Dyskursy o emocjach - pedagogika i codzienność szkolna

Irena Przybylska

Problematyka pracy w najszerszym rozumieniu dotyczy emocji i ich znaczenia w wychowaniu, dlatego adresowana jest do praktyków i teoretyków zainteresowanych edukacją, a szczególnie tym, co dzieje się na styku wychowania i kultury emocji. Każdą wspólnotę charakteryzuje ton emocjonalny, który jest kulturowym przejawem jej funkcjonowania. Nie inaczej jest w przypadku szkoły, która niewątpliwie jest miejscem doświadczania emocji – toczy się w niej życie codzienne, a uczestnicząc w tkance społecznej, przeżywamy, wyrażamy i tłumimy emocje.   Współcześnie rośnie zainteresowanie emocjami w pedagogice i jednocześnie odczuwamy zmiany kultury emocjonalnej, których źródło tkwi między innymi w przemianach więzi w rodzinie i inwazyjności mediów. W książce opisano symptomy jednoczesnego ocieplania (zdziczenia) i chłodzenia (komercjalizacji) kultury w ogóle oraz podjęto próbę opisu kultury emocjonalnej szkoły, zwłaszcza tego jakie emocje i ich kulturowe skrypty ujawniają się oraz kształtują codzienność klasy szkolnej.   W książce zaprezentowano modele teoretyczne i skonstruowane na ich podstawie narzędzia do badania klimatu emocjonalnego klasy (Kwestionariusz Klimat Emocjonalny- Uczeń) oraz pracy emocjonalnej nauczyciela (Kwestionariusz Praca Emocjonalna Nauczyciel). W części badawczej autor podejmuje próbę wskazania i opisania tych czasoprzestrzeni życia w szkole, w których uczniowie i nauczyciele doświadczają i wyrażają emocje, między innymi po to by odpowiedzieć na pytanie jaka jest kultura emocjonalna szkoły, która ujawnia się w klimacie codziennych interakcji.

Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. T. 1

red. Ewa Jaskółowa, red. Danuta Krzyżyk, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, red. Małgorzata Wójcik-Dudek

„W pierwszym tomie zgromadzono artykuły podzielone na pięć tematycznych rozdziałów, rozpoczynając od diagnoz, oczekiwań i prognoz. Treść rozdziału pierwszego: Edukacja humanistyczna — dziś i jutro. Diagnoza — oczekiwania — prognozy jest kontynuacją problematyki wskazanej w trakcie I Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, zorganizowanego przez polonistów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (noszącego metaforyczny tytuł Polonistyka dziś, kształcenie dla jutra). W tej części zamieszczono artykuły, które są świadectwem troski autorów o kształt współczesnej i przyszłej humanistyki, zawarto w niej głosy krytyczne w związku z sytuacją neoliberalnej polityki państwa wobec szkolnictwa, kultury i humanistyki, obok głosów wskazujących na nowe rozumienie jej zadań, których powinność (w większym niż do tej pory stopniu) stanowi komponenty przygotowania do życia i pracy w nowym środowisku cyfrowym. W drugim rozdziale zatytułowanym Między szkołą a uniwersytetem. Kształcenie przyszłego polonisty zgromadzono te wystąpienia i wypowiedzi uczestników Kongresu, w których zaprezentowano posłannictwo uniwersytetu wobec szkoły, a także rozważania o konkretnych rozwiązaniach proponowanych w dydaktyce akademickiej z refleksją na temat budowania świadomości nauczyciela i humanistycznego wychowania ucznia. W rozdziale trzecim zamieszczono artykuły, których autorzy prezentują stanowiska wobec nieuchronnie zmieniającej się sytuacji nauk humanistycznych, a zwłaszcza polonistyki, która już dawno przestała być wyłącznie dziedziną zajmującą się językiem i literaturą, ale stała się elementem szeroko rozumianej kultury. Dlatego jest w niej obecna refleksja komparatystyczna z uwzględnieniem różnych sposobów jej rozumienia i uprawiania. Odwołując się do słynnej Baumanowskiej kategorii „płynnej nowoczesności”, rozdział trzeci zatytułowano Płynne granice polonistyki — komparatystyka szkolna i uniwersytecka. Czwarty rozdział poświęcony został zagadnieniom językoznawczym i językowym w refleksji akademickiej i w szkolnej realizacji problemów z nimi związanych. Język polski w dydaktyce polonistycznej to tytuł tej części, ogólny i wskazujący na szerokie spektrum problemów, jakie się w nim mieszczą. Z jednej bowiem strony znajdujemy w nim apel o przywrócenie słowom ich wartości, a z drugiej — prezentację sytuacji nauczyciela polonisty w świecie ponowoczesnym, gdy zostaje on zmuszony do pełnienia funkcji usługowych. W tej części publikacji zamieszczono także referaty pokazujące wzajemne relacje między językiem i kulturą, a także wypowiedzi, które podkreślają konieczność wzmacniania językowej świadomości ucznia, by mógł on uczestniczyć w kulturze. W konsekwencji bowiem jest to zawsze budowanie świadomości społeczeństwa, które będzie umiało rozpoznawać metody manipulacji prawdą i bronić się przed narzucaniem poglądów. Świadomość językowa, dobre rozumienie słów pozwalają na obronę wyznawanych wartości, ponieważ kształcą umiejętność logicznego myślenia i wysławiania się. Tom pierwszy zamyka rozdział, w którym znalazły się teksty z zakresu glottodydaktyki, podnoszące kwestie zderzania przez język kultury własnej z inną, odmienną od swojej, co nie oznacza jej mniejszej wartości. W rozdziale zatytułowanym Język polski w kontaktach: między kulturą własną i obcą pokazano problemy ważne dla sposobu funkcjonowania w świecie wielokulturowym, który w coraz większym stopniu dotyczy także Polski, więc warto, by młodzi ludzie, mając świadomość odmienności w świecie, traktowali je jako bogactwo i szansę dla siebie i innych. Chodzi też zatem o budowanie empatii i o próby zrozumienia wszelkich odmienności: etnicznej, kulturowej czy egzystencjalnej.” (fragment Wstępu)

Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka

Urszula Szuścik

W publikacji przedstawiono założenia, badania i ich wynik nad  bazgrotą dzieci 2, 3-letnich. Celem badań była próba wyjaśnienia genezy bazgroty dziecięcej i jej przemiany przez stymulację percepcji wzrokowej. Bazgrotę dziecięcą można traktować jako rodzaj specyficznego doświadczenia dziecka. Najbardziej właściwe dla tej fazy rozwoju ekspresji plastycznej dziecka jest spojrzenie na tę aktywność poprzez dynamikę kształtowania się doświadczenia dziecka w toku przeprowadzonego przeze Autorkę eksperymentu. Praca składa się z trzech głównych rozdziałów i trzech obszernych aneksów. Zagadnienie bazgroty w rozwoju ekspresji plastycznej dziecka zostało omówione w pierwszym rozdziale pracy, odnosząc się do koncepcji rozwoju twórczości plastycznej i percepcji wzrokowej szczególnie Rudolfa Arnheima i Victora Lowenfelda oraz innych badaczy. Opisano również rozwój wartości wizualno-plastycznych w bazgrocie dziecięcej, jak: linię, plamę barwną, koło i bryłę. Bazgrota dziecięca była inspiracją dla wielu artystów, dlatego omówiono ten wątek w tym rozdziale. Szukając odpowiedzi na te problemy Autorka zestawiła wybrane przykłady bazgrot dziecięcych i dzieł sztuki. W rozdziale drugim pracy przedstawiono założenia badań, problemy badawcze, przyjęte hipotezy, charakterystykę grupy, procedurę badań, zmienne i wskaźniki. Do ich weryfikacji Autorka przyjęła metodę eksperymentu naturalnego pedagogicznego, technikę grup równoległych. Badania przeprowadzono w dwóch grupach eksperymentalnych i dwóch grupach kontrolnych w grupie dzieci przedszkolnych 2 i 3-letnich. W ramach badań przeprowadzono 15 ćwiczeń eksperymentalnych z dziećmi w oparciu o jakości wizualno-plastyczne (wzory percepcyjne). W rozdziale trzecim pracy została przedstawiona analiza ilościowa i jakościowa wyników badań, której materiał prezentuje Aneks 1 (analiza ilościowa), Aneks 2 (analiza jakościowa) i Aneks 3 ilustruje wyniki badań – prace plastyczne dzieci z przeprowadzonego eksperymentu. Całość pracy zamykają wnioski z badań jak i wnioski dla praktyki pedagogicznej. Praca jest skierowana do nauczycieli, rodziców, opiekunów, artystów i osób zainteresowanych najwcześniejszym rozwojem twórczości plastycznej dziecka, jakim jest bazgrota i jej znaczenia dla dalszego rozwoju twórczości plastycznej dziecka.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media" 2016, nr 3 (22): Ochrona dziedzictwa kulturowego

