Видавець: Wydawnictwo UNIVERSITAS
Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS zostało założone w 1989 roku przez pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Universitas jest jednym z najważniejszych i najwyżej cenionych wydawnictw naukowych w Polsce. Specjalizuje się w publikowaniu książek naukowych i popularnonaukowych z dziedziny humanistyki, ze szczególnym uwzględnieniem historii i teorii literatury, historii sztuki, nauki o języku. Do naszych czołowych serii wydawniczych należą Horyzonty Nowoczesności, Język Polski dla Cudzoziemców, Krytyka XX i XXI wieku, Klasycy estetyki polskiej, Klasycy współczesnej myśli humanistycznej, Dziennikarstwo i świat mediów oraz seria Estetyczna. Możemy się również poszczycić licznymi publikacjami z dziedziny historii sztuki, a także historii i estetyki fotografii. Do grona naszych autorów zaliczyć możemy m.in. Stanisława Cata-Mackiewicza, prof. Władysława Bartoszewskiego, prof. Michała Głowińskiego, Adama Michnika, prof. Henryka Markiewicza, prof. Andrzeja Walickiego, prof. Stanisława Waltosia, prof. Franciszka Ziejkę.
545
Eлектронна книга

Wykłady o Platonie. Ontologia

Władysław Stróżewski

Książka powstała z cyklu wykładów wygłoszonych w latach sześćdziesiątych XX wieku na Uniwersytecie Jagiellońskim, poświęconych  problematyce ontologicznej w filozofii Platona. W pierwszych rozdziałach zostały zreferowane dyskusje dotyczące chronologii Platońskich dialogów. Wykłady cieszyły się dużym zainteresowaniem, a były nagrywane i wstępnie opracowywane przez ówczesnego słuchacza, a dziś profesora dr. hab. Pawła Taranczewskiego.        Władysław Stróżewski – emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Akademii Ignatianum w Krakowie. Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w latach 1990–2020; redaktor „Kwartalnika Filozoficznego”. Autor kilkunastu książek, m.in: Istnienie i wartość;  Dialektyka twórczości; O wielkości; Wokół  piękna; Istnienie i sens; Logos, wartość, miłość; Ontologia; Miłość i nicość (wywiad rzeka prowadzony przez Annę Kostrzewską-Bednarkiewicz).  

546
Eлектронна книга

(Nie)pojednane opozycje. Szachowe tropy w tekstach kultury nowoczesnej

Paweł Łyżwiński

Pawłowi Łyżwińskiemu udała się rzecz rzadka - z jednego systemu-figury wyprowadził cały złożony i subtelny (często niewidoczny, bo zasłonięty przez ideologię) mechanizm dialektyki oświecenia. Szachy to zatem nie metafora, lecz struktura epistemologiczna (co widać zwłaszcza w analizach Duchampa i Becketta), ontologiczna i etyczna (Herbert i Irzykowski), a także estetyczna czy - w swych najskrajniejszych formach - totalna, jak wtedy, gdy autor analizuje szachy jako uniwersum szaleństwa. Pomysł uważam za znakomity, dobór obiektów teoretycznych niezwykle trafny, a przenikliwość analityczna, precyzja argumentacji i odwaga w opisaniu modernizmu poprzez antynomie kryjące się w samej zasadzie "egzystencji szachowej" powodują, że tekst czyta się jak teoriopoznawczą odyseję po nowoczesności. dr hab. Jakub Momro, prof. UJ Paweł Łyżwiński - absolwent filologii polskiej, doktorant literaturoznawstwa w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ. Zajmuje się literaturą nowoczesną oraz jej związkami z filozofią. (Nie)pojednane opozycje to rozszerzona wersja pracy magisterskiej, za którą otrzymał I Nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Prac Magisterskich im. Czesława Zgorzelskiego.

