Podstawy organizacji i zarządzania. Materiały do ćwiczeń. Część 1

Małgorzata Krwawicz

W publikacji zaprezentowano metody, techniki i narzędzia wykorzystywane do analizy i oceny organizacji. Struktura poszczególnych rozdziałów obejmuje określenie celu metody, przedstawienie instrukcji jej stosowania, zaprezentowanie przykładowego zastosowania, polecenie wykonania ćwiczenia oraz wskazanie obszaru zastosowania metody (w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym oraz określenie rodzaju celu i horyzontu czasu). Kolejność prezentacji technik i narzędzi uwarunkowana jest popularnością ich wykorzystywania w praktyce gospodarczej oraz przydatnością w działalności dydaktycznej, co stanowi główne kryterium wyboru. W opracowaniu Autorka proponuje nową metodę – SWOT Plus, która stanowi rozwinięcie metody SWOT. Dokonała modyfikacji metody scenariuszy, odbiegając od powszechnie stosowanej wersji. Zaprezentowała uproszczoną wersję metody scenariuszy – metodę scenariusza Point. Autorka ma nadzieję, że zaprezentowane opracowanie będzie pomocne w samodzielnym opracowaniu projektów, realizowanych zarówno na potrzeby dydaktyczne, jak i zawodowe, usprawniających funkcjonowanie organizacji. Tym samym bezpośrednimi adresatami są tu przede wszystkim studenci kierunków Zarządzanie, Zarządzanie i Inżynieria Produkcji oraz praktycy gospodarczy.

Urbanistyka w gospodarowaniu przestrzenią

Jan Maciej Chmielewski

Tom X serii monografii naukowych Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej „Gospodarka Przestrzenna”   W monografii omówiono tematy dotyczące suburbanizacji, chaosu przestrzennego oraz wpływu inwestycji publicznych związanych z gospodarką odpadami na przestrzeń współczesnego miasta. Ponadto przedstawiono zagadnienia związane z wartościami kulturowymi i urbanistycznymi okresu międzywojennego. Opracowanie stanowi przyczynek do badań w obszarze gospodarki przestrzennej i równocześnie utwierdza znaczenie w nich nauk technicznych, w tym Geodezji i Kartografii.

Obliczenia w inżynierii bioreaktorów

Jerzy Bałdyga, Marek Henczka, Wioletta Podgórska

W skrypcie zaprezentowano metody obliczania bioreaktorów. Przyjęty sposób opisu wykorzystuje metody inżynierii chemicznej do opisu procesów biologicznych. Materiał zawarty w skrypcie obejmuje: bilanse masowe i energetyczne bioreaktorów, obliczanie bioreaktorów idealnych i nieidealnych, wymianę masy i mieszanie w bioreaktorach, powiększanie skali bioreaktorów, dynamikę bioreaktorów i opis kultur mieszanych, zastosowanie komórek i enzymów unieruchomionych, problemy komórek roślinnych i zwierzęcych w bioreaktorach, problem naprężeń ścinających itp. Skrypt przeznaczony jest dla studentów kierunków biotechnologii i inżynierii chemicznej i procesowej specjalizujących się w inżynierii bioprocesowej oraz dla studentów kierunków pokrewnych, takich jak ochrona środowiska czy chemia spożywcza. Mogą z niego korzystać pracownicy naukowo-badawczy instytutów przemysłowych, a także projektanci i konstruktorzy aparatury oraz słuchacze studiów podyplomowych.

Projektowanie urbanistyczne na kierunku Gospodarka Przestrzenna

Jan Maciej Chmielewski

Tom XI serii monografii naukowych Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej „Gospodarka Przestrzenna”   W monografii przedstawiono tematy związane z procesem nauczania projektowania urbanistycznego na kierunku Gospodarka Przestrzenna na różnych uczelniach. W publikacji zostały zawarte między innymi zagadnienia z zakresu inwentaryzacji urbanistycznej, elementów kompozycji urbanistycznej, roli rysunku technicznego w gospodarce przestrzennej oraz analizy oddziaływania przedsięwzięć urbanistycznych na środowisko przyrodnicze. Opracowanie stanowi przyczynek do badań w obszarze gospodarki przestrzennej i równocześnie utwierdza znaczenie w nich nauk technicznych, w tym Geodezji i Kartografii. 

