Osobowość i osiągnięcia w nauce

Maria Flakus

Współcześnie psycholodzy skłaniają się ku postrzeganiu inteligencji zaledwie jako jednego z czynników znaczących dla osiągnieć szkolnych, nie wyczerpującego jednak puli możliwości do poszukiwania potencjalnych determinantów osiągnięć szkolnych. Myśląc o podobnych czynnikach pozazdolnościowych powiązanych z ocenami, badacze zwracali się w stronę wielu obszarów stanowiących tradycyjne przedmioty zainteresowania psychologii, w tym – cech osobowości. Na możliwość powiązania obszaru funkcjonowania osobowościowego i intelektualnego zwracają uwagę tak badania naukowe, jak i niektóre teorie inteligencji, w tym – teorie inwestycji, analizujące rozwój intelektualny aktywności przejawianej w tym obszarze z poziomu kilku grup czynników, w tym również osobowości.

Tożsamość - Przestrzeń - Sacrum. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej

red. Grzegorz Odoj

Tom stanowi zbiór tekstów naukowych ofiarowanych w darze Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej z okazji 80. urodzin. Autorami są etnolodzy i antropolodzy kultury oraz przedstawiciele dyscyplin pokrewnych. Wspólnym rysem zamieszczonych artykułów jest próba uchwycenia oraz zinterpretowania wybranych problemów społeczno-kulturowych współczesnego świata, jak też wielowymiarowa analiza dynamicznych przemian, którym obecnie podlega kultura. Interdyscyplinarna refleksja, dając możliwość wieloaspektowych odniesień i porównań, pozwoliła naświetlić z różnorakich perspektyw zagadnienia związane z procesem  kształtowania się tożsamości społeczno-kulturowej w wymiarze lokalnym, regionalnym i narodowym, ukazać zjawisko percepcji, wartościowania tudzież oswajania określonych fragmentów przestrzeni otaczającej człowieka, a także wskazać na funkcjonalne i symboliczne przeobrażenia życia religijnego. Publikacja powinna zainteresować w głównej mierze etnologów i antropologów kultury, kulturoznawców, socjologów, historyków kultury oraz wszystkich zaabsorbowanych kondycją współczesnej kultury.

Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 8

red. Wioletta Wilczek

Ósmy tom serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej (Katowice, 7 XI 2018). Autorzy zgromadzonych w tomie artykułów przedmiotem oglądu badawczego uczynili różnorodne zagadnienia historycznojęzykowe, przede wszystkim: opis leksyki dawnej i współczesnej zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; problemy nominacji w historii polszczyzny; konceptualizację pojęć w języku i kulturze. Zróżnicowanie kręgów tematycznych stało się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części (Od historii do współczesności – ciągłość zmienność, inspiracje; Od słowa do znaczenia – etymologia, przemiany, warianty; Od znaku do tekstu – składnia, gatunki, funkcje), ukazujące szerokie spektrum naukowych zainteresowań badaczy.

W poszukiwaniu nowego ładu. Tendencje antyliberalne, autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej i społecznej lat 30. XX w.: piłsudczycy i inni

Jarosław Tomasiewicz

Praca opisuje przemiany polskiej myśli politycznej i społecznej lat trzydziestych, dokonujące się pod wpływem kryzysu gospodarczego, zagrożenia zewnętrznego i promieniowania faszyzmu. Analizowane są tu autorytarne i profaszystowskie tendencje, występujące zarówno w ugrupowaniach politycznych (sanacja, konserwatyści, nurt katolicko-społeczny), jak i w środowiskach niepolitycznych (panslawiści, neopoganie, antysemici, kombatanci, inżynierowie, prawnicy, artyści itd.). Autor zajmuje się aspektami dotąd często pomijanymi przez badaczy, uwzględnia ośrodki i postacie do tej pory nigdy nie opisywane. Publikacja ta, wraz z dwoma poprzednimi pozycjami autora, ujmuje całość sceny ideowopolitycznej Drugiej Rzeczypospolitej. Wnioski płynące z analizy rozwoju tendencji antyliberalnych w ubiegłym stuleciu mogą okazać się pomocne również dla zrozumienia współczesnych zjawisk.