547
Eлектронна книга

Tematy (nie)opisane

Sławomir Buryła

Tematy (nie)opisane stanowią próbę syntetycznego omówienia kilku znaczących motywów pojawiających się w piśmiennictwie o Shoah. Każde z trzech studiów odsyła do problematyki często podejmowanej przez pisarzy, jak i autorów świadectw autobiograficznych – zazwyczaj też mocno zakotwiczonej w świadomości zbiorowej: „żydowskich Kolumbów”, żydowskiego mienia, wizerunku hitlerowskiego zbrodniarza. To zagadnienia wciąż niedostatecznie rozpoznane.  

548
Eлектронна книга

Wieża Babel. Nowoczesny projekt porządkowania świata i jego dekonstrukcja

Patrycja Cembrzyńska

Książka stanowi rozwinięcie tezy Wolfganga Welscha, który opisał nowoczesność sięgając po biblijny mit o budowie Wieży Babel. Widziana w kategoriach wielkiego kolektywnego przedsięwzięcia i społecznej utopii budowa Babel staje się metaforą postępu i symbolem totalizacji. Wieża Babel. Nowoczesny projekt porządkowania świata i jego dekonstrukcja to próba analizy teoretycznych sprzeczności tkwiących w utopijnym programie nowoczesności. Wychodząc od analizy dzieł sztuki, filmu i literatury, autorka odsłania słabe fundamenty oświeceniowego projektu. Wskazuje na „ponowoczesne konsekwencje nowoczesności”, ukazując sposób, w jaki ponowoczesność oswaja Babel, tak iż wieża przestaje być symbolem pomieszania i kulturowego upadku. Historia zapisana w Księdze Rodzaju powraca jako opowieść o oswobodzeniu z więzów utopijnej unifikacji charakterystycznej dla modernizmu. Na ruinach nowoczesnej Babel powstaje świat afirmujący różnorodność i otwarty na inność. Jego etyczny fundament zostaje scementowany koncepcją „polityki przyjaźni” Jacquesa Derridy.

549
Eлектронна книга

Piosenka o rozpadzie

Michał Banaszak

Niezwykła Piosenka o rozpadzie to – doskonały poetycko! – zapis ludzkiego, nieuchronnego, granicznego doświadczenia. Doświadczenia poszczególnego i najgłębiej osobistego, a przecież powszechnego, wspólnego. Doświadczenia utraty, śmierci, daremności, rozpaczy, miłości. Te barokowo precyzyjne, kunsztownie opanowane współczesne treny, formułują jeszcze raz, od nowa, także za nas, i dla nas, w naszym imieniu – podstawowe metafizyczne pytania; z przenikliwą, mężną świadomością, iż odpowiedzi na nie – być może nie ma, nie było, nie będzie. Najważniejsze, by je wypowiedzieć, zamknąć w wierszu, utrwalić: by chociaż tak – unicestwić nicość i śmierć. Bronisław Maj   Tomik wierszy laureata Konkursu Poetyckiego im. Anny Świrszczyńskiej – Książkowy Debiut Poetycki 2016  

550
Eлектронна книга

Pisma wybrane, tom 1-3 (Jerzy Turowicz)

