumieć depresję i przekonuje, że z tej choroby można się wyleczyć.

Boiduda

Jakub Lubelski

"Poruszająca, napisana z rozmachem opowieść o dorastaniu dziecka wychowywanego bez ojca, o poszukiwaniu fundamentu i przedwczesnej dojrzałości, do której zmusza konieczność zbudowania tego, co inni dostają gotowe. Piękna opowieść o matce i synu, o tym, jak ojcem staje się każde z nich, ale chyba również opowieść o pokoleniu, które dziś dochodzi do głosu. Czy dzisiejsi trzydziestolatkowie nie są pokoleniem wychowanym bez doświadczonych przewodników? Pokoleniem, które musiało wymyślić swoją drogę i siebie, bo ich rodzice rozumieli często z nowej rzeczywistości mniej niż ich dzieci? Bardzo intrygująca proza! Debiut, którego nie wolno przeoczyć!" dr Dariusz Karłowicz, filozof, redaktor Teologii Politycznej

Brudna praca w zawodach medycznych. Konteksty interakcji pacjent-personel medyczny w procesie leczenia

Michał Lesiak

W publikacji dokonano analizy interakcji pomiędzy pacjentami i personelem medycznym, ze szczególnym uwzględnieniem obciążeń (społecznych, interakcyjnych, moralnych, fizycznych), które wiążą się z pracą lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych. Wykorzystując koncepcję Everetta Hughesa – dirty work (brudnej pracy), starano się pokazać trud związany z wykonywaniem zawodu medycznego. Tekst monografii umożliwia Czytelnikowi zrozumienie specyficznego środowiska pracy w wyspecjalizowanych instytucjach (szpitale, domy pomocy społecznej, hospicja) odpowiedzialnych za takie aspekty życia, jak choroba, leczenie, umieranie. Starano się obiektywnie pokazać pracę zespołu medycznego. Zwrócono uwagę na rozbieżności między postrzeganiem lekarza przez pacjentów a jego rzeczywistymi obowiązkami. Wizja lekarza ubranego w nieskazitelnie biały fartuch, przechadzającego się po salach chorych to tylko niewielki ułamek zadań, które musi on wykonać podczas dnia pracy. Trudne decyzje (obciążające moralnie), skomplikowane sytuacje podczas operacji i kontakt z wydzielinami ludzkiego ciała (obciążenia fizyczne), kontakt z osobami roszczeniowymi, które uważają, że zasługują na wyjątkowe traktowanie (obciążenia interakcyjne), kontakt z osobami naznaczonymi społecznie (obciążenia społeczne) to codzienność dla lekarza pracującego w placówce medycznej. Książka jest adresowana do osób zainteresowanych współczesnymi teoriami socjologicznymi i interakcjonistycznym ujęciem pracy – zwłaszcza do lekarzy, osób zarządzających zespołami medycznymi oraz pacjentów, którzy chcą dowiedzieć się, jak wyglądają kulisy pracy medycznej.

