Świadomość wychowawcza współczesnego nauczyciela - tryptyk pedagogiczny

Beata Ecler-Nocoń, Magda Jaskulska

Publikacja stanowi unikalną monografię poświęconą świadomości wychowawczej nauczyciela. Fenomen świadomości wychowawczej rzadko czyni się przedmiotem badań teoretycznych i edukacyjnych. Książka stanowi zatem twórczy wkład w jego zrozumienie. Świadomość wychowawcza jest zinterpretowana jako osobista wiedza nauczyciela, a równocześnie jako jego refleksyjny stosunek do działania. Autorki wyłoniły trzy typy nauczycieli w kontekście ich świadomości wychowawczej. Przedstawione w publikacji studium owych trzech typów może poszerzyć dyskurs naukowy w tym zakresie, a zarazem przyczynić się do autorefleksji nauczycieli. Tym samym wyniki badań zaprezentowane w recenzowanej pracy powinny wzbudzić zainteresowanie badaczy, pedagogów i nauczycieli. Prezentowana monografia łączy wiedzę teoretyczną z rozległym doświadczeniem zawodowym, oferując czytelnikom unikalne spojrzenie na współczesne wyzwania pedagogiczne.

Etyka pracy. Przekonania wartościujące pracę a zaangażowanie pracowników

Damian Grabowski

Książka zawiera przegląd koncepcji i badań etyki pracy czyli konstruktu, który po raz pierwszy zdefiniowany został przez niemieckiego socjologa Maxa Webera. Etyka pracy jest definiowana jako syndrom postaw i przekonań dotyczących pracy. W pracy omówiono ujęcie socjologiczne tego pojęcia, pokazując znaczenie takich pojęć jak etyka protestancka, duch kapitalizmu oraz wewnątrzświatowa asceza. Następnie przedstawiono wersje kulturowe etyki pracy, czyli japońską, konfucjańską oraz islamską. Głównym celem książki jest omówienie psychologicznego aspektu etyki pracy. Punkt wyjścia do zbudowania takiego ujęcia stanowił dla autora dokonany wcześniej przegląd definicji, przyjmowanych w badaniach psychologicznych, oraz składników terminu etyka pracy opisywanych w socjologii i psychologii. Ukazany został także autorski model syndromu postaw i przekonań, jakim jest etyka pracy. Ważnym składnikiem tego syndromu jest wartościowanie pracy i spostrzeganie jej jako obowiązku moralnego. Autor rozróżnia też aspekty energetyczne (wartościowanie większego wysiłku) i czasowe (wydłużanie czasu pracy). Dalej zaprezentowano badania dotyczące korelatów etyki pracy, opisując kolejno odraczanie gratyfikacji, motywację osiągnięć, autorytaryzm, wewnętrzne poczucie umiejscowienia kontroli, indywidualizm i kolektywizm oraz cechy osobowości, jakimi są sumienność oraz ugodowość. Książka przedstawia wyniki badań dotyczące struktury tej etyki wykonane za pomocą kwestionariusza Wielowymiarowy Profil Etyki Pracy będącego polską wersją kwestionariusza amerykańskiego. Według badań, centralnym elementem tego syndromu okazało się wartościowanie aktywności i afirmacja powiększania wysiłku oraz przekonanie, że należy oszczędzać czas. Dominują zatem tak zwane wymiary energetyczne. Następne ukazane w tej książce badania dotyczą związków etyki pracy z zaangażowaniem w pracę i w organizację, które określano też jako przywiązanie do organizacji. Wyniki tych badań ujawniły wyraźnie, że wymiary zaangażowania wiążą się ze spostrzeganiem pracy jako wartości centralnej, afirmacją ciężkiej pracy oraz traktowaniem jej jako obowiązku moralnego oraz przekonaniem, że czas należy oszczędzać. Zaletą książki jest przedstawienie metod do badania etyki pracy i omówienie ich przydatności w badaniach organizacji. Publikacja adresowana jest do psychologów pracy i organizacji, socjologów, specjalistów z zakresu zarządzania oraz studentów nauk społecznych.

Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży

red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek

Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży to szósta publikacja składająca się na cykl poświęcony literaturze osobnej, którego tomy ukazywały się w ostatniej dekadzie. Pierwsza książka z tego cyklu była nie tylko pokłosiem konferencji Dziecko — język — tekst, która zainaugurowała organizowane co dwa lata na Uniwersytecie Śląskim spotkania badaczy z całego kraju zajmujących się literaturą czwartą, ale również skromnym zwieńczeniem pięćdziesięciu lat istnienia Katedry Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej. Publikację, którą mają Państwo w rękach, można uznać za pewnego rodzaju domknięcie bardzo owocnego w zakresie badań nad literaturą dla dzieci i młodzieży okresu w historii aktywności katowickiego ośrodka. Najnowszy tom katowickiego cyklu jest poświęcony przede wszystkim dwóm obszarom badawczym: rozpoznaniu i opisowi roli zmysłów w kontakcie małego/młodego czytelnika z książką, a także ich obecności w tekstach dla dzieci. Reprezentacje zmysłów ludzkich w słowie wiodą ku nasyceniu muzycznością, wizualnością, sensualnością, układają się w funkcje pełnione w literaturze czwartej oraz wobec odbiorcy. Jeśli literatura jest pięknym zmyśleniem, to poddajmy się jej omamom i przyzwyczajajmy do nich zmysły. Ćwiczmy się w tym od najmłodszych lat.

Siemantika truda w russko-polskom jazykowom sopostawlenii

Gabriela Wilk

Monografia wpisuje się w nurt studiów językoznawczych nad semantyką nazw wartości. Podjęto w niej próbę rekonstrukcji językowego obrazu pracy w dwóch pokrewnych językach słowiańskich – rosyjskim i polskim. Głównym założeniem monografii było przeniknięcie poprzez analizę semantyczną leksemów i frazeologizmów, wyekscerpowanych ze źródeł leksykograficznych (m.in. słowników objaśniających, frazeologicznych, mowy potocznej oraz slangu młodzieżowego), do sfery konceptów. Analiza ta miała na celu ukazanie, w jaki sposób praca postrzegana i interpretowana bywa przez Polaków i Rosjan, użytkowników zarówno języka ogólnego, jak i slangu młodzieżowego. Badanie materiału przeprowadzane było wielotorowo: nie tylko na bazie opozycji język rosyjski – język polski, ale również na bazie opozycji język ogólny – slang. Monografia ma charakter interdyscyplinarny, czerpie z dorobku etnolingwistyki, lingwistyki kulturowej, lingwistyki kognitywnej i socjolingwistyki. Jest adresowana do filologów różnych specjalności, w szczególności językoznawców: rusycystów i polonistów. Uzyskane wyniki badań mogą znaleźć zastosowanie w praktyce akademickiej, przy opracowywaniu pomocy naukowych dla osób uczących się języka polskiego i rosyjskiego, przy tworzeniu słowników (jednojęzycznych, dwujęzycznych) oraz w procesie tłumaczenia.

Polskie intensyfikatory w ujęciu historycznym

Dagmara Bałabaniak, Barbara Mitrenga

Publikacja dotyka zagadnienia intensyfikacji wyrażeń. Ponieważ intensywność jest pojmowana w sposób semantyczny, zakres pracy obejmuje jednostki leksykalne zbliżone znaczeniowo do współczesnego bardzo. Opis diachroniczny został powiązany z opisem synchronicznym, co umożliwiło prezentację funkcjonowania jednostek typu diabelnie, przednie, wysoce w dawnej i obecnej polszczyźnie. Wykorzystanie obu perspektyw pozwoliło na to, by z jednej strony przedstawić genezę i przemiany konkretnych wyrażeń, z drugiej zaś – uchwycić mechanizm językowy, który leży u źródła tych przemian. Książka adresowana jest do językoznawców, m.in. badaczy dawnej i współczesnej polszczyzny, lingwistów zainteresowanych przemianami zachodzącymi w języku polskim oraz statusem jednostek w polszczyźnie, studentów kierunków polonistycznych oraz miłośników języka polskiego, chcących poszerzyć swoją wiedzę na temat sposobów wyrażania intensywności w języku.

Tożsamość katoptryczna w nowelistyce Stefana Grabińskiego

Krzysztof Grudnik

Praca kierowana jest do badaczy zajmujących się okresem Młodej Polski/dwudziestolecia międzywojennego, szczególnie literaturą fantastyczną/niesamowitą tych okresów oraz do pasjonatów twórczości Stefana Grabińskiego. Podejmuje temat tożsamości katoptrycznej (odbitej, zwielokrotnionej) w jego nowelach, szczególnie w Problemacie Czelawy i Dziedzinie. Stanowi propozycję odczytania nowel Grabińskiego w nowym, psychoanalitycznym kontekście, różnym od popularnych odczytań Artura Hutnikiewicza i Stanisława Lema.