Jerzy Turowicz

TOM I: Jerzy Turowicz miał marzenia... Na przykład o tym, jak miałby wyglądać Kościół trzeciego milenium: "Otwarty na świat, wyzbyty roszczeń wobec niego i triumfalizmu, ubogi, pokazujący to, co powinno wynikać z wierności Dobrej Nowinie. Trzeba tu wrócić do słowa kenosis, którego się używa mówiąc o Chrystusie i Jego ogołoceniu. Kościół, który nie żąda niczego dla siebie, tylko mówi do świata i to, co mówi, okazuje się potrzebne". Pierwszy tom "Pism wybranych" Jerzego Turowicza zbiera teksty o "soborowej rewolucji" w Kościele powszechnym, znaczeniu stosunków chrześcijańskożydowskich dla katolickiej tożsamości, o polskim Kościele, który przez ponad cztery dekady zmagał się z opresją PRL-u, a następnie próbował się odnaleźć - w niełatwych latach budowy demokracji po '89 roku - w państwie i społeczeństwie. Tom zamyka rozdział poświęcony Janowi Pawłowi II, którego przyjaźnią Jerzy Turowicz cieszył się przez całe życie. TOM II: Jak pisać o wolności w stuleciu naznaczonym totalitarną przemocą? Może tak, jak zrobił to Jerzy Turowicz, pisząc o "niepokoju i nadziei", które muszą towarzyszyć człowiekowi drugiej połowy XX wieku: "nawet gdyby dzisiejsze groźby i niepokoje oblekły się w ciało, gdyby cywilizacja jutrzejsza nie była ludzką, gdyby dobro człowieka zastępowała jego błyszczącym i hałaśliwym pozorem, (...) to i wtedy zawsze pozostanie w głębi serca i umysłu człowieka, w głębi jego najistotniejszej natury, nienaruszony obszar wolności, miejsce, do którego nie mają dostępu prawa i policje ani zabłocony but drugiego człowieka". Artykuły zebrane w drugim tomie "Pism wybranych" Jerzego Turowicza przedstawiają znakomitego dziennikarza i redaktora, którego teksty towarzyszą najważniejszym wydarzeniom i procesom minionego wieku. Plejada ludzkich portretów, otwierająca tom, pokazuje, kto był dla niego ważny albo interesujący. Całość pism przeniknięta jest perspektywą wiary i jednoznacznego wyboru światopoglądowego - odczuwalnego także w tych tekstach, które spraw wiary nie dotyczą. TOM III: Nie jest ważny tekst, tylko człowiek - "człowiek, który tworzy kulturę i którego ta kultura kształtuje", miał powiedzieć Jerzy Turowicz na Kongresie Kultury Polskiej w grudniu 1981 roku, przerwanym wprowadzeniem stanu wojennego. Dzięki artykułom tworzącym trzeci tom "Pism wybranych" poznajemy Jerzego Turowicza jako podróżnika, który z reporterską dociekliwością opisuje Wiedeń, Segestę czy Nowy Jork. I jako analityka, przekonanego, że "trudne, powikłane problemy dzisiejszego świata nie znajdą rozwiązań poprzez ogień i miecz, znaleźć je można tylko na drodze żmudnego rozdzielania dobra od zła, prawa od bezprawia, prawdy od fałszu". W tomie - poza publicystyką dotyczącą spraw kultury i "sztuki życia" - znalazły się też artykuły polemiczne (m.in. z Adolfem Nowaczyńskim, Mieczysławem F. Rakowskim, Jerzym Urbanem), teksty o "Tygodniku Powszechnym" jako katolickim piśmie społeczno-kulturalnym oraz najciekawsze wywiady przeprowadzone z wieloletnim naczelnym pisma z Wiślnej. "To nie ta książka, którą chciałem oddać do ręki Czytelnika" - pisał Jerzy Turowicz, znakomity publicysta, znawca Kościoła i wieloletni redaktor naczelny "Tygodnika Powszechnego", w 1963 roku w przedmowie do swojego pierwszego wyboru tekstów "Chrześcijanin w dzisiejszym świecie". Bieżąca praca redakcyjna, podróże oraz rozliczne zaangażowania społeczne nie pozwoliły Turowiczowi na napisanie książki "bardziej uporządkowanej, bardziej własnej", jak pisał we wspomnianej przedmowie. Czytelnicy publicystyki Turowicza musieli więc się zadowolić dwoma wyborami tekstów Szefa "Tygodnika Powszechnego": w 1990 roku wydano "Kościół nie jest łodzią podwodną", a dziewięć lat później, już po śmierci Turowicza, "Bilet do raju". W stulecie urodzin Jerzego Turowicza, Wydawnictwo Universitas wydaje najobszerniejszy wybór pism Jerzego Turowicza, obejmujący także nieprzedrukowywane dotąd artykuły z lat międzywojennych (m.in. z "Kultury", "Odrodzenia", "Prosto z Mostu", "Życia Technickiego") oraz z okupacyjnych czasopism podziemnych ("Kultury Jutra" i "Miesięcznika Literackiego"). Teksty powojenne pochodzą przede wszystkim z "Tygodnika Powszechnego", w którym Turowicz ogłosił blisko tysiąc artykułów. W wyborze pism zostaną one przedstawione w obszernym wyborze, jeżeli to możliwe - w wersji sprzed cenzury, jakiej do 1989 roku podlegały wszystkie teksty publikowane w oficjalnej prasie. Wybór pism będzie zawierał także referaty i teksty oficjalnych wystąpień Jerzego Turowicza (np. na Kongresie Kultury Polskiej w 1981 roku); teksty wcześniej nie publikowane, bo uznane za niecenzuralne; wywiady z Naczelnym "Tygodnika Powszechnego" oraz artykuły z czasopism innych niż jego własne. W wyborze pism Turowicza - podzielonym na dwanaście rozdziałów tematycznych, które będą poprzedzone esejami wprowadzającymi w problematykę, autorstwa znanych publicystów - znajdą się teksty dotykające tematów najważniejszych dla Naczelnego "Tygodnika": istota i sens katolicyzmu, misja chrześcijanina w świecie współczesnym, sprawa odnowy Kościoła, powiązania religii z kulturą, stosunki między katolicyzmem a kulturą drugiej połowy dwudziestego wieku. Zebrane teksty dają wyobrażenie nie tylko o skali wiedzy i zainteresowań Autora, o jego ciekawości świata, ale przede wszystkim o sile osobowości Jerzego Turowicza. Sile, która pozwoliła mu stworzyć i ocalić pismo stanowiące oazę niezależnego myślenia i miejsce spotkania różnych, często odległych od siebie środowisk, ale też uprawiać politykę rozumianą jako działanie na rzecz dobra wspólnego. Wybór pism Jerzego Turowicza przygotowuje Anna Mateja (ur. 1973); studiowała nauki polityczne i prawo; dziennikarka, publicystka "Tygodnika Powszechnego" w latach 1996-2008; laureatka nagrody dziennikarskiej Grand Press w 2007 roku w kategorii wywiad; członkini rady Fundacji Jerzego Turowicza).

