Publisher: Wydawnictwo UNIVERSITAS
Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS zostało założone w 1989 roku przez pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Universitas jest jednym z najważniejszych i najwyżej cenionych wydawnictw naukowych w Polsce. Specjalizuje się w publikowaniu książek naukowych i popularnonaukowych z dziedziny humanistyki, ze szczególnym uwzględnieniem historii i teorii literatury, historii sztuki, nauki o języku. Do naszych czołowych serii wydawniczych należą Horyzonty Nowoczesności, Język Polski dla Cudzoziemców, Krytyka XX i XXI wieku, Klasycy estetyki polskiej, Klasycy współczesnej myśli humanistycznej, Dziennikarstwo i świat mediów oraz seria Estetyczna. Możemy się również poszczycić licznymi publikacjami z dziedziny historii sztuki, a także historii i estetyki fotografii. Do grona naszych autorów zaliczyć możemy m.in. Stanisława Cata-Mackiewicza, prof. Władysława Bartoszewskiego, prof. Michała Głowińskiego, Adama Michnika, prof. Henryka Markiewicza, prof. Andrzeja Walickiego, prof. Stanisława Waltosia, prof. Franciszka Ziejkę.
369
Ebook

Rewolucja w pamięci historycznej. Porównawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków w czasach stalinowskich

Dorota Malczewska-Pawelec, Tomasz Pawelec

Napisana przez historyków z Uniwersytetu Śląskiego książka stanowi studium polityki pamięci realizowanej przez komunistyczne władze Polski stalinowskiej. Przedstawia różnorodne poczynania rządzących, których wspólnym celem była zasadnicza przebudowa zbiorowej pamięci historycznej polskiego społeczeństwa. Autorzy rekonstruują w niej treści na temat przeszłości, jakie komuniści starali się upowszechnić w świadomości Polaków, a także narzędzia oraz sposoby, za pomocą których usiłowali tego dokonać. Wywody mają tło porównawcze – w celu odpowiedniego udokumentowania rzeczywiście „rewolucyjnego” charakteru poczynań komunistów w sferze pamięci, przeprowadzono niemal równie rozbudowaną, równoległą rekonstrukcję polityki pamięci praktykowanej w Polsce w okresie międzywojennym (głównie w dobie rządów piłsudczyków). W pracy zaproponowany został także ogólniejszy model historycznego badania zjawisk pamięci zbiorowej, który powinien okazać się przydatny w analizie przypadków innych niż te bezpośrednio w niej rozważane.

370
Ebook

Wiedza - Byt - Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii

Jan Hartman

Traktat filozoficzny, podejmujący fundamentalne zagadnienia epistemologii i metafizyki, a także filozofii człowieka, będący kontynuacją projektu uprawiania filozofii w perspektywie analiz metafilozoficznych, realizowanego w poprzednich książkach Jana Hartmana: Heurystyka filozoficzna oraz Techniki metafilozofii. W swojej nowej książce prof. Hartman prezentuje nowe argumenty na rzecz sceptycyzmu oraz nową, radykalną propozycję obalenia założeń tradycji metafizycznej oraz transcendentalnej. Perspektywa sceptyczna prowadzi autora w kierunku minimalistycznej antropologii. Z recenzji prof. Jozefa Lipca: Nie wykluczam, że Jan Hartman napisał rzecz najistotniejszą w swoim dotychczasowym życiu naukowym, zwieńczoną jednoznacznym credo. Chodzi, po pierwsze, o jawną, zdeklarowaną, apologię sceptycyzmu. Po drugie, o taki jego kształt, który wyrasta wprost z krytyki transcendentalizmu. Pod tym względem książka Hartmana stanowi dokonanie zdecydowanie nowatorskie. Z recenzji prof. Szymona Wróbla: Mamy tu przemyślany, dojrzały projekt programu filozoficznego, który uwzględnia główne dziedziny zainteresowań filozoficznych – epistemologię, metafizykę i etykę, Sceptycyzm jest wspólnym mianownikiem tych trzech pól roboty filozoficznej. Prof. Jan Hartman kieruje Zakładem Filozofii i Bioetyki na Wydziale Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorem dwunastu książek, z których najważniejsze to Heurystyka filozoficzna (1997) oraz Techniki metafilozofii (2001). Zajmuje się metafilozofią, etyką, bioetyką i filozofią polityki. Konsekwentnie buduje program uprawiania filozofii za pomocą narzędzi analizy metafilozoficznej, pozwalającej sprawnie rekonstruować całokształt możliwości teoretycznych, jakie wchodzą w grę w związku z danym problemem poznawczym. W filozofii politycznej oraz w licznych tekstach publicystycznych Jan Hartman broni postaw liberalnych.