red. Karol Makles

Praca stanowi dwudziesty drugi numer – ukazującego się od 1998 roku – czasopisma „Nowa Biblioteka. Zeszyty Monograficzne Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego”. Periodyk to recenzowany kwartalnik naukowy, o którego wysokim poziomie i znaczeniu dla środowiska bibliologów i informatologów świadczy jego pozycja w wykazie czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Część B. Publikowany numer czasopisma „Nowa Biblioteka” poświęcony jest problematyce ochrony dziedzictwa kulturowego. Z dziedzictwem kulturowym stykamy się w każdym prawie elemencie życia, gdyż stanowi ono spuściznę materialną i duchową poprzednich pokoleń, jak również dorobek naszych czasów, oznaczając wartości określające kulturę i tożsamość Polaków w kraju i za granicą. Problematyka dziedzictwa, mając wyjątkowo szeroki zakres znaczeniowy, staje się powszechnie obiektem badań humanistycznych. Przygotowany numer periodyku naukowego poświęcony został wybranym aspektom związanym z dziedzictwem materialnym (zabytkami, muzeami czy bibliotekami) oraz niematerialnym (tradycjami czy przekazami ustnymi).  Autorzy zamieszczonych artykułów podjęli próbę wskazania ram współczesnych badań nad dziedzictwem kulturowym i jego ochroną. Bardzo ważny, współczesny aspekt opisanych działań obejmujących zachowanie dorobku kulturalnego stanowią prace związane z narzędziami i mediami cyfrowymi. Refleksję nad szansami, jakie niesie z sobą wykorzystanie nowoczesnych technologii do ochrony dziedzictwa narodowego, podjęli Sylwia Żłobińska i Marcin Kozak. Problemom cyfryzacji poświęcony jest między innymi tekst Justyny Buczyńskiej-Łaby i Barbary Krasińskiej. Dotyczy on funkcjonowania biblioteki jako instytucji ochrony dziedzictwa kulturowego, co zostało opisane na przykładzie aktywności Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Inne aspekty łączące się z nowymi mediami omówione zostały w studium Pauliny Motylińskiej, zatytułowanym Polska literatura dla dzieci w bibliotekach cyfrowych. Autorka zbadała obecność i dostępność literatury dla młodego odbiorcy za pośrednictwem kolekcji wirtualnych, które mogą stać się podstawą pogłębionych badań księgoznawczych. Takie właśnie w swym artykule podjęła Dominika Fesser, badając zbiory Lwowskiej Narodowej Biblioteki Naukowej. Autorka odkryła nieznany dotychczas rękopis biblioteki Fundacji hrabiego Wiktora Baworowskiego. Cennym wojskowym zbiorom poświęcił swe rozważania Sergiusz Czarzasty, który opisał najcenniejsze zasoby wojskowych bibliotek w Polsce i za jej granicami. Obok tych prac w numerze nie zabrakło też studiów opisujących różnorodne formy wydawnicze, na przykład wydawnictwa periodyczne stanowiące zabytki materialnego dziedzictwa. Mowa tu choćby o artykule Zbigniewa Gruszki, zatytułowanym Prasa jako wyraz tęsknoty za utraconą Ojczyzną. Rozważania wokół czasopisma „Waldenburger Heimatbote”, w którym autor porusza istotny dla każdego narodu temat kultywowania wielonarodowości. Wyjątkowy tematycznie jest artykuł Arkadiusza Ochmańskiego, zatytułowany Model wykorzystania dziedzictwa kulinarnego w turystyce. Przykład Górnego Śląska. Podejmując analizę niematerialnej spuścizny Górnego Śląska, autor zwrócił uwagę na często pomijany aspekt, stanowiący jeden z konstytutywnych elementów unikatowej kultury regionów, która szczególnie w ostatnich latach stała się obiektem zainteresowania badaczy. W numerze opublikowano także pierwszą część obszernego materiału, opracowanego przez Katarzynę Janczulewicz, pod tytułem Polska bibliologia i informatologia w polonikach zagranicznych wydanych w krajach sąsiadujących z Polską w latach 2001-2014. Materiały do bibliografii.  Każde z wydań „Nowej Biblioteki” zamyka przegląd recenzyjny i sprawozdania. W numerze 3/2016 opublikowano siedem sprawozdań (w tym jedno anglojęzyczne) oraz dwie recenzje.

