Видавець: Wydawnictwo-uniwersytetu-slaskiego
529
Eлектронна книга

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2017, nr 1 (9): Rozprawy i artykuły: "Gry warte świeczki". Prezentacje: Donat Kirsch

red. Maria Barłowska, Adam Dziadek, Michał Kłosiński

W dziale głównym niniejszego tomu „Śląskich Studiów Polonistycznych” prezentujemy rozprawy i artykuły wpisujące się w nurt game studies oraz groznawstwa. Wśród autorów znajdziemy między innymi Krzysztofa M. Maja, Michała Kłosińskiego oraz Svena Dwuleckiego i Arrasa Khalediego. Bohaterem działu Prezentacje jest polski prozaik Donat Kirsch, z którym rozmawia Andrzej Śnioszek. Numer uzupełniają działy Recenzje i omówienia, Varia oraz Archiwalia.

530
Eлектронна книга

Konflikty zbrojne na bliskim wschodzie i w Afryce w drugiej dekadzie XXI wieku. Przebieg - uwarunkowania - implikacje

Katarzyna Czornik, Miron Lakomy

Istnieje współcześnie paląca potrzeba podjęcia naukowej analizy charakteru konfliktów zbrojnych, które toczyły się w drugiej dekadzie XXI wieku na Bliskim Wschodzie i w Afryce. Coraz częściej wywierają one bowiem zasadniczy wpływ na bezpieczeństwo państw NATO i Unii Europejskiej, czego wyraźnym sygnałem stał się kryzys migracyjny w 2015 roku oraz drastyczny wzrost liczby zamachów terrorystycznych w Europie w ostatnich latach. Jest to tym poważniejszy problem, iż tak światowa, jak i rodzima opinia publiczna postrzegają je w sposób bardzo uproszczony, przepojony stereotypami bądź przekłamaniami, często niestety przekazywanymi bezrefleksyjnie przez media masowe. Głównym celem badawczym monografii jest ukazanie przebiegu, podstawowych uwarunkowań oraz najważniejszych implikacji wybranych konfliktów zbrojnych na obszarze Bliskiego Wschodu i Afryki w drugiej dekadzie XXI wieku. Do analizy wybrano w sumie sześć konfliktów zbrojnych: w Syrii, Libii, Mali, Republice Środkowoafrykańskiej, wojnę z tzw. Państwem Islamskim w Syrii i Iraku oraz konflikt izraelsko-palestyński. Wśród celów szczegółowych prezentowanej monografii należy wymienić: omówienie przebiegu wszystkich wybranych konfliktów zbrojnych w Afryce i na Bliskim Wschodzie, zweryfikowanie narosłych wokół tych konfliktów stereotypów i przekłamań, scharakteryzowanie najważniejszych czynników, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, które wpłynęły na wybuch oraz przebieg wybranych konfliktów zbrojnych, wyodrębnienie, o ile to możliwe, wspólnych cech konfliktów zbrojnych w Afryce i na Bliskim Wschodzie w drugiej dekadzie XXI wieku, oraz wskazanie najpoważniejszych implikacji konfliktów zbrojnych dla bezpieczeństwa omawianych państw, jak i bezpieczeństwa międzynarodowego.

531
Eлектронна книга

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2017. T. 8. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2016)

Leszek Małczak

W „Przekładach Literatur Słowiańskich” t. 8, część 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2016) odnotowano tłumaczenia z literatur: bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, macedońskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej na język polski oraz z literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, serbski, słowacki i słoweński. Bibliografia, którą przygotowujemy w naszym zespole wraz ze współpracującymi z nami badaczami z krajów słowiańskich, jest unikatowa, ponieważ uwzględnia zawartość tych publikacji (wyborów, antologii), które nie mają swego odpowiednika w literaturze wyjściowej i nie są powtórzeniem tak samo zatytułowanej książki w języku oryginału, oraz przekłady i oryginały wszystkich tytułów przetłumaczonych utworów, nawet w przypadku pojedynczych publikacji w czasopismach. Zgromadzenie tego typu informacji wymaga od autorów opracowań znajomości języka, literatury, kultury, instytucji i realiów zarówno kultury źródłowej, jak i docelowej, w niektórych przypadkach konieczny jest bezpośredni kontakt z osobami z pola wydawniczego (wydawcami, autorami, tłumaczami). Tak szczegółowej bibliografii przekładów literatur południowo- i zachodniosłowiańskich nie opracowuje żadna instytucja. (fragment Wstępu)