371
Ebook

Jak to było możliwe? O powstawaniu Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie

Katarzyna Matul

Książka Katarzyny Matul poświęcona I Międzynarodowemu Biennale Plakatu, które miało miejsce w Warszawie w 1966 roku jest interesującą monografią wydarzenia. Biennale mając wielkie znaczenie dla środowiska polskich plakacistów wpisywało się w szerszą politykę kulturalną Polski okresu późnego Gomułki. Odwilż już odeszła a zbliżał się rok 1968. Polska szkoła plakatu, o której wiele mówiono, stała się teraz materiałem eksportowym polskiej kultury. Ona też otwierała drogi i umożliwiała kontakty polskich artystów z czołówką twórców na świecie. Tak powstało Biennale Plakatu, takie były jego początki. O tym wszystkim z precyzją badacza i pasją historyka sztuki opowiada autorka. prof. dr hab. Andrzej Turowski   Katarzyna Matul, absolwentka Instytutu Historii Sztuki na UW, obecnie doktorantka na Uniwersytecie w Lozannie i stypendystka Fond National Suisse. Przygotowuje pracę doktorską pt. “Legitymizacja kulturalna plakatu po 1945 r.” pod kierunkiem prof. Philippe’a Kaenela i prof. André Ducreta. Wykładała na Uniwersytecie w Lozannie. W latach 2002-8, dwukrotnie kuratorowała Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie. Publikowała między innymi w: 2+3d, DS magazine, Biuletyn Fotograficzny, Etude de Lettres, A Contrario, Fabula.  

372
Ebook

Meksyk od kuchni. Od Azteków do Adelity

Susana Osorio-Mrożek

Książka opowiada o meksykańskiej historii z perspektywy kulinarnej, ponieważ gastronomia to jedna z najbardziej charakterystycznych cech kultury Meksyku i zwierciadło jego historii. Meksyk to kraj różnorodny zarówno geograficznie – pustynie, doliny, lasy, selwy, góry i wybrzeża  – jak i etnicznie; to tej różnorodności zawdzięcza swe kulinarne bogactwo. Dawne cywilizacje osiadłe na terenach dzisiejszego Meksyku udomowiły indyka, podjęły uprawy wielu gatunków roślin, takich jak kukurydza, pomidor, fasola, chili, dynia, orzeszki ziemne, awokado, kakao, wanilia , które dziś goszczą na stołach całego świata. W wyniku hiszpańskiej konkwisty meksykańska kuchnia wzbogaciła się o elementy europejskie i nadal, nie tracąc swego charakteru, czerpie inspiracje z całego świata.   Susana Osorio-Mrożek (ur. w Mexico City, Meksyk) - studiowała historię na Universidad Nacional de Mecxico (Mexico City) i archeologię na Uniwersytecie Veracruz. Pracowała w teatrze jako aktorka, reżyser, następnie jako kierownik swojej własnej grupy teatralnej. Jest także specjalistą, teoretykiem i praktykiem w zakresie gastronomii, dietetyki i żywienia. Uczestniczyła w programie badań nad produkcją żywności dla diabetyków w ramach National Association for Diabetic Children od Mexico. W roku 1986 była szefem kuchni dwu czołowych restauracji w Oslo i Stavanger (Norwegia), specjalności meksykańskie i międzynarodowe. W latach 1987-1989 mieszkała w Paryżu, od 1996 do 2008 prowadziła restauracje w Krakowie. Od 2009 mieszka w Nicei.

