Szkice o antyku. T. 3: Hermeneutyka wina

Red. Anna Kucz, Patrycja Matusiak

W trzecim tomie Szkiców o antyku, zatytułowanym Hermeneutyka wina, kierujemy uwagę na nieustanną obecność wina w kulturze sródziemnomorskiej. W poszczególnych artykułach publikacji pragniemy przybliżyć rozmaite aspekty wina oraz ich związek z konkretnym miejscem i czasem. Zamieszczone artykuły mają charakter interdyscyplinarny i przyczynią się do refleksji nad fenomenem wina jako zjawiska bardziej złożonego od literatury. Hermeneutyka wina jest również wyrazem szacunku oraz sympatii dla Profesora Mariana Szarmacha i wyraża wdzięczność za Jego wielkoduszność, której doświadczamy w Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i nie tylko.

Przemeblowanie (w) wieczności. Wizje zaświatów w polskiej poezji współczesnej

Magdalena Piotrowska-Grot

Książka Przemeblowanie (w) wieczności. Wizje zaświatów w polskiej poezji współczesnej poświęcona jest analizie i interpretacji istotnych poetyckich kreacji zaświatów występujących w utworach powstałych po 1945 roku. Należy jednak zaznaczyć, iż wybrany materiał przedstawia zlaicyzowane wizje zaświatów, a z analizy wyłączone zostały wiersze, które, za Stefanem Sawickim czy Marią Jasińską-Wojtkowską, zaklasyfikować można jako religijne. W utworach poetyckich stanowiących podstawę podejmowanych rozważań, nowy, doraźny system wierzeń i eschatologicznej nadziei na przezwyciężenie wszechogarniającej człowieka ponowoczesnego nicości, powstaje wewnątrz tekstowego świata. Utwory te stanowią swego rodzaju projekcje światopoglądu społecznego, jednak w znacznym stopniu czytelnik ma w nich do czynienia z indywidualnymi próbami odnalezienia Boga lub, ogólniej, kontaktu z Siłą Wyższą, bądź po prostu próbą ukojenia lęku przed śmiercią kończącą wszystko, przed istnieniem pozbawionym szans na dalsze trwanie. Jednymi z kluczowych pytań w niniejszej monografii stały się te o przyczyny zagubienia oraz motywacje kreowania współczesnych zaświatów w polskiej poezji od drugiej połowy XX wieku.

Potocki (Jan) - w duetach. (Ze światowcami w aneksie)

Janusz Ryba

Książka jest zbiorem szkiców, koncentrujących się wokół Jana Potockiego (zasadnicza część) i życia światowców oświeceniowych (aneks). Niewątpliwie za oryginalną można uznać kompozycję. Chodzi przede wszystkim o to, że (w zasadniczym fragmencie publikacji) w charakteryzowaniu Potockiego duży udział ma realna postać, z którą występuje  w „duecie” (np. Poszukiwacze prawdy: Blaise Pascal i Jan Potocki czy Julius Heinrich Klaproth: uczeń Jana Potockiego). W ten sposób (za pośrednictwem owych duetów) skonstruowany został portret bohatera książki. W drugiej części nakreślono obraz „wielkiego świata”, środowiska, w którym Potocki żył i uprawiał rozmaite formy aktywności.  Książka jest napisana lekko, stylem zwięzłym. Zawiera wiele ciekawych informacji.

"Neophilologica" 2016. Vol. 28: Études sémantico-syntaxiques des langues romanes

red. Wiesław Banyś, współudz. Katarzyna Kwapisz-Osadnik, współudz. Fabrice Marsac

Sous la rédaction de Wiesław Banyś en coopération avec Katarzyna Kwapisz-Osadnik et Fabrice Marsac   Na kolejny tom czasopisma składa się 20 artykułów, których autorzy podejmują zagadnienia związane z różnorodną tematyką językoznawczą: od badań kognitywistycznych z typowymi dla tego nurtu pytaniami, np.  o konceptualizację wybranych pojęć, po inne ujęcia teoretyczne, np. odwołujące się do doktryny Stanisława Karolaka czy też wykorzystujące koncepcję Wiesława Banysia w rozważaniach na temat tłumaczenia maszynowego. W różnych ujęciach i kontekstach poruszane są także problemy fonetyczne, zagadnienia składniowe, leksykologiczne, semantyczne oraz związane z pragmatyką językoznawczą i retoryką.