532
Eлектронна книга

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 16

red. Rafał Glajcar, red. Jan Iwanek

Dziewięć artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 16. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” firmowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Systemy polityczne i gospodarcze”, „Stosunki międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne” oraz „Myśl polityczna”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. Sławomir Czech główny problem swojego artykułu zawarł w pytaniu o przyczyny wyjątkowej kondycji szwedzkiej gospodarki oraz finansów publicznych po recesji 2008‒2009. Drugi artykuł w dziale, autorstwa Katarzyny Todos, zawiera tezę,  że właściwe funkcjonowanie systemu praw i wolności człowieka i obywatela jest możliwe pod warunkiem istnienia środków umożliwiających ich egzekwowanie. W dziale drugim pomieszczono trzy teksty. Kazimierz Jóskowiak analizuje kwestię współpracy terytorialnej i jej instrumenty prawne w WE i UE oraz przedstawia mechanizmy nią rządzące. Łukasz Wojcieszak, charakteryzuje Szanghajską Organizację Współpracy z uwzględnieniem jej tendencji do ewoluowania od organizacji bezpieczeństwa, zwłaszcza militarnego, do stowarzyszenia skupionego na współpracy i integracji gospodarczej. Justyna Łapaj analizując problem Polaków osadzonych w ekwadorskich więzieniach za przemyt narkotyków, przedstawia specyfikę latynoamerykańskiego systemu penitencjarnego. Dział „Komunikowanie społeczne” otwiera artykuł Stanisława Michalczyka analizującego politykę medialną z  odwołaniem się do płaszczyzn regulacji: government i governance. Katarzyna Brzoza podjęła kwestię udziału kobiet w wyborach parlamentarnych, akcentując rolę, miejsce i wykreowany wizerunek medialny liderek czołowych partii podczas kampanii wyborczej w 2015 r. Dariusz Krawczyk koncentruje się na wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych  w odniesieniu do prasy samorządowej, zwracając uwagę skutki wchłaniania mediów tradycyjnych przez cyberprzestrzeń. Ostatni artykuł w niniejszym tomie został włączony do działu „Myśl polityczna”. Jest to tekst  Małgorzaty Zarębskiej, która analizuje treść ogłoszonej w maju 2015 roku encykliki papieskiej Laudato si’, zastanawiając się, czy więcej w niej tradycji Kościoła, czy nowego spojrzenia na  konkretne problemy społeczne.

533
Eлектронна книга

"Laboratorium Kultury" 2017, nr 6: Jan Czekanowski

red. Małgorzata Kołodziej, Marek Pacukiewicz

Kolejny, szósty już numer „Laboratorium Kultury” poświęcamy dorobkowi naukowemu Jana Czekanowskiego. Zakres i rozmach zainteresowań badawczych czynią z niego postać niezwykłą, a wręcz niespotykaną w obrębie humanistyki. Pokłosiem badań terenowych prowadzonych przez Czekanowskiego w Afryce jest nie tylko obfity materiał faktograficzny, ale też refleksja nad metodologią etnografii. Z kolei zastosowanie nowych metod taksonomicznych w antropologii fizycznej zaowocowało zmianą w ujęciu zagadnienia rasy. Wreszcie próba rekonstrukcji prehistorii Słowian potwierdziła konieczność prowadzenia badań całościowych, rzucając również światło na zagadnienia kultury współczesnej.