Województwo mińskie i Jeleńscy w życiu publicznym Rzeczypospolitej w latach 1764-1795 w świetle ich korespondencji

Dariusz Rolnik

W publikacji przedstawiono rodzinę Jeńskich w ujęciu genealogicznym oraz w sposób syntetyczny ukazano jej miejsce w województwie mińskim i całej prowincji litewskiej. W szczegółach opisano udział członków rodziny na sejmikach ziemskich i na sejmach oraz ich zaangażowanie w trybunałach. W publikacji przybliżono również życie społeczno-publiczne województwa mińskiego, z uwzględnieniem wzajemnych zależności i koneksji rodzinnych najważniejszych tamtejszych rodów. W tym kontekście pokazano sposoby osiągania sukcesu na drodze publicznej posługi, ale też polityczne meandry życia publicznego na Litwie.

Konflikty zbrojne na bliskim wschodzie i w Afryce w drugiej dekadzie XXI wieku. Przebieg - uwarunkowania - implikacje

Katarzyna Czornik, Miron Lakomy

Istnieje współcześnie paląca potrzeba podjęcia naukowej analizy charakteru konfliktów zbrojnych, które toczyły się w drugiej dekadzie XXI wieku na Bliskim Wschodzie i w Afryce. Coraz częściej wywierają one bowiem zasadniczy wpływ na bezpieczeństwo państw NATO i Unii Europejskiej, czego wyraźnym sygnałem stał się kryzys migracyjny w 2015 roku oraz drastyczny wzrost liczby zamachów terrorystycznych w Europie w ostatnich latach. Jest to tym poważniejszy problem, iż tak światowa, jak i rodzima opinia publiczna postrzegają je w sposób bardzo uproszczony, przepojony stereotypami bądź przekłamaniami, często niestety przekazywanymi bezrefleksyjnie przez media masowe. Głównym celem badawczym monografii jest ukazanie przebiegu, podstawowych uwarunkowań oraz najważniejszych implikacji wybranych konfliktów zbrojnych na obszarze Bliskiego Wschodu i Afryki w drugiej dekadzie XXI wieku. Do analizy wybrano w sumie sześć konfliktów zbrojnych: w Syrii, Libii, Mali, Republice Środkowoafrykańskiej, wojnę z tzw. Państwem Islamskim w Syrii i Iraku oraz konflikt izraelsko-palestyński. Wśród celów szczegółowych prezentowanej monografii należy wymienić: omówienie przebiegu wszystkich wybranych konfliktów zbrojnych w Afryce i na Bliskim Wschodzie, zweryfikowanie narosłych wokół tych konfliktów stereotypów i przekłamań, scharakteryzowanie najważniejszych czynników, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, które wpłynęły na wybuch oraz przebieg wybranych konfliktów zbrojnych, wyodrębnienie, o ile to możliwe, wspólnych cech konfliktów zbrojnych w Afryce i na Bliskim Wschodzie w drugiej dekadzie XXI wieku, oraz wskazanie najpoważniejszych implikacji konfliktów zbrojnych dla bezpieczeństwa omawianych państw, jak i bezpieczeństwa międzynarodowego.

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2017. T. 8. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2016)

Leszek Małczak

W „Przekładach Literatur Słowiańskich” t. 8, część 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2016) odnotowano tłumaczenia z literatur: bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, macedońskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej na język polski oraz z literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, serbski, słowacki i słoweński. Bibliografia, którą przygotowujemy w naszym zespole wraz ze współpracującymi z nami badaczami z krajów słowiańskich, jest unikatowa, ponieważ uwzględnia zawartość tych publikacji (wyborów, antologii), które nie mają swego odpowiednika w literaturze wyjściowej i nie są powtórzeniem tak samo zatytułowanej książki w języku oryginału, oraz przekłady i oryginały wszystkich tytułów przetłumaczonych utworów, nawet w przypadku pojedynczych publikacji w czasopismach. Zgromadzenie tego typu informacji wymaga od autorów opracowań znajomości języka, literatury, kultury, instytucji i realiów zarówno kultury źródłowej, jak i docelowej, w niektórych przypadkach konieczny jest bezpośredni kontakt z osobami z pola wydawniczego (wydawcami, autorami, tłumaczami). Tak szczegółowej bibliografii przekładów literatur południowo- i zachodniosłowiańskich nie opracowuje żadna instytucja. (fragment Wstępu)