551
Eлектронна книга

Pleban i wieś. Historia życia proboszcza tenczyńskiego z początków XVIII wieku. Studium mikrohistoryczne

Krzysztof Zamorski

Ksiądz KRZYSZTOF MICHAŁ ŚWIĄTECKI żyjący w latach 1666-1727 nie jest postacią całkowicie zapoznaną w polskiej fachowej literaturze historycznej. Wiele aspektów jego życia pozostawało jednak nieznanych. Przechrzta, neofita, ambitny i dobrze wykształcony duchowny, lubił pisać. Powiedzieć można, że pisanie było jego drugą naturą. Najprostszym faktom związanym z pełnioną przez niego funkcją proboszcza podkrakowskich parafii w Tenczynku i w Więcławicach poświęcał niekiedy całe strony dywagacji. Jego opis wydarzeń w plebanii tenczyńskiej w czasie epidemii dżumy z 1710 roku może stanowić scenariusz niezłego filmu historycznego. Przez zapiski w prowadzonych przez niego księgach parafialnych i korespondencji przewija się obraz jego samego, ale przede wszystkim społeczności lokalnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów czasów III wojny północnej. Społeczności będącej swoistym mikroświatem, jednym z tysięcy, jakie składały się na ówczesne państwo polsko-litewskie. To, co pozostawił po sobie, kusi historyka do przeprowadzenia studium mikrohistorycznego. Autor tej książki postanowił skorzystać z okazji. Książka aż się prosi, by ukazała się jako kolejny tom serii HISTORIA ŻYCIA wydawnictwa Universitas. Krzysztof Zamorski

552
Eлектронна книга

Dekonstrukcja - rozumienie - interpretacja. Studia z filozofii współczesnej i nie tylko