Wprowadzenie do publicznego zarządzania kryzysowego

Janusz Zawiła-Niedźwiecki

Autorami artykułów są: M. Kisilowski, G. Kunikowski, W. Skomra, M. Wiśniewski, J. Zawiła-Niedźwiecki Treści podręcznika odnoszą się do zagadnień, które należą do zakresu (w kolejności hierarchicznego przypisania): zarządzania publicznego – logistyki społecznej – publicznego zarządzania kryzysowego. Zarządzanie publiczne jest bardzo dynamicznie rozwijającą się subdyscypliną nauk o zarządzaniu. Jej dynamika rozwoju jest z jednej strony oczywistą pochodną szybko rosnących oczekiwań społecznych wynikających z rozwoju cywilizacyjnego, ale z drugiej strony wynika z możliwości czerpania z dorobku nauk o zarządzaniu gromadzonego przez lata w subdyscyplinach zajmujących się zarządzaniem podmiotami gospodarczymi. Logistyka społeczna jest w zarządzaniu bardzo młodą koncepcją, wyodrębnioną przez podział logistyki ogólnej na militarną, biznesową i społeczną, z uwagi na odmienne spojrzenie w sferze zarządzania publicznego na kwestie relacji między postulatami skuteczności a efektywności usług publicznych. Z kolei publiczne zarządzanie kryzysowe, znane i rozwijane od dawna pod innymi nazwami (np. obrony cywilnej) w ramach zapewniania bezpieczeństwa publicznego, od niedawna jest kojarzone jako uzupełnienie logistyki społecznej, co wynika z rosnącego przenikania się zagadnień bezpieczeństwa i komfortu publicznego. Taki obraz, w ujęciu ogólnym, pokazany został w tym podręczniku, który jest pierwszym z serii podręczników przedstawiających kompleks zagadnień składających się na publiczne zarządzanie kryzysowe. Czytelników odsyła się do pozycji naukowych wskazanych w bibliografii oraz do pozostałych podręczników, którymi na dzień wydania są: • Anna Kosieradzka (red.), Urszula Kąkol, Grzegorz Kunikowski, Witold Skomra, Justyna Smagowicz, Janusz Zawiła-Niedźwiecki, Planowanie cywilne – budowa planów zarządzania kryzysowego i planów ratowniczych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. • Katarzyna Rostek (red.), Michał Wiśniewski, Radosław Zając, Zarządzanie komunikacją i wiedzą w planowaniu cywilnym oraz zarządzaniu kryzysowym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. • Michał Wiśniewski (red.), Justyna Smagowicz, Anna Uklańska, Repozytorium dobrych praktyk wykorzystywanych w planowaniu cywilnym i zarządzaniu kryzysowym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.

Zarządzanie komunikacją i wiedzą w planowaniu cywilnym oraz zarządzaniu kryzysowym