"Historia magistra vitae est". Podręcznik do języka łacińskiego dla studentów historii. Wyd. 3

Aleksandra Golik-Prus

Skrypt jest adresowany do studentów historii studiów dziennych i zaocznych, którzy rozpoczynają naukę języka łacińskiego. Układ materiału ma umożliwić zdobycie praktycznej umiejętności rozumienia tekstów omawianych również na zajęciach z nauk pomocniczych historii. Materiał gramatyczny obejmuje najistotniejsze zagadnienia z fonetyki, fleksji i składni, a uwagę skoncentrowano na jego wielokrotnych repetycjach i wprowadzeniu pewnych nowych zagadnień gramatycznych nie na zasadzie jednokrotnego całościowego przedstawienia, lecz w sposób cząstkowy. Skrypt składa się z dwóch części – I zawiera materiał gramatyczny (poparty fragmentami tekstów łacińskich), część II to tablice gramatyczne, poszerzony wybór tekstów.

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 18, nr 1/2014: Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne

Wiesława Walkowska, red. Sylwia Wrona

Tematem przewodnim pierwszego numeru czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (tom 18, 1/2014) jest Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne. Zachodzące w świecie przemiany w podejściu do osób niepełnosprawnych sprawiają, że zmienia się ich postrzeganie m.in. poprzez włączenie takich osób w powszechne nauczanie. Uwzględnić należy, że edukacja jest jednym z podstawowych praw człowieka. Natomiast celem systemu edukacyjnego jest pełny rozwój osobowości dzieci niepełnosprawnych, za co powinni być odpowiedzialni ci, którzy są zaangażowani w pracę z dziećmi, w tym także rodzice. Jednak aby rodzina mogła pełnić swoją rolę wobec dziecka niepełnosprawnego, powinna być wspomagana poprzez placówki opiekuńczo-wychowawcze. Przed systemem edukacji w Polsce w dalszym ciągu stoją ważne wyzwania w dziedzinie realizacji potrzeb dzieci niepełnosprawnych. Do najważniejszych należy zaliczyć: tworzenie warunków dostępu do edukacji, również na etapie przedszkola, wyrównywanie szans życiowych od momentu wykrycia niepełnosprawności aż do zakończenia edukacji, poprawę jakości kształcenia. Realizacja tych zadań sprawi, że osoby niepełnosprawne będą mogły wykorzystać swoje możliwości oraz w przyszłości decydować o swoim losie, co przełoży się na korzyści dla całego społeczeństwa. W publikacji zamieszczone zostały artykuły zarówno praktyków, jak i badaczy, którzy dzielą się doświadczeniami, wynikami badań i refleksjami z obszaru niepełnosprawności, szczególnie wyzwań edukacyjnych i wsparcia społecznego. Publikacja ma charakter interdyscyplinarny i skierowana jest nie tylko do naukowców, ale również do praktyków pracujących na co dzień z osobami niepełnosprawnymi, rodziców dzieci niepełnosprawnych oraz studentów.

Russkij jazyk w polskoj auditorii. T. 3. [Język rosyjski w polskiej szkole wyższej. T. 3]

red. Anna Zych

Wchodzące w skład tomu opracowania dotyczą problemów ewolucji języka – historii i stanu współczesnego języka rosyjskiego, konfrontacji języków oraz pragmatyki językowej i translatoryki. Wyniki prac badawczych prowadzonych w tym zakresie mogą być wykorzystane na zajęciach z praktycznej nauki języka rosyjskiego, gramatyki opisowej oraz teorii i praktyki przekładu. Mogą okazać się pomocne nie tylko w samym procesie nauczania, lecz również w przygotowaniu materiałów do nauki języka. Konieczne wszak są: ciągłe modyfikacje programów nauczania, przystosowanie tematyki i treści nauczania do oczekiwań studentów, wzbogacanie ich wiedzy o języku rosyjskim rozumianym jako stale rozwijający się system, wskazanie związku języka z kulturą, życiem narodu, systemem jego wartości.

Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym

Ilona Fajfer-Kruczek

Publikacja stanowi próbę ukazania wybranych aspektów wykluczenia społecznego osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym, które stanowi jednostka terytorialna. Zaprezentowane zagadnienia dotyczą kwestii dotyczących niepełnosprawności, jej istoty, modeli i definicji, jak i prawnego statystycznego podejścia. Ponadto zaprezentowano najważniejsze ujęcia wykluczenia społecznego oraz koncepcje kapitału społecznego, które to kategorie dopełniają społeczny kontekst rozważań o niepełnosprawności w ujęciu eklektycznym. Problematyka została zobrazowana wynikami badań własnych autorki na przykładzie wybranej jednostki terytorialnej – powiatu, ukazując wybrane aspekty i konteksty społecznego funkcjonowania osób z niepełnosprawnością w zorganizowanej i dynamicznej przestrzeni prawa, organizacji i postaw społecznych. Publikacja skierowana jest do profesjonalnie pomagających, pracowników socjalnych, przedstawicieli samorządów terytorialnych i organizacji pozarządowych, pedagogów specjalnych i nauczycieli, socjologów, asystentów osób niepełnosprawnych oraz studentów pedagogiki, pracy socjalnej, pedagogiki specjalnej, polityki społecznej i innych pokrewnych.

Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem

Matylda Sęk-Iwanek

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (3), ISSN 2720-1104   Książka Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem skupia się na badaniach komiksu, gdzie motywem przewodnim staje się analiza przestrzeni miejskiej. Miasto jest tropem badawczym, ale też pretekstem do podjęcia zagadnień działania komiksu, jego struktury i składników. Autorka zaczyna od przeglądu stanu studiów nad komiksem. Kolejną ważną część monografii stanowi przygotowanie narzędzi i metod, które są istotne w badaniu i analizowaniu komiksów. W książce skonstruowano i opisano warsztat badawczy, w tym nowe jego elementy. Z kolei w ostatniej części pracy można znaleźć przykłady analiz komiksów w świetle badania przestrzeni miejskiej, także z zastosowaniem opracowanych narzędzi. Przyjęta perspektywa badawcza pozwala na wykorzystanie wypracowanych w niniejszej książce metod do badania również innych, nie tylko miejskich, tropów i zagadnień w komiksach.

Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 5: Gatunek a granice

red. Danuta Ostaszewska, Joanna Przyklenk

W tomie podejmuje się badania nad gatunkami mowy, głównie użytkowymi. Uczeni z różnych ośrodków krajowych i zagranicznych przedstawili zagadnienia organizacji gatunków dotychczas niepodejmowanych lub rzadko omawianych; w wielu artykułach zaprezentowano także ich rozwój na przestrzeni wieków. W niniejszym tomie (piątym) w centrum uwagi badaczy znalazły się tak ważne dla genologii propozycje rozwiązań, jak: międzygatunkowość relacji i wynikające z niej możliwości nakładania się oraz krzyżowania gatunków w strefach pogranicznych; dyskutowano nadto kwestie związane z samymi procesami adaptacji, uwzględniając przy tym zjawisko współistnienia różnych gatunków w obrębie nadrzędnej struktury. Publikacja ma charakter stricte naukowy i kierowana jest do osób zajmujących się problematyką genologiczną, w tym zwłaszcza do badaczy gatunków współczesnych i historycznych oraz do studentów kierunków humanistycznych.

Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej. Wyd. 2

Zbigniew Kadłubek

Prezentowana książka jest zbiorem studiów, esejów, szkiców krytycznych, mimo to stanowi spójną całość stanowiącą próbę dokonania literackiego namysłu wychodzącego poza słowa, extra verba. Pomieszczone w książce teksty cechuje myślenie o literaturze jako o całości – jednak z perspektywy greckiego antyku i łacińskiego średniowiecza, niemieckiego romantyzmu i modernizmu oraz postmodernizmu. Dążeniem Autora było wyjście z rozproszenia liter i literatur, pokazanie, że literatura to spotkanie z Życiem, a synoptyczne czytanie tekstów Wielkiej Literatury prowadzi do przekonania, że literatura jest syjamską siostrą życia, egzystencji, bytowania. W takim czytaniu chodzi o przyjęcie metody porównawczej czy komparatystyki pozasłownej, która jest mobilizacją metod, odczytań, dyskursów, a nie tylko wydobywaniem z tekstów literackich implikacji filozoficznych czy estetycznych. Autora nie zadowala badanie wyłącznie walorów literackich, lecz o całościowe czytanie. Kolejną cechą wspólną pomieszczonych w książce tekstów jest intencja, by pozostawały w zgodzie z myślą teologiczną i religijną. Namysł teoretyczno-literacki i komparatystyczny Autora jest zakotwiczony w wierze. Jak sam pisze: „W rozproszeniu, po spiętrzonych wodach dzisiejszej kultury płynąłem Arką Noego, jaką stara się być literatura porównawcza. Arka Noego jest bowiem przymierzem nowoczesności z dawnością, różności i jedności, mnogości i tego, co pojedyncze”. Nominacja do 6. edycji Nagrody Literackiej GDYNIA 2011 w kategorii eseistyka, 12 maj 2011 r.