Brzydka prawda. Kulisy walki Facebooka o dominację

Nagradzane reporterki New York Timesa w pasjonującym, demaskatorskim stylu przedstawiają wyjątkową, technologiczną historię naszych czasów dzieje Facebooka. Spokojnie, oddychajcie głęboko. Słyszymy was. - Mark Zuckerberg, wrzesień 2006 Nigdy nie mieliśmy zamiaru was zdenerwować. - Sheryl Sandberg, lipiec 2014 Przepraszam i obiecuję poprawę. -Mark Zuckerberg, wrzesień 2017 Popełniliśmy błędy, przyznaję się do nich i biorę za nie odpowiedzialność. - Sheryl Sandberg, kwiecień 2018 To był mój błąd, za który przepraszam. - Mark Zuckerberg, kwiecień 2018 Musimy się poprawić. - Sheryl Sandberg, styczeń 2019 Musimy działać lepiej. - Mark Zuckerberg, maj 2020 Facebook, swego czasu jeden z największych fenomenów branży technologicznej, od kilku lat jest nękany kontrowersjami i kryzysami. Wyciek danych użytkowników, fake newsy i polaryzująca mowa nienawiści. Dlaczego tak się stało? Decyzje kierownictwa doprowadzały do kryzysów, od których potem próbowano odwracać uwagę. Programiści dostawali polecenia tworzenia narzędzi, które w rezultacie wzmacniały konfliktową retorykę, teorie spiskowe i bańki informacyjne przepuszczające tylko jednostronne opinie. Facebook stał się najbardziej żarłoczną na świecie machiną do eksploracji danych, odnotowywał rekordowe zyski i wzmacniał swą dominującą pozycję za pomocą agresywnego lobbingu. Korzystając z unikatowej wiedzy, m.in. byłych pracowników Facebooka, autorki zabierają nas do świata skomplikowanych rozgrywek, sojuszy i rywalizacji w firmie. Ich dziennikarskie śledztwo doprowadziło do szokujących wniosków: błędne poczynania nie były anomalią, lecz nieuchronnością. Dla Marka Zuckerberga i Sheryl Sandberg w niezwykle burzliwych minionych pięciu latach nieograniczony rozwój pozostawał priorytetem. Obydwoje są ikonami naszych czasów: cudowny chłopiec Doliny Krzemowej, który stał się miliarderem, i błyskotliwa bizneswoman, inspiracja dla milionów kobiet. Jednak zamknięci w swoich hermetycznych kręgach, zaślepieni przez własne ambicje i arogancję, nie zrobili nic, kiedy ich technologia była przejmowana przez podżegaczy, przestępców i skorumpowane reżimy polityczne na całym świecie. W książce Brzydka prawda zostają pociągnięci do odpowiedzialności Autorki należały do zespołu dziennikarzy śledczych, który znalazł się w gronie finalistów Nagrody Pulitzera za rok 2019. Zespół zdobył też George Polk Award w kategorii reportaż oraz Gerald Loeb Award za reportaż śledczy.

Buduj mosty, nie mury

Enver Djuliman, Lillian Hjorth

Niniejsza książka to efekt dziesięciu lat doświadczenia w nauczaniu o prawach człowieka, zrozumieniu interkulturowym i rozwiązywaniu konfliktów. Dzięki współpracy z norweskim Komitetem Helsińskim opracowaliśmy programy szkoleniowe i szkoliliśmy młodzież, studentów, uchodźców, nauczycieli, dziennikarzy i pracowników sektora publicznego na Bałkanach, na Białorusi, w Rosji, wliczając w to Czeczenię i Inguszetię, USA i – oczywiście – Norwegii. Jesteśmy aktywistami zajmującymi się prawami człowieka. Prawa te reprezentują wartości wyznawane przez wszystkie kraje świata. Ich fundamentem jest to, że wszyscy mają taką samą godność jako ludzie i że nikt nie może być dyskryminowany z powodu płci, koloru skóry, narodowości, przynależności etnicznej, religii, preferencji seksualnych lub innych cech. Prawa człowieka, obok zrozumienia interkulturowego oraz pokojowego rozwiązywania konfliktów, stanowią być może najważniejsze zasoby, jakie ludzie i społeczeństwo powinni posiadać i praktykować w erze globalizacji. Jesteśmy od siebie zależni bardziej niż kiedykolwiek. Jeśli pragniemy pokoju, musimy wspólnie go stworzyć.

Cechy osobowości a doświadczanie szczęścia i poczucie sensu życia

Anna Porczyńska-Ciszewska

Co cechuje człowieka szczęśliwego i co odróżnia go od nieszczęśliwego? Czy szczęście zależy od bycia szczęśliwym, czy też od wielu przyjemnych sytuacji? W jakim stopniu zadowolenie i poczucie szczęścia zależą od usposobienia oraz cech osobowości człowieka? Na te m.in. pytania czytelnik może znaleźć odpowiedź w niniejszej pracy.   Zwracając uwagę na problematykę sensu życia i szczęścia z perspektywy psychologii, autorka poddaje analizie relacje między odczuwanym sensem własnej egzystencji, umiejętnością doświadczania szczęścia a składnikami osobowości i temperamentu człowieka oraz czynnikami określającymi obiektywne warunki życia. Stawia też pytania: Czy ludzie szczęśliwi charakteryzują się pewnymi stałymi cechami psychologicznymi, prezentują specyficzny, odróżniający ich od innych profil osobowości? Czy psychiczny dobrostan jest trwałą cechą indywidualną, czy raczej zależy od warunków zewnętrznych, czyli tzw. kolei losu. Książkę tę wśród publikacji o takiej problematyce  wyróżnia wybór interesującej i oryginalnej koncepcji szczęścia, na której podstawie zinterpretowano przyczyny różnic indywidualnych w zakresie poczucia szczęścia, a mianowicie teorii przepływu (flow experience) M. Csikszentmihalyiego, a także nowatorskie wyniki badań nt. doświadczania szczęścia przez osoby skłonne do podejmowania ryzykownych zachowań. Próbując wykreślić profil psychologiczny osoby szczęśliwej w rozumieniu koncepcji M. Csikszentmihalyiego, autorka nie przesądza o tym, czy któraś z cech osobowości jest wyłącznie korelatem, czy też koniecznym warunkiem bądź pochodną dobrostanu psychicznego człowieka. Z uwagi na to, że problematyka doświadczania szczęścia i poczucia sensu życia to zagadnienia powszechne i znaczące niemal dla każdego człowieka, książka ta polecana jest przedstawicielom środowisk akademickich oraz każdemu poszukującemu odpowiedzi na egzystencjalnie ważne pytania.

