Janusz Krasiński. Świadectwo

Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska

„Proponuję Czytelnikowi podróż w głąb doświadczenia Krasińskiego, które obejmuje zarówno traumę wojny, obozów, stalinowskiego więzienia, jak i ustanawianie siebie jako pisarza-świadka, który nakłada na siebie nieustanne zobowiązanie pisania i ogłaszania świadectwa”. Z rozdziału Świadectwo jako projekt literacki i egzystencjalny   Literatura w opowieści Agnieszki Kramkowskiej-Dąbrowskiej o twórczości Janusza Krasińskiego to zmaganie, które dzieje się nie tylko w momencie pracy twórczej, lecz także w wyborach życiowych i pojmowaniu sensu własnej egzystencji. Autorka, prezentując ten artystyczno-egzystencjalny projekt, zanurza Czytelnika w życiorys pisarza, ogłaszany również w wypowiedziach autobiograficznych. Obok dzieła jego życia, pięciotomowego cyklu powieściowego, pokazuje próby poetyckie, dramaty, opowiadania oraz utwory niepublikowane, publikowane częściowo, zniekształcane przez cenzurę i autocenzurę, nieudane. Odkrywcza podróż proponowana Czytelnikowi przez autorkę prowadzi też w głąb epoki, w której żył Janusz Krasiński.   PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom – ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer – społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe...   W serii ukazały się tomy: Agnieszka Katowska, Witkacy. Etyka Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność Tomasz Garbol, Miłosz. Los Adrian Gleń, Stasiuk. Istnienie

Jarosław Marek Rymkiewicz. Metafizyka

Marzena Woźniak-Łabieniec

Autorka zaprasza miłośników poezji na spotkanie z liryką Jarosława Marka Rymkiewicza, w której odnajdujemy problemy uniwersalne, zawsze głęboko dotykające istoty człowieczeństwa. Kluczem do lirycznego świata Marzena Woźniak-Łabieniec uczyniła pojęcie metafizyki, kształtujące podstawowe sensy twórczości lirycznej autora Thema regium, począwszy od tomów najwcześniejszych po ostatnie. Poetycka wizja świata rodzi się w dialogu z różnymi koncepcjami filozoficznymi. Wiersz jest próbą znalezienia spoiwa w świecie chaosu i rozpadu. Rymkiewiczowska poezja metafizycznych pytań dotyka tajemnicy przekraczającej poznawalną zmysłowo rzeczywistość, docieka przyczyny i zasady wszechświata, relacji między ciałem, umysłem a nazywającym je słowem -w konsekwencji towarzyszy refleksji wyrastającej z problematyki religijnej: pyta o Boga, duszę, nieśmiertelność, obecność zła, miejsce człowieka w świecie, sens jego istnienia czy pośmiertny wymiar egzystencji. Rymkiewiczowska metafizyka to również symboliczna „rozmowa” poprzez teksty ze zmarłymi twórcami, z „Wielkimi Duchami”, to próba dialogu z pisarzami poprzednich epok, który dokonuje się dzięki naszej wiedzy o zmarłych i pozostawionym przez nich tekstom, to zachęta, również dla Czytelników, do takich poetyckich Zaduszek.

Jerzy Liebert. Lektury

red. Joanna Kisiel, Elżbieta Wróbel

Tom zbiorowy Jerzy Liebert. Lektury to wielogłosowa i wielowymiarowa monografia twórczości poety międzywojennego, podejmująca nowe możliwości czytania tej poezji, tradycyjnie łączonej z nurtem religijnym, odkrywająca jej aktualny i uniwersalny potencjał interpretacyjny i różnorodne powiązania z tradycją liryki polskiej. Książka jest świadectwem wielorakich autorskich lektur, przyjmujących różne metodologiczne podstawy, mnożących interpretacyjne konteksty. Przynosi pierwszy tak wielostronny opis fenomenu dzieła, myśli i wyobraźni Jerzego Lieberta, wzbogacony o refleksję nad jego twórczością przekładową. Kluczem do opisania swoistości dorobku poety jest zdarzenie interpretacyjne, mikrologiczna lektura, fascynujące i odkrywcze spotkanie z tekstem, dlatego tak ważną rolę pełnią w tomie analizy i interpretacje pojedynczych utworów, za każdym razem na nowo oświetlające całość dzieła poety. Książka Jerzy Liebert. Lektury przeznaczona jest zarówno dla badaczy i studentów literatury, jak i wszystkich osób zainteresowanych dwudziestowieczną poezją.

