Metrologia z podstawami specyfikacji geometrii wyrobów (GPS)

Sławomir Białas, Zbigniew Humienny, Krzysztof Kiszka

Skrypt jest przeznaczony dla studentów Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej jako literatura podstawowa do przedmiotu „metrologia i zamienność” oraz do „laboratorium metrologii i zmienności”. Zgodnie z programem studiów skrypt oprócz tematyki ściśle metrologicznej zawiera także wiadomości z zakresu tolerancji wielkości geometrycznych (specyfikacji geometrii wyrobów – GPS) i teorii łańcuchów wymiarowych. Jest to ujęcie mające długą tradycję w polskim piśmiennictwie technicznym, a także w dydaktyce wydziałów mechanicznych politechnik krajowych.   Skrypt można wykorzystać na studiach kierunku Mechanika i Budowa Maszyn, poza specjalnościami ściśle metrologicznymi. Może być szczególnie użyteczny dla specjalności konstrukcyjnych. Dokumenty metrologii prawnej, podane w wykazach literatury uzupełniającej, są dostępne na oficjalnej stronie internetowej Głównego Urzędu Miar www.gum.gov.pl.   Rozdział 4 Tolerancje geometryczne został napisany od podstaw jako autorski przez Zbigniewa Humiennego. Pozostałe rozdziały skryptu zostały opracowane wspólnie przez trzech współautorów, przy czym częściowo wykorzystano materiał zawarty w skrypcie Metrologia techniczna z podstawami tolerowania wielkości geometrycznych dla mechaników autorstwa Sławomira Białasa (Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2006).   W drugim znowelizowanym wydaniu skryptu zaktualizowano rysunki i tekst w rozdziałach 2 i 4; m.in. pokazano ustalenia z najnowszych norm ISO 14405-1:2016, ISO 1101:2017, ISO 1660:2017, ISO 5458:2018, ISO 2692:2021, ISO 22081:2021 dotyczących specyfikacji geometrii wyrobów, które zostały opublikowane po pierwszym wydaniu skryptu. Ponadto w związku z wprowadzeniem od 20 maja 2019 roku nowych definicji jednostek miar Międzynarodowego Układu Jednostek Miar SI uaktualniono podrozdział 1.2. Dodano również dwa nowe podrozdziały 1.11 i 1.12. W pozostałych rozdziałach wprowadzono drobne zmiany i korekty terminologiczne oraz usunięto dostrzeżone błędy edytorskie.

Gospodarka 4.0 na przykładzie przedsiębiorstw w Polsce

Mieczysław Morawski

Przesłanki wyboru problemu badawczego, stanowiącego kanwę niniejszego opracowania, wydają się oczywiste. Zmiana funkcjonowania gospodarki polskiej pod wpływem trendów rozwojowych, którym K. Schwab nadał spektakularną nazwę czwartej rewolucji przemysłowej jest nieuchronna. Potrzebne są zatem kolejne inicjatywy, które przybliżą problematykę koniecznych zmian, a przede wszystkim umożliwią zrozumienie ich przyczyn, rysujących się szans i zagrożeń, spodziewanych kosztów i korzyści, dadzą intelektualny zaczyn możliwych rozwiązań i ścieżek ich implementacji.   Przedsiębiorstwa już obecnie w rosnącym stopniu funkcjonują w środowisku Przemysłu 4.0 i szerzej Gospodarki 4.0. Autorzy w poszczególnych rozdziałach wskazują i interpretują widoczne trendy zmian technologicznych, biznesowych i innych.   Monografia składa się z 3 części (8 rozdziałów). Część pierwsza niniejszego opracowania ma charakter wprowadzający do zagadnień związanych z czwartą rewolucją przemysłową i skutków, które przynosi w wymiarze społecznym i ekonomicznym. W trzech pierwszych rozdziałach dwoje znamienitych luminarzy polskich nauk społecznych, G. Gierszewska i L. Jasiński oraz przedstawicielka młodszego pokolenia badaczy – S. Sysko-Romańczuk podjęli wyzwanie zmierzenia się z trudną materią odkrywania i definiowania procesów zmian tworzących przełom cywilizacyjny. Mamy tu zaakcentowane znaczenie tak odmiennych uwarunkowań, jak kreatywność i energia elektryczna.   W części drugiej opracowania przedstawione zostały studia przypadków trzech bardzo różnych przedsiębiorstw – reprezentujących przemysł meblarski, przemysł farmaceutyczny i ubezpieczenia na życie. Wspólną cechą opisywanych organizacji jest ich polski rodowód, powstały one albo z inicjatywy przedsiębiorczej jednostki, albo na skutek przekształceń własnościowych – prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Drugą ich cechą jest dynamiczny rozwój i odważna wizja transformacji cyfrowej. Warto zwrócić uwagę, że siłą napędową zmian jest w każdym przypadku inny czynnik – technologie, kultura organizacyjna, klient.   W części trzeciej czytelnicy opracowania otrzymują rekomendacje, które dotyczą krystalizujących się przedsiębiorstw 4.0, a mianowicie modelu oceniania poziomu cyfrowej dojrzałości przedsiębiorstwa i modelu wymaganych kompetencji od menedżera 4.0.