Katarzyna Rostek, Michał Wiśniewski, Radosław Jan Zając

Celem tego podręcznika, który jest trzecim w serii, jest wskazanie możliwości zintegrowanego podejścia, łączącego zarządzanie komunikacją i wiedzą w organizacji w perspektywie planowania cywilnego i zarządzania kryzysowego. Jest on wynikiem kilku lat pracy naukowej, badawczej oraz weryfikacji praktycznej, zarówno w jednostkach administracji publicznej, jak i w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą. Podręcznik składa się z pięciu rozdziałów, w których zaprezentowano wzajemne zależności procesów komunikacji i zarządzania wiedzą (rozdział 1), przedstawiono klasyczny model zarządzania wiedzą, rekomendowany do wskazanych zastosowań (rozdział 2), ale zaproponowano również nowy model ATENA (rozdział 3), który integruje podejście do komunikacji i wiedzy.   Jako uzupełnienie tych rozważań, w rozdziale 4 została przedstawiona metodyka wykorzystywania danych i informacji gromadzonych w obydwu procesach, a w rozdziale 5 zaproponowano model oceny i doskonalenia systemu zarządzania komunikacją i wiedzą w organizacji. Obydwa rozdziały mają na celu pokazanie czytelnikowi, że proces zarządzania komunikacją i wiedzą nie stanowi celu sam w sobie, a uzasadnieniem jego istnienia są inne procesy organizacji, jak efektywne wspomaganie decyzji zarządczych, poprawnie prowadzona i stale rozwijana analityka organizacyjna, a przede wszystkim jak najlepsza realizacja procesów głównych. Z drugiej strony, żeby proces zarządzania komunikacją i wiedzą był w stanie spełniać swoje zadania i cele, musi być cały czas poddawany ocenie i doskonaleniu.

Kierunki rozwoju polskiego katastru na tle rozwiązań światowych

Marcin Karabin

Przedstawiona monografia ma na celu zwrócenie uwagi na różne koncepcje dotyczące funkcjonowania i rozwoju systemów katastralnych w ujęciu chronologicznym oraz aktualne wymagania stawiane katastrom. W opracowaniu przedstawiono ocenę obecnego stanu katastru w Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej i świata, dokonaną pod kątem różnych wizji katastru i rozwiązań modelowych. Omówiono także najnowsze trendy, związane z przekształceniem katastru dwuwymiarowego (2D) w kataster trójwymiarowy (3D), który ma zapewniać rejestrację praw do przestrzennych obiektów katastralnych usytuowanych na różnych warstwach przestrzeni dotychczasowych działek dwuwymiarowych wraz z określeniem geometrii tych obiektów.

Analiza zagrożenia piorunowego i sposobów jego ograniczenia w liniach napowietrznych 110 kV-400 kV

Michał Borecki

Przedmiotem prezentowanej monografii są zagadnienia związane z analizą możliwości dokonania dokładniejszej oceny zagrożenia piorunowego linii i udoskonaleniem sposobów ograniczenia tego zagrożenia. W opracowaniu przedstawiono przegląd wybranych sposobów oceny zagrożenia piorunowego linii napowietrznych 110-400 kV i zdefiniowano w formie modelu matematycznego ujednolicony sposób zapewniający większą dokładność określenia przewidywanej liczby wyłączeń linii. Celem opracowania jest poszerzenie wiedzy o możliwościach zwiększenia dokładności oceny zagrożenia piorunowego, co przyczyni się do dalszych znaczących postępów w zakresie badań ograniczenia wpływu zagrożenia piorunowego linii napowietrznych 110-400 kV. W podsumowaniu monografii zawarto wnioski, które uwzględniają między innymi praktyczne doświadczenie autora w realizacji nowych i modernizacji istniejących stacji elektroenergetycznych i linii napowietrznych powyżej 110 kV na terenie całej Polski.

Zadania z podstaw automatyki i sterowania

Zbigniew Skup

Skrypt stanowi uzupełnienie publikacji autora pt. „Podstawy automatyki i sterowania” z 2012 roku. Jest przeznaczony dla studentów studiów inżynierskich i magisterskich Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej na kierunkach Mechanika i Budowa Maszyn oraz Mechatronika. Jego zakres tematyczny jest zgodny z programami studiów obowiązującymi na tych kierunkach. Opracowanie zawiera zadania z najważniejszych zagadnień przedmiotu „Podstawy automatyki i sterowania” z zakresu stacjonarnych i dynamicznych liniowych układów ciągłych. Może być pomocny w zapoznawaniu się z podstawami automatyki i sterowania oraz przyczynić się do ugruntowania wiedzy zdobytej na wykładach i zajęciach audytoryjnych. Każdy rozdział rozpoczyna krótkie wprowadzenie teoretyczne niezbędne do rozwiązywania zadań oraz przykłady zadań rozwiązanych. Ponieważ materiał jest ułożony w kolejności od zagadnień prostych do coraz trudniejszych ułatwia także samokształcenie w omawianej dziedzinie.