373
Ebook

Jean Baudrillard wobec współczesności: polityka, media, społeczeństwo

Agnieszka Ziętek

Książka stanowi pierwsze na rynku polskim tak gruntowne i kompleksowe opracowanie myśli Jeana Baudrillarda. Zapełnia ona istotną lukę w polskiej humanistyce pokazując także, że autor Symulakrów i symulacji okazał się bardzo inspirujący dla różnych dziedzin współczesnej humanistyki. Zaletą i wartością pracy nie jest jednak wyłącznie jej nowatorski charakter. (...) W pracy szczegółowo zostały omówione podstawowe idee filozofii i socjologii Baudrillarda, z ideą simulacrum, hiperrzeczywistości, społeczeństwa konsumpcyjnego i mas na czele. Autorka trafnie koncentruje się na tych wątkach twórczości Baudrillarda, które są niewątpliwie najbardziej owocne i cenne naukowo, celnie uznając, iż należy zignorować te prace i motywy pojawiające się w myśli filozofa kultury, które nie tylko są słabo czytelne, ale także – co za tym idzie- mało inspirujące. (...) Wykazała przy tym bardzo dobrą kompetencję filozoficzną, socjologiczną oraz politologiczną, bezbłędnie identyfikując ważne dla Baudrillarda punkty odniesienia, jak np. ruch kontrkultury lat sześćdziesiątych i jego intelektualne tło. Uczyniła to w sposób wyczerpujący, omawiając owe punkty odniesienia dokładnie i ze zrozumieniem. Dzięki temu czytelnik nie tylko uzyskuje informacje na temat twórczości bohatera omawianej pozycji, ale także może przypomnieć sobie główne zjawiska i postaci pejzażu intelektualnego drugiej połowy XX wieku, takie jak: postmodernizm, strukturalizm, poststrukturalizm, czy także osoby: McLuhan, Debord, Derrida, Foucault, Habermas, Bauman, Beck i inni.   Z recenzji prof. dr hab. Andrzeja Szahaja   Agnieszka Ziętek – ukończyła socjologię na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, w 2011 roku obroniła doktorat z nauk o polityce (UMCS). Zajmuje się problematyką z pogranicza teorii kultury, socjologii i politologii. Realizuje badania z zakresu społecznych oddziaływań sztuki, a także polityki kulturalnej i równościowej. Publikowała m.in. w „International Journal of Baudrillard Studies”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „Akcencie”, „Kulturze i Historii” oraz w pracach zbiorowych.  

374
Ebook

Wizerunek wiedźmy w piśmiennictwie staropolskim XVI i XVII wieku

Sabina Kowalczyk

Tematyka czarownic jest dość często rozpatrywana przez historyków, antropologów i kulturoznawców. Do tej pory znacznie mniej uwagi poświęcali jej badacze literatury. Książka Wizerunek wiedźmy w piśmiennictwie staropolskim XVI i XVII wieku jest pierwszą na polskim rynku literaturoznawczą monografią w pełni poświęconą konstruktowi czarownicy w tekstach I Rzeczpospolitej. Wspomniane w tytule stulecia to czas, kiedy w dawnej Polsce rozkwitła fascynacja postacią czarownicy z uwagi na ferment religijny wzbudzany przez ruchy reformacyjne i kontrreformacyjne oraz wzrost zainteresowania literaturą demonologiczną, co znajduje odbicie w tekstach tego okresu. Autorka gruntownie przeanalizowała wiele gatunków literackich i na podstawie obszernej literatury podmiotu (między innymi romansów, eposów, nowel, pieśni, kazań, satyr, kronik, diariuszy, pamiętników, traktatów, zielników, poradników gospodarczych) odtworzyła portret czarownicy, w tym preferowane przez nią miejsca pobytu i aktywności, jej wygląd, osobowość oraz zakres mocy. Zbadała ponadto powtarzające się na kartach dawnej literatury wątki kobiet władających magią, znane z mitologii i Biblii. Książka prezentuje wielowymiarowy obraz staropolskiej wiedźmy, a przy tym uzupełnia dokonania badaczy innych dyscyplin zajmujących się problematyką czarów. Niewątpliwą zaletą pracy jest wykorzystanie […] źródeł dotąd marginalizowanych. Autorka nie ignoruje przy tym najwybitniejszych autorów (Jan i Piotr Kochanowscy, Maciej Kazimierz Sarbiewski, Szymon Szymonowic, Jan Andrzej Morsztyn, Samuel Potocki, Wacław Potocki i in.) i najgłośniejszych dzieł demonologicznych […]. Uwzględnia adaptacje i parafrazy dzieł obcych autorów, z powodzeniem interpretując znaczenia i literackie funkcje czarownic w tych utworach. Szczególnie chętnie odwołuje się do tekstów inspirowanych grecko-rzymskim antykiem, co nie może dziwić w odniesieniu do czasów, w których tradycja starożytna była tradycją kluczową. Z recenzji dr hab. Danuty Kowalewskiej, prof. UMK Bardzo szeroko zakrojone badania świadczą o erudycji Autorki, która swobodnie porusza się w takich dziedzinach, jak antropologia kultury, elementy religioznawstwa, filozofii, etnografii, socjologii […]. Autorka podjęła trud żmudnego rekonstruowania wizerunku staropolskiej wiedźmy na podstawie niejednokrotnie skąpych, lakonicznych wzmianek, które wytrwale wyszukiwała w piśmiennictwie epok dawnych. Wymagało to czasochłonnej, solidnej, różnorodnej naukowej kwerendy oraz umiejętności spójnego, logicznego opracowania wielorakich wniosków […]. Na pochwałę zasługuje język i styl Autorki, która posiada rzadką w pracy naukowej umiejętność pisania o tematach trudnych w sposób wyjątkowo przystępny i rzeczowy […], dzięki czemu pracę czyta się z prawdziwą przyjemnością. Z recenzji dr hab. Małgorzaty Krzysztofik, prof. UJK Sabina Kowalczyk pracuje w Katedrze Literatury Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na przejawach słowiańskich i chrześcijańskich wierzeń opisanych w dawnym piśmiennictwie, a także na staropolskich zielarstwie i przekazach dotyczących sytuacji ekstremalnych oraz dwudziestowiecznej autobiograficznej twórczości kobiet żyjących na terenie Warmii i Mazur. Współpracowała z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej (Młoda Redakcja 2015) oraz z Instytutem Badań Literackich PAN w Warszawie w ramach projektu „Archiwum Kobiet: kontynuacja”. Obecnie jest wykonawczynią w grancie Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Źródła do dziejów Czapskich w XVIII wieku. Egodokumenty członków rodziny wojewody pomorskiego Piotra Jana (1685–1736) – opracowanie filologiczno-historyczne i edycja (pod kierownictwem prof. Iwony Maciejewskiej).  