Cewebryci

Janczewski Michał

"CeWEBryci" to książka opisująca relację między internetem a sławą. Wychodząc z założenia, że tak jak kino i teatr stworzyły gwiazdę, radio i telewizja - celebrytę, a prasa tabloidowa - celetoida, można powiedzieć, że i sieć powołuje do życia własny rodzaj bytu: cewebrytę. W części pierwszej tekst nakreśla historię sławy, prezentuje koncepcje na temat tego, skąd bierze się jej żądza oraz zainteresowanie osobami nią obdarzonymi, i zastanawia się, jaką rolę sława odgrywa we współczesnym społeczeństwie. Druga część to barwna galeria cewebrytów. Bezdomny kierowca tira, eks-śpiewaczka operowa i była narkomanka, turecki casanowa, duet trubadurów oraz biuściasta nauczycielka angielskiego z Rosji - każda z tych postaci ma własną, często zaskakującą, a czasem wzruszającą historię. Część trzecia skupia się na zdefiniowaniu oraz teoretycznym ujęciu cewebryty i skonfrontowaniu go z celebrytą. Patrzy na tego pierwszego zarówno od strony całego systemu funkcjonowania sławy, jak i samej jednostki. Stara się też zaproponować rozwiązanie jednego z największych problemów cewebryty, a także próbuje dociec, jaka przyszłość może czekać jego, a jaka celebrytę. [...] CeWEBryci są pracą naukową Michała Janczewskiego, absolwenta warszawskiej SWPS, ale akademickość czuć właściwie tylko w upierdliwych przypisach bibliograficznych. Poza nimi, czytanie CeWEBrytów jest równie wciągające co oglądanie dobrego programu na Discovery. Michał napisał mi, że nie afiszuje się z faktem, że to praca naukowa, bo obawia się, że tak zniechęci czytelnika. Michale... człowieku małej wiary... :) To jest właśnie przewaga tego tekstu nad masą amatorskich artykułów, śliskich opracowań w wikipedii i bestsellerów pseudogwiazdek. W CeWEBrytach nie ma miejsca na brednie. Tu każda informacja jest sprawdzona, toerie są wsparte autorytetami z psychologii, kulturoznawstwa i socjologii, każdy przykład ma swoje źródło. A ponieważ autor od początku myślał o wydaniu książki, użył stylu popularno naukowego, by naprawdę każdy internauta mógł odnaleźć frajdę w czytaniu. [...] fragment z recenzji http://segritta.pl/cewebryci-slawa-w-sieci/

Chiny. Kultura i tradycje

Jacques Pimpaneau

Jest to mała encyklopedia obrzędów w tradycyjnych Chinach ( od czasów najdawniejszych do początków XX wieku). Omówiono w niej w przystępny sposób zagadnienia z dziedziny organizacji społecznej, życia codziennego, religii i kultury. Liczne ilustarcje, pochodzące ze starych dzieł chińskich, bogato dokumentują opisane wydarzenia i obyczaje.