Niepewność pomiarów w laboratorium balistyki

Zbigniew Wrzesiński

W badaniach laboratoryjnych balistyki, narzędziem umożliwiającym obiektywne i prawdopodobne oszacowanie parametrów rozkładu wybranych cech elementów populacji, jest teoria niepewności pomiaru wykorzystująca elementarne prawa rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej. Dlatego też w części początkowej pracy omówiono niezbędne wybrane wiadomości z rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej, takie jak: zmienne losowe jednowymiarowe, zmienne losowe wielowymiarowe oraz parametry rozkładu badanej cechy elementów populacji, wartość oczekiwaną, estymację punktową i przedziałową oraz współczynnik korelacji liniowej Pearsona. Istotną częścią pracy jest omówienie rozkładów statystycznych. Rozkładem statystycznym który omówiono szczegółowo jest rozkład jednopunktowy. Postąpiono tak z tego względu, że rozkład ten jest podstawą do zdefiniowania rozkładów wielopunktowych będących w istocie złożeniem wielokrotnym rozkładu jednopunktowego. Rozkład jednopunktowy przedstawiono jako degenerację rozkładu ciągłego jednostajnego do punktu. Dalej dokonano złożenia rozkładu jednopunktowego w rozkład n-punktowy zwany inaczej rozkładem dwumianowym Bernoulliego. Przytoczono również twierdzenie Moivere’a-Laplace’a odnoszące się do rozkładu dwumianowego Bernoulliego które wskazuje, że w przejściu granicznym dla tego rozkładu zbiega się on do rozkładu normalnego Gaussa, który to rozkład znajduje zastosowanie w prawie wszystkich procesach zachodzących w przyrodzie i w wielu innych dziedzinach życia. Omówiono również rozkład chi-kwadrat i rozkład t-Studenta stosowany przy ocenie niepewności pomiaru dla oszacowania przedziału ufności i poziomu ufności znalezienia w nich parametru rozkładu średniej arytmetycznej zmiennej losowej populacji, jeżeli próba losowa nie przekracza trzydziestu pomiarów (n < 30). Omówiono również regresję liniową, która sprowadza zagadnienie współzależności zmiennych losowych do zależności funkcyjnej. Natomiast regresję nieliniową opisano jako ogólną procedurę służącą do dopasowania dowolnego rodzaju zależności między zmiennymi Y objaśnianą oraz X objaśniającą. Podano przykłady kilku funkcji nieliniowych, które po transformacji zmiennych losowych doprowadzono do modelu regresji liniowej. W pracy uwzględniono dokument Głównego Urzędu Miar zatytułowany „Wyrażanie niepewności pomiaru: Przewodnik”, wydany w 1999 roku. Na podstawie tego dokumentu określono niepewności standardowe typu A oraz typu B, niepewności wzorcowania dla podstawowych przyrządów stosowanych w laboratoriach, obliczanie niepewności standardowej dla wielkości złożonych, niepewność rozszerzoną oraz weryfikację hipotezy liniowości.