Rola partycypacji społecznej w kształtowaniu miast

Małgorzata Mirecka

Celem monografii jest ocena przydatności różnych form konsultacji społecznych na wybranych etapach procesu planistycznego, a w efekcie zbadanie, w jaki sposób udział lokalnych społeczności realnie wpływa na ostateczne decyzje planistyczne, a tym samym na zagospodarowanie przestrzenne. W trakcie prac badawczych przeprowadzono rozpoznanie dotychczasowego stanu badań z zakresu partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym oraz przepisów regulujących udział społeczności lokalnych w sporządzaniu opracowań planistycznych i ich ewolucji od czasu transformacji ustrojowej. W monografii podjęto również rozważania na temat roli projektanta urbanisty w planowaniu partycypacyjnym, opisując techniki stosowane na różnych etapach działań planistycznych. W kontekście poszukiwań lokalnych gospodarzy miejskich przestrzeni opisano rolę, jaka mogą odgrywać publiczne instytucje kultury. Jeden z rozdziałów poświęcono też inwestycjom infrastrukturalnym, których realizacja wywołuje często syndrom NIMBY, i możliwościom jego łagodzenia. Ilustrację obecnych tendencji w procesach planowania partycypacyjnego stanowią wybrane studia przypadków różnych działań, związanych z udziałem mieszkańców - tych obowiązkowych, wynikających z przepisów prawa, jak i tych prowadzonych przez samorządy dobrowolnie - warsztatów i konkursów urbanistycznych.

Modelowanie numeryczne wybranych zagadnień natryskiwania cieplnego

Tomasz Chmielewski

Metody natryskiwania termicznego są jednymi z najbardziej uniwersalnych technik nanoszenia materiałów powłokowych na materiał podłoża. Umożliwiają one wytwarzanie warstw metalicznych, ceramicznych, jak i kompozytowych, zarówno na podłożach metalicznych, jak i ceramicznych. Niekorzystny stan naprężeń własnych zarówno w powłoce, jak też na granicy powłoki i podłoża, może mieć decydujący wpływ na trwałość eksploatacyjną wytwarzanych powłok i warstw. Ocena stanu naprężeń w natryskiwanych powłokach i wytwarzanych warstwach prowadzona jest metodami analitycznymi, eksperymentalnymi oraz z wykorzystaniem analiz numerycznych. W monografii omówiono założenia do budowy modelu komputerowego układu powłoka metalowa-podłoże ceramiczne pod kątem analizy naprężeń powstałych w procesie natryskiwania termicznego powłok. Na ich podstawie zbudowano model komputerowy (oparty na metodzie elementów skończonych) w celu analizy i prognozowania naprężeń w otrzymywanych powłokach. Zamieszczono także wyniki wpływu prędkości uderzenia cząstki oraz rodzaju materiału powłokowego (Cu, Ti) i podłoża (ceramika Al2O3, żelazo) na deformację cząstki, rozkład pola temperatury oraz pola naprężeń w analizie obejmującej fazę tworzenia się powłoki. Określono wpływ ilości zastosowanych podwarstw, z których składa się powłoka, na wielkość i rozkład naprężeń własnych w powłoce po jej utworzeniu i ochłodzeniu do temperatury otoczenia. Zbudowane modele komputerowe weryfikowano poprzez pomiary wygięcia próbek po procesie natryskiwania termicznego oraz analityczne obliczenia naprężeń w powłokach na podstawie ich krzywizny wygięcia.