375
Ebook

Historia jako narracja i doświadczenie w tekstach Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły

Katarzyna Szkaradnik

Książka Katarzyny Szkaradnik stanowi rekonstrukcję „autoportretu rozproszonego” Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły, na który składają się nie tylko portrety indywidualne, lecz także portret społeczny i wspólnotowy. Wyłania się on z persewerujących w monografii węzłowych problemów: historyczności, lokalności i pogranicza, narracji, języka, ideologii, w związku z którymi odsłania się wspólny rdzeń postaw tych postaci. Jest to rekonstrukcja fascynująca, przede wszystkim z racji przedstawienia kontrpropozycji dla dominującego polskiego imaginarium. Osiami, na których rozpięte zostało studium, są dwa sposoby rozumienia historyczności: pierwszy odsyła do narratywistycznej filozofii historii, z jej naciskiem na dyskursywne reguły reprezentacji przeszłości, drugi to doświadczanie dziejowości w indywidualnej biografii, z kluczową rolą narracji jako czynnika integrującego. Wybór takiej dominanty uzasadniają praktyki tekstowe bohaterów – wszyscy trzej uprawiali bądź pisarstwo historyczne, bądź refleksję nad historią, a równolegle pisarstwo autobiograficzne. Historyczność jest więc dla nich wyzwaniem zarówno egzystencjalnym, jak i pisarskim. Autorka ze znawstwem prezentuje to dialektyczne napięcie i zastanawia się nad pragmatyką pisania, które wynika z konfrontacji jednostkowości z historią wydarzeniową. Podkreślić należy wartość poznawczą książki, ponieważ daje ona wgląd w twórczość postaci mało znanych, a wybitnych, o wyjątkowym formacie intelektualnym, które z perspektywy peryferyjnej przepracowują polskość i historię. dr hab. Elżbieta Rybicka, prof. UJ Historia jako narracja i doświadczenie to pochwała literatury regionalnej. Ukazanie historii lokalnej przez pryzmat (auto)biografii Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły pozwala uwypuklić ciekawe wątki związane z kwestiami przepracowywania przeszłości, problemów tożsamościowych czy inkulturacji. Autorka słusznie przyjęła perspektywę porównawczą, gdyż analizowanych pisarzy „łączą stosunki rodzinne lub przyjacielskie, chłopskie pochodzenie, miejsce urodzenia, wyznanie ewangelicko-augsburskie, w konsekwencji zaś wspólny habitus i zasadnicze wątki myślowe”. Poszukuje w ich tekstach idei bliskich humanistyce afirmatywnej, przekonując, że bohaterom książki nie chodzi o „fakty historyczne, lecz o przywracanie/nadawanie ładu, wciąż na nowo podejmowane próby scalania jako ocalania”. W rozważaniach różnych historiografów przewija się motyw traktowania historii jako ludzkiej samowiedzy (R.G. Collingwood) i sposobu poszukiwania siebie, co uwidacznia się także w analizach zawartych w monografii. Ów pierwiastek egzystencjalny zasługuje na szczególną uwagę. Wskazuje bowiem na formacyjne znaczenie historii/humanistyki, której znajomość powinna we właściwym czasie stać się impulsem zdolnym – jak pisze ważny dla wymowy książki Hans-Georg Gadamer – „wyprowadzać nas poza samych siebie”. prof. dr hab. Ewa Domańska Katarzyna Szkaradnik – ur. w 1987 r., literaturoznawczyni i kulturoznawczyni, redaktorka tekstów, w tym edycji źródłowych. Opracowała m.in. Zmieszany zapach książek i jabłek. Wybór korespondencji Jana Wantuły z lat 1899–1953 (nominowany do finału konkursu Książka Historyczna Roku i uznany przez Ruch Stowarzyszeń Regionalnych RP za najlepszą książkę regionalistyczną 2017 r.). Laureatka konkursu „Preludium 4” Narodowego Centrum Nauki oraz III nagrody w 14. konkursie Narodowego Centrum Kultury na pracę doktorską, zwyciężczyni Ogólnopolskiego Dyktanda 2007. Publikowała m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Czasie Kultury”, „Kulturze i Społeczeństwie”, od 2011 r. pisze recenzje do „artPAPIERu”. Interesuje się antropologią literatury, hermeneutyką oraz kulturą i przeszłością Śląska Cieszyńskiego, a pozanaukowo musicalami.