534
Eлектронна книга

Scripta Classica. Vol. 11

red. Tomasz Sapota, red. Anna Szczepaniak

Motywem przewodnim 11. tomu „Scripta Classica” jest próba wyznaczenia granicy między pojęciami „tradycji” i „recepcji”, często stosowanymi wymiennie w filologii klasycznej. Autorzy próbują uchwycić obydwa terminy niejako „w działaniu”, wskazując okresy w historii, gdy grecko-rzymska tradycja estetyczna przenikała modele kulturowe różnorodnych ludów. Nie ograniczają się jednak do perspektywy elit, ale – jak na przykład Paweł Madejski w tekście na temat współczesnej polskiej „ulicznej” epigrafii – dosłownie ruszają w miasto, by szukać dowodów obecności języka łacińskiego w krwiobiegu kultury niskiej. W inny sposób odczytują temat numeru autorki tekstu o przysiędze w kulturze starożytnej i średniowiecznej Lucyna Kostuch i Beata Wojciechowska, prezentując zarys dziejów przysięgi jako instytucji społecznej od czasów antycznych po wieki średnie. Pozostałe artykuły tomu z jednej strony stanowią próbę przedstawienia różnych aspektów recepcji antycznej literatury w polskiej kulturze piśmienniczej (teksty Anny Szczepaniak, Aleksandry Łambuckiej, Moniki Szczot i Olgi Śmiechowicz), z drugiej natomiast śledzą obecność motywów starożytnych w popkulturze (Konrad Dominas, Patrycja Matusiak, Katarzyna Kołakowska). Najnowszy tom „Scripta Classica” z pewnością stanowi uzupełnienie teoretycznej dyskusji na temat recepcji tradycji antycznej o niebanalne przykłady, od Arystotelesa i Jana Kochanowskiego po Larsa von Triera i komiks internetowy. 

535
Eлектронна книга

Swojskość i utrata. Obrazy Górnego Śląska w literaturze polskiej i czeskiej po 1989 roku

Karolina Pospiszil

Książka przedstawia obrazy Górnego Śląska obecne w literaturze polsko-, czesko- i śląskojęzycznej. Autorka, sięgając do metodologii związanych ze zwrotem przestrzennym, stara się ukazać jak najpełniejszą analizę reprezentacji badanego regionu. Nie ucieka od kwestii kontrowersyjnych, jak: konflikty narosłe wokół szeroko rozumianych historycznych narracji o Górnym Śląsku (wspomina także o słynnym sporze o wystawę stałą w Muzeum Śląskim), pograniczność i wielokulturowość regionu czy tzw. śląska krzywda. Książka jest wynikiem analizy kilkudziesięciu tekstów literackich i szerzej rozumianych tekstów kultury. Autorka szuka odpowiedzi na pytania m.in., o to, jak funkcjonuje Górny Śląsk w literaturze i jakie związki łączą jego literackie (i kulturowe) obrazy z rzeczywistością pozaliteracką, dlaczego tak późno się nim zainteresowano oraz czy można mówić o modelu pisania o tym regionie.

536
Eлектронна книга

Informacja w ujęciu prawnym przez pryzmat zagadnień terminologicznych

Michał Barański

Termin „informacja” funkcjonuje w wielu aktach normatywnych obowiązujących w polskim porządku prawnym, stanowiąc pojęcie bardzo złożone. Z niego zaczęły wyodrębniać się grupy poglądów określające zakres znaczeniowy informacji w ujęciu prawnym. W celu ustalenia zakresu tego pojęcia w prezentowanej publikacji sięgnięto do dorobku innych dziedzin nauki (np. nauk ekonomicznych) oraz języka potocznego. Ukazano także relację między informacją a danymi osobowymi oraz bazami danych. Zaakcentowano też relację terminu „informacjaˮ w ujęciu przedmiotowym względem terminu „informacjaˮ w ujęciu czynnościowym. Zasygnalizowano również uregulowanie informacji w szczególności w prawie konstytucyjnym, administracyjnym, karnym oraz cywilnym. Przeprowadzono analizę zależności prawnych między reklamą, informacją handlową i ekonomiczną oraz omówiono kwestie terminologiczne dotyczące informacji w zakresie prawa prasowego.