"Język Artystyczny". T. 16: Nowy (?) Kanon (?) Wokół Nagrody Literackiej "Nike"

red. Artur Rejter

W publikacji zgromadzono teksty, w których przyjrzano się twórczości różnych osób nagrodzonych lub nominowanych do Nagrody Literackiej „Nike”. Dla autorów interesujące były między innymi problemy stylizacji w wielowymiarowej i polifonicznej prozie Jacka Dehnela (Magdalena Hawrysz), a także wkład twórczości Olgi Tokarczuk do wyraźnie współcześnie się rozwijającego i ważkiego społecznie dyskursu posthumanizmu (Artur Rejter). Autorka Biegunów zainspirowała również Joannę Przyklenk i Katarzynę Sujkowską-Sobisz, które podjęły się analizy odbioru monumentalnej powieści Księgi Jakubowe przez internetowych forumowiczów. Przez pryzmat problematyki genderowej i queerowej na prozę Michała Witkowskiego spojrzała Małgorzata Kita. Ważny dla Traktatu o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego świat muzyki oraz instrumentów muzycznych próbowała uchwycić w swym studium Ewa Biłas-Pleszak. Interesujący okazał się także aspekt intertekstualny oraz intersemiotyczny w Sońce Ignacego Karpowicza (Alicja Bronder). W artykule Beaty Kiszki został zaś poruszony problem motywów animimalistycznych w wybranych powieściach Krzysztofa Vargi. Sięgnięto także do tekstów reportażowych i reportażowi bliskich. Nad pograniczną stylowo i gatunkowo prozą Andrzeja Stasiuka pochyliła się w swym studium Ewa Sławkowa. Swoistej generycznej „migotliwości” i gatunkowym przemianom reportażu, odzwierciedlającym często kształt współczesnego świata, poświęciła uwagę Joanna Przyklenk, natomiast Wioletta Wilczek opisała osobliwy obraz Białegostoku zawarty w reportażu Marcina Kąckiego.   Zarówno wybrana – zróżnicowana pod względem estetycznym, gatunkowym i dyskursywnym – twórczość, jak i metody zastosowane w zgromadzonych tekstach, poświadczają tezę o znaczącej dla badaczy wadze inspiracji autorów i dzieł wyróżnionych Nagrodą Literacką „Nike” lub do niej nominowanych. Jak widać, literatura wciąż stara się reagować na świat nas otaczający, komentować go, a nade wszystko stwarzać jego indywidualny i niepowtarzalny obraz. (fragmenty Wprowadzenia). Publikacja z pewnością zainteresuje studentów kierunków humanistycznych i badaczy literaturoznawców, językoznawców, kulturoznawców, a także wszystkich miłośników polskiej literatury najnowszej.

Język Artystyczny. T. 17: Obrzeża, marginesy, rudymenty...

Red. Artur Rejter

Kilka tematów znalazło wyraz monografii. Można wśród nich między innymi wskazać następujące: kwestia pogranicza w piśmiennictwie artystycznym, kulturowe zjawiska marginalne oraz ich manifestacje w literaturze, główny nurt a/i nisza, różnie pojmowana nie/normatywność, przenikanie, kolażowość, mgławicowość gatunków, stylów, dyskursów, przemiany kategorii podmiotowości (np. posthumanizm, transhumanizm). Wszystko to można postrzegać jako pozostałości, resztki, odpadki jako nową perspektywę opisu świata, wyraz licznych przeobrażeń systemowych języka, stylu, dyskursu artystycznego.