Problem psychologii w filozofii pokantowskiej

Andrzej J. Noras

"Książka skupia się na próbach interpretacji filozofii Kanta w świetle psychologii. Najbardziej trafnie bowiem dwa najważniejsze kierunki interpretacji Kanta ujmuje w formie wątpliwości Leonard Nelson, który na początku wieku dwudziestego stwierdza: „W filozofii czasów nowożytnych mówiło się o »problemie Kant – Fries«. Nawiązywało się przy tym do rozważanego przez Kunona Fischera w jego mowie prorektorskiej pytania, »czy krytyka rozumu powinna być metafizyczna, czy też antropologiczna«, pytania, które jest równoznaczne z tym, czy prawdziwego dalszego rozwoju ugruntowanej przez Kanta filozofii krytycznej należy poszukiwać w dorobku niemieckich filozofów identyczności, czy też u Friesa”. Chodzi zatem w rozprawie o tych filozofów, którzy nawiązują do Friesa. Jeżeli jednak występują w niej niedociągnięcia, stanowi to jedynie o winie autora." (fragment Wstępu)

Folia Philosophica. Vol. 38

red. Tomasz Kubalica, red. Dariusz Kubok

38. tom „Folia Philosophica” prezentuje szeroki zakres problematyki filozoficznej związanej z badaniami filozoficznymi nad filozofią w Polsce. Prezentowany tom „Folia Philosophica” stanowi zbiór artykułów, który sięga korzeni myśli filozoficznej rozwijanej w Polsce i okazuje się inspirującą propozycją namysłu nad ontologicznymi, epistemologicznymi, estetycznymi i logicznymi aspektami filozofowania. Studia poruszające zagadnienia teoretyczne, a także kwestie związane z etosem życia zadowolą zarówno wytrawnych badaczy filozofii, jak i czytelników zainteresowanych szeroko pojmowaną problematyką filozoficzną.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 3

red. Marek S. Szczepański, red. Anna Śliz

Trzeci tom rocznika nawiązuje tematyką do „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”, wydawanych niegdyś przez nieistniejący już Śląski Instytut Naukowy, w tym bowiem numerze podjęto problem różnych konfliktów społecznych (etnicznych, związanych z ekologią i gospodarką). Artykuły zostały zgrupowane w trzech częściach tematycznych. W części Konflikt etniczny: kontekst teoretyczny przedstawiono panoramę teoretyczną przestrzeni konfliktów społecznych oraz złożoną problematykę  procesów kształtowania się reprezentacji politycznej w głównych regionach europejskich. W części zatytułowanej Śląski kontrapunkt empiryczny umieszczono artykuły przedstawiające wyniki socjologicznych badań empirycznych prowadzonych na Górnym Śląsku i województwie śląskim, w różny sposób dotykające przejawów konfliktów społecznych, traktowanych jako konflikty etniczne. Przesłanki linii programowej pisma realizują też artykuły zamieszczone w części Varia. Znalazły się w niej tym razem cztery teksty, których tematami są: społeczno-ekonomiczne problemy podziałów społecznych w starych europejskich regionach przemysłowych, społeczne spory wokół energetyki wiatrowej, rewolucyjne przemiany w krajach Maghrebu oraz konflikty etniczne na Słowacji. 

"Narracje o Zagładzie" 2015, nr 1: Kanon Zagłady

red. Marta Tomczok

„Narracje o Zagładzie” są rocznikiem naukowym poświęconym interdyscyplinarnym studiom nad Holokaustem, uwzględniającym w szczególności refleksję literaturoznawczą, filmoznawczą i historyczną. Oprócz wznowień i tłumaczeń literatury dokumentu osobistego prezentowane są w nim najnowsze narracje o Zagładzie oraz ich omówienia krytyczne. Czasopismo ma charakter tematyczny (numer pierwszy dotyczy kanonu Zagłady, następny będzie poświęcony topice Zagłady). Poza artykułami nawiązującymi bezpośrednio do tematu przewodniego przeczytać można rozmowę (bądź rozmowy) numeru, a także recenzje prac naukowych, prozy, poezji i dramatu.

Romanica Silesiana. No 5: Les transgressions

red. Krzysztof Jarosz

Osią tematyczną kolejnego tomu Romanica Silesiana, zawierającego dwadzieścia artykułów w języku francuskim, włoskim, hiszpańskim i angielskim, jest literackie, a także filozoficzne ujęcie zagadnienia transgresji moralnej. Badacze, dokonując analizy podjętego problemu, wykorzystują takie teksty, jak: średniowieczne pieśni rycerskie, opowiadania Williama Snelgrave’a, Olaudaha Equiano, Gabriela Mailhola, Mary Prince, powieści Italo Svevo La coscienza di Zeno, Jeana Giono Les Âmes fortes, Sandra Veronesiego Occhio per occhio, utwory Georges’a Bataille’a czy Tahara Ben Jellouna, nowelę Barbary Gowdy Mister Sandman, poezje Leopolda Maríi Panero.