537
Eлектронна книга

Poliglotyzm wielkich romantyków polskich (Mickiewicz, Słowacki, Krasiński)

Marek Piechota

W Przedsłowiu prezentowanej publikacji wykazano, że bogactwo języka poetyckiego wielkich twórców zależało też od wielości języków obcych, w których studiowali, czytali, zachwycali się dokonaniami poetyckimi autorów wywodzących się z innych kultur i tradycji. W wieku XIX, gdy naród funkcjonował bez państwa, troska o język ojczysty miała zgoła inną wymowę niż we współczesnej „globalizacji”. Rozdział poświęcony „fantazjom” etymologicznym romantyków ukazuje fenomen łatwości, z jaką Mickiewicz i Słowacki ulegali przeświadczeniu, że najbardziej fantastyczne etymologizowanie w dowolnym języku można traktować na równi z dociekaniami stricte naukowymi jako narzędzie poznania rzeczywistości i pozarzeczywistości. Mickiewicz zrazu opanował język polski, łacinę, francuski, rosyjski, włoski, niemiecki i białoruski. O ukraińskim, litewskim, hebrajskim i jidysz wolno powiedzieć, że znał poszczególne słowa, nie studiował tych języków ani w tych językach. Z lat studiów w Wilnie trzeba dodać grekę i angielski. Po niemiecku słuchał wykładów Hegla w Berlinie, po łacinie i po francusku sam wykładał filologię klasyczną w Lozannie i literaturę słowiańską w Paryżu (w Collège de France). Przyznawał się nadto do znajomości języka czeskiego. Może znał też podstawy serbskiego, był ekspertem w zakresie cerkiewno-słowiańskiego, u schyłku życia uczył się mówić i pisać po turecku, co daje ponad 11 języków. Słowacki nieco ustępował Mickiewiczowi, opanował bowiem 9 języków: francuski, na równi z polskim, grekę, łacinę, rosyjski i niemiecki (na poziomie szkolnym) – z łaciny świetnie tłumaczył, w rosyjskim dobrze się porozumiewał, po niemiecku studiował dzieła romantyków tego obszaru językowego (głównie Goethego i Schillera), doskonalił znajomość angielskiego. Poznał hiszpański, początki wymowy arabskiego. Lektury w językach obcych stanowiły istotny element inspiracji dla własnych dzieł (Shakespeare, Calderón de la Barca). Krasiński wypadł skromniej, jako urodzony paryżanin i arystokrata władał francuskim z większą biegłością niż polszczyzną, najkunsztowniej spośród tej wielkiej trójki twórców. W domu rozpoczął naukę kolejnych języków, które doskonalił w szkole i na prywatnych korepetycjach: łaciny i greki, niemieckiego, arabskiego i angielskiego. Opanował też język włoski (to 8 język), natomiast nigdy nie przyznał się do znajomości rosyjskiego. Poliglotyzm romantyków polskich ukazano w prezentowanej publikacji na tle niepokojącej kwestii współczesnego zaniku obfitości języków naturalnych; uczeni alarmują, że wymierają w tempie jeden język co dwa tygodnie. Czarne scenariusze wieszczą wyginięcie 90% języków do końca XXI wieku; zastąpią je powszechnie używane narodowe lub globalne. Poligloci także wyginą, gdyż zastąpią ich coraz doskonalsze programy komputerowe. Humanistyka skona kilka godzin później.

538
Eлектронна книга

Teoria ciał uporządkowanych

Mieczysław Kula, Andrzej Sładek

Podstawy teorii ciał uporządkowanych stworzone zostały przez Emila Artina i Ottona Schreiera w 1927 roku, w odpowiedzi na problem znany jako 17. problem Hilberta. Z biegiem czasu teoria ta stała się katalizatorem rozwoju kilku działów matematyki. Powstaje rzeczywista geometria algebraiczna, teoria form kwadratowych uzyskuje nowe narzędzia badań, a ciała uporządkowane pojawiają się w teorii modeli. Niniejszy podręcznik zapoznaje Czytelnika z podstawami oraz głównymi, w tym również najnowszymi, zastosowaniami teorii ciał uporządkowanych. Materiał w nim zawarty pozwala głębiej zrozumieć te zagadnienia matematyczne, które odwołują się do własności uporządkowanego ciała liczb rzeczywistych. W polskiej literaturze matematycznej dotychczas nie było opracowania o takim charakterze. Dziesięć głównych rozdziałów uzupełnionych zostało dwoma dodatkami, aby prezentowany materiał był kompletny i spójny. Każdy rozdział kończy się zadaniami, które pozwolą Czytelnikowi sprawdzić i pogłębić zrozumienie przeczytanego materiału. Podręcznik przeznaczony jest dla studentów kierunków ścisłych, doktorantów oraz pracowników naukowych pragnących zapoznać się z podstawami algebry rzeczywistej.