376
Ebook

Literatura świadomości. Samuel Beckett - podmiot - negatywność

Jakub Momro

Samuel Beckett jest w tej książce postacią centralną, ale nie jedyną. Jego dramaty, utwory prozą i poezja pozwalają zrozumieć, że pytania, które w języku własnej twórczości, trudnym do przełożenia na inny „zewnętrzny” język, stawia pisarz, są centralnymi kwestiami podejmowanymi przez najwybitniejszych myślicieli nowoczesności. Tak właśnie powstał pomysł, ażeby potraktować autora Molloya jako jednego z najważniejszych uczestników modernistycznej debaty o możliwościach istnienia, statusie i kształcie podmiotu, jednostkowej świadomości, która próbuje odnaleźć własne miejsce w świecie radykalnej alienacji – w rzeczywistości, w której sztuka stała się ostatnim sposobem na odzyskanie utraconego czasu i doświadczenia. Bardziej więc niż ściśle literaturoznawcze analizy autora zajmowało śledzenie przemian form podmiotowości i praca analityczna polegająca na ich konceptualizacji; bardziej niż uniwersalizm problemów wielorakie napięcia, jakie rodzą się w wyniku starcia świadomości i świata, które składałyby się na historię zmagania się nowoczesnego podmiotu z tym, co negatywne: śmiercią, nicością, nieobecnością sensu i pozorem życia. Utwory Becketta, układające się w nadzwyczaj spójny projekt literatury jako formy myślenia, im bardziej pozostają  – by  sparafrazować słynną maksymę Paula Klee – „nieuchwytne we własnej immanencji”, tym bardziej domagają się lektury, która – jak się wydaje – nie może mieć końca. Książka ta jest próbą sprostania wyzwaniu, jakim jest egzystencjalny, artystyczny i filozoficzny projekt autora Nienazywalnego.

377
Ebook

Lęk nowoczesny. Eseje o demokracji i jej adwersarzach

Leszek Koczanowicz

Nowoczesność jest jednocześnie kuszącym i niepojącym projektem społecznym i egzystencjalnym. Książka Lęk nowoczesny. Eseje o demokracji i jej adwersarzach ukazuje jej złożoność oraz zawarte w niej sprzeczności. Związki polityki i egzystencji, ambiwalencje projektu oświeceniowego i filozofii Marksa, dyskomfort i wielkość demokracji, a także polityka doświadczenia i analiza magicznej mocy sztuki tworzą złożony obraz nowoczesności, w którym splatają się i ścierają różne ideologie i wierzenia. Odwołania do Foucaulta, Agambena, Lacana, Kristevej, Laclau, Mouffe, Habermasa, Brodskiego, Bölla, Sebalda i wielu innych artystów i teoretyków pozwalają ukazać ruch myśli, który ukształtował i wciąż kształtuje nasz świat i nasze myślenie.