SPC - Statistical Process Control

Tadeusz Sałaciński

Nowoczesne i otwarte na zmiany przedsiębiorstwo nie może obyć się bez sprawnie funkcjonującego systemu zarządzania jakością wyrobów i usług. Jedną z kluczowych ról w takim systemie odgrywa SPC, czyli statystyczne sterowanie procesami. W publikacji zawarto podstawową wiedzę (wraz z przykładami zastosowania) niezbędną do statystycznego sterowania procesami produkcyjnymi, w których jakość jest sprawą priorytetową. Wszystkie zawarte w pracy przykłady opracowano z wykorzystaniem programu komputerowego STATISTICA (wersja 8PL) firmy StarSoft.

Laboratorium optyki falowej

Andrzej Kołodziejczyk, Agnieszka Siemion, Maciej Sypek

Skrypt zawiera opis podstawowych ćwiczeń laboratoryjnych dotyczących zagadnień z zakresu optyki falowej, takich jak: obrazowanie w ramach optyki geometrycznej i falowej, interferencja i koherencja światła (doświadczenie Younga przy oświetleniu laserowym, światłem quasi-monochromatycznym lampy gazowej i światłem białym, interferometr Michelsona, interferometr Macha-Zehndera), dyfrakcja światła (strefy Fresnela, plamka Poissona, kamera otworkowa - camera obscura, siatka dyfrakcyjna, zjawisko samoobrazowania, dyfrakcja Fraunhofera i jej zastosowanie w dyfraktometrii, twierdzenie o skalowaniu w ramach dyfrakcji Fresnela), holografia (holografia klasyczna - zapis siatki dyfrakcyjnej i hologram Fresnela płaskiego obiektu dyfuzyjnego, holografia syntetyczna - płytki strefowe i hologram Fouriera zaprojektowanego numerycznie obiektu dwuwymiarowego, holografia cyfrowa - zapis i odtworzenie hologramu cyfrowego). Prezentowane ćwiczenia obejmują podstawowe pomiary, których zadaniem jest weryfikacja doświadczalna opisu teoretycznego bądź ilustracja praktycznego zastosowania omawianego zjawiska. Część zaproponowanych eksperymentów można przeprowadzić w skromniej wyposażonych laboratoriach, na przykład w szkołach podstawowych i ponad podstawowych na lekcjach przyrody i fizyki lub na kółkach zainteresowań.

Uwarunkowania tworzenia i możliwości rozwoju akademickich przedsiębiorstw w Polsce

Zbigniew Chyba

Przedsiębiorczość akademicka jest zjawiskiem wzbudzającym szerokie zainteresowanie - zarówno teoretyków zarządzania, jak również menedżerów praktyków. Wpisuje się w nowatorski nurt badań nad innowacyjnością przedsiębiorstw - szczególnie tych, które funkcjonują w sektorze zaawansowanych technologii. Umożliwia tworzenie pomostu między nauką a biznesem oraz takie wykorzystanie kapitału intelektualnego pracowników naukowych, które stanowi szansę na zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki. Monografia jest skierowana do szerokiego kręgu odbiorców. Może stanowić podręcznik dla studentów i doktorantów kierunków technicznych i menedżerskich, a także źródło informacji dla tych wszystkich, którzy interesują się różnymi aspektami przedsiębiorczości w Polsce.

Laboratorium cyfrowego przetwarzania sygnałów

Jacek Misiurewicz

W proponowanych ćwiczeniach zagadnienia cyfrowego przetwarzania sygnałów przedstawione są na przykładach aktualnych zastosowań z telekomunikacji, elektroakustyki, analizy drgań mechanicznych i przetwarzania obrazów. Zadania przeznaczone są dla osób, które mogą eksperymentować z rzeczywistymi, fizycznymi sygnałami, m.in. z mikrofonów, cyfrowych odbiorników radiowych oraz czujników optoelektronicznych. W omawianych ćwiczeniach wykorzystywany jest nowoczesny sprzęt - układy akwizycji danych, układy przetwarzania wykorzystujące macierze FPGA i procesory sygnałowe, oscyloskopy i generatory. Część zadań wykonywana jest na komputerach PC za pomocą nowoczesnego oprogramowania (Matlab, przyrządy wirtualne LabView). Rozdziały skryptu odpowiadają kolejnym ćwiczeniom, opatrzonym krótkim wstępem teoretycznym. Następnie proponowane są zadania do pracy własnej, pozwalające sprawdzić wiedzę w praktyce rachunkowej i pojęciowej. Ostatnią (i zasadniczą) częścią rozdziału jest zestaw zadań do wykonania w laboratorium.