539
Eлектронна книга

Uczeni z odległej i nieodległej przeszłości. Rekonstrukcje, interpretacje, refleksje

Alicja Żywczok, Małgorzata Kitlińska-Król

Zaprezentowana praca wieloautorska powstała w celu popularyzacji wiedzy naukoznawczej, zwłaszcza z zakresu historii nauki, filozofii nauki oraz psychologii i pedagogiki twórczości naukowej. Upowszechnienie znajomości biografii uczonych, zawierających wiele wskazówek odnośnie do tajników dynamicznych postępów w nauce, stanowi, w mym przekonaniu, odpowiedni kierunek w edukacji młodego pokolenia.     Rozstrzygającym motywem zbiorowego wysiłku i współpracy naukowców z wielu ośrodków stało się przeświadczenie redaktorów naukowych, że w każdej społeczności postaci, które zmieniały bieg historii, tworzyły kulturę, kształtowały cywilizację od czasów najdawniejszych po współczesność, powinny być doskonale znane i doceniane. Zapomnienie o nich bądź fragmentaryczne postrzeganie dokonań stanowią akty niesprawiedliwości społecznej. Potwierdza je dzisiejsza degrengolada, którą daje się rozpoznać w hołubieniu zwłaszcza pracowników mediów czy tzw. celebrytów. Nie chodzi jednak o bagatelizację jakiejkolwiek grupy, ale o uczciwe uznanie społeczne dla inicjatorów procesów kulturotwórczych. Rekonstrukcja faktów biograficznych stanowi jedynie podwalinę twórczych interpretacji i refleksji dotyczących działalności naukowej uczonych z różnych epok. Jednak niezależnie od okresu, w którym przyszło im żyć, każdy z nich podtrzymuje ciągłość kulturową i dialog z przedstawicielami kolejnych pokoleń naukowców. Kulturowa jedność uczonych z odległej i nieodległej przeszłości służy obronie humanizacyjnej funkcji nauki wyrażającej się choćby w trosce o przetrwanie ludzkości i jej godną egzystencję. Wśród komponentów strukturalnych pracy należy wyliczyć: spis treści; wstęp; dziesięć rozdziałów z zakresu naukoznawstwa; zakończenie; summary ze słowami kluczowymi; noty o autorach. Autorzy w rozdziałach zaprezentowali kolejno: – biogramy rzymskich intelektualistów: Orbiliusza (114–14 r. p.n.e.) i Apulejusza (ok. 125–po 180 r. n.e.); – obraz uczonego zakonnika wyłaniający się ze średniowiecznych kronik klasztornych; – sylwetkę Jana Niecisława Baudouina de Courtenay'a – prekursora teorii językoznawczych oraz działacza społecznego; – wybitnego czeskiego filozofa, pedagoga, redaktora oraz polityka – Františka Drtinę; – twórczość Tadeusza Zielińskiego (1859–1944), który podporządkował działalność naukową misji wychowawczej; – sylwetkę Kurta Aldera – naukowca urodzonego na Śląsku, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii; –  twórczość naukową Jeana Piageta, jednego z największych uczonych XX wieku w zakresie psychologii rozwojowej; – interpretację dzieł (głównie z zakresu epistemologii) Tadeusza Kotarbińskiego, co umożliwiło zbadanie jego poglądów na rozwój nauki i naukowców; – jednego z luminarzy pedagogiki specjalnej – docenta/profesora Ottona Lipkowskiego; – biogramy nauczycieli intelektualistów, społeczników, związanych z regionem górnośląskim na tle sytuacji społeczno-politycznej po zakończeniu II wojny światowej. Praca ta jest adresowana zarówno do środowiska naukowców reprezentujących różne dziedziny i dyscypliny, jak i do szerokiego kręgu odbiorców, począwszy od uczniów szkół średnich, studentów, doktorantów oraz członków ich rodzin, a skończywszy na wszystkich zainteresowanych postępem naukowym i cywilizacyjnym na przestrzeni wieków.