378
Ebook

Wariacje metafizyczne. Szkice i recenzje o poezji, prozie i filmie

Krzysztof Biedrzycki

Książka zawiera szkice, eseje  i recenzje dotyczące książek poetyckich i prozatorskich, a także filmów. Pierwsza część poświęcona jest liryce. Omówione są wybrane tomy szczególnie ważnych poetów tworzących w ostatnim ćwierćwieczu, od Czesława Miłosza po Tomasza Różyckiego. Przedmiotem refleksji jest metafizyka polskiej poezji: pytania o świat, jego sens, o byt, Boga, o dobro i zło, o siłę języka opisującego rzeczywistość. Druga część poświęcona jest niektórym powieściom czy filmom różnych epok (od Orzeszkowej po Wajdę, od Tarkowskiego po Rushdiego), które skłaniają do stawiania dalszych pytań metafizycznych, jednak innej natury: o moralność, historię i jej sens, erotykę, o współczesne przeżywanie sacrum, o prawdę, sztukę i jej status. Zgromadzone w książce teksty powstawały w ciągu ponad dwudziestu lat, stanowią one swego rodzaju pamiętnik czytelnika i widza.  

379
Ebook

Historia Peru. Dzieje niepodległej republiki

Marta Kania

Seria Studia Latynoamerykańskie Uniwersytetu Jagiellońskiego, tom 20 Książka jest znakomita w swoim stylu. Jest historią kraju w okresie, którego granice chronologiczne narzucają się. Jest wykładem dobrze zorganizowanym na osi czasu, z dominacją dziejów politycznych, acz uwzględniającym historię gospodarczą oraz historię kultury. Autorka opiera się na ogromnym zapleczu źródeł i opracowań przerobionych w większości poza Polską. Zna kraj swego zainteresowania. Musiała zainwestować w pisanie gigantyczną pracę. Co ważne, napisała książkę, którą dobrze się czyta, wciągającą. Małe sprawy często służą jej jako ciekawe przybliżenie wielkich. Z recenzji prof. dr hab. Marcina Kuli Książka jest rzetelnie przygotowanym, systematycznym wykładem dziejów niepodległego Peru pokazującym procesy polityczne, gospodarcze i społeczne zachodzące w ciągu dwustu lat historii państwa oraz ich tło. W opowieść o historii politycznej Autorka wplata wiele wątków, faktów, opowieści przybliżających czytelnikom kraj i jego specyfikę i urozmaicających narrację. Imigracja chińska, eksploatacja złóż guano, boom kauczukowy, złożone i zmieniające się relacje między ludnością rdzenną a państwem to tylko niektóre z nich. Bogactwo informacji miejscami wręcz zadziwia. Z recenzji dr hab. Bogumiły Lisockiej-Jaegermann

380
Ebook

Do granic negocjacji. Historia Zespołu Filmowego "X" Andrzeja Wajdy (1972-1983)

Anna Szczepańska

Tematem książki Do granic negocjacji jest jedenastoletnia historia Zespołu Filmowego „X” Andrzeja Wajdy, założonego w 1972, rozwiązanego w 1983 roku. Celem rozważań autorki jest zrozumienie i wyjaśnienie czytelnikowi podziału kompetencji między władzą polityczną a filmowcami wypracowanego w systemie kinematografii polskiej lat siedemdziesiątych XX wieku, a zarazem przestrzeni negocjacji zakładanej przez ten podział. Analiza 82 filmów wyprodukowanych w Zespole „X” dla kina i telewizji została uzupełniona i wzmocniona przez badania archiwalne oraz wywiady z filmowcami i politykami. Autorka przedstawia i wyjaśnia udział filmowców w tworzeniu nowego języka filmowego, zmierzającego – wbrew wszelkim ograniczeniom – do opisu rzeczywistości. Wielkim atutem książki jest połączenie zachodniej perspektywy, reprezentowanej przez autorkę, z wnikliwym zrozumieniem systemowej niepowtarzalności PRL-u. Książka Anny Szczepańskiej wpisuje się w coraz żywiej się rozwijający krąg „badań produkcyjnych”, przedkładających ponad „opis końcowego produktu” charakterystykę fascynującego procesu tworzenia filmu. Nakreślona tu historia Zespołu „X” układa się w wielowątkową narrację, z której – zależnie od zainteresowań czytelnika – można wydobywać najróżniejsze wątki. Ciekawe, że właśnie autorka przybywająca z Francji podjęła żmudne badania w naszych archiwach krajowych, a potem przeprowadziła dziesiątki rozmów z naszymi artystami. Możemy teraz i my korzystać z rezultatów jej pracy.     Prof. dr hab. Tadeusz Lubelski       