Kurs matematyki dla chemików. Wydanie szóste poprawione

Joanna Ger

Skrypt jest przeznaczony dla słuchaczy studiów uniwersyteckich kierunku chemia. Mogą z niego również korzystać wszyscy zainteresowani wykładem matematyki jako przedmiotu pomocniczego. Autorka zamieściła w podręczniku treści niezbędne do właściwego rozumienia i stosowania metod matematycznych w czasie studiów chemicznych. Oprócz treści wykładanych w skrypcie znajdują się też dowody twierdzeń oraz zestawy zadań. Każdy rozdział zawiera liczne przykłady (rozwiązane) ilustrujące teorię. W podręczniku przedstawiono następujące zagadnienia: elementy logiki matematycznej i teorii mnogości; liczby rzeczywiste i zespolone; funkcje elementarne; elementy algebry liniowej; ciągi i szeregi; granicę i ciągłość odwzorowań; rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej; całka oznaczona na prostej; rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych; wielowymiarowa całka oznaczona Riemanna; całka krzywoliniowa; całka powierzchniowa; elementy teorii równań różniczkowych zwyczajnych. Jest to wydanie szóste poprawione.  

Prawo Rzymskie w pracach Marcelego Chlamtacza

Grzegorz Nancka

Niniejsza praca ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy Marcelego Chlamtacza można uznać za uczonego, którego wkład w rozwój romanistyki prawniczej był znaczący, a jeśli tak, to dlaczego jest on mniej pamiętany, niż inni współcześni mu polscy romaniści. W pracy została zaprezentowana nie tylko sylwetka Marcelego Chlamtacza, ale przede wszystkim jego naukowe osiągnięcia. Ponadto, w dysertacji została podjęta próba ustalenia, czy Marceli Chlamtacz traktował badania nad prawem rzymskim jako oderwaną od czasów mu współczesnych dogmatyczną analizę określonych instytucji prawnych, czy też rozumiał je jako pewnego rodzaju środek do zrozumienia i kształtowania prawa mu współczesnego. Przeanalizowane zostały również jego naukowe relacje ze światem prawniczej romanistyki. Rozprawa składa się z wprowadzenia, czterech rozdziałów oraz zakończenia.

"Problemy Prawa Karnego" 2017, nr 1 (27)

red. Jarosław Zagrodnik, Kazimierz Zgryzek

Czasopismo stanowi kontynuację dzieła prof. zw. dr. hab. Kazimierza Marszała, który stworzył i redagował Problemy Prawa Karnego przez wiele lat, czyniąc z nich szanowaną i rozpoznawaną wśród przedstawicieli nauki prawa pozycję. Po kilku latach nieobecności na rynku wydawniczym Problemy Prawa Karnego pojawiają się znowu, a na ich kartach poruszone zostaną nurtujące kwestie z zakresu prawa i procesu karnego. Autorzy tekstów opublikowanych na łamach czasopisma podejmują się zarówno rozważań teoretycznych, jak i analizy obowiązujących rozwiązań z perspektywy praktycznego stosowania prawa. Praca zaadresowana jest do przedstawicieli nauki szeroko pojętej karnistyki, praktyków zmagających się z problemami prawa karnego na co dzień, jak również studentów zainteresowanych powyższą tematyką.

"Wieki Stare i Nowe". T. 13 (18)

red. Agata Aleksandra Kluczek, Dariusz Rolnik

Kolejny tom czasopisma historycznego „Wieki Stare i Nowe” tradycyjnie gromadzi artykuły poświęcone różnym aspektom historii polskiej i powszechnej na przestrzeni dziejów. Epokę starożytną reprezentują studia poświęcone chorobom pszczół (Agnieszka Bartnik) oraz ikonografii wybranych monet epoki Flawiuszów (Judyta Ścigała). Kolejny artykuł dotyczy ceremonii tryumfalnej w czasach bizantyńskich (Michał Pietranik). W odniesieniu do dziejów nowożytnych poszczególne teksty koncentrują się na zagadnieniach polityki zewnętrznej króla Władysława IV Wazy (Rafał Wolski), wojażach włoskich i refleksjach z tych podróży (Patryk Kurzyński), dziele encyklopedycznym cieszyńskiego uczonego Leopolda Jana Szersznika (Ondřej Podavka), aspektach historii gospodarczej związanej z kondycją finansową jednego z klasztorów paulinów (Jacek Szpak) oraz na biografii Wiktoryny Bakaławiczowej, artystki Teatru Rozmaitości w Warszawie (Adrian Uljasz). Problematyka odnosząca się do dziejów najnowszych została poruszona w kilku artykułach, w których kolejno analizowano losy generała Konstantego Druckiego-Lubeckiego (Mariusz Patelski), pomoc węgierską dla Polski w 1920 roku (Piotr Uwijała), a także omówiono tragiczną w skutkach katastrofę w kopalni w Nowej Rudzie w 1941 roku (Kacper Manikowski) oraz pokazano miejsce Zaolzia w stosunkach polsko-czechosłowackich podczas II wojny światowej (Dariusz Miszewski). Stały dział Artykuły recenzyjne i recenzje zawiera krytyczne omówienia kilku prac z zakresu historii starożytnej, nowożytnej i najnowszej. Tom 13 (18) czasopisma zamyka dział Varia.

