Nestorki i nestorzy polskiej socjologii pracy. Wybrane problemy

Olga Czeranowska, Sławomira Kamińska-Berezowska, Bartosz Mika

Publikacja jest efektem realizacji projektu „Nestorzy polskiej socjologii pracy”, którego autorami i autorkami są członkowie Sekcji Socjologii Pracy PTS. W prezentowanej publikacji skupiono się tylko na wybranych obszarach projektu, które dotyczą akademickich socjologów pracy w aspekcie problematyki pracy kobiet. Z założenia proponowana publikacja ma dwa zasadnicze cele, po pierwsze ma przyczynić się  do wypełnienia luki w spojrzeniu na historię subdyscypliny z feministycznej perspektywy, po drugie ma być nawiązaniem do millsowskiej wyobraźni socjologicznej, zwłaszcza w jej wymiarze krytycznym.

Kultura muzyczna ewangelików na Śląsku Cieszyńskim w pierwszej połowie XVIII wieku. T. 1: Rys historyczny z wybranymi materiałami źródłowymi

Zenon Mojżysz

Seria: Dyskursy sztuk(i) (2), ISSN 2719-941X   Odkrycie nieznanych rękopisów muzycznych w archiwum Kościoła Jezusowego w Cieszynie w roku 2008 było impulsem do rozpoczęcia kompleksowych badań naukowych. W świetle tych badań osiemnastowieczny Cieszyn jawi się jako jeden z głównych ośrodków protestanckiej kultury muzycznej na Śląsku, promieniującej na cały Górny Śląsk i regiony ościenne. Od roku 1710, mimo wielu trudności, cieszyńskim kantorom udało się stworzyć prężnie działający zespół wokalno-instrumentalny  i zapewnić  muzyczną oprawę uroczystości i nabożeństw i na wysokim poziomie artystycznym. „Kantaty cieszyńskie” – zachowane do dziś utwory z ówczesnego repertuaru – stanowią żywe świadectwo tego fascynującego rozdziału historii muzyki.

Samorząd gminy jako podmiot lokalnej polityki społecznej. Przypadek małych gmin województwa śląskiego

Krystyna Faliszek

Książka stanowi próbę przybliżenia obrazu polityki społecznej prowadzonej przez samorządy lokalne, ze szczególnym uwzględnieniem małych gmin, w tym gmin górniczych w województwie śląskim. Na tle koncepcyjnych i prawnych wyznaczników funkcjonowania samorządu gminy autorka ukazuje problemy związane z realizacją celów i zadań polityki społecznej w społecznościach lokalnych. Przedmiotem analizy są między innymi różne uwarunkowania i trudności w rozwiązywaniu problemów społecznych, a także współpraca z trzecim sektorem. Rozważania zawarte w publikacji wynikają z wieloletniego doświadczenia autorki polegającego na konfrontowaniu koncepcji teoretycznych z realiami i praktyką polskiego systemu polityki społecznej w skali lokalnej.

Konspekt flory roślin naczyniowych Wyżyny Śląskiej

Andrzej Urbisz

Głównym celem opracowania było podsumowanie i weryfikacja danych dotyczących roślin naczyniowych występujących na terenie Wyżyny Śląskiej. Na podstawie literatury, zbiorów zielnikowych, dostępnych baz danych oraz własnych badań terenowych, zebrano kilkaset tysięcy danych na temat lokalizacji stanowisk gatunków, odnotowanych na badanym obszarze. Został on podzielony zgodnie z założeniami metodycznymi „Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce” (ATPOL) na kwadraty o boku 2 km, których liczba wyniosła ponad 1000. Monografia zawiera pełny wykaz stanowisk wszystkich bardzo rzadkich i rzadkich gatunków roślin naczyniowych tzn. posiadających na Wyżynie Śląskiej do 25 współczesnych notowań. Uzyskane wyniki stanowią istotne uzupełnienie danych, zawartych w „Atlasie rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”, są podstawą do dalszych badań florystycznych i fitogeograficznych a także mogą zostać wykorzystane w praktyce np. w trakcie sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego miast i gmin tego obszaru lub przy tworzeniu na jego terenie nowych form ochrony przyrody.

Responsibility of war industry for lethal autonomous weapons systems

Dominika Iwan-Sojka

International Responsibility of War Industry oferuje nowe spojrzenie na to, kto faktycznie jest zaangażowany w przemysł wojenny, ale niekoniecznie ponosi odpowiedzialność za swój wkład w konflikty zbrojne i przestrzeganie wartości międzynarodowych. Przedstawia nową teorię na temat wpływu tych uczestników na kryzysy humanitarne. Książka analizuje oryginalny zbiór danych na temat odpowiedzialności różnych (zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych) uczestników przemysłu wojennego, w tym państw, osób fizycznych i przedsiębiorstw, za skutki działań wojennych na podstawie decyzji podejmowanych wspólnie przez ludzi i sieci neuronowe (w ramach relacji człowiek-maszyna lub poza nią).