Miniaturowe silniki turboodrzutowe

Marian Gieras

W monografii opisano najważniejsze parametry charakteryzujące działanie różnych typów lotniczych silników turbinowych. Przeprowadzono dyskusję nad tendencjami i kierunkami rozwojowymi silników lotniczych, zwracając szczególną uwagę na kwestię miniaturyzacji silników turboodrzutowych. Wnikliwej analizie poddano procesy zachodzące w integralnych częściach miniaturowych silników turboodrzutowych, takich jak: wlot, sprężarka, dyfuzor, komora spalania, zespół turbiny i dysza wylotowa. Obok klasycznego podejścia do projektowania, bazującego na znanych i sprawdzonych wyrażeniach teoretyczno-empirycznych, dużo uwagi poświęcono modelowaniu numerycznemu procesów zachodzących w poszczególnych częściach silnika. Wnioski uzyskane z analizy wyników symulacji numerycznych pozwalają na poszerzenie wiedzy na temat ciągle nie do końca poznanych zjawisk zachodzących w danym zespole miniaturowego silnika oraz na określenie wzajemnej zależności między wybranymi parametrami oraz określenie ich wpływu na przebieg badanego procesu.

Oczyszczalnia ścieków jako element biogospodarki o obiegu zamkniętym

Monika Żubrowska-Sudoł

IV tom serii monografii naukowych Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej – „CIRCULAR ECONOMY – TECHNOLOGIE”   Prezentowana monografia dokumentuje, że oczyszczalnia ścieków może być obiektem, w którym równolegle z realizacją celu polegającego na ochronie wód przed zanieczyszczeniem odzyskuje się energię oraz cenne surowce, a odpady przekształca się w produkty.   Ponieważ zasób stanowią w tym przypadku ścieki oraz biomasa odpadowa, jest to przykład biogospodarki bazującej na tzw. zasobach wtórnych, i w takim ujęciu oczyszczalnię ścieków możemy traktować jako wieloplatformową biorafinerię. Koncepcję oczyszczalni ścieków jako elementu biogospodarki cyrkularnej autorka przedstawiła w rozdziale drugim niniejszej monografii, a także w kolejnych rozdziałach prezentując doniesienia literaturowe i wyniki prac własnych odnoszące się do wybranych elementów oczyszczalni ścieków jako biorafinerii oraz podając przykład dobrej praktyki w przedmiotowym obszarze. Przedstawione w pracy rozważania wskazują na to, że oczyszczalnie ścieków posiadają duże możliwości w kontekście zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych, ograniczenia zależności od zasobów nieodnawialnych i redukcji emisji gazów cieplarnianych, czyli trzech z pięciu celów sprecyzowanych przez Komisję Europejską w strategii dotyczącej biogospodarki.   Mogłoby się wydawać, że oczyszczalnię ścieków trudno powiązać z priorytetowym celem biogospodarki, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego. Pogląd ten staje się jednak nieaktualny, gdy pod uwagę weźmiemy, że w tego typu biorafinerii: produkowane są nawozy minerlane, mineralno-organiczne lub komponenty nawozów, które są następnie używane w rolnictwie, a także odzyskiwana jest woda, która może zostać wykorzystana do nawadniania w rolnictwie, co wpływa na ograniczenie negatywnych skutków suszy na produktywność rolną. Takie zastosowanie oczyszczonych ścieków pozwala dodatkowo na ponowne włączenie składników odżywczych (azotu, fosforu czy potasu) do naturalnych cyklów biochemicznych. Nawadniając, prowadzi się więc równocześnie nawożenie gleby, ograniczając tym samym zużycie nawozów sztucznych.   Przytoczone w monografii przykłady dokumentują również, że komunalne oczyszczalnie ścieków można wskazać jako element cyrkularnej BioWEconomy.