540
Eлектронна книга

Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. "Katomyomachia" Teodora Prodromosa jako tekst trzeciego stopnia

Katarzyna Warcaba

Analiza wpływu Homera na literatury różnych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do dzisiaj są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są nieustannie, od początku istnienia filologii jako nauki. Homer był też bezdyskusyjnie najbardziej popularnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby liczba zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich stopniach kształcenia, jednak tylko nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza. Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała przede wszystkim pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli przez system nauczania „średniego” szczebla. Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swojego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: informacje o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia” oraz przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej. Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym przez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia. Analiza prowadzi do próby ustalenia możliwych przestrzeni konceptualnych, dla których przeznaczony był tekst Prodromosa. Do studium dołączone zostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii i przypisywanych Prodromosowi Schede tou myos.

541
Eлектронна книга

Fantastyka w literaturach słowiańskich. Idee, koncepty, gatunki

red. Andrzej Polak, Monika Karwacka

Tom poświęcony jest najpopularniejszym gatunkom i zjawiskom występującym w obrębie fantastyki słowiańskiej, przede wszystkim polskiej i rosyjskiej. Czytelnik znajdzie w nim artykuły dotyczące rozmaitych aspektów omawianego fenomenu. Autorzy tekstów wskazują m.in. na zacieranie się granic pomiędzy odmianami gatunkowymi obecnymi w fantastyce polskiej i rosyjskojęzycznej, jak również na powstawanie zjawisk całkowicie nowych, nie mających swych odpowiedników w dziełach fantastów zachodnich (głównie angielskojęzycznych). Dowodzą oni zbieżności zainteresowań polskich i rosyjskich twórców fantastyki, podejmują zagadnienia dotyczące roli historiozofii w fantastyce naukowej, powracają do przeżywającego renesans gatunku antyutopii (dystopii), prezentują motywy wampiryczne w dziełach współczesnych rosyjskich fantastów, wchodzą w polemikę z badaczami obwieszczającymi śmierć science fiction, jak również wskazują na zależności pomiędzy literaturą fantasy, magią a kryminałem i powieścią detektywistyczną. To, oczywiście, daleko nie wszystkie tematy. Zainteresowany czytelnik znajdzie w tomie informacje, które wzbogacą jego wiedzę na temat literatury współczesnej i staną się impulsem do kolejnych, pasjonujących lektur.

542
Eлектронна книга

Peryferie społeczne w teorii i badaniach empirycznych

Dorota Nowalska-Kapuścik, Grzegorz Libor

Głównym celem, jaki przyświecał autorom publikacji Peryferie społeczne w teorii i badaniach empirycznych była wymiana wiedzy, poglądów, doświadczeń badawczych nt. sytuacji obszarów społecznych peryferii współczesnej Polski i Europy oraz przemian w nich zachodzących. Pojęcie peryferii społecznych już dawno przestało być postrzegane jedynie w kategoriach przestrzeni geograficznych; dziś coraz częściej pod tym hasłem rozumie się obszary zmagające się z różnymi problemami i trudnościami, związanymi m.in. z wysokim bezrobociem, sytuacją demograficzną, biedą i innymi. Publikacja skierowana jest do studentów, wykładowców, pracowników instytucji badawczych, a także środowisk teoretycznie lub praktycznie zaangażowanych w proces przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu obszarów peryferyjnych.