Ciao! Me uala? Perché i talamonesi cambiano il codice. Analisi cognitiva dell'alternanza e del cambio di codice tra l'italiano e il dialetto talamonese

Dominika Dykta

Publikacja stanowi efekt badań językoznawczych dotyczących dialektu charakterystycznego dla społeczności zamieszkującej Talamonę, małą miejscowość  we włoskich Alpach w regionie Lombardia. Celem interdyscyplinarnej analizy procesów zachodzących w języku mieszkańców miasteczka jest wyłonienie prawidłowości występowania zjawisk alternacji i zmiany kodu między językiem włoskim a dialektem, którym posługują się talamończycy. Czynnikami wpływającymi  w największym stopniu na zachowania językowe badanej grupy są: wiek, poziom wykształcenia, kariera zawodowa, silne emocje, stosunek do tradycji. Autorka wyjaśnia różnice między dialektologią włoską i polską, a następnie odpowiada na pytania: Czy mieszkańcy Talamony częściej mówią po włosku w pracy, a  dialektu używają w domu? Czy najstarsi członkowie społeczności przedkładają dialekt nad język włoski? Czy prawdą jest, że młodzież wstydzi się używania  dialektu i posługuje się wyłącznie językiem włoskim? Przedstawione obserwacje sposobu komunikacji  wybranej grupy badawczej wpisują się w dialog o stanie języka włoskiego, jego pochodzeniu  i ewolucji dialektu.

Le figement langagier. Approche générale, contrastive et en phraséotraduction. Défis, problèmes, conceptions

Monika Sułkowska

Frazeologizacja, która polega na utrwalaniu się połączeń wyrazowych jest zjawiskiem uniwersalnym, występuje w każdym języku naturalnym, ale może organizować się odmiennie w każdym z nich. Polileksykalne reprodukty językowe, które są efektem frazeologizacji, są bardzo powszechne w codziennej komunikacji. Frazeologia, analizująca utrwalone związki wyrazowe, w ostatnim czasie wydatnie rozszerzyła zakres i obszar swoich badań, a w centrum jej zainteresowań zaczęły znajdować się te typy polileksykalnych struktur, które w tradycyjnej frazeologii sytuowały się na pograniczach albo poza zasięgiem tej dziedziny. Taki stan rzeczy wymaga nowego, aktualnego spojrzenia na frazeologizację, a także uzasadnia potrzebę weryfikacji, rozszerzenia i uaktualnienia badań we współczesnej frazeologii. Ponadto, poważnym wyzwaniem we współczesnej translatoryce jest międzyjęzykowy transfer utrwalonych związków wyrazowych. Przedstawione w niniejszej monografii rezultaty badań we frazeologii ogólnej i kontrastywnej, a także w zakresie frazeotranslacji mogą okazać się w tej perspektywie bardzo pomocne.

Class and Cultural Narratives. The Upper Silesia Case

Paweł Ćwikła, Monika Gnieciak, Kazimiera Wódz

The emphasis of this book is on understanding local identities through the representations produced and disseminated by local people, residents of working class estates placed in Upper Silesia, captured in the regional literature. Presented analysis of the writings of Kazimierz Kutz and Stefan Szymutko aims to find a panoramic view of a postindustrial world, sensitivity to region’s specificity, awareness of industrial and agricultural past, a gallery of characters entangled with a difficult history of local communities. The assumption which was fundamental to the research was the fact that literature poses a reservoir of identity representations. By means of autobiographies, family stories and regional novels the story of Silesia was retold, constructed out of a variety of memories and personal narratives. Thus the analyzed novels constitute a particular type of social representations of Upper Silesia, the representations which - to a more extent than to an individual – belong to a community within which they are created. Their nature consists in ongoing reproduction, redefinition, constant creation of Upper Silesian's past and presence. Paweł Ćwikła, PhD in sociology, researcher in Department of Contemporary Culture Research, Institute of Sociology, University of Silesia. Monika Gnieciak, M.A. in sociology, University of Silesia, 2001, Katowice, M.A. in science of culture, University of Silesia, 2004, Katowice, PhD in Humanities, University of Silesia, 2007, Katowice. Researcher in Department of Contemporary Culture Research, Institute of Sociology, University of Silesia. Kazimiera Wódz, Professor of Sociology, Head of Department of Cultural Studies and Social Work Unit Institute of Sociology, University of Silesia.