Poczet książąt gdańskich. Dynastia Sobiesławiców w XII-XIII wieku

Błażej Śliwiński

W XII i XIII wieku Gdańskiem i Pomorzem rządzili książęta z dynastii Sobiesławiców. Ale kto właściwie należał do tej książęcej dynastii i czym zasłużyła się ona dla miasta i regionu? Profesor Błażej Śliwiński, znany mediewista, przygotował monografię tej niezwykłej gdańskiej dynastii, podkreślając ich zasługi dla Polski. Sobiesławice włączyli się w nurt zjednoczenia państwa polskiego za czasów Przemysła II, walczyli w pierwszej wojnie z Zakonem Krzyżackim. Na gruncie lokalnym wsławili się fundacjami klasztorów w Oliwie, Żukowie i Pelplinie oraz lokacją miast Gdańska i Tczewa. Śliwiński w przystępny dla czytelnika sposób przedstawił sylwetki 27 książąt i księżniczek, w tym Świętopełka, dzięki któremu Gdańsk otrzymał prawa miejskie.

Ród Prusów w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Sandomierskiem do XVI wieku. Rozsiedlenie - majątki - kariery

Łukasz Ćwikła

W książce zaprezentowano działalność polityczną, kościelną i gospodarczą przedstawicieli rodu Prusów na obszarze ziemi łęczyckiej, sieradzkiej i sandomierskiej. Odtworzono stan majątkowy ośmiu rodzin szlacheckich reprezentujących wspomniany ród heraldyczny. Na przykładzie konkretnych familii można dowiedzieć się o ich statusie społecznym oraz polityce matrymonialnej, a w przypadku niektórych z nich nawet o ekspansji na Wschód w XV–XVII wieku. W monografii ukazano również zjawiska protekcji i współpracy, co poszerza dotychczasową wiedzę na temat zasady solidarności współrodowców. Ważnymi elementami publikacji są tablice genealogiczne, część ikonograficzna dotycząca herbu Prus oraz indeks osobowy. Książka dostarcza wielu informacji o społeczeństwie szlacheckim doby średniowiecza, powinna więc zainteresować mediewistów, genealogów, heraldyków i regionalistów. Publikacja mieści się w grupie prac takich uznanych autorów opracowań poświęconych rycerstwu średniowiecznemu, jak: Jan Wroniszewski, Janusz Kurtyka, Błażej Śliwiński, Alicja Szymczak, Jerzy Sperka, Sobiesław Szybkowski. Z recenzji prof. dr. hab. Zdzisława Nogi

Rzeź i zniszczenie Gdańska przez Krzyżaków w 1308 roku

Błażej Śliwiński

12 listopada 1308 roku do Gdańska wkroczyli rycerze Zakonu Krzyżackiego i dokonali eksterminacji mieszkańców miasta. Wobec ich mieczy wszyscy byli równi – zginęli rycerze, burmistrz, rajcowie, możni i ich rodziny, a także zwykli mieszkańcy. Miasto zdobyte 13 listopada przez Krzyżaków było zasłane trupami, zalane krwią i ogarnięte pożarami. Co było przyczyną tego krwawego mordu? Jaka była prawdziwa liczba ofiar? Na te i inne pytania odpowiada w swojej książce Błażej Śliwiński. Podjął on próbę rekonstrukcji wydarzeń z tamtej krwawej nocy. Po wnikliwej analizie opublikował w 2006 roku monografię naukową poświęconą poglądom polskich i niemieckich badaczy na noc z 12 na 13 listopada 1308 roku w Gdańsku. W niniejszej książce przybliża tę tematykę szerokiemu gronu czytelników w ujęciu popularnonaukowym.

Sojusznik czy wróg? Relacje polsko-niemieckie w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego

Mariusz Samp

Pierwsi Piastowie byli sprawnymi dyplomatami i jeszcze lepszymi wodzami. Potrafili nie tylko skutecznie powstrzymać niemieckie ataki, ale również pokonać silniejszego przeciwnika, dzięki czemu zdołali obronić i umocnić polską państwowość. Mariusz Samp opisuje, w jakich okolicznościach wojska Mieszka I i jego syna Bolesława zwyciężały liczniejsze i lepiej wyposażone siły cesarskie. Na podstawie licznych źródeł i opracowań przedstawia pierwsze sukcesy naszego oręża, a także mniej znane epizody pierwszej wojny polsko-niemieckiej. Jakie było znaczenie bitwy pod Cedynią? Czy Chrobry faktycznie był okrutnym i pysznym władcą? Jak konflikt polsko-niemiecki opisywał kronikarz Thietmar? Jaki przebieg miała współpraca militarna Piastów z Ludolfingami? Dlaczego zaledwie kilka lat po słynnym zjeździe gnieźnieńskim doszło do wybuchu długoletniej wojny? Najnowszy e-book portalu Histmag.org to pozycja, którą można polecić nie tylko miłośnikom historii wojskowości, ale także wszystkim zainteresowanym początkami naszej państwowości. Mariusz Samp – Absolwent historii wojskowości na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie doktorant Akademii Pomorskiej w Słupsku. Interesuje się historią wczesnego średniowiecza w Polsce, szczególnie zagadnieniami militarnymi z tego okresu. Publikował m.in. w „Przeglądzie Historyczno-Wojskowym", „Studiach z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej" i „Kwartalniku Bellona". Autor książek „Krosno Odrzańskie 1005 i 1015" oraz „Praga 1004, Największa klęska Bolesława Chrobrego".