381
Ebook

Nie ma róży bez kolców. Ćwiczenia ortograficzne dla cudzoziemców (B1, B2)

Ewa Lipińska

Nie ma róży bez kolców to ćwiczenia ortograficzne dla obcokrajowców uczących się języka polskiego jako obcego na poziomie średnio zaawansowanym B1 i B2. Mogą one stanowić również pomoc w pracy z młodzieżą szkolną w kraju i za granicą. Zawierają 11 zagadnień ortograficznych z bogatym zestawem różnorodnych ćwiczeń oraz dyktanda pogrupowane w trzy zestawy: opracowane teksty fabularyzowane, krótkie teksty prasowe oraz fragmenty wierszy. Mimo, że w Nie ma róży bez kolców znajduje się klucz do ćwiczeń oraz dyktand, podręcznik jest przeznaczony do pracy z nauczycielem. Opracowanie graficzne ma ułatwić zapamiętywanie reguł, poszczególne ikonki wyznaczają stałe miejsca różnych części: na początku każdego zagadnienia pojawia się rysunek róży, w środku - kaktusa, jeżyk otwiera część praktyczną, a kasztany kończą lekcję. Niniejszy zbiór ćwiczeń stanowi pomoc w przygotowaniach do egzaminów biegłości z języka polskiego jako obcego.

382
Ebook

Ну, ладно! Minimum leksykalne języka rosyjskiego dla poziomu średniozaawansowanego, wyd. II poprawione

Jakub Walczak, Dorota Drużyłowska

Ну, ладно! to minimum leksykalne dla średnio zaawansowanego poziomu biegłości językowej, gromadzi materiał usystematyzowany według klucza tematycznego. Poszczególne bloki leksykalne uwzględniają słownictwo najbardziej typowe dla umownie domkniętych obszarów tematycznych. Bloki nie są jedynie spisem jednostek słownikowych – dla większości z nich, obok znaczenia, podano bowiem połączenia składniowe i leksykalne. Pozwoli to opanować ich właściwe użycie w kontekście. Autorzy potraktowali język jako narzędzie komunikacji. Starali się dobrać słownictwo współcześnie używane i wyeliminować jednostki przestarzałe. Przy doborze leksyki w poszczególnych blokach uwzględnili także realne sytuacje komunikacyjne (takie jak np. komunikacja na uczelni rosyjskiej, w bibliotece, akademiku, firmie rosyjskojęzycznej, punktach usługowych, rozmowa z klientem itd.), w których mogą znaleźć się studenci lub absolwenci studiów rusycystycznych oraz inni użytkownicy języka rosyjskiego. „Nowatorskim podejściem jest przedstawienie materiału leksykalnego z pozycji leksykologii (i frazeologii) funkcjonalnej, co niewątpliwie zapewni wykładowcom nieocenioną pomoc w organizacji procesu dydaktycznego. Autorzy stosują najnowsze zdobycze metodyki nauczania języków obcych, potwierdzające dojrzałość ich warsztatu badawczego oraz niezwykle wysokie kompetencje językowe; dobierają atrakcyjne materiały, które urozmaicają każdą jednostkę lekcyjną i z pewnością dają wiele możliwości lektorowi”. z recenzji dr. hab. Krzysztofa Kusala, prof. UWr