Homoseksualność i polska nowoczesność. Szkice o teorii, historii i literaturze

Wojciech Śmieja

Praca stara się uchwycić zmiany, jakie w polskiej literaturze wywołało „wynalezienie” pod koniec XIX wieku homoseksualności. Autor przedstawia próbę adaptacji koncepcji „narodzin homoseksualisty” (wyrażonej przez Michela Foucaulta w Historii seksualności) do swoistych warunków polskiej kultury. Składające się na Homoseksualność i polską nowoczesność szkice omawiają m.in. problem dyskursywizacji skandali homoseksualnych u progu XX stulecia (Oscar Wilde i Filip von Eulenburg), geopoetyki męskiej homoseksualności (analiza twórczości m.in. Witolda Gombrowicza, Michała Choromańskiego, Marka Nowakowskiego pod kątem opisu przestrzeni, w jakich dochodzi do ekspresji nienormatywnego pożądania), „męskocentryczną” twórczości Jerzego Andrzejewskiego. Ważnym elementem rozprawy są także dokonywane z perspektywy ciała i seksualności odczytania kanonicznych utworów literatury dwudziestolecia międzywojennego, a także pisarzy takich jak Wilhelm Mach, Stanisław Vincenz czy Krzysztof Boczkowski. 

Oriental Meetings in Sosnowiec. Language, Literature, Society / Sosnowieckie Spotkania Orientalistyczne. Język, literatura, społeczeństwo

red. Katarzyna Bańka-Orłowska

Niniejszy tom stanowi rezultat interdyscyplinarnej konferencji naukowej OMIS, organizowanej corocznie przez Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dzięki różnorodnej tematyce oraz przystępnemu językowi publikacja stanowi doskonałe źródło wiedzy, nie tylko dla specjalistów. Opublikowane teksty poświęcone są językowi, kulturze, społeczeństwu czy sytuacji politycznej wielu krajów Azji, m.in. Japonii, Chin, Indii i Arabii Saudyjskiej.

Wykładnia autentyczna w świetle nauki o wykładni prawa

Sławomir Piekarczyk, Sławomir Tkacz

Termin "wykładnia autentyczna" rozumiany zazwyczaj jako wykładnia o mocy powszechnie wiążącej dokonywana przez organ, który dany przepis ustanowił. Z reguły wskazuje się, że ma ona niewielki wpływ na praktykę prawniczą. Zdaniem autorów w praktyce wykładnia autentyczna ma o wiele większe znaczenie niż to, które jest z nią zazwyczaj wiązane. Zwracają oni uwagę na to, że pojęcie wykładni autentycznej charakteryzuje się wysokim stopniem wieloznaczności. W kategoriach wykładni autentycznej są charakteryzowane różne konstrukty prawne. Monografia ma na celu uporządkowanie wypowiedzi odnoszących się do problematyki wykładni autentycznej. Dokonane ustalenia zostają odniesione do praktyki prawniczej. Waga poruszonych problemów pozwala na sformułowanie wniosku ogólnego, że zagadnienia podjęte w monografii można zaliczyć do problematyki węzłowej dla nauki o wykładni prawa.

Rejestr przyjęć do prawa miejskiego w Sieradzu 1475-1539

Wyd. i oprac. Karol Nabiałek

Przedmiotem książki jest wydanie wpisów przyjęć do prawa miejskiego w Sieradzu w latach 1475-1539. Zasadniczą część książki stanowi edycja krytyczna tekstu źródła - wydanie drukiem odczytanego z rękopisu łacińskiego tekstu, odpowiednio opracowanego.