Piotr Dehnel

Rozważania zawarte w niniejszej książce dotyczą głównie filozofii współczesnejL hermeneutyki filozoficznej Hansa-Georga Gadamera, dekonstrukcji Jacques'a Derridy i później filozofii Ludwiga Wittgensteina. Nie starałem się myślicieli tych objąć wspólną perspektywą, raczej porównać, zestawić na zasadzie kolażu gotowe ich wizerunki, wyodrębniając konkretne tematy i problemy, które wydały mi się ważne i - co istotniejsze - na takie porównanie (zestawienie) pozwalały. Są to na przykład tematy zrozumienia, znaczenia, dekonstrukcji i destrukcji czy też problem interpretacji, który jest dla mnie przede wszystkim sprawą praktyki. Odniesienia do historii myśli filozoficznej, do Kanta, Locke'a czy Jacobiego są tego przykładem. Książka nie stawia jednej tezy. Może tylko tę, że - jak mawiał Ludwig Wittgenstein - "W wyścigu filozofii wygrywa ten, kto umie biec najwolniej. Albo: ten, który osiąga cel jako ostatni".

553
Eлектронна книга

Niezatarte piętno? Wpływ I wojny światowej na ludność miasta Krakowa

Bartosz Ogórek

Opis książki: Wpływ I wojny światowej na ludność miasta Krakowa uchwycony został z wielu perspektyw – historii społecznej i gospodarczej oraz demografii historycznej. W niespotykanym dotąd stopniu autor łączy metody historycznej analizy źródeł narracyjnych, dokumentów osobistych i urzędowych z badaniami ilościowymi zaczerpniętymi ze statystyki, ekonomii, antropologii fizycznej i współczesnej demografii. Książka udowadnia, że analizy ilościowe i jakościowe nie wykluczają się, lecz uzupełniają, a jednoczesne wykorzystanie obu rodzajów źródeł w badaniach historycznych jest możliwe i korzystne dla pełniejszego poznania przeszłości. Każdy bowiem element tej publikacji, niezależnie od użytych źródeł oraz przyjętych metod, ma odpowiedzieć na pytania o relację między społeczeństwem i człowiekiem w ich codziennym funkcjonowaniu a konfliktem totalnym.

554
Eлектронна книга

Władysław Łokietek na tle swoich czasów

Edmund Długopolski

"Praca (...), zasłużonego badacza naszego średniowiecza prof. dra Edmunda Długopolskiego, (...) obejmuje (...) bieg wypadków politycznych w Polsce od r. 1288 aż do r. 1333, a więc okres zarówno rządów, jak i starań Łokietka o panowanie nad dzielnicami niebędącymi jego dziedzicznym wyposażeniem, nad dzielnicami, z których powstało za jego rządów państwo polskie, wreszcie okres jego rządów królewskich." - z przedmowy Jana Dąbrowskiego  

555
Eлектронна книга

Słowa i zbawienie. Dyskurs religijny w perspektywie filozofii Hilarego Putnama

Piotr Sikora

  Głównym zamierzeniem pracy jest sformułowanie poglądu na temat sensowności, racjonalności i prawdziwości dyskursu religijnego. Autor szuka inspiracji i podstaw dla swych przemyśleń w poglądach Hilarego Putnama, znanego i cenionego filozofa analitycznego. Książka składa się z trzech części – dwie pierwsze poświęcone są prezentacji i uzasadnieniu perspektywy Putnamowskiej, trzecia natomiast zasadniczemu tematowi, którym jest żywo dziś dyskutowana kwestia: czy język religijny posiada wartość poznawczą i czy jest on dyskursem na tyle racjonalnym, by można było mówić o racjonalności zaangażowania religijnego.