Ekshibicjonizm społeczny w Internecie. Motywy i potencjalne zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa młodzieży

Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz, Karina Leksy

Współcześnie coraz częściej znaczącym środowiskiem życia i funkcjonowania jednostki staje się przestrzeń internetowa. Intensywne korzystanie z nowych technologii, w tym zwłaszcza z mediów społecznościowych, sprawia, że stają się one jednym ze środowisk socjalizacyjnych, niemal równorzędnym ze środowiskiem rodziny czy szkoły. Z tego względu zwraca się uwagę na konieczność wdrożenia szerokiego programu edukacji do mediów, którego celem nie byłoby ograniczenie kontaktu człowiek – nowe technologie, lecz nauka takiego z nich korzystania, aby służyły one dobru człowieka. Takie stanowisko było punktem wyjścia do napisania niniejszej monografii, która w założeniu miała stanowić teoretyczną i empiryczną bazę dla podejmowania różnego typu inicjatyw edukacyjnych. Publikacja w założeniu przeznaczona jest nie tylko dla teoretyków pedagogiki i nauk pokrewnych, ale też dla praktyków zajmujących się szeroko rozumianą działalnością profilaktyczną i edukacją medialną.

Dusza, ciało i tabu. Studia nad sakralnością praindoeuropejskiego formantu *u w łacińskiej terminologii anatomicznej

Katarzyna Tilgner

Przedstawiona książka jest pierwszym polskim studium poświeconym funkcji praindoeuropejskiego formantu *u, który miał być w głębokiej przeszłości nacechowany konotacjami związanymi ze sferą świętości i z tabu. Dokonując próby weryfikacji hipotezy dotyczącej domniemanej funkcji formantu *u, autorka koncentruje się na poszukiwaniach jego refleksów w praindoeuropejskich i łacińskich nazwach części ciała. Ich ekscerpcję uwarunkowała m.in. zrekonstruowana przez Richarda Oniansa pierwotna koncepcja rozlokowania duszy, obiektu tabu par excellence. Studium dopełnia analiza potencjalnie tabuizowanych nazw części ciała, postrzeganych w zamierzchłych czasach jako obdarzone ponadnaturalną, apotropeiczną mocą, oraz nazw organów wykorzystywanych jako narzędzie poznania woli bóstw. W książce nie zabrakło również tekstów autorów starożytnych, które odzwierciedlają wyobrażenia Rzymian dotyczące ciała, jego członków i przypisywanych im funkcji, odziedziczonych być może z epoki praindoeuropejskiej, a nieświadomie wykorzystywanych także i przez nas w epoce współczesnej.

Poetyckie doświadczanie religii. Tadeusz Kijonka, Stanisław Krawczyk, Jerzy Szymik

Dominik Chwolik

Sfera religijna bliska jest każdemu człowiekowi, niezależnie od różnic doktrynalnych czy poglądów. Doświadczanie sacrum łączy dorobki poetyckie Tadeusza Kijonki, Stanisława Krawczyka i Jerzego Szymika. W przypadku ich twórczości spostrzegamy nie tyle odniesienia do „religijności śląskiej”, ile do uniwersum polskiej pobożności. W części pracy dotyczącej poezji Kijonki autor podejmuje przede wszystkim temat kontrastu między wiarą dziecka a dorosłego, jak również wynikające z niego wątki, dotyczące ciała, choroby i śmierci. Ponadto przygląda się kreacji matki – ziemskiej oraz niebieskiej (Maryi). Najważniejszym, zdaniem autora, tematem w twórczości Krawczyka jest zaś motyw tajemnicy (Boga, człowieka, także samego poety) oraz nawiązujący do tematu religijności wątek kobiecy (obraz własnej żony i matki). W poezji Szymika autor dostrzega natomiast próbę nieustannego zbliżania się do Boga (Miłości) w codzienności (m.in. w chorobie, posłudze kapłańskiej czy pracy wykładowcy) i w czasie podróży. Poetyckie doświadczanie religii... oparte zostało na klasycznych dla religioznawstwa rozważaniach Rudolfa Otta, Williama Jamesa oraz Mircei Eliadego, wzbogacone ponadto o współczesne konteksty, myśli Jana Pawła II i Josepha Ratzingera (Benedykta XVI).