Geometria wykreślna

Andrzej Bieliński

Geometria jest najstarszą gałęzią matematyki, która powstała w starożytności, a usystematyzowana została przez Euklidesa około 300 lat p.n.e.   Geometria przestrzenna określa związki i ustala relacje między elementami przestrzeni, a związane z tym zagadnienia możemy rozwiązywać metodą graficzną, wykorzystując odwzorowanie przestrzeni na płaszczyznę otrzymane za pomocą rzutowania.   Pierwszym, który opracował i podał teoretyczne podstawy metody rzutów równoległych na dwie płaszczyzny był znakomity matematyk francuski Gaspard Monge (1746−1818) i dlatego jest uważany za twórcę geometrii wykreślnej jako nauki.   Obecnie znajomość geometrii wykreślnej jest niezbędna w projektowaniu obiektów przestrzennych i tworzeniu dokumentacji technicznych, umożliwia czytanie rysunków przedstawiających figury przestrzenne oraz pozwala na analizę przestrzennych własności tych figur.   W dobie komputerów i gotowych programów graficznych twórcze korzystanie z tych dobrodziejstw wymaga rozwiniętej i poprawnie ukształtowanej wyobraźni przestrzennej, a to zapewnia studiowanie geometrii wykreślnej, w czym mam nadzieję pomoże ten skrypt.

Mierniki oceny bieżącej i inwestycyjnej działalności przedsiębiorstw

Lech Gąsiorkiewicz, Wanda J. Pazio

Celem, jaki postawili sobie autorzy podręcznika, było zaprezentowanie szerokiego zestawu mierników odnoszących się zarówno do działalności bieżącej, jak i inwestycyjnej przedsiębiorstwa. Zrozumienie oraz nabycie umiejętności posługiwania się nimi w praktyce stanowi niezbędny element edukacji ekonomicznej przyszłych menedżerów. Z tego też względu w podręczniku położono główny nacisk na sposób obliczania i interpretację poszczególnych mierników. Podręcznik składa się z dwóch wyraźnie zarysowanych części. Pierwsza dotyczy podstawowych metod i mierników wykorzystywanych do oceny działalności bieżącej przedsiębiorstwa, zaś druga  – jego działalności inwestycyjnej.

Dynamic Systems and Control. Laboratory Exercises

Patryk Chaber, Robert Nebeluk, Andrzej Wojtulewicz, Krzysztof Zarzycki

The purpose of this laboratory work is to provide practical knowledge of such basic automation concepts as: dynamic system modeling for control purposes, feedback and its role, control system structures, fundamentals of designing control systems for tracking (servomechanisms) and for the attenuation of disturbances (industrial control systems), and the digital implementation of control algorithms. Hardware platforms of modern automation systems are also discussed, including Programmable Logic Controllers (PLC) industrial Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) systems. This textbook familiarizes students with the topic of modern industrial automation systems. To complete the laboratory tasks, students must acquire knowledge related to programming environments for PLC controllers and SCADA systems. The textbook also contains detailed technical descriptions of the processes used in laboratory classes. The authors believe that the textbook will help to organize and systematize the knowledge gained from lectures.

Finanse cyfrowe. Nowe tendencje i możliwości

Lech Gąsiorkiewicz, Jan Monkiewicz

Publikacja jest częścią serii opracowań poświęconych finansom cyfrowym, powstałych w Zakładzie Finansów Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. W ich przygotowaniu oprócz pracowników naukowych Zakładu Finansów udział wzięli eksperci zewnętrzni z innych ośrodków akademickich, świata biznesu i instytucji publicznych. W pierwszej publikacji pt. „Finanse cyfrowe: informatyzacja, cyfryzacja, danetyzacja” zaprezentowano ogólne ramy gospodarki cyfrowej, problematykę konsumenta na rynku finansowym oraz ryzyka finansów cyfrowych. Druga publikacja pt. „Finanse cyfrowe: perspektywa rynkowa” zawiera omówienie wybranych zagadnień związanych z bankowością cyfrową, ubezpieczeniami cyfrowymi oraz cyfryzacją rynków kapitałowych. W obecnie prezentowanej publikacji skupiono uwagę na nowych tendencjach i możliwościach w epoce finansów cyfrowych.   Publikacja składa się z ośmiu artykułów. W pierwszym M. Wrzosek przedstawiła problematykę suwerenności cyfrowej – koncepcję cyfrowej suwerenności, narodowość Internetu, dane i ich własność, bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych – cyberbezpieczeństwo w kontekście cyfrowej suwerenności oraz narodowość technologii.   W kolejnym artykule J. Węgrzyn i A. Zaczek zaprezentowały problematykę cyfryzacji sektora finansów publicznych. Autorki wyjaśniły korelacje zachodzące między cyfryzacją sektora finansów publicznych, gospodarką i obywatelami. Wskazały na możliwe kierunki działań na podstawie potrzeb tych ostatnich (human-centric) oraz wykorzystanie technologii cyfrowych w celu personalizacji usług dla każdego uczestnika życia gospodarczego.    Następnie J. Węgrzyn i M. Syliwoniuk omówiły kwestię opodatkowania aktywności cyfrowej i, wykorzystując foresight, nakreśliły potencjalne kierunki wspierania cyfrowej i zielonej transformacji przez system podatkowy.   W czwartym artykule J. Węgrzyn zwróciła uwagę na potrzebę wypracowania systemu podatkowego na miarę XXI wieku wymagającego zweryfikowania zasad cyfrowej polityki podatkowej.    W artykule piątym M. Kotarba przedstawił ogólny model działania pośrednictwa, a następnie wskazał, jak jest on transformowany w wyniku postępującej cyfryzacji. Przedstawił oczekiwane dalsze kierunki zmian i ocenę ich konsekwencji dla przetrwania i rozwoju pośredników.    W następnym artykule W. Szpringer zwrócił uwagę na kluczowy aspekt regulacji systemów płatności, którym jest zdolność wspierania innowacyjnych rozwiązań, niosących ze sobą nowe technologie.    Autor siódmego artykułu – J. Monkiewicz omówił trzy obszary innowacji w dziedzinie płatności detalicznych – innowacyjne instrumenty płatnicze, innowacyjne kanały i sposoby dokonywania płatności oraz innowacyjne formy pieniądza. Stwierdził także, że kształt nadzoru i jego instrumentarium ulega istotnym zmianom w warunkach cyfryzacji świata finansów, a rozwój technologii cyfrowych i ich zastosowanie w procesach nadzorczych umożliwia bardziej skuteczne, proaktywne monitorowanie ryzyka i zagadnień zgodności w nadzorowanych instytucjach.    W ramach ostatniego artykułu L. Sobczak przedstawiła zmiany w modelu raportowania rynkowego. W raportowaniu widoczny jest rosnący udział informacji niefinansowych zawartych zarówno w raportach finansowych, jak i niefinansowych. Według Autorki ogólny trend w raportowaniu rynkowym znajduje odzwierciedlenie w przedstawionym w opracowaniu raportowaniu PZU SA. Wysoce prawdopodobne jest to, że znajduje również odbicie w sposobie raportowania innych, notowanych na giełdzie, instytucji finansowych.  

Efektywne energetycznie układy pompowe

Waldemar Jędral

W opracowaniu przedstawiono źródła strat energii w procesach transportu cieczy i konkretne przykłady nadmiernej energochłonności pompowania, zaczerpnięte zwłaszcza z przemysłu, energetyki i gospodarki komunalnej. Omówiono praktyczne sposoby wydatnego powiększenia efektywności energetycznej pompowania cieczy w różnych obszarach zastosowań, prowadzące do obniżenia zapotrzebowania na energię, co w konsekwencji zmniejsza emisję dwutlenku węgla, towarzyszącą spalaniu paliw kopalnych w procesach przetwarzania energii. Efektywność energetyczna procesów produkcyjnych i eksploatacyjnych staje się „czwartym paliwem”, a pozyskanie jej zasobów jest znacznie tańsze i szybsze niż budowa nowych źródeł energii.   Książka jest owocem ponad 40-letnich doświadczeń autora w obszarze energooszczędnej eksploatacji układów pompowych. Jest przeznaczona dla szerokiego kręgu użytkowników pomp, projektantów instalacji pompowych i studentów wyższych uczelni technicznych, ale może też być użyteczna dla wszystkich osób interesujących się zagadnieniami racjonalizacji przetwarzania i użytkowania energii.

Fundamentals of Hydraulic and Pneumatic Drives. Laboratory

Michał Makowski

W skrypcie zaprezentowano ćwiczenia z podstaw napędów hydraulicznych i pneumatycznych, dotyczące: podstawowych elementów układów hydraulicznych, sterowania w układach hydraulicznych z zastosowaniem techniki proporcjonalnej, dokładności pozycjonowania tłoczyska cylindra hydraulicznego pod obciążeniem, podstawowych elementów układów pneumatycznych, charakterystyki pompy wyporowej, charakterystyki bezwymiarowej przekładni hydrokinetycznej oraz charakterystyki przekładni hydrostatycznej.