556
Eлектронна книга

Podróże z Conradem. Szkice

Agnieszka Adamowicz-Pośpiech

Jaka jest pozycja Conrada we współczesnej polskiej kulturze? Przeglądając prasę codzienną raz po raz napotykamy nagłówki w stylu "ktoś lub coś jak Conrad". Żaden z tych artykułów nie nawiązuje jednak do jego twórczości, ponieważ teksty prasowe posługują się jedynie jego nazwiskiem jak "płachtą" na czytelnika, znakiem rozpoznawczym, a używając terminologii marketingowej - wykorzystują jako markę? Ale czy istnieje "marka Conrad"? Dlaczego jego nazwisko jest ciągle obecne w prasie, a twórczość odchodzi w niepamięć? To kolejny aspekt obecności (lub raczej nieobecności) Conrada - spadek czytelnictwa jego utworów. Badacze utyskują na brak zainteresowania polskich czytelników prozą Conrada - w przeciwieństwie do Francji czy Japonii, gdzie Conrad jest obecny czytelniczo. Paradoksalnie Conrad jest ciągle postrzegany jako mistrz dla współczesnych pisarzy, takich jak np. Orhan Pamuk, Arturo Perez-Reverte czy John Maxwell Coetzee. Niniejszy tom szkiców próbuje odpowiedzieć nie tylko na te i inne pytania, ale również stara się w przystępny i ciekawy sposób przybliżyć twórczość Josepha Conrada-Korzeniowskiego współczesnemu czytelnikowi. Agnieszka Adamowicz-Pośpiech - doktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Kultur i Literatur Anglojęzycznych na Uniwersytecie Śląskim. Autorka ponad 40 artykułów oraz kilku książek z zakresu modernizmu brytyjskiego (m.in. Lord Jim Conrada. Interpretacje, Kraków 2007) i przekładoznawstwa (m.in. Seria w przekładzie, Katowice 2013). Zajmuje się brytyjskim modernizmem, współczesnym dramatem i zagadnieniami teorii przekładu. Obecnie pracuje nad projektem "The Reception of British and Irish Authors in Europe".

557
Eлектронна книга

Krąg Literacki PODIUM. Studium socjologicznoliterackie

Krzysztof Huszcza

Książka jest pierwszą monografią istniejącej do dzisiaj i prowadzącej intensywną działalność literacką i kulturotwórczą grupy o nazwie Krąg Literacki PODIUM wywodzącej się z Dolnej Austrii. Ukonstytuowała się ona w 1971 roku, ale dyskusje nad jej powstaniem, stanowiące kwintesencję szerszych polemik światopoglądowych różnych generacji na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, trwały już wcześniej. Ich ślady można odnaleźć w życiorysach pisarzy, którzy zdecydowali się związać swoją przyszłość z tym gremium. Dzięki temu kierunkowi badań opis poświęcony jednemu tylko ugrupowaniu zyskał wielowymiarową głębię i stanowi studium większej części sceny literackiej powojennej Republiki Austriackiej. Ponieważ aspiracje pisarzy związanych z Dolną Austrią ewoluowały w kierunku szerokiego otwarcia ugrupowania na kwestie związane z kulturą całego kraju, jego sąsiadów, a następnie nawet najodleglejszych zakątków świata, w rozprawie ukazano przemianę stowarzyszenia regionalnego w gremium o ambicjach międzynarodowych. Wśród tych wątków niebagatelną część stanowią kwestie polskie, co udowadnia opracowanie polskich motywów w dorobku twórców z Kręgu oraz bardzo obszerna bibliografia przekładów ich tekstów na język polski. Rozprawa budzi respekt, a nawet podziw, dla kompetencji, dojrzałości ujęcia, a przede wszystkim benedyktyńskiej pracowitości i akrybii filologicznej Autora. Jest cenna i na pewno ważna zarówno dla czytelnika polskiego, jak i austriackiego. Pozyskane dane zostały ułożone w sensowną, przejrzystą całość. Chciałabym również podkreślić oryginalność studium, gdyż jest to pierwsza naukowa i to tak szeroko zakrojona monografia tego ugrupowania literackiego. Prof. dr hab. Maria Kłańska Dr Krzysztof Huszcza jest historykiem literatury, adiunktem w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalistą w zakresie historii kultury i literatury Austrii oraz polsko-austriackich związków kulturowych. Studiował na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie obronił dysertację poświęconą Ottonowi Forstowi de Battaglii. Był wielokrotnym stypendystą DAAD w Bochum oraz OeAD i Austriackiego Towarzystwa Literackiego w Wiedniu. W Instytucie Filologii Germańskiej jest kierownikiem Pracowni Przekładu Tekstów Literackich. Założyciel, redaktor i współredaktor czasopism oraz serii wydawniczych, redaktor monografii zbiorowych (m.in. o pisarstwie Petera Turriniego i Petera Handkego) i licznych edycji tekstów literackich, tłumacz prozy i poezji.