Właściwości cieplne betonowych osłon biologicznych w instalacjach jądrowych

Roman Jaskulski

Właściwości cieplne betonu są zagadnieniem z pogranicza dwóch obszarów – fizyki budowli oraz technologii materiałów budowlanych. W efekcie nie znajdują się one w centrum zainteresowania żadnego z nich. Tymczasem jest to obszar ciekawych i ważnych zjawisk, których znaczenie nie sprowadza się wyłącznie do obszaru komfortu cieplnego użytkowników budynków, ale także zagadnień trwałości czy bezpieczeństwa użytkowania budowli. Jeśli właściwości cieplne betonu są w niewielkim stopniu obecne w polskiej literaturze naukowej, to właściwości cieplne betonu osłonowego są w niej praktycznie nieobecne. Prezentowana monografia wypełnia tę lukę.   Pierwsza część książki (rozdziały 2 i 3) przybliża czytelnikowi ogólną tematykę właściwości cieplnych, zawierając definicje, opis właściwości cieplnych i ich roli związanej z opisem zjawisk transportu ciepła oraz wzajemne podstawowe zależności.   Główna część opracowania powstała na podstawie badań dotyczących betonowych masywnych konstrukcji z betonu osłonowego, wykonanych w ramach projektu badawczego związanego z planami budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Jednym z celów badań było przygotowanie wytycznych dla konstruktorów rodzimych obiektów energetyki jądrowej i taką rolę naukowo-ekspercką spełnia niniejsza publikacja. Omówiono w niej: badania współczynnika rozszerzalności cieplnej oraz próbę predykcji jego wartości na podstawie wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem betonu drobnoziarnistego; badania właściwości cieplnych dojrzałego betonu osłonowego; wyznaczanie właściwości cieplnych twardniejącego betonu osłonowego za pomocą rozwiązania zagadnienia odwrotnego jednowymiarowego przepływu ciepła oraz możliwości wpływania na rozkład temperatury w masywnym elemencie wykonanym z betonu osłonowego za pomocą domieszki opóźniającej modyfikującej przebieg hydratacji cementu.

Laboratorium charakteryzacji materiałów

Krzysztof Jankowski, Stanisław Kuś

Skrypt jest przeznaczony dla studentów wydziałów chemicznych i materiałoznawstwa odbywających kurs chemii analitycznej na poziomie zaawansowanym. Omówiono podstawy teoretyczne i praktyczną wiedzę związaną z klasycznymi metodami analizy jakościowej i ilościowej stosowanymi przy oznaczaniu składu materiałów złożonych, a także z metodami instrumentalnymi służącycmi do analizy wielopierwiastkowej, charakteryzowania nanomateriałów, badania stanu powierzchni oraz potwierdzania tożsamości produktów leczniczych. Poruszono także zagadnienia związane z opracowaniem wyników pomiarów i zapewnieniem jakości pomiarów analitycznych.

Laboratorium aparatów elektrycznych

Zbigniew Pochanke, Waldemar Chmielak, Tadeusz Daszczyński

Laboratorium ma na celu konfrontację zdobytej wiedzy z doświadczeniem podstawowych i złożonych zjawisk fizycznych związanych z pracą aparatury rozdzielczej wysokiego napięcia. Uczestnicy zapoznają się z fizycznymi aparatami elektrycznymi i typowymi zagadnieniami związanymi z ich pracą. Omówione ćwiczenia dają studentom okazję doświadczenia, lub przynajmniej obserwacji, takich zjawisk jak: oddziaływanie cieplne i elektrodynamiczne prądów roboczych i zwarciowych, procesy przejściowe podczas łączenia rzeczywistych układów elektroenergetycznych, magnesowanie rdzenia i jego wpływ na dokładność pomiaru przekładnika oraz złożoność budowy aparatów elektrycznych. Stanowiska probiercze odtwarzają bądź konkretną próbę typu (próba zwarciowa, obciążalność prądowa ciągła, pomiar granicznego współczynnika dokładności przekładnika prądowego), bądź prezentują podstawowe problemy eksploatacyjne aparatury rozdzielczej (procesy łączeniowe w obwodach prądu stałego i przemiennego w kontekście prawidłowego doboru aparatury łączeniowej i zabezpieczeniowej oraz diagnostykę wyłącznika średniego napięcia, czyli próbę oceny aktualnego jego stanu).