Stolice Polski. 963-1138

Oswald Balzer

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Autor rozpatruje zagadnienie, czy w dobie jednolitości państwowej pierwotnej Polski wytworzył się jakiś ośrodek jej państwowości; innymi słowy: czy istniała już wtedy stolica państwa. A jeśli istniała, to gdzie ją umiejscowić; ponadto czy przez ten cały czas ów ośrodek jest stale niezmienny, czy też może po kolei był przenoszony w jednego miejsca na drugie? Pod względem chronologicznym zagadnienie to obejmuje czas od pierwszego wstąpienia Polski na widownię dziejową, zatem od roku 963, aż do zgonu Bolesława Krzywoustego w roku 1138. Autor omawia następujące ośrodki, będąc pełniące funkcje stołeczne. Poza uwagami wstępnymi znajdziemy tam rozdziały: Gniezno stolicą Polski do r. 1037. Kraków stolicą Polski od 1038 do 1138. Dziejowe tło i polityczne znaczenie przeniesienia stolicy państwowej z Gniezna do Krakowa.

Uwagi o pierwotnym ustroju społecznym Polski piastowskiej

Stanisław Smolka

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Autor prezentuje swoje badania dotyczące pierwotnego ustroju Polski piastowskiej, a więc czasów, kiedy dopiero kształtowała się nasza państwowość. Jak nietrudno się domyślić, proces ten nie przebiegał szybko i gładko. Pierwsi Piastowie, scalając co prawda spokrewnione ze sobą plemiona słowiańskie nie mogli jednak dokonać jakiejś gwałtownej rewolucji na płaszczyźnie ustroju społecznego. A jaki ten ustrój był, jak się przeobrażał i przystosowywał do nowych warunków i nowych czasów można się dowiedzieć z tej właśnie książeczki. Przynajmniej w takim zakresie, w jakim Smolka dokonał swoich odkryć i wysnuł z nich własne wnioski.

Zbigniew książę Polski

Roman Grodecki

W rozprawce niniejszej nie chodzi mi o zebranie i ustalenie wszystkich faktów z życia i działalności politycznej Zbigniewa, ani też o jego osobistą charakterystykę. Zadanie swe pojąłem jako przeprowadzenie kontroli, czy panujący do ostatnich czasów pogląd na znaczenie dziejowe Zbigniewa jest dostatecznie uzasadniony i czy słuszną i sprawiedliwą jest ocena działalności tej postaci historycznej. Rewizja sądu naszej historiografii o Zbigniewie musi być oczywiście rewizją faktów, które posłużyły jako podstawa dla tego sądu. Będę miał więc dość sposobności, by i w zakresie faktów niejedno sprostować i uzupełnić, ale głównie zależało mi na odpowiednim tych faktów objaśnieniu i oświetleniu, właściwszym niż to, jakie znajdujemy we wszystkich (z jednym, zresztą częściowym wyjątkiem) monograficznych pracach, i we wszystkich mniejszych i większych podręcznikach historii polskiej. Razem składają się wyrażone w tej mierze zdania na jeden sąd wspólny, z rzadką zgodnością wyznawany przez ogół, że mianowicie Zbigniew, jako nieprawy syn Władysława Hermana, nie mając prawa do tronu i ojcowizny, pragnął i usiłował wiarołomnie i przy pomocy wrogów Polski wyzuć zeń swego przyrodniego młodszego brata, jedynie w tu, względzie uprawnionego Bolesława Krzywoustego, i dla zachowania tej nieuzasadnionej ambicji zakłócał przez długi szereg lat spokój wewnętrzny w Polsce, sprowadzając na nią niszczące najazdy sąsiadów. W poniższych wywodach będę się starał wykazać, że ten mylny i wysoce niesprawiedliwy sąd naszej histriografii o Zbigniewie jest niezasłużoną pośmiertną krzywdą człowieka, srodze pokrzywdzonego za życia, a przedstawienie faktów na jego poparcie jest w znacznej mierze niezgodne z prawdą historyczną. W szczególności będę się starał uzasadnić dwa naczelne twierdzenia, mianowicie: 1) że nieprawne pochodzenie Zbigniewa nie jest bynajmniej pewnikiem naukowym, a w każdym razie niezależnie od tej kwestii uprawnienie jego do następstwa na tron po ojcu nie może podlegać najmniejszej wątpliwości; 2) że w obrębie lat 1102-1107 nie był bynajmniej Bolesław Krzywousty zwierzchnim księciem Polski, lecz że występując przeciw prawnie go obowiązującej zwierzchniej władzy Zbigniewa, uważał się faktycznie za równego mu, że jednakowoż prawnie, a w pewnej mierze i faktycznie zwierzchnim księciem Polski w tym czasie był Zbigniew. Historia też dzisiejsza, wynagradzając mu wielowiekową krzywdę, winna wprowadzić go do rejestru władców Polski, jako właściwego księcia panującego aż do momentu, gdy buntowniczy junior wyzuł seniora z dzielnicy i zmusił go do zrzeczenia się praw do tronu. W myśl tego winniśmy wręcz przeciwnie, niż dotąd, uznać w Bolesławie Krzywoustym buntownika, któremu, podobnie jak jego ojcu, posłużyło szczęście.   (Roman Grodecki Od wydawcy)