558
Eлектронна книга

Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej

Agnieszka Bandura

Czasy obecne (po tym, jak estetyka przeżyła nie tylko swój kryzys, ale wedle niektórych również swą śmierć) zdają się szczególnie sprzyjać zadaniu przemyślenia na nowojej przedmiotu oraz funkcji i pozycji wśród innych nauk z perspektywy α̉ίσθησις– kategorii równie wiekowej, co niejasnej i nieusystematyzowanej. Ảίσθησις można ochrzcić mianem kategorii transestetycznej, która nie tylko uzgadnia obszar problemowy oraz buduje spójny obraz estetyki współczesnej jako samodzielnej dyscypliny naukowej, lecz wskazuje także drogę wyjścia z impasu, w jakim się ona obecnie znalazła. Przedrostek „trans-”wskazuje z jednej strony na uniwersalną zdolność przenikania płaszczyny problemowej estetyki, z drugiej – uzasadnia próby wykraczania estetyki poza samą siebie i krąg tradycyjnie zarezerwowanych dla niej zagadnień w stronę epistemologii, etyki i filozofii kultury czy komunikacji. Obecna w tytule książki alternatywa zmysłowość–racjonalność nie deprecjonuje żadnego z członów – zarówno racjonalność, jak zmysłowość są tak samo istotne dla estetyki jako nauki: pierwsza znosi roszczenie estetyki do naukowości i osłabia jej pozycję w humanistyce, druga z kolei stanowi o specyfice estetyki i określa jej właściwy przedmiot, a także otwiera przed nią niespotykane dotychczas perspektywy.

559
Eлектронна книга

Polifonia. Od muzyki do literatury

Tomasz Górny

Polifonia stanowi wyjątkowo cenną i inspirującą propozycję interpretacyjną – jest niewątpliwie jedną z ciekawszych prac, jakie w ostatnich latach pojawiły się w obszarze polskich badań muzyczno-literackich. Nowatorstwo idzie w parze z solidnym zapleczem faktograficznym i historycznym; książka z jednej strony dostarcza wzorcowo usystematyzowanej wiedzy na temat używanych pojęć i orientacji badawczych, z drugiej zaś inspiruje oryginalnymi, odkrywczymi tezami interpretacyjnymi, wspartymi przekonującą, kunsztowną argumentacją. Książka jest wartościowa nie tylko pod względem zastosowanych w niej ujęć i konceptów, ale i sposobu ich przedstawienia – klarownego, skrupulatnego, ujętego w ramy eleganckiego, sugestywnego języka. Dr hab. Iwona Puchalska Katedra Komparatystyki Literackiej Uniwersytetu Jagiellońskiego Książka uzyskała wyróżnienie w konkursie o Nagrodę „CLIO” (edycja za rok 2018; kategoria: monografie i syntezy), przyznawaną przez Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz Dziekana Wydziału Historycznego UW.

560
Eлектронна книга

Wielkość i upadek "Tygodnika Powszechnego" oraz inne szkice

Andrzej Romanowski

  Książka ta, utrzymana zarówno w dyskursie eseistycznym, jak i w konwencji osobistego wspomnienia, mówi o polskim upadku: destrukcji idei solidarnościowej, zaniku politycznego centrum, zdradzie etosu, porzuceniu własnej tożsamości. Celem ataku są – po raz kolejny w pisarstwie Andrzeja Romanowskiego – projekt „IV Rzeczpospolitej”, działania PiS, „polityka historyczna”, Instytut Pamięci Narodowej… Autor dokonuje też rozrachunku ze swym dawnym środowiskiem: z „Tygodnikiem Powszechnym” i – szerzej – z ruchem ZNAK. Wskazując na jego słabości, w tym brak krytycyzmu wobec „Solidarności” i polskiego papieża, akcentuje zarazem jego decydującą rolę  w ponownym wybiciu się Polaków na niepodległość.