543
Eлектронна книга

Interpelacje poselskie w Sejmie Śląskim 1922-1939. Regulacja prawna i praktyka

Józef Ciągwa

Prawo interpelacji jest jednym ze środków kontroli administracji (władzy wykonawczej) przez władzę ustawodawczą. Stanowi ono w ten sposób istotny komponent równoważenia władz. A równowaga władz jest nieodzownym  elementem trójpodziału władzy. Podstawę materialno-prawną interpelowania stanowił art. 14 ustawy konstytucyjnej z 15 lipca 1920 roku, zawierającej statut organiczny województwa śląskiego (Dz.U.R.P. Nr 73, poz. 497), podczas gdy formalne prawo interpelowania, a więc tryb realizacji prawa materialnego, określały regulaminy sejmowe. Art. 14 ustawy konstytucyjnej stanowił, że Sejm Śląski ma prawo interpelowania wojewody śląskiego i Śląskiej Rady Wojewódzkiej. Regulaminy sejmowe  z lat 1922, 1923, 1930 i 1936  określały procedurę interpelowania w jego trzech okresach: wnoszenia interpelacji;  załatwiania interpelacji przez organy interpelowane;  sejmowej oceny odpowiedzi, udzielonej przez interpelowanych. Prawo interpelowania było prawem zespołowym, dlatego każdy z regulaminów określał minimalną liczbę podpisów interpelantów pod interpelacją:  7 (regulaminy z lat 1922, 1923); 5 (regulamin z 1930 roku); 3 (regulamin z 1936 roku).     Konfrontacja praktyki z przepisami o interpelowaniu pokazuje, że nie zawsze formalne  prawo interpelowania  było w praktyce dotrzymywane. Posłowie  czterech Sejmów Śląskich wnieśli w sumie 141 interpelacji. Największa aktywność interpelowania cechowała  dwa kluby partii robotniczych:  Polskiej Partii Socjalistycznej (potem Klubu Posłów Socjalistycznych)  i Narodowej Partii Robotniczej). Najmniejsza (3 interpelacje) -  sanacyjny Klub Narodowego Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy. Z kilkunastu grup tematycznych wszystkich interpelacji, aż 45 interpelacji (31,9 %)  tworzyły interpelacje o charakterze socjalnym, stanowiąc wierne odbicie problemów społecznych Śląska: wzrastającego bezrobocia, lokautów, zwalniania pracowników, nieregularnego, czy spóźnionego wypłacania zasiłków, świętowania, świętówek, tj. pracy nie we wszystkie dni tygodnia, zawieszania płacenia rent, braku ubezpieczeń na wypadek bezrobocia itp. Książka jest adresowana do teoretyków prawa, konstytucjonalistów, administratywistów, historyków ustroju Śląska, politologów i parlamentarzystów.

544
Eлектронна книга

Dyskursy o emocjach - pedagogika i codzienność szkolna

Irena Przybylska

Problematyka pracy w najszerszym rozumieniu dotyczy emocji i ich znaczenia w wychowaniu, dlatego adresowana jest do praktyków i teoretyków zainteresowanych edukacją, a szczególnie tym, co dzieje się na styku wychowania i kultury emocji. Każdą wspólnotę charakteryzuje ton emocjonalny, który jest kulturowym przejawem jej funkcjonowania. Nie inaczej jest w przypadku szkoły, która niewątpliwie jest miejscem doświadczania emocji – toczy się w niej życie codzienne, a uczestnicząc w tkance społecznej, przeżywamy, wyrażamy i tłumimy emocje.   Współcześnie rośnie zainteresowanie emocjami w pedagogice i jednocześnie odczuwamy zmiany kultury emocjonalnej, których źródło tkwi między innymi w przemianach więzi w rodzinie i inwazyjności mediów. W książce opisano symptomy jednoczesnego ocieplania (zdziczenia) i chłodzenia (komercjalizacji) kultury w ogóle oraz podjęto próbę opisu kultury emocjonalnej szkoły, zwłaszcza tego jakie emocje i ich kulturowe skrypty ujawniają się oraz kształtują codzienność klasy szkolnej.   W książce zaprezentowano modele teoretyczne i skonstruowane na ich podstawie narzędzia do badania klimatu emocjonalnego klasy (Kwestionariusz Klimat Emocjonalny- Uczeń) oraz pracy emocjonalnej nauczyciela (Kwestionariusz Praca Emocjonalna Nauczyciel). W części badawczej autor podejmuje próbę wskazania i opisania tych czasoprzestrzeni życia w szkole, w których uczniowie i nauczyciele doświadczają i wyrażają emocje, między innymi po to by odpowiedzieć na pytanie jaka jest kultura emocjonalna szkoły, która ujawnia się w klimacie codziennych interakcji.