Ex nummis historia. Szkice o obrazach numizmatycznych w badaniach nad dziejami starożytnego Rzymu

Agata Aleksandra Kluczek

Ex nummis historia… to opracowanie, w którym – uznając ważność komunikacyjno-ideologiczną monet i medalionów w życiu społeczno-politycznym Imperium Romanum – przedstawiono potencjał źródeł numizmatycznych do odkrywania dziejów starożytnego Rzymu. Przedmiotem zainteresowania w publikacji uczyniono nummograficzną płaszczyznę monet i medalionów, czyli tę odnoszącą się do informacji podanych w inskrypcji oraz ikonografii umieszczonych na numizmatach. Pominięto ich niekwestionowaną wartość w badaniach ekonomiki rzymskiej i płaszczyznę nummometryczną dotyczącą rozmaitych pomiarów emisji monetarnych oraz konkretnych numizmatów. W książce omówiono, primo, sposób, w jaki starożytni emitenci monet i medalionów transmitowali w wyobrażenia numizmatyczne elementy otaczającej ich rzeczywistości i uznawanej tradycji, oraz formuły, szczególnie te ikonograficzne, do jakich sięgali, charakteryzując ważne dla nich samych wartości, zdarzenia i postacie. Secundo, przedstawiono metody, które mogą pomóc w odczytywaniu ideologicznych treści numizmatów i wykorzystaniu ich w pogłębieniu wiedzy o dziejach rzymskich: politycznych, społecznych, kulturowych. Wymienione problematy uporządkowano w czterech częściach. Opracowanie ma charakter teoretyczno-problemowy. Z założenia realizuje również wymiar propedeutyczny, stanowiąc wprowadzenie do analiz i interpretacji materiału numizmatycznego. Tylko wybrane zagadnienia zilustrowano numizmatycznymi egzemplifikacjami, w zamian starano się nakreślić jak najszerszy obraz związków zabytków numizmatycznych z dziejami rzymskimi.

"Cynegetica" Gracjusza Faliskusa czyli polowania w czasach antycznych

Edyta Gryksa-Pająk

Monografia Cynegetica Gracjusza Faliskusa, czyli polowania w czasach antycznych wypełniania lukę badawczą na temat Gracjusza i jego poematu. Główny nacisk położono na relację polowanie-wojna oraz polujący-zwierzyna. W pierwszej części zawarte zostały najważniejsze informacje dotyczące starożytnych polowań, tekstu Cynegetica (Gracjusz, datowanie poematu i jego forma: nawiązania do wypraw wojennych, terminologia dydaktyczna, łowiecka) i wydań dzieła. W drugiej części monografii zaproponowano pierwsze polskie tłumaczenie traktatu Cynegetica z komentarzem filologicznym. Badania koncentrowały się na zastosowanych przez poetę środkach artystycznego wyrazu, zjawiskach językowych, nawiązaniach do starożytnych mitologii i wydźwiękach politycznych dzieła rzymskiego poety.

Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. T. 2: Refleksje pedagogiczne w teorii i praktyce

red. Urszula Szuścik, Renata Raszka

Drugi tom, pt. Innowacyjność w praktyce pedagogicznej. Refleksje pedagogiczne w teorii i praktyce, który oddajemy do rąk Czytelników, prezentuje w swoich treściach spojrzenie na temat innowacyjności z pozycji budowania doświadczenia dziecka poprzez pryzmat sztuki, wychowania estetycznego, otwartych i odważnych metod kształcenia, stymulacji rozwoju twórczego rozumianego szeroko. Nauczyciele i uczniowie działają na siebie inspirująco, wymuszają sytuacje edukacyjne, które stwarzają sytuacje do pytań i refleksji, samodzielnego szukania jednoznacznych czy wielu odpowiedzi. Mówi się powszechnie, że innowacyjność powinna cechować współczesnego człowieka w zglobalizowanym świecie, a jest to właśnie umiejętność odkrywczego i odważnego szukania rozwiązań, często niekonwencjonalnych, co przyczynia się do zmiany i tym samym do rozwoju. Warto się zatrzymać, aby umieć dostrzec piękno i harmonię w przyrodzie, działaniu, drugim człowieku, sztuce i każdym nowym zdarzeniu, które inspirują do aktywności, odkrywania i zadawania nowych pytań oraz szukania rozwiązań. (fragment wstępu)

Czytaj po polsku. T. 3: Maria Konopnicka: "Nasza szkapa". Eliza Orzeszkowa: "Dobra pani". Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących. Wyd. 3

oprac. Magdalena Bąk, Barbara Morcinek

Edycja dla początkujących (poziom podstawowy A2). Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).

