Współczesna architektura przedszkolna. Studium obiektów zrealizowanych w Warszawie w latach 2000-2018

Agnieszka Starzyk

Głównym celem badawczym monografii było wykazanie nowych tendencji kształtowania współczesnej architektury przedszkolnej w zakresie rozwiązań formalnych i funkcjonalno-przestrzennych wpływających na technologię pracy przedszkola oraz na procesy opiekuńcze, wychowawcze i edukacyjne. Opracowanie składa się z pięciu rozdziałów. We wstępie przedstawiono motywację podjęcia tematu, sprecyzowano przedmiot, zakres i cel badań, określono metody, narzędzia i kryteria badawcze, opisano stan badań, a także zdefiniowano podstawowe terminy. W rozdziale 2 omówiono badania dotyczące współczesnych tendencji formalno-estetycznych, funkcjonalno-przestrzennych oraz prośrodowiskowych w kontekście architektury przeznaczonej dla dzieci. Rozdział 3 podzielono na dwa powiązane ze sobą obszary tematyczne - Architekturę przedszkolną w Europie i na świecie oraz Architekturę przedszkolną w Polsce. W obu podrozdziałach przeanalizowano zarys dziejów wychowania przedszkolnego, zarys historii architektury przedszkolnej oraz współczesne tendencje kształtowania architektury przedszkolnej. W podrozdziale dotyczącym Polski dodatkowo poddano analizie prawodawstwo w zakresie obiektów wychowania przedszkolnego oraz zmienność założeń funkcjonalno-przestrzennych w latach 1918-2018. W rozdziale 4 omówiono badania ilościowe i jakościowe przeprowadzone w formie badań terenowych, ankietowych oraz swobodnych wywiadów z dyrektorkami przedszkoli. Rozdział 5. zawiera wnioski, rekomendacje i omówienie wyzwań przyszłości. Bogaty materiał badawczy i dokumentacyjny pozwolił na wyciągnięcie wniosków dotyczących kształtowania współczesnej architektury przedszkolnej z myślą o głównym odbiorcy (dziecku) i innych użytkownikach. Wynikiem badań są rekomendacje w formie autorskiej listy kontrolnej (narzędzie badawcze do oceny jakościowej) w zakresie kształtowania współczesnych obiektów przedszkolnych.

Metoda analizy bezpieczeństwa czynnego pojazdów kolejowych

Michał Opala

Praca dotyczy badania i oceny bezpieczeństwa jazdy pojazdów kolejowych w kontekście zagrożenia wykolejeniem. Przedstawiona metoda oceny bezpieczeństwa czynnego opiera się na analizie zespołu czynników wpływających na prawdopodobieństwo wypadku. Czynniki te to między innymi poziom drgań mierzony za pomocą sygnałów przyspieszenia nadwozia i wózków pojazdu, a także jego prędkość jazdy i położenie geograficzne względem newralgicznych obiektów inżynierskich znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie toru (np. tunele, wiadukty, rozjazdy, stacje kolejowe). W pracy omówiono m.in.: metody określania prawdopodobieństwa wystąpienia wypadku, zasady oceny bezpieczeństwa, system monitorowania bezpieczeństwa, zagadnienie prognozowania bezpieczeństwa biegowego pojazdu kolejowego w czasie ewolucji tribologicznego zużycia profili poprzecznych kół i szyn.

Kształtowanie sieci dróg na obszarach wiejskich w Polsce w aspekcie zasad zrównoważonego rozwoju

Wioleta Krupowicz, Katarzyna Sobolewska-Mikulska

W monografii opisano całość zagadnień związanych z procesem kształtowania sieci dróg rolniczych na obszarach objętych pracami scaleniowymi w Polsce - od czysto teoretycznych do technicznych i praktycznych. Opracowanie łączy w sobie elementy budownictwa, geodezji i kartografii oraz transportu. Omówiono w nim zasady kształtowania sieci transportowej na obszarach wiejskich z uwzględnieniem czynników zrównoważonego rozwoju, rozwiązań technicznych wynikających ze specyfiki prac scaleniowych oraz rozwiązań technologicznych budowy dróg rolniczych. Przedstawiono również przykłady analiz przestrzennych pozwalające względnie szybko uzyskać informację przestrzenną niezbędną do efektywnego podejmowania decyzji projektowych w celu poprawy układu dróg rolniczych, które uwzględniają potrzeby społeczne i aspekty środowiskowo-krajobrazowe. Opracowanie może stanowić materiał pomocniczy dla jednostek realizujących prace scaleniowe - zarówno w trakcie tworzenia założeń do projektów scalenia, jak i na etapie prac nad szczegółowym projektem nowego układu gruntów. Treści zawarte w monografii przedstawiono na podstawie obszernej literatury krajowej i zagranicznej, aktualnych przepisów prawa polskiego oraz Unii Europejskiej, obowiązujących krajowych i unijnych dokumentów strategicznych, instrukcji, raportów, decyzji, norm, wytycznych technicznych dotyczących materiałów i projektowania dróg oraz badań autorek.

Zdjęcia lotnicze Polski z okresu II wojny światowej

Sebastian Różycki, Katarzyna Osińska-Skotak, Artur Świątek

Autorzy monografii podjęli próbę ukazania różnych aspektów dotyczących zdjęć lotniczych z okresu II wojny światowej. Przedstawiono w niej niepublikowane do tej pory informacje o technicznych parametrach kamer lotniczych, wykonywanych przez nie zdjęciach lotniczych i produktach pochodnych, pozyskanych w trakcie działań wojennych. Zarysowano także problemy, jakie mogą się pojawić podczas opracowywania tych zdjęć, aby możliwe było uzyskanie materiału o dobrej jakości kartograficznej i wysokich walorach interpretacyjnych, co dla specjalistów spoza branży fotogrametrycznej może być ważne i interesujące. Całość uzupełniają niepublikowane do tej pory zdjęcia lotnicze przedstawiające wybrane miejsca w Polsce wykonane w latach 1939–1944.

Dźwigi osobowe. Laboratorium

Adam Zawadzki, Artur Jankowiak (red. nauk.), Dariusz Dąbrowski, Mirosław Szymański, ...

Niniejszy skrypt zawiera opisy ćwiczeń laboratoryjnych z zakresu techniki dźwigowej, a jego celem jest umożliwienie studentom lepszego przygotowania się do zajęć laboratoryjnych. Skrypt przeznaczony jest przede wszystkim dla studentów III i IV roku studiów na Wydziale Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej, jako ilustracja wykładów: "Dźwigi osobowe", "Wybrane zagadnienia dźwigów osobowych", "Dźwigi elektryczne i hydrauliczne" oraz w pewnej części "Maszyny robocze". Stanowi bezpośrednią pomoc do zajęć laboratoryjnych, przede wszystkim w ramach Laboratorium Dźwigów Osobowych na kierunku Mechatronika Pojazdów i Maszyn Roboczych. Może być też przydatny w ramach Laboratorium Dźwignic oraz Laboratorium Maszyn Roboczych na kierunku Inżynieria Mechaniczna (wcześniej Mechanika Pojazdów i Maszyn Roboczych). Treść poszczególnych rozdziałów - ćwiczeń - opracowano w ten sposób, że na początku podany jest cel ćwiczenia, potem następuje wprowadzenie teoretyczne przedstawiające wiadomości potrzebne do zrozumienia i wykonania ćwiczenia, następnie opis stanowiska laboratoryjnego i instrukcja przebiegu ćwiczenia wskazująca, jakie czynności (np. pomiary) należy wykonać na stanowisku. Dalej podano propozycję zawartości sprawozdania z wykonanego ćwiczenia (np. wyniki pomiarów i obliczeń teoretycznych, ich analizę, porównanie i interpretację).

Gospodarka nieruchomościami w planowaniu przestrzennym

Alina Maciejewska

Tom IX serii monografii naukowych Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej "Gospodarka Przestrzenna" W monografii omówiono zagadniania z zakresu gospodarki nieruchomościami oraz jej wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej. Przedstawiono także problematykę związaną z tworzeniem baz danych na potrzeby gospodarki nieruchomosciami oraz katastru nieruchomości. Książka przeznaczona jest dla uczelni wyższch kształcących na kierunkach Geodezja i Kartografia, Gospodarka Przestrzenna, Administracja oraz Zarządzanie.

Niezawodność i bezpieczeństwo

Tadeusz Szopa

Książka jest adresowana do studentów uczelni technicznych, w tym przede wszystkim wydziałów mechanicznych. Przedstawiono w niej podstawowe zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i niezawodności: modelowanie i analizę niezawodności obiektów technicznych i człowieka, modelowanie strat i zagrożeń, metody statystyczne i eksperckie szacowania niezawodności i strat, ilościową i jakościową analizę ryzyka, ryzyko związane z działalnością czynników szkodliwych oraz metody badania wypadków.

Innowacje w działalności gospodarczej. Ujęcie mezo i mikro

Wojciech Wiszniewski, Eryk Głodziński, Stanisław Marciniak

Celami opracowania jest, obok prezentacji wyników badań przeprowadzonych w Instytucie Organizacji Systemów Produkcyjnych Politechniki Warszawskiej, wytyczenie ich dalszych kierunków na najbliższe lata. Wymagało to określenia istotnych obszarów wpływających na tworzenie innowacji w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą ‒ organizacjach podejmujących aktywność zarobkową w sposób zorganizowany i ciągły. W poszczególnych rozdziałach omówiono zagadnienia dotyczące podejścia mezo i mikro w gospodarce, wskazano przykłady innowacji w ujęciu sektorowym oraz wybrano kilka sektorów, które poddano bardziej szczegółowej analizie, a także zbadano problemy konkurencyjności i innowacyjności z perspektywy wymienionych zagadnień.

Metoda wielowarstwowego modelowania niepewności w szacowaniu jakości informacji systemów teleinformatycznych w transporcie

Marek Stawowy

W monografii przedstawiono zastosowanie wielowarstwowego modelowania niepewności do oszacowania jakości informacji w systemach teleinformatycznych w transporcie. W tym celu wykorzystano dwie metody modelowania niepewności, które nazwano wielowarstwowymi, umożliwiającymi modelowanie zarówno elementów zależnych, jak i niezależnych. Wielowarstwowe modelowanie to opracowane przez autora modelowanie wykorzystujące ewidencję matematyczną opartą na teorii Dempstera i Shafera, iloczyn kartezjański oraz znane z technik komputerowych modelowanie współczynnika pewności hipotezy. Szczegółowy opis wielowarstwowych modeli jakości informacji dla transportowych systemów teleinformatycznych poprzedziło sformalizowanie kilku niejednoznacznie zdefiniowanych pojęć i przedstawienie rozwoju zagadnienia z punktu widzenia światowych publikacji.

Podstawy obliczeń w procesach przetwarzania materii. Zasady bilansowania masy i energii

Leon Gradoń, Jakub Gac

Niniejszy podręcznik przeznaczony jest głównie dla studentów pierwszych semestrów studiów na kierunkach kształcenia takich, jak inżynieria procesowa, technologia chemiczna, inżynieria materiałowa, ochrona środowiska, biotechnologia i energetyka. We Wstępie wprowadzone są podstawowe wielkości fizyczne z rozróżnieniem wielkości intensywnych i ekstensywnych. Przykładem wielkości ekstensywnych tworzących akumulację, czyli podlegających sumowaniu składowych układu w całości, są masa i energia. Zasadnicza część podręcznika poświęcona jest zasadom bilansowania tych wielkości. Trójka: wielkość, jej wartość i wymiar w ustalonym systemie jednostek, tworzą porządek bilansowania. W pierwszej części wyjaśnione jest postępowanie (w 10 zasadniczych krokach) prowadzące do sporządzania bilansu masowego. Rozważane są przypadki umożliwiające dobry trening studenta przy sporządzaniu bilansu. W drugiej części pokazywane są zasady bilansu energetycznego. Obydwa typy bilansów opierają się na podstawowej zasadzie praw zachowania masy i energii. Część środkowa podręcznika stanowi łącznik między tymi bilansami i poświęcona jest podstawowym prawom termodynamiki z wyjaśnieniem, w jakiej formie przepływająca przez układ bilansowy masa substancji niesie energię.

Finansowanie rozwoju infrastruktury w Polsce po 2004 roku ― w obszarze transportu lądowego, rynku energii i telekomunikacji

Tomasz Tyc

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stało się przyczynkiem do zmian w krajowym modelu społeczno-gospodarczym. Jednym z obszarów, dla którego przemiany przyjęły nadzwyczaj pozytywną formę, jest szeroko rozumiany segment infrastrukturalny. Polepszenie stanu technicznego, jak również wzrost dostępności terytorialnej, było powiązane ze zwiększoną dostępnością mechanizmów finansowych. Dotyczy to w szczególności: 1) środków unijnych; 2) środków krajowych (budżetowych); 3) środków komercyjnych.   Dostępność właściwej infrastruktury jest powszechnie wskazywana w literaturze dotyczącej ekonomii rozwoju jako jeden z endogenicznych czynników wzrostu gospodarczego, a zatem mechanizm zapewniający zrównoważony rozwój danego terytorium. Dodatkowo stanowi ona ważny czynnik budowania trwałych przewag konkurencyjnych. Tożsame stanowisko jest prezentowane przez kluczowe międzynarodowe agencje rozwoju czy Komisję Europejską.   Jednym z najważniejszych wyzwań dotyczących rozwoju infrastruktury jest zapewnienie odpowiednich mechanizmów jej finansowania. Takich, które z jednej strony nie będą stanowić zbytniego obciążenia dla bieżących wydatków budżetowych, z drugiej zaś – będą odpowiednie do mobilizacji niezbędnych środków finansowych dla długoterminowych projektów inwestycyjnych o znacznej wartości.   Instrumenty finansowania wymienionych działań inwestycyjnych powinny być dostosowane do potrzeb i możliwości danego kraju i równoceśnie uwzględniać system prawnoorganizacyjny.   W prezentowanej pracy analizie poddano mechanizmy finansowania rozwoju infrastruktury, które dotyczą trzech wyraźnych segmentów: 1) infrastruktury liniowej i punktowej transportu drogowego i kolejowego, a także transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego; 2) infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej rynku energii, a w szczególności energii elektrycznej oraz gazu ziemnego; 3) infrastruktury liniowej sektora telekomunikacji.   Takie ograniczenie segmentów infrastrukturalnych, przy jednoczesnym pominięciu finansowania usług bazujących na infrastrukturze (przykładowo wytwarzanie energii elektrycznej), przyczyni się do pełniejszego przeglądu stosowanych w Polsce mechanizmów finansowych. Ułatwi także realizację celu, jaki autorzy postawili przed niniejszym opracowaniem, czyli krytyczną analizę dotychczas wykorzystywanych rozwiązań oraz wskazanie tych spośród nich, które charakteryzują się najwyższą skutecznością. Taki cel opracowania wymaga zastosowania właściwego instrumentarium, czyli: 1) analizy dokumentów strategicznych i planistycznych, 2) identyfikacji aktów prawnych wpływających na analizowane rodzaje infrastruktury, 3) analizy danych statystycznych (finansowych i technicznych), aby możliwe było zdefiniowanie modelu systemu infrastrukturalnego, który istnieje w Polsce.   Opracowanie składa się z dwóch oddzielnych części, stanowiących spójną całość merytoryczną. Część pierwsza składa się z czterech rozdziałów. Zawierają one analizę stanu finansów publicznych w latach 2004–2020, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu pandemii na dostępność środków budżetowych. W tej części przedstawiono opis krajowego systemu infrastrukturalnego oraz poddano analizie jego stan. W części drugiej poddano krytycznej analizie i ocenie wykorzystywane mechanizmy i instrumenty finansowania analizowanej infrastruktury. Analizy i oceny dotyczą wykorzystania budżetu, środków unijnych, partnerstwa publicznoprawnego oraz instrumentów rynku finansowego.

Metody badań właściwości elektrycznych izolatorów świec zapłonowych funkcjonujących w warunkach zabrudzeniowych

Bernard Fryśkowski

W monografii zaprezentowano rzadko poruszany w literaturze naukowej temat funkcjonowania świec zapłonowych w warunkach bocznikowania elektrod wskutek zanieczyszczenia zewnętrznej powierzchni górnej części izolatora, znajdującej się poza komorą spalania.   Treść monografii została podzielona na sześć rozdziałów, spośród których rozdziały trzeci, czwarty i piąty zawierają opracowane modele matematyczne, metody pomiarowe oraz wyniki analiz i badań stanowiące oryginalny dorobek autora.   Rozdział pierwszy jest wprowadzeniem, w którym wyszczególniono przedmiot i cel pracy oraz jej strukturę. W oparciu o treść analiz zawartych w dokumentach będących rezultatem aktualnych prac organów administracji rządowej uzasadniono celowość prowadzenia badań w zakresie konstrukcji świec zapłonowych jako elementów mających bezpośredni wpływ na działanie, parametry eksploatacyjne i niezawodność silników o zapłonie iskrowym.   W rozdziale drugim omówiono zagadnienie rozwoju technologii produkcji izolatorów świec zapłonowych i dokonano przeglądu literatury wraz z charakterystyką obecnego stanu wiedzy na temat właściwości, metod wytwarzania i badań izolatorów świec zapłonowych. Zawarto też wiadomości dotyczące materiałów ceramicznych wykorzystywanych w procesie produkcji izolatorów oraz opis powszechnie stosowanych sposobów ich kształtowania i obróbki. Podano również przykłady nowoczesnych rozwiązań w zakresie technologii wytwarzania izolatorów, objętych niejednokrotnie ochroną patentową, oraz opisano charakterystyki warunków pracy izolatorów świec zapłonowych, metody kontroli ich jakości na etapie produkcji i problemy diagnozowania uszkodzeń występujących w trakcie eksploatacji.   Przedmiotem rozdziału trzeciego są procedury modelowania matematycznego rozkładu pola elektrycznego w izolatorach świec zapłonowych działających w warunkach zabrudzeniowych. Przedstawiono wykorzystane w pracy analityczne i numeryczne metody rozwiązania równań Laplace’a i Poissona, stanowiących podstawową formę matematycznego opisu rozkładu potencjału i natężenia pola elektrycznego wewnątrz i w najbliższym otoczeniu ceramicznego izolatora świecy zapłonowej zainstalowanej w cylindrze silnika. Rozpatrzono przypadki braku zanieczyszczeń i ich obecności na zewnętrznej powierzchni izolatora. Rozważania przeprowadzono dla dwóch typów obecnie produkowanych izolatorów świec zapłonowych – o gładkiej powierzchni zewnętrznej oraz mających ukształtowane bariery dla prądu upływu. W dalszej części przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych oraz omówienie przykładów prezentujących rozkład pola elektrycznego izolatorów świec zapłonowych otrzymany dzięki symulacji komputerowej.   W rozdziale czwartym zawarto rozważania dotyczące właściwości elektrycznych izolatorów świec zapłonowych. Zwrócono uwagę na fakt mniejszej wytrzymałości powierzchniowej izolatora w stosunku do wytrzymałości skrośnej, przy założeniu jednorodności materiału ceramicznego i braku wtrącin. Przedstawiono także modele rezystancji skrośnej, powierzchniowej i zabrudzeniowej, na podstawie których przeprowadzono obliczenia natężenia prądu upływu wynikającego z obecności zanieczyszczeń przewodzących na zewnętrznej powierzchni ceramicznego izolatora świecy zapłonowej. Zaprezentowano również rezultaty badań rezystancji skrośnej, powierzchniowej i zabrudzeniowej przeprowadzonych dla świec zapłonowych nowych (nieużywanych) i zanieczyszczonych. Na ich podstawie dokonano weryfikacji wyników otrzymanych na drodze modelowania.   Przedmiotem rozważań zawartych w treści rozdziału piątego jest pojemność świec zapłonowych i jej wpływ na działanie układu zapłonowego. Przedstawiono wyniki modelowania i obliczeń pojemności świec zapłonowych, które poddano weryfikacji na podstawie rezultatów badań doświadczalnych. Wprowadzono nowe pojęcie pojemności powierzchniowej pozwalające scharakteryzować w sposób ilościowy stopień zanieczyszczenia powierzchni izolatora świecy. Zaproponowano metodę pomiaru pojemności świec zapłonowych, w tym pojemności powierzchniowej, za pomocą przetwornika analogowo-cyfrowego sigma-delta. Wykazano również przydatność tej metody w pomiarach przenikalności elektrycznej materiału ceramicznego izolatora.   Wnioski końcowe i podsumowanie zamieszczono w rozdziale szóstym. W uzupełnieniu podano wykaz literatury cytowanej w treści pracy.

Laboratorium podstaw techniki świetlnej

Andrzej Wiśniewski, Dariusz Czyżewski, Krzysztof Skarżyński, Marcin Wesołowski, ...

Intensywny wzrost zapotrzebowania na wysokiej jakości oświetlenie i sprzęt oświetleniowy sprawiają, że na rynku pracy potrzebni są specjaliści z zakresu techniki świetlnej. Muszą być oni wykształceni w kierunku analiz rożnych aspektów oświetlenia elektrycznego, a przede wszystkim jego mierzalnych parametrów elektrycznych, fotometrycznych, kolorymetrycznych i eksploatacyjnych. Prezentowany podręcznik jest przeznaczony głównie dla studentów kierunków inżynierskich, na których omawiane są zagadnienia oświetleniowe. Przedstawiono w nim propozycje ćwiczeń laboratoryjnych, które umożliwiają poszerzenie wiedzy i zdobycie doświadczenia z zakresu techniki świetlnej. Wykonanie ćwiczeń jest również związane z nabyciem praktycznych umiejętności wykonywania pomiarów wielkości elektrycznych, fotometrycznych i kolorymetrycznych źródeł światła, opraw oświetleniowych, instalacji oświetleniowych i materiałów oraz analizowania uzyskanych wyników w odniesieniu do obowiązujących norm, stanu wiedzy i techniki. Wszystkie propozycje ćwiczeń zawierają opisy najbardziej istotnych zagadnień związanych z pomiarami i odniesienia do aktualnej literatury przedmiotu. Dlatego, podręcznik będzie przydatny zarówno dla osób wdrażających się w zagadnienia techniki świetlnej, jak i tych, które już pracują zawodowo w branży oświetleniowej.

Od informacji do wiedzy. Aspekty teoretyczne i aplikacyjne

Helena Bulińska-Stangrecka, Paweł Stacewicz

IV tom serii wydawniczej "Informatyka a filozofia" We współczesnym dyskursie naukowym coraz częściej występują odniesienia do takich zjawisk, jak wiek informacji, społeczeństwo informacyjne, gospodarka oparta na wiedzy czy zarządzanie wiedzą. W warstwie konceptualnej ich wspólny mianownik stanowi pojęcie informacji, która pod pewnymi warunkami może stać się wiedzą. Monografia ma na celu połączenie dwóch płaszczyzn interpretacyjnych: filozoficznej i nauk o zarządzaniu. Umiejscawia informację i wiedzę zarówno w dyskursie teoretycznym (przede wszystkim: metodologiczno-filozoficznym), jak również prezentuje konsekwencje związane z różnorodnymi zastosowaniami tych pojęć (np. w dziedzinie prawa). Identyfikuje też czynniki mające istotny wpływ na transformację informacji w wiedzę.

Efektywność w zarządzaniu projektami budowlanymi. Perspektywa wykonawcy

Eryk Głodziński

W opracowaniu przedstawiono wybrane aspekty zarządzania działalnością projektową w budownictwie, kluczowe z punktu widzenia zastosowania podejścia efektywnościowego. Omawiany problem badawczy dotyczy doskonalenia wybranych elementów systemów zarządzania wspomagających optymalizację efektywności przedsięwzięć budowlanych z perspektywy ich wykonawcy (przedsiębiorstwa budowlanego). Tego typu obiekty należą do tzw. projektów zewnętrznych, czyli realizowanych przez wykonawcę na specjalne zamówienie podmiotu zewnętrznego - klienta. Autor opracowania ma ponad dziesięcioletnie doświadczenie praktyka w zakresie analizy, oceny i raportowania efektywności projektów w przedsiębiorstwach budowlanych.

Konstrukcje nośne. Laboratorium

Hieronim Jakubczak

Skrypt zawiera treści obejmujące zagadnienia z zakresu wytrzymałości konstrukcji nośnych maszyn. Dotyczą one głównie weryfikacji metod obliczania naprężeń w wybranych konstrukcjach nośnych poprzez ich odniesienie do wielkości mierzonych na modelach tych konstrukcji. Omówiono także zagadnienia związane z oceną trwałości zmęczeniowej, czyli wyznaczanie charakterystyki zmęczeniowej, widma obciążeń eksploatacyjnych i trwałości.