Język polski Wileńszczyzny i Kresów północno-wschodnich XVI-XX w. Prace językoznawcze, t. 2

Zofia Kurzowa

Wstęp   Rozdział I Zarys dziejów ziem północnokresowych, społeczne i narodowościowe warunki kształtowania się języka polskiego Dzieje polityczno-społeczne i kulturalne Obszary etniczne. Ludność. Świadomość narodowa. Język   Rozdział II Rozwój badań nad językiem polskim kresów północno-wschodnich Język pisarzy północnokresowych Dialekt północnokresowy a gwara wileńska Substrat białoruski i litewski; kontakty z innymi językami Cechy dialektu północnokresowego Wpływ dialektu północnokresowego na polski język literacki Gwary ludowe na Wileńszczyźnie Gwary pogranicza polsko-białorusko-litewskiego Sprawy terminologiczne   Rozdział III Dialekt północnokresowy w XVI-XVIII w. Fonetyka             Wokalizm             Konsonantyzm Słowotwórstwo             Rzeczowniki             Przymiotniki             Przysłówki             Złożenia             Czasowniki             Partykuły Fleksja             Wahania w rodzaju gramatycznym rzeczowników             Oboczności spółgłoskowe w tematach rzeczownikowych             Odmiana rzeczowników             Osobliwa odmiana niektórych rzeczowników męskich             Odmiana przymiotników i imiesłowów przymiotnikowych             Odmiana zaimków             Odmiana liczebników             Odmiana czasowników Niektóre zagadnienia składni             Syntaktyczne użycie przypadków             Syntaktyczne użycie przyimków             Konstrukcje wypowiedzenia złożonego             Konstrukcje typu: nie... jedno, tylko, aż   Rozdział IV Dialekt północnokresowy XIX-XX w. Fonetyka             Wokalizm             Konsonantyzm             Akcent Słowotwórstwo Fleksja Niektóre zagadnienia składni   Rozdział V Sytuacja językowa i narodowa Polaków na Litwie i Białorusi po II wojnie światowej   Rozdział VI Słownik             Uwagi wstępne             Słownik regionalizmów             Frazeologia             Słownik rusycyzmów Geograficzne zasięgi regionalizmów północnokresowych Leksykalne różnice dialektów kulturalnych Litwy i Warszawy Archaizmy Regionalne innowacje wyrazowe Zapożyczenia Semantyczna charakterystyka słownictwa  Zakończenie Bibliografia  

Językowe, literackie i kulturowe refleksje na temat jedności w różnorodności

Justyna Braszka, Aleksandra Janowska, Tomasz Ososiński

Publikacja Językowe, literackie i kulturowe refleksje na temat jedności w różnorodności zawiera przemyślenia młodych naukowców i naukowczyń dotyczące aktualnie podejmowanych przez nich badań. Jej szczególny charakter objawia się w niezwykle szerokim zakresie tematycznym, który został w niej przedstawiony. Zamieszczone w książce artykuły można podzielić na trzy kategorie, obejmujące językoznawstwo, literaturoznawstwo oraz kulturoznawstwo. Ich wielowymiarowość i różnorodność sprawiają, że czytelnicy i czytelniczki mogą poznać nieodkryte dotąd meandry nauki. Mamy nadzieję, że monografia spotka się z zainteresowaniem odbiorców i odbiorczyń oraz będzie inspirować kolejnych młodych badaczy i badaczki do prezentowania swoich przemyśleń szerszemu gronu.

Joseph von Eichendorff w Polsce. Bibliografia (1989-2018). Wydania - czasopisma - media

Michał Skop

Bibliografia podmiotowa i przedmiotowa poświęcona Josephowi von Eichendorffowi dotyczy działalności wydawniczej i medialnej w Polsce w latach 1989–2018. W prezentowanych wykazach uwzględniono publikacje książkowe, czasopisma, rozprawy doktorskie, druki ulotne, a także filmy, widowiska teatralne, festiwale i inne przedsięwzięcia o charakterze medialnym. Całość zamyka szkic na temat recepcji twórczości poety i pisarza urodzonego w Łubowicach koło Raciborza w prasie śląskiej po 1989 roku. [...] W niniejszej książce podjęto próbę określenia miejsca Josepha von Eichendorffa w świadomości krytyków, tłumaczy, literaturoznawców, historyków, historyków literatury, kulturoznawców, folklorystów i etnologów, na podstawie wyszukanych w polskiej prasie artykułów, not i omówień. Uważny czytelnik z łatwością odnajdzie wśród odnotowanych pozycji nazwiska niemieckich badaczy oraz tłumaczenia ich tekstów na język polski dostępne w polskich czasopismach lub w wydanych w Polsce tomach zbiorowych. (fragmenty wstępu)