Chłopska (nie)pamięć. Dziedzictwo chłopskości w polskiej literaturze i kulturze

Grzegorz Wołowiec, Dorota Krawczyńska, Grzegorz Grochowski

W większości współczesnych nawiązań do chłopskiego dziedzictwa powraca przekonanie o szczególnej roli wiejskiego pochodzenia w kształtowaniu polskiej mentalności, a nawet o jego formacyjnym charakterze – chłopska kondycja bywa często postrzegana jako podstawa społecznych wyobrażeń, powszechnych postaw i preferowanych stylów życia, gustów, nawyków, upodobań. Z tak określonej genealogii zbiorowej mają wynikać określone konsekwencje kulturowo-obyczajowe. Jako przykład można by wskazać choćby uprzywilejowanie pewnych sposobów uczestniczenia w dyskursie – orientacja na konkretne doświadczenie i anegdotyczną jednostkowość przypadków zamiast refleksji systemowej; deklaratywny solidaryzm społeczny, retoryka „zgody” i skłonność do eufemizowania i tabuizowania rzeczywistych podziałów; specyficzna dynamika sporów politycznych, bliższa różnicom środowiskowym niż stricte ideologicznym. Następną kwestią, wskazywaną w rozlicznych omówieniach, byłaby powszechna formuła religijności, o charakterze obrzędowo-kolektywnym, zdominowana przez relacje hierarchiczne i „pastoralny” autorytet kościelnych instytucji (miałyby o tym świadczyć popularne formy współczesnego kultu, zrodzone z ducha ludowej pobożności, reprezentowane choćby przez swoisty folklor jasnogórski, licheński bądź wadowicki). I wreszcie, przejawy postchłopskiej mentalności bywają też dostrzegane w sposobach organizowania parcelowanej i prywatyzowanej przestrzeni publicznej, z silnym akcentowaniem wyznaczników terytorialności (postrzeganych jako współczesna mutacja „sporów o miedzę”) – od sporów sąsiedzkich, poprzez anarchiczność i swoisty „woluntaryzm zabudowy”, popularność ogródków działkowych, aż po zwyczaj grodzenia trawników i osiedli. Grzegorz Grochowski

Chybotliwa łódź. Losy wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Analiza socjologiczna

Agnieszka Golczyńska- Grondas

Książka dotyczy losów dorosłych osób, które w latach 1970-1990 były wychowankami placówek opiekuńczo-wychowawczych, przede wszystkim domów dziecka. Autorka charakteryzuje w układzie chronologicznym kolejne fazy życia narratorów wraz z uwarunkowaniami tych faz oraz ukazuje zróżnicowanie przebiegu biografii badanych w okresie dorosłości. Udowadnia przy tym, że dość powszechne, jak się zdaje, przekonanie o klęsce życiowej, stanowiącej nieuchronny efekt instytucjonalizacji w dzieciństwie, nie jest prawdziwe. Opracowanie osadzone jest w tradycjach socjologii jakościowej, w szczególności socjologii biografistycznej. W jego zakończeniu zamieszczono rekomendacje dla instytucji polityki społecznej i organizacji pozarządowych. Książka z pewnością wzbudzi zainteresowanie nie tylko badaczy i studentów nauk społecznych, ale także praktyków - pracowników socjalnych, asystentów rodzinnych, wychowawców oraz pedagogów i psychologów pracujących z dziećmi ze środowisk defaworyzowanych i z ich rodzinami.

Ciało i społeczeństwo. Socjologia ciała w badaniach i koncepcjach teoretycznych

Dominika Byczkowska-Owczarek

Trójkąt kulinarny, body positivity, jednopłciowy model ciała to niektóre z zawartych w publikacji pojęć objaśniających jak ludzkie ciała kształtują się i są kształtowane przez społeczeństwo. Książka zabiera czytelnika w podróż przez różne sfery życia społecznego, w których ciało ludzkie odgrywa kluczową rolę: od medycyny i choroby po religię i pracę, od jedzenia i sportu po zagadnienia płci i piękna, od wymiaru temporalnego przez media po seksualność. Przybliża polskiemu czytelnikowi dorobek światowej socjologii ciała, prezentuje badania, klasyczne i współczesne koncepcje teoretyczne, a także najważniejsze kierunki badań w Polsce. Ciało i społeczeństwo. Socjologia ciała w badaniach i koncepcjach teoretycznych składa się z dwunastu rozdziałów autorstwa piętnaściorga specjalistów i specjalistek z zakresu socjologii ciała z całej Polski. Zarówno doświadczony czytelnik, jak i osoba rozpoczynająca naukową przygodę z socjologią ciała znajdzie w tej książce coś dla siebie, odkrywając jak różne zjawiska społeczne wpływają na sposób, w jaki ciała są wykorzystywane, reprezentowane, rozumiane i zarządzane.