Aplikacja mobilna jako zjawisko kulturowe

Barbara Orzeł

Książka Aplikacja mobilna jako zjawisko kulturowe skierowana jest do wszystkich użytkowników nowych mediów. Stanowi przewodnik po kulturowych fundamentach zagadnień związanych z informatyką, kreacją programów komputerowych oraz szeroko pojętym nowomedialnym biznesem. Opisuje najważniejsze pojęcia związane z aplikacjami mobilnymi: algorytmem, interfejsem, personalizacją oraz kreacją nowych zachowań komunikacyjnych. Autorka rozpoczyna swoje rozważania przywołaniem najważniejszych pojęć dotyczących programu komputerowego oraz prezentacji jego historii. Ważną część monografii zajmują refleksje nad kulturowymi aspektami programowania – pojęciem algorytmu oraz recepcją języków programowania w świetle hipotezy Sapira-Whorfa. W kolejnych rozdziałach analizie poddano kwestie interfejsu (cross-platformowości, tzw. „strategii trzech ekranów”), konsumpcji nowych mediów mobilnych, gier komputerowych (problem przejścia od konsoli do kanału mobilnego) oraz zagadnienie personalizacji i kastomizacji doświadczenia użytkownika. W ostatniej części książki zaprezentowano nowe zachowania komunikacyjne, które powstały w związku z wprowadzeniem aplikacji do różnych dziedzin życia (e-czytelnictwo, inteligentne domy). Podjęte w monografii problemy kierują dyskurs w stronę zmian w kulturowej percepcji aplikacji mobilnych, transformacji pojęć oraz możliwych kierunków zapośredniczonych przez nie przemian.

Wartości formalne antycznego dramatu i teatru greckiego. Konferencja w 50. rocznicę śmierci Profesora Stefana Srebrnego. Materiały z Konferencji Naukowej zorganizowanej w dniu 17 października 2012 roku w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach

red. Grażyna Golik-Szarawarska

Tom zbiorowy „Wartości formalne antycznego dramatu i teatru greckiego”. Konferencja w 50 rocznicę śmierci Profesora Stefana Srebrnego przynosi rozważania teatrologów i filologów klasycznych na temat twórczości naukowej i artystycznej Stefana Srebrnego ( 1890-1962 ) wybitnego hellenisty, tłumacza, inscenizatora i krytyka teatralnego oraz jej recepcji w dobie współczesnej. Refleksja natury historyczno-literacko-teatralnej sytuuje się na tle narracji o wielkim uczonym, artyście teatru i człowieku wiernym zasadom i zawodowej etyce w obliczu totalitaryzmów. Tom aspiruje do usytuowania poruszanych w nim wątków problemowych w kręgu refleksji nad spuścizną Srebrnego autorstwa Zofii Abramowiczówny, Jerzego Łanowskiego, Mariana Plezi, Lidii Winniczuk i innych. Odwołuje się do obszernego wyboru jego pism Teatr grecki i polski wydanego w latach 80.tych minionego stulecia. Przywołuje wydanie w Ośrodku Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego w latach 90.tych korespondencji Stefana Srebrnego z jego Mistrzem Tadeuszem Zielińskim. Omówienia zawarte w tomie dotyczą nowych ustaleń na temat przekładu Orestei Ajschylosa i Dialogów Platona na szerokim tle teorii przekładu z języków klasycznych. W kontekście kanonicznych inscenizacji Srebrnego w Wilnie w latach 30. tych zrekonstruowane zostały polska prapremiera Prometeusza w okowach Ajschylosa i przedstawienie Gromiwoi/Lysistrate Arystofanesa z uwzględnieniem okoliczności politycznych w okresie PRL-u. W kręgu problematyki artystycznego dziedzictwa twórczości Srebrnego omówiona została recepcja konwencji teatru misteryjnego w polskiej myśli i krytyce teatralnej oraz wystawienia Orfeusza Anny Świrszczyńskiej na polskich scenach. Analizy współczesnych wystawień repertuaru antycznego pod kątem rejestracji obserwowanych przemian i kreacji nowych ideologiczno-artystycznych strategii twórczych w dziedzinie reinterpretacji antyku greckiego objęły także poezję dramatyczną Eurypidesa Ifigenia w Aulidzie oraz Bachantki i Sofoklesa Filoktet. Zaprezentowane wyniki pozwalają mówić po półwieczu, które minęło od śmierci Uczonego, o nieprzemijającej aktualności naukowej i artystycznej Jego twórczości i uznać inspirującą moc Jego dzieła. Publikacja jest adresowana do teatrologów, filologów klasycznych, kulturoznawców i historyków.