Współczesne partie i systemy partyjne państw Grupy Wyszehradzkiej w procesie demokratyzacji

red. Marek Barański, Anna Czyż, Rafał Glajcar, Sebastian Kubas, ...

Problematyka partii politycznych i systemów partyjnych jest jednym z podstawowych elementów analizy systemu politycznego. Współczesny reżim demokratyczny opiera się na rządach partii politycznej1. Partie stanowią pomost pomiędzy społeczeństwem a władzą publiczną. W tym dualnym układzie z jednej strony reprezentują interesy obywateli, a z drugiej wpływają na realne decyzje polityczne. Wśród wielu sposobów definiowania partii warto zwrócić uwagę na ten, który ukazuje wzajemne relacje pomiędzy jej reprezentatywnym charakterem (w znaczeniu agregacji i prezentacji interesów społecznych) a możliwością zdobycia i sprawowania przez nią władzy. Pozwala to na ukazanie specyficznej roli, jaką partia odgrywa w procesie wyborczym2. (fragment Wstępu)

Rozumienie systemu w filozofii pokantowskiej

Andrzej J. Noras

Książka stanowi przyczynek do dyskusji na temat rozumienia systemu w filozofii pokantowskiej. Cezura uzasadniona jest faktem, że właściwie dopiero w filozofii immanuela Kanta system stał się problemem. Widać to wyraźnie w doktrynach reprezentantów idealizmu niemieckiego, którzy – zwłaszcza Johann Gottlieb Fichte – są gorącymi zwolennikami przekształcenia Kantowskiej krytyki w system. Nie można jednak przedstawić całej dyskusji koncentrującej się wokół tego tematu, a zatem książka wiąże się jednocześnie z wyborem prezentowanych stanowisk. Środek ciężkości sporu został przesunięty na neokantyzm, dla którego problem systemu staje się niezwykle ważny i w ramach którego pojawia się rozróżnienie między systemem zamkniętym a systemem otwartym.

Parafernalia. O rzeczach i marzeniach

Aleksander Nawarecki

Tytułowe „parafernalia”, to rzeczy osobiste, rzeczom bowiem, a ściślej: ich literackiej reprezentacji poświęcona jest cała książka. Autor odkrywa w dziejach sztuki europejskiej proces stopniowej „emancypacji” przedmiotu. Skupiając się na poezji, pokazuje, jak zwykła rzecz „wyzwala się” ze służby ideom i konwencjom, jak przedmiot staje się podmiotem. Teza ta  sformułowana w studium O rzeczach (1993) po kilku latach doczekała się potwierdzenia w światowej humanistyce jako „zwrot ku rzeczom”. Większość wywodu dotyczy przemian liryki polskiej XX wieku: od twórczości grupy Skamander (ranga życia codziennego), przez satyry Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (groteskowość okupacyjnych realiów), aż po świadectwa uwięzienia w tandecie PRL-u (o czym artyści i historycy próbowali zapomnieć). Książka zawiera wizerunki pisarzy i ich wyobraźni materialnej, każdy portretowany jest z właściwym sobie atrybutem: Józef Wittlin z „łyżką zupy”, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska z „pasem ratunkowym”, Jan Lechoń wśród rekwizytów samobójczej śmierci, Jarosław Iwaszkiewicz – na stosie gratów kojarzonych z pochówkiem. Najbardziej wrażliwy na cywilizacyjne szczegóły, Julian Tuwim, w otaczających go  meblach, domowych sprzętach i zawartości szuflad wyczuwał magiczne moce. Na prawach gościa pojawia się w książce mistrz konkretu, twórca Blaszanego bębenka, Günter Grass. W zakończeniu zabrzmi ton osobisty, z dziecięcych lektur autora wyłoni się mikrokosmos czarujących drobiazgów. Książka napisana żywo i przystępnie może dotrzeć do każdego, bo któż nie zna się na rzeczach?