Ciało. Instrukcja dla użytkownika

Bill Bryson

Całe życie spędzamy w jednym ciele, a jednak wielu z nas nie ma pojęcia, ani jak ono dokładnie działa, ani z czego się konkretnie składa. Ideą, która przyświecała mi podczas pisania książki, była próba zrozumienia tego niezwykłego i tajemniczego mechanizmu, jakim jest każdy z nas. Bill Bryson Bill Bryson po raz kolejny udowadnia, że jest niezrównanym towarzyszem podróży, gdy oprowadza nas po zakamarkach ludzkiego ciała wyjaśnia, jak ono funkcjonuje, podkreśla jego niebywałe zdolności do samoleczenia i sygnalizuje sytuacje, w jakich może nas ono (niestety) zawieść. Ciało. Instrukcja dla użytkownika to książka pełna niezwykłych faktów (od momentu, kiedy zacząłeś to czytać, twój organizm zdołał już wyprodukować kolejny milion czerwonych krwinek), jak i nieodzownych anegdot będących znakiem firmowym Billa Brysona. Jak pisze autor: Spędzamy nasze życie w tym ciepłym, chybotliwym ciele, a traktujemy je jako coś zupełnie oczywistego. Ciało pozwoli przezwyciężyć tę obojętność hojnymi dawkami cudownych, czasem nieznanych powszechnie faktów i informacji, które obowiązkowo należy poznać. Bryson opisuje tajemnicę chorób, fizjologię bólu oraz postępy poczynione w zakresie ich leczenia i czyni to wszystko w wielkim stylu. Ton Brysona jest z jednej strony pouczający, a z drugiej pełen humoru, co zachęca czytelnika, by wraz z autorem dzielić zachwyt wobec budowy ciała i tego, do czego jest ono zdolne. Publishers Weekly

Ciało w tańcu. Analiza socjologiczna

Dominika Byczkowska

Jedna z pierwszych polskich publikacji z zakresu socjologii tańca, a także jedna z niewielu traktujących o socjologii ciała opartych na wynikach wieloletnich badań empirycznych. W książce znajdzie Czytelnik opis etnograficzny środowiska tańca towarzyskiego, gdzie podejmowana jest m.in. tematyka rozwoju kariery tanecznej, kształtowania tożsamości, budowania pozycji w hierarchii grupowej. Autorka proponuje także interesującą koncepcję społecznego konstruowania cielesności, czyli wpływu procesów społecznych na ciało jednostki. Przydatny badaczom cielesności z pewnością okaże się zaproponowany przegląd metod i technik badawczych wykorzystywanych w badaniach socjologicznych nad tańcem i ciałem, oraz opis paradygmatu teoretycznego i koncepcji wykorzystanych do wyjaśnienia zjawisk zaobserwowanych w środowisku społecznym tańca towarzyskiego.   Książka skierowana jest głównie do socjologów zajmujących się cielesnością, badaniem karier, socjalizacją, ale także do badaczy innych dziedzin, takich jak psychologia, pedagogika, etnologia, ale także do praktyków - nauczycieli tańca i tancerzy różnych stylów.

CiałoTeksty. Literackie i filmowe reprezentacje transpłciowośc

Anna Kujawska-Kot

Autorka rozpatruje problem niezgodności między płcią doświadczaną przez bohatera a płcią przypisaną mu przy urodzeniu, podejmuje też temat tranzycji - stopniowego uzewnętrzniania tożsamości płciowej w wyniku procesów psychologicznych, społecznych, prawnych oraz medycznych. Analizując i interpretując doświadczenia transpłciowych kobiet i transpłciowych mężczyzn, sięga po przykłady literackie i filmowe powstałe głównie w ostatnich kilku dekadach. Podmiot, narracja, ciało, tekst, ciałopisanie, intertekstualność, palimpsest, oksymoron, lustro, lalka, maszyna do pisania, ekran, dowód osobisty czy fotografia - to pojęcia kluczowe dla przyjętej perspektywy badawczej. Otwierają one przed czytelnikiem nowe obszary poznania prezentowanych tekstów kultury oraz doświadczeń bohaterów. Pragnę podkreślić, że mam przyjemność recenzować pracę nowatorską, inspirującą, jednocześnie pionierską i ambitną, napisaną sprawnym piórem, charakteryzującą się przemyślaną i przekonującą kompozycją i przede wszystkim interesującymi interpretacjami. Poruszane w niej są tematy trudne i złożone, wymagające taktu, subtelności i delikatności. A właśnie te cechy posiada autorka w godnej podziwu intensywności, co w przekonujący sposób poświadcza jej praca. prof. zw. dr hab. Anna Łebkowska, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki Praca ta znajdzie bardzo wielu czytelników. Badacze odnajdą tam bardzo ciekawe koncepty, pozwalające na inspirujące podejście do badania problematyki transpłciowości, pozostali nowe sposoby ujmowania zjawiska niezgodności płciowej oraz bogate słownictwo pozwalające na inny niż medykalizujący sposób mówienia i myślenia o tym fenomenie. dr hab. Ewa Banaszak, prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Socjologii Anna Kujawska-Kot - doktor nauk humanistycznych, publikowała w "Przestrzeniach Teorii", "Przeglądzie Socjologicznym", "Studia Poetica", "Fabrica Societatis" oraz monografiach naukowych. Rozprawę doktorską o bohaterze transpłciowym napisała pod kierunkiem prof. dr hab. Ewy Szczęsnej i obroniła z wyróżnieniem na Uniwersytecie Warszawskim. Dysertacja otrzymała I nagrodę w Konkursie im. Profesora Edwarda Kasperskiego (V edycja) na najlepszą pracę doktorską o charakterze komparatystycznym i wyróżnienie w XI edycji Konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald na najlepszą pracę doktorską dotyczącą współczesności z dziedziny humanistyki. Autorka interesuje się badawczo tym, co migotliwe i nieuchwytne...

Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy

Bogdan Jankowski, Wielisława Warzywoda-Kruszyńska

 Praca zawiera problem wykluczenia społeczności lokalnych w ramach dużego miasta poprzemysłowego z wszystkimi tego uwarunkowaniami i dziedzictwami. Opisano kie-runek miejskich oddziaływań związanych z reintegracją społeczną osób wykluczonych społecznie, dotkniętych i objętych różnymi problemami społecznymi, przede wszystkim ubóstwem, wyuczoną bezradnością oraz wielopokoleniowym pozostawaniem beneficjentem materialnych świadczeń z pomocy społecznej. Przedstawiono proces wytwarzania się „enklaw biedy” i ich transformację w sąsiedztwa wykluczenia i wykluczonych (neighbourhoods of relegation) oraz aktualnie istniejący świat „enklaw biedy” jako układ społeczny, którego elementy tworzą: świadomość społeczna, instytucje społeczne, hierarchia społeczna i organizacja społeczna oraz stosunek mieszkańców enklaw do miejsca zamieszkania. Wskazano na konieczność nowego podejścia do zarządzania problemami społecznymi w mieście i na powstanie inicjatyw obywatelskich służących zwiększaniu integracji społecznej w Łodzi, jako zwiastun zachodzących zmian.

Class and Cultural Narratives. The Upper Silesia Case

Paweł Ćwikła, Monika Gnieciak, Kazimiera Wódz

The emphasis of this book is on understanding local identities through the representations produced and disseminated by local people, residents of working class estates placed in Upper Silesia, captured in the regional literature. Presented analysis of the writings of Kazimierz Kutz and Stefan Szymutko aims to find a panoramic view of a postindustrial world, sensitivity to region’s specificity, awareness of industrial and agricultural past, a gallery of characters entangled with a difficult history of local communities. The assumption which was fundamental to the research was the fact that literature poses a reservoir of identity representations. By means of autobiographies, family stories and regional novels the story of Silesia was retold, constructed out of a variety of memories and personal narratives. Thus the analyzed novels constitute a particular type of social representations of Upper Silesia, the representations which - to a more extent than to an individual – belong to a community within which they are created. Their nature consists in ongoing reproduction, redefinition, constant creation of Upper Silesian's past and presence. Paweł Ćwikła, PhD in sociology, researcher in Department of Contemporary Culture Research, Institute of Sociology, University of Silesia. Monika Gnieciak, M.A. in sociology, University of Silesia, 2001, Katowice, M.A. in science of culture, University of Silesia, 2004, Katowice, PhD in Humanities, University of Silesia, 2007, Katowice. Researcher in Department of Contemporary Culture Research, Institute of Sociology, University of Silesia. Kazimiera Wódz, Professor of Sociology, Head of Department of Cultural Studies and Social Work Unit Institute of Sociology, University of Silesia.

Contemporary Family - Comparative Perspective

red. Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz, Grzegorz Libor

Głównym celem książki jest przedstawienie przemian, jakie zachodzą w różnych formach rodziny w perspektywie porównawczej. Zainteresowanie rodziną jest obecnie niezwykle żywe i powszechne. W dobie intensywnych przemian rodzina jako podstawowa cząstka społeczna podlega różnym zmianom od preferowanych i zaimplementowanych modeli życia rodzinnego do relacji w rodzinie. Dlatego redaktorzy książki postanowili zaprosić naukowców z różnych części Europy, aby mogli przedstawić wyniki swoich badań. Od ogólnych tendencji po analizę poszczególnych przypadków książka jest odpowiedzią na potrzebę szerszego spojrzenia na zmiany zachodzące w życiu rodzinnym.