Nauka programowania dla początkujących: podejście graficzne

Diana Domańska, Krzysztof Gdawiec

„Niniejsza książka jest łagodnym wprowadzeniem w świat programowania. Okazuje się, że nie musimy być geniuszami komputerowymi, aby nauczyć się programować. Większość ludzi ma ograniczone pojęcie o budowie i działaniu samochodu czy motocykla, ale nie powstrzymuje ich to przed tym, aby zasiąść za kółkiem i jechać. Nie musimy znać od podstaw budowy i zasad działania komputerów, aby móc ich używać. Podobnie jest z programowaniem. W dzisiejszych czasach mamy do dyspozycji wiele różnych języków programowania. Naukę możemy zacząć od każdego z nich, ale w przypadku jednych języków będzie to proces prostszy, a w przypadku innych – trudniejszy. Jak mówi chińskie przysłowie: „Jeden obraz wart więcej niż tysiąc słów” – dlatego do nauki programowania wykorzystamy język, który nastawiony jest na tworzenie obrazów. Tym językiem jest Processing. Jest on dialektem języka Java, najpopularniejszego języka programowania (październik 2016) według rankingu TIOBE1. Został zaprojektowany z myślą o artystach, dzięki czemu jest bardzo prosty do nauki. Najlepszym sposobem nauki programowania jest pisanie, pisanie i jeszcze raz pisanie programów. Samo przeczytanie książki nie sprawi, drogi Czytelniku, że posiądziesz umiejętność programowania. Dlatego w trakcie lektury powinieneś przepisywać przykładowe programy, modyfikować je oraz używać ich jako zachęty do pisania własnych programów. Jeśli postąpisz według tych rad, to po przeczytaniu tej książki z pewnością będziesz wiedzieć wiele o procesie programowania. Co prawda po ukończeniu lektury nie będziesz guru programowania, ale nauczysz się podstaw programowania komputerów i posiądziesz wiedzę, która umożliwi Ci pójście różnymi ścieżkami. Może nawet w przyszłości zostaniesz zawodowym programistą, czego Ci życzymy. Książka została przewidziana dla osób, które nigdy wcześniej nie miały styczności z programowaniem. Z tego powodu wiele pojęć jest omawianych w bardzo szczegółowy sposób. Osobom, które już mają doświadczenie w programowaniu, może się to wydać nudne, ale i dla nich znajdzie się coś w tej książce: będą miały okazję zaznajomić się z podstawami języka Processing. Od Czytelnika nie wymagamy znajomości żadnych zaawansowanych narzędzi. Jedynymi wymaganiami są znajomość elementów szkolnej matematyki i chęć nauczenia się programowania. Pomimo że nauka programowania w książce odbywa się w języku Processing, to nabyta wiedza pozwoli na łatwe przejście do nauki programowania w innych językach, takich jak C, C++, C# czy Java”. (– ze Wstępu)

Poliglotyzm wielkich romantyków polskich (Mickiewicz, Słowacki, Krasiński)