Предметный мир примет и поверий (Проживание смерти) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Prożywanije smierti)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych ze śmiercią i umieraniem zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz Śmierci jako ważnej postaci, z punktu widzenia jej różnorakich znaczeń. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Daleko i blisko. Szkice o prozie XX wieku

Zdzisław Marcinów

Daleko i blisko - ten metaforyczny tytuł jakoś określa wszystkie zgromadzone teksty. Oznacza zarazem to, co dane tu i teraz, ale i to, co od dawna dystynktywne, nieprzemijające - najważniejsze. W każdym razie ciągle ważne i niemijające. Wszyscy omawiani pisarze: Konwicki, Kuncewiczowa, Stojowski, Vincenz, Hemar, Wierzyński, Filipowicz, Pavel - a to, jak widać, pióra bardzo wybitne, podejmują bowiem zadanie oddania w literackim wymiarze fundamentalnego dla nich doświadczenia, zapisanego na trwałe w pamięci. Książka jest zbiorem esejów o wyraźnie zaznaczonej tematyce - są to autobiograficzne rozważania pisarzy wokół wojny, okupacji, galicyjskiej i kresowej mitologii, emigracji i także w kontekście powojennych przemian politycznych: stalinizmu, socrealizmu, odwilży. Może dziwić obecność w tym kontekście tematu wędkarskiego, podejmowanego w prozie Kornela Filipowicza i wielkiego czeskiego pisarza Oty Pavla. Ale ten temat w ich prozie wcale nie jest błahy. Chwile samotności w obliczu natury z wędką w dłoni dawały moment zapomnienia - chroniły przed rozpaczą wynikłą z bardzo bolesnych, wojennych przeżyć.

Topics in Applied Psycholinguistics

red. Danuta Gabryś-Barker

Tom Topics in Applied Psycholinguistics pod redakcją Danuty Gabryś-Barker jest zbiorem artykułów badawczych zajmujących się tematyką związaną z przyswajaniem/uczeniem się języka obcego/drugiego z perspektywy badawczej psycholingwistyki stosowanej. Obejmuje artykuły poświecone zagadnieniom przyswajania poszczególnych poziomów języka obcego (fonologia, słownictwo), jak również porusza tematykę związaną z osobowością uczącego się, jego sferą emocji oraz zagadnieniu rozwijania współpracy w grupie, jaką jest klasa. Jest to interesująca pozycja nie tylko ze względu na przedstawioną tematykę, ale również ze względu na różnorodność metod badawczych stosowanych przez poszczególnych autorów w przedstawionych przez nich badaniach, począwszy od tradycyjnych metod do bardziej innowacyjnych. Książka powstała z myślą o studentach, przyszłych nauczycielach języka angielskiego jako obcego, ale będzie też zapewne interesująca dla innych badaczy zajmujących się zagadnieniami z zakresu psycholingwistyki i psycholingwistyki stosowanej.

Pułapki epistemologiczne i metodologiczne w badaniach nad edukacją. Jak sobie z nimi radzić?

red. Maria Dudzikowa, Stanisław Juszczyk

"Monografia Pułapki epistemologiczne i metodologiczne w badaniach nad edukacją. Jak sobie z nimi radzić? powstała jako rezultat, pod takim właśnie tytułem, intelektualnego spotkania młodych, twórczych pedagogów z ich starszymi, bogatszymi w doświadczenia badawcze koleżankami i kolegami w ramach XXX jubileuszowej Letniej Szkoły Młodych Pedagogów (LSMP) przy Komitecie Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk kierowanej przez prof. Marię Dudzikową. Gospodarzem spotkania odbywającego się w Katowicach i Wiśle od 12 do 17 września 2016 roku był Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego na czele z Dziekanem prof. Stanisławem Juszczykiem." (fragment Wstępu)