Opis ruchu układu mechanicznego z więzami jednostronnymi

Wiesław Grzesikiewicz, Artur Zbiciak

Przedmiotem opracowania jest sformułowanie opisu ruchu układu mechanicznego z ograniczeniami jednostronnymi, wyznaczającymi dopuszczalny obszar w przestrzeni konfiguracji układu. Tego rodzaju zagadnienie służy do analizy ruchu i obciążeń powstających w maszynach i konstrukcjach inżynierskich, w których znajdują się ograniczniki przemieszczeń. Uwagę skupiono głównie na matematycznym opisie zagadnień związanych z oddziaływaniem więzów jednostronnych na ciała układu, ale zaprezentowano również więzy dwustronne potraktowane jako szczególny przypadek.   W podsumowaniu zwrócono uwagę na możliwości zastosowania sformułowanego tu opisu do zagadnień ruchu układów z więzami dwustronnymi, mającymi postać niegładkich powierzchni oraz ograniczeń opisywanych za pomocą zbiorów niewypukłych. Zasygnalizowano również potrzebę szerszego podejścia do zagadnień dynamiki układów z więzami – przy uwzględnieniu różnorodnych ograniczeń – oraz celowość opracowania monografii zawierającej kompleksową analizę układów fizycznych z ograniczeniami.

Polityka ekonomiczna w warunkach integracji europejskiej w świetle teorii Kaleckiego i Pasinettiego

Maciej Holko

Funkcjonowanie gospodarki Unii Europejskiej opiera się na zasadzie swobodnego przepływu towarów, kapitału i osób w warunkach równej konkurencji oraz regułach odnoszących się do polityki ekonomicznej – zakaz pomocy publicznej, ograniczenia polityki fiskalnej i monetarnej. W opracowaniu niniejszym oceniono instytucjonalny kształt i skutki integracji europejskiej, a bazą tej oceny jest paradygmat produkcji i podziału stworzony przez klasyków angielskich i rozwinięty przez Sraffę-Pasinettiego oraz Kaleckiego-Keynesa. Na tej podstawie przedstawiono postulaty zmian polityki społeczno-gospodarczej odnoszące się zarówno do uregulowań Unii Europejskiej, jak i do polityki realizowanej w Polsce w ramach uprawnień krajowych.

Systemy DCS i SCADA

Sebastian Plamowski, Andrzej Wojtulewicz

Skrypt jest przeznaczony dla studentów realizujących przedmiot Systemy DCS i SCADA prowadzony na wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej (pierwsza połowa zajęć odbywa się przy wykorzystaniu systemu DCS, druga – przy wykorzystaniu systemu SCADA i sterownikow PLC).   Systemy DCS (Distributed Control System) i SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition) należą do klasy systemów odpowiedzialnych za nadzorowanie pracy procesu technologicznego lub produkcyjnego. W podstawowym wydaniu systemy DCS i SCADA odpowiadają za: zbieranie aktualnych danych, wizualizację procesu, sterowanie procesem, alarmowanie, archiwizację oraz raportowanie. W branży automatyki przyjęło się stwierdzenie, że funkcjonalność wspołczesnych systemów DCS i SCADA pokrywa się i często terminy DCS i SCADA używane są zamiennie.   Systemy DCS z racji pełnej spójności sprzętowo-systemowej są lepiej zintegrowane i pozwalają na opracowanie bardzo dużych aplikacji, dlatego znajdują zastosowanie głównie w dużych instalacjach przemysłowych, gdzie liczba punktów procesowych liczona jest w tysiącach. Punkty procesowe używane w warstwie sprzętowej i w warstwie wizualizacji w przypadku systemów DCS są tymi samymi punktami i obie warstwy oparte są na wspolnej bazie danych. Dodatkowo, systemy DCS rozbudowane są o narzędzia programistyczne pozwalające na konfigurację wejść i wyjść oraz projektowanie i programowanie struktur regulacji, dzięki czemu zapewniona jest jednorodność na poziomie projektu.