Wieki Stare i Nowe. T. 2 (7)

red. Sylwester Fertacz

Na 7 tom wydawnictwa ciągłego „Wieki Stare i Nowe” składa się 11 artykułów. Tematyka większości z nich koncentruje się na zagadnieniach z historii XX wieku. Licznie reprezentowane w publikacji są opracowania związane z problematyką śląską. Opisano w nich m.in.: rozwój służby zdrowia i opieki społecznej na terenie Katowic, rolę Kościoła rzymskokatolickiego diecezji katowickiej w wychowaniu młodzieży, funkcjonowanie na terenie województwa śląskiego ogólnopolskiej Ustawy o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia oraz rozwój parafii Kościoła rzymskokatolickiego w Katowicach. Oprócz tematyki śląskiej w tomie znalazły się również teksty poruszające inne kwestie. Przeanalizowano bowiem także stosunek Stolicy Apostolskiej do bitwy pod Guzowem (najważniejszego wydarzenia rokoszu sandomierskiego) oraz stosunek narodów zamieszkujących Wileńszczyznę do idei samostanowienia. Przybliżono również sylwetkę gen. Stanisława Szeptyckiego z uwzględnieniem jego roli na wschodnich i zachodnich kresach Rzeczpospolitej Polskiej w czasie kształtowania się granic państwa.

Kultura pisma i książki w żeńskich klasztorach dawnej Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku

Jolanta Gwioździk

Uchwały soboru trydenckiego (1545–1563) – stanowiące reakcję na reformację i poglądy Marcina Lutra na monastycyzm – wpłynęły na odnowę życia religijnego i zakonnego w całej ówczesnej katolickiej Europie. Rozwój duchowej żarliwości, zwłaszcza w pierwszej połowie XVII w., powodował reformowanie dawnych zakonów i zakładanie nowych fundacji, a jednocześnie organizowanie żeńskich wspólnot, nastawionych na pełnienie praktycznych funkcji w społeczeństwie. W XVI–XVIII wieku w Rzeczypospolitej Obojga Narodów działały klasztory kontemplacyjne rożnej tradycji zakonnej: franciszkańskiej (bernardynki, klaryski), augustiańskiej (dominikanki, norbertanki, brygidki) oraz zakony mnisze (benedyktynki, cysterki). Do Polski sprowadzono także zakony funkcjonujące już od średniowiecza (augustianki, karmelitanki dawnej obserwancji) oraz nowo powstałe bądź reformowane (karmelitanki bose, sakramentki, wizytki). W 1772 r. w Koronie były 83 żeńskie klasztory klauzurowe (z czego w Małopolsce – 29, w Wielkopolsce – 18, na Mazowszu z Podlasiem – 15, na Pomorzu – 7). Na terenach litewsko-ruskich w okresie staropolskim działało 69 wspólnot zakonnych. Współcześnie zainteresowanie żeńską kulturą zakonną przejawiają przede wszystkim mediewiści, badający zarówno różne przejawy funkcjonowania poszczególnych klasztorów i wybrane aspekty życia zakonnic, jak również opracowujący syntezy najważniejszych problemów, np. duchowości (Jacques Le Goff, Clifford Lawrence, Regine Pernoud). W odniesieniu do okresu potrydenckiego analizuje się m.in. sytuację zakonnic w określonym momencie historycznym, w danym miejscu lub w konkretnym klasztorze. Powstają też prace odnoszące się do kultury i historiografii zakonnej oraz piśmiennictwa i książki w tym środowisku; często badania te wpisują się w nurt „feministyczny” lub mają charakter komparatystyczny. (Z Przedmowy)

Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości. T. 1

red. Urszula Szuścik, Beata Oelszlaeger-Kosturek

Przedstawiona w dwóch tomach monografia pt. Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości stanowi oryginalne opracowanie w zakresie szeroko rozumianej twórczości dziecka i twórczej pracy nauczyciela. Publikacja skupiła Autorów, którzy współpracowali z Doktor Bronisławą Dymarą i inspirowali się jej twórczością pedagogiczną. Teksty prezentują odkrywcze i twórcze podejścia w pracy z dzieckiem. W opracowaniach jest położony nacisk na niekonwencjonalność w pracy pedagogicznej w odniesieniu do teorii i praktyki. Publikacja jest adresowana do szerokiej rzeszy nauczycieli, badaczy, którym drogie jest dobro dziecka i jego twórczość. Stanowi ona kompendium wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu działań innowacyjnych w pracy z dzieckiem. Zwrócono w