Marek Piechota

W Przedsłowiu prezentowanej publikacji wykazano, że bogactwo języka poetyckiego wielkich twórców zależało też od wielości języków obcych, w których studiowali, czytali, zachwycali się dokonaniami poetyckimi autorów wywodzących się z innych kultur i tradycji. W wieku XIX, gdy naród funkcjonował bez państwa, troska o język ojczysty miała zgoła inną wymowę niż we współczesnej „globalizacji”. Rozdział poświęcony „fantazjom” etymologicznym romantyków ukazuje fenomen łatwości, z jaką Mickiewicz i Słowacki ulegali przeświadczeniu, że najbardziej fantastyczne etymologizowanie w dowolnym języku można traktować na równi z dociekaniami stricte naukowymi jako narzędzie poznania rzeczywistości i pozarzeczywistości. Mickiewicz zrazu opanował język polski, łacinę, francuski, rosyjski, włoski, niemiecki i białoruski. O ukraińskim, litewskim, hebrajskim i jidysz wolno powiedzieć, że znał poszczególne słowa, nie studiował tych języków ani w tych językach. Z lat studiów w Wilnie trzeba dodać grekę i angielski. Po niemiecku słuchał wykładów Hegla w Berlinie, po łacinie i po francusku sam wykładał filologię klasyczną w Lozannie i literaturę słowiańską w Paryżu (w Collège de France). Przyznawał się nadto do znajomości języka czeskiego. Może znał też podstawy serbskiego, był ekspertem w zakresie cerkiewno-słowiańskiego, u schyłku życia uczył się mówić i pisać po turecku, co daje ponad 11 języków. Słowacki nieco ustępował Mickiewiczowi, opanował bowiem 9 języków: francuski, na równi z polskim, grekę, łacinę, rosyjski i niemiecki (na poziomie szkolnym) – z łaciny świetnie tłumaczył, w rosyjskim dobrze się porozumiewał, po niemiecku studiował dzieła romantyków tego obszaru językowego (głównie Goethego i Schillera), doskonalił znajomość angielskiego. Poznał hiszpański, początki wymowy arabskiego. Lektury w językach obcych stanowiły istotny element inspiracji dla własnych dzieł (Shakespeare, Calderón de la Barca). Krasiński wypadł skromniej, jako urodzony paryżanin i arystokrata władał francuskim z większą biegłością niż polszczyzną, najkunsztowniej spośród tej wielkiej trójki twórców. W domu rozpoczął naukę kolejnych języków, które doskonalił w szkole i na prywatnych korepetycjach: łaciny i greki, niemieckiego, arabskiego i angielskiego. Opanował też język włoski (to 8 język), natomiast nigdy nie przyznał się do znajomości rosyjskiego. Poliglotyzm romantyków polskich ukazano w prezentowanej publikacji na tle niepokojącej kwestii współczesnego zaniku obfitości języków naturalnych; uczeni alarmują, że wymierają w tempie jeden język co dwa tygodnie. Czarne scenariusze wieszczą wyginięcie 90% języków do końca XXI wieku; zastąpią je powszechnie używane narodowe lub globalne. Poligloci także wyginą, gdyż zastąpią ich coraz doskonalsze programy komputerowe. Humanistyka skona kilka godzin później.

The Puzzle of (Un)Countability in English. A Study in Cognitive Grammar

Grzegorz Drożdż

Monografia poświęcona jest policzalności i niepoliczalności rzeczownika w języku angielskim. Książkę rozpoczyna przegląd literatury poświęconej temu zagadnieniu począwszy od pierwszych gramatyk, w których podjęto analizę tego tematu, poprzez najważniejsze osiągnięcia różnych podejść: logicznego, morfologicznego, syntaktycznego, semantycznego oraz pragmatycznego. Przegląd kończy ujęcie tego zagadnienia z punktu widzenia Gramatyki Kognitywnej, która jednocześnie stanowi bazę teoretyczną przeprowadzonej w drugiej części monografii analizy. Opierając się na autentycznym materiale językowym, autor podejmuje się weryfikacji jednego z twierdzeń Gramatyki Kognitywnej, iż prawdopodobnie każdy rzeczownik może wystąpić zarówno w formie policzalnej, jak i niepoliczalnej. Ponadto, autor wskazuje szereg prawidłowości, według których następuje zmiana omawianych własności gramatycznych rzeczownika, a które nierozerwalnie związane są z ekstensją znaczenia.

Teoria ciał uporządkowanych

Mieczysław Kula, Andrzej Sładek

Podstawy teorii ciał uporządkowanych stworzone zostały przez Emila Artina i Ottona Schreiera w 1927 roku, w odpowiedzi na problem znany jako 17. problem Hilberta. Z biegiem czasu teoria ta stała się katalizatorem rozwoju kilku działów matematyki. Powstaje rzeczywista geometria algebraiczna, teoria form kwadratowych uzyskuje nowe narzędzia badań, a ciała uporządkowane pojawiają się w teorii modeli. Niniejszy podręcznik zapoznaje Czytelnika z podstawami oraz głównymi, w tym również najnowszymi, zastosowaniami teorii ciał uporządkowanych. Materiał w nim zawarty pozwala głębiej zrozumieć te zagadnienia matematyczne, które odwołują się do własności uporządkowanego ciała liczb rzeczywistych. W polskiej literaturze matematycznej dotychczas nie było opracowania o takim charakterze. Dziesięć głównych rozdziałów uzupełnionych zostało dwoma dodatkami, aby prezentowany materiał był kompletny i spójny. Każdy rozdział kończy się zadaniami, które pozwolą Czytelnikowi sprawdzić i pogłębić zrozumienie przeczytanego materiału. Podręcznik przeznaczony jest dla studentów kierunków ścisłych, doktorantów oraz pracowników naukowych pragnących zapoznać się z podstawami algebry rzeczywistej.