Cyber pułapka. Jak internet, sztuczna inteligencja i wirtualna rzeczywistość skutecznie niszczą cywilizację

Andrzej Zwoliński

W zderzeniu z nowoczesnością człowiek zawsze staje między marzeniem a planem, przezornością a odwagą, spontanicznym poddaniem się biegowi rzeczy a kontrolą przemian. Alvin Toffler, który zasłynął jako autor książki Szok przyszłości, stwierdził, że słowo zmiana jest kluczem do zrozumienia współczesnego czasu. Zmiana i innowacyjność są stale poszukiwane, mają swoją wartość na rynku, gdyż efektem jest ciągle nowa oferta. Zmiany te jednak mogą okazać się zbyt szybkie, powodują zamieszanie w psychice, która nie zdąży przywyknąć do wielu otaczających zjawisk, zanim znikną w fali nowych ofert i propozycji. Czynnikiem największych zmian jest technika i nowe technologie, które stwarzają zjawisko nazywane inwazją nowości. Pierwszym znakiem zmian jest radykalne zerwanie z przeszłością. Skraca się także znacznie kontakt ludzi z konkretnymi rzeczami: każda jest na chwilę, wymiatana ze świadomości przez kolejne mody i trendy. Być albo nie być. Zamiast prawdziwego istnienia. Rzeczywistość wirtualna E-samotność w cyber tłumie Niby miłość. Niby przyjaźń. Niby znajomi Bez wstydu, bez prywatności, bez refleksji Przysypani nadmiarem informacji. Przebodźcowanie jednostek i społeczeństw Wszystko na sprzedaż. Big brotheryzacja czyli podglądanie świata Elektroniczna przemoc. Sieciowe i postkulturowe wzorce przemocy Zniszczone słowa. Post prawda, fejk niusy jako narzędzie kontroli Sztuczna inteligencja. Niedoskonały umysł i idealny cynizm Przyszłość ludzkości pozostaje nieznana. Jedno jest pewne: od stopnia refleksji nad człowieczeństwem i rozumienia osoby ludzkiej oraz jej godności zależy teraźniejszość oraz to, co z niej wyrośnie.

Cykle życia publikacji naukowych warunkowane praktyką cytowania piśmiennictwa

Anna Małgorzata Kamińska, Łukasz Opaliński

Książka porusza tematykę fenomenu kultury i praktyk cytowań literatury kultywowanych w społecznościach naukowych. Przedstawia wyniki autorskich badań w poszczególnych nurtach składających się na całość tematyki cykli życia publikacji naukowych oraz procesu starzenia literatury na tle aktualnego stanu badań prezentowanych w literaturze światowej. Materiałem badawczym, czy inaczej empiryczną bazą całości podjętych i zaprezentowanych w niniejszej monografii analiz, stała się przede wszystkim bardzo obszerna światowa literatura przedmiotu (zwłaszcza angielskojęzyczna), która podejmuje kluczowe zagadnienia z punktu widzenia celu i przedmiotu przedłożonej pracy. Jej początki sięgają lat dwudziestych XX wieku. W niniejszej rozprawie przyjętą metodą opracowania dostępnego materiału badawczego była w pierwszej kolejności jego szczegółowa analiza mająca za zadanie wyodrębnienie obecnych w światowej literaturze wiodących nurtów badawczych, zaproponowanie ich typologii, dotarcie do najistotniejszych i fundamentalnych postawionych w ich ramach tez, stwierdzeń oraz wyników, a następnie dokonanie syntezy uzyskanych w trakcie analizy rezultatów i przedstawienie ich w formie końcowego podsumowania i wniosków.

Cywilizacja pieniądza

Mirosław Czerwiński (red.)

„Pieniądz to nowa forma niewolnictwa, odróżniająca się od starej tym, że jest niepersonalna – że nie ma relacji międzyludzkiej pomiędzy panem i niewolnikiem” (Lew Tołstoj, cytat z filmu „Money as Debt”). Powyższe stwierdzenie inicjatorzy konferencji potraktowali jako punkt wyjścia do rozpoczęcia dyskusji o kulcie pieniądza. Rozwój społeczny, technologiczny i ekonomiczny doprowadził do sytuacji, w której wszystkie – materialne i niematerialne – elementy przestrzeni społecznej zyskały wymierną wartość – wartość pieniądza. Wartość ta traktowana jest nie tylko jako podstawowy element stratyfikacji społecznej; coraz częściej postrzegany jest także jako narzędzie regulacji społecznych kontaktów i relacji. Niniejsza publikacja to efekt wymiany poglądów i doświadczeń o szeroko rozumianym wpływie i znaczeniu pieniądza we współczesnym świecie. Potrzeba utworzenia przestrzeni do prezentacji teoretycznych, badawczych i metodologicznych osiągnięć w zakresie ekonomizacji i finansalizacji cywilizacji stała się inspiracją do zorganizowania Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej. Jej zasadniczym celem była próba wyeksponowania możliwości kooperacji świata nauki ze światem gospodarki, przekładająca się na możliwość krzewienia istoty badań naukowych w zakresie ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych w przestrzeni praktycznych działań i rozwiązań.

Cywilizowanie dzieci? Społeczno-kulturowe badania dzieciństwa w perspektywie teorii Norberta Eliasa

Zofia Boni, Marta Rakoczy, Marta Bucholc, Julia Harasimowicz, ...

Cywilizowanie dzieci? Społeczno-kulturowe badania dzieciństwa w perspektywie teorii Norberta Eliasa Redakcja naukowa Zofia Boni, Marta Rakoczy Cywilizowanie dzieci to swoiste projektowanie dzieci za pomocą norm, wzorców i wartości uważanych w określonych momentach kulturowo-historycznych za pożądane. Przekonanie, że dziecko musi zostać poddane społecznej i kulturowej "obróbce" dotyczącej jego umysłu, emocji i ciała - czyli tytułowemu "cywilizowaniu" - towarzyszy zachodnim praktykom wychowawczym przynajmniej od czasów Oświecenia. Choć procesy te nie są zjawiskiem nowym, ich intensyfikacja i wieloaspektowość - realizowanie wielu, często sprzecznych założeń i oczekiwań wobec dzieci - są warte analizy. W książce przyglądamy się "cywilizowaniu dzieci" w różnych kontekstach historycznych, łącząc metody i perspektywy kulturoznawstwa, antropologii społecznej, historii sztuki, prawa i socjologii. Interdyscyplinarność tego ujęcia służy pokazaniu złożoności procesów społecznego wychowania. Wraz z autorkami rozdziałów czytamy na nowo teorię Norberta Eliasa przez pryzmat badań dzieci i dzieciństwa, zwracając szczególną uwagę na rolę i sprawczość dzieci w tych procesach. Autorkom recenzowanej monografii udało się zaproponować rzeczywiście nowe ujęcie dzieciństwa w zakresie humanistyki i częściowo nauk społecznych. [...] Przed pomysłodawczyniami tego tomu nikt nie pokusił się o zbadanie użyteczności Eliasowskiego ujęcia "procesu cywilizowania" w próbach zrozumienia i wyjaśnienia różnych form pojmowania i praktykowania dzieciństwa w nowożytnej Polsce. I już ten fakt świadczy o oryginalności przedstawionego tomu. Z recenzji Tarzycjusza Bulińskiego

Czarna kobieta na białym tle. Dyptyk biograficzny

Anna Wieczorkiewicz

Saartjie Baartman i Waris Dirie to kobiety; mówiono o nich: czarne. Płeć i rasa stanowią wyznaczniki tożsamości tak oczywiste, że współczesnym krytykom kultury zdają się wręcz banalne. Wokół nich  wciąż jednak osnuwają się ekspansywne koncepcje teoretyczne.  Biorą one  w posiadanie rzeczywiste jednostki; kształtują ich losy, ingerują w ciała. Wykorzystują je do własnych celów - naukowych, społecznych, politycznych, ekonomicznych, artystycznych, rozrywkowych... Dyptyk zestawiony z biografii Saartjie Baartman i Waris Dirie pokazuje, jak abstrakcyjne pojęcia i wyrafinowane teorie rozgrywane są w konkretnych okolicznościach, jak aktualizują się w ludzkim życiu, kształtując jego bieg.  Przyjrzyjmy się częściom dyptyku, z których każda ma swój własny sens, ale ujęte razem dają się odczytać jako całkiem nowa opowieść. Przekazuje ona wiedzę antropologiczną -  niekoniecznie  bezpośrednio, niemniej jednak dobitnie.