383
Ebook

Działalność literacka polskiego środowiska pijarskiego w dobie Oświecenia

Henryk Bogdziewicz

WPROWADZENIE I. CZĘŚĆ WSTĘPNA Zakon Szkół Pobożnych (Pijarów) na ziemiach polskich Szkoły pijarskie w Galicji Wschodnie Szkoły pijarskie na terenach zaboru pruskiego Szkolnictwo pijarskie w Galicji Zachodniej Okres Księstwa Warszawskiego Królestwo Polskie (Kongresowe) Odrodzenie Prowincji i wkład pijarów do nauki i kultury polskiej Filozofia Nauki matematyczno-techniczne Nauki przyrodnicze Historia, prawo i nauki społeczne Wychowanie – pedagogika II. PIJARSCY PISARZE (POECI, PROZAICY, TEORETYCY LITERATURY)  W OKRESIE OŚWIECENIA Obecność pijarów w środowisku pisarskim polskiego Oświecenia Prezentacja źródeł Polscy pijarzy odnotowani w Scriptores Horany’ego oraz Vita et scripta Bielskiego  Lista Elżbiety Aleksandowskiej  Lista ekspijarów  Wykaz nazwisk pijarów-literatów oraz tytułów ich utworów  Prezentacja materiałów z archiwów zagranicznych dotyczących literariów pijarów polskich  Rękopisy i starodruki w języku polskim znajdujące się w Miejskim Archiwum w Levoči  Rękopisy i starodruki znajdujące się w Wiedniu  Opis materiałów z archiwum w Nitrze  Wiersze z rożnych kolegiów pijarskich autorstwa anonimowego zakonnika lub ucznia  Biblioteka OO. Kapucynów w Krakowie  III. TEORETYCY LITERATURY ZE ŚRODOWISKA PIJARSKIEGO  IV. PROZAICY PIJARSCY V. TWORCZOŚĆ POETYCKA PIJAROW OKRESU OŚWIECENIA  Przegląd form gatunkowych  Poezja okolicznościowa + panegiryki  Wiersze o tematyce patriotycznej  Wiersze dydaktyczno-moralizatorskie i religijne  Bajki  Sielanka, ekloga, pasterka  Wiersze o sobie samym  Wiersze innych poetów o pijarach  Charakterystyka zebranego materiału  Tematyka i forma zebranego materiału piśmienniczego  Wiersze okolicznościowe  Wiersze o tematyce patriotycznej  Wiersze o charakterze dydaktyczno-moralizatorskim  Bajki  Sielanki  Wiersze o sobie samym – liryka osobista  Wiersze innych poetów na cześć pijara lub do niego skierowane  PODSUMOWANIE  Tendencje ideowe w twórczości poetyckiej pijarów  Konwencje gatunkowe utworów pijarskich poetów  Sztuka poetycka w twórczości pijarskich poetów  BIBLIOGRAFIA INDEKS  

384
Ebook

Układ scalony. Gramatyka faz i etykiet

Paweł Mecner

Książka podejmuje zagadnienia gramatyki generatywnej określane współcześnie mianem „biolingwistyki”. Kluczowym elementem tego typu badań jest mechanizm syntaktyczny generujący struktury hierarchiczne charakteryzujące się dyskretną nieskończonością oraz nieciągłością składników. Właściwość ta odróżnia człowieka od innych komunikujących się społeczności świata biologicznego. Badania interdyscyplinarne, zainicjowane szczególnie przez Noama Chomsky’ego, biologów Salvadora Lurię, François Jacoba i in., próbują umiejscowić współczesną lingwistykę w obszarze nauk matematyczno-przyrodniczych, przy czym kluczową rolę odgrywa tu aspekt ewolucyjny systemu językowego i system rekursywnego scalania składni ścisłej. W rozważaniach podsumowujących sformułowany został postulat równowagi strukturalnej w systemach o słabym T (słaba „wizualizacja” fleksyjna i konieczność otwartego/jawnego podmiotu) z systemami o silnym T (bogata „wizualizacja” fleksyjna i możliwość opuszczenia otwartego/jawnego podmiotu). Teza ta pozwala uogólnić i sprowadzić do wspólnego mianownika rozszerzoną zasadę projekcji (Extended Projection Principle EPP) i bliskie wyszukiwanie (Minimal Search).   Paweł Mecner  – studia z filologii germańskiej w latach 1974-1978 (Uniwersytet Śląski w Katowicach). Doktorat (1984) i habilitacja (1993) z zagadnień semantyki leksykalnej i syntaktycznej (Uniwersytet Wrocławski). Od 1995 profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Szczecińskiego. Współpraca w międzynarodowym projekcie badawczym „Niemiecko-polska gramatyka kontrastywna” (kierownik projektu Ulrich Engel, Institut für deutsche Sprache Mannheim). Artykuły z gramatyki generatywnej, psycholingwistyki, neurolingwistyki; w ostatnich latach z zakresu składni języka jidysz (próba wyjaśnienia pozycji finalnej frazy mianownikowej / tematycznego obiektu w konstrukcjach abiernikowych, z wykorzystaniem składni kartograficznej i modelu fazowego). Książki: Deagentive Konstruktionen im Polnischen und Deutschen, Katowice 1992 (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego); Elementy gramatyki umysłu. Od struktur składniowych do minimalizmu, Kraków 2005, II wydanie 2007 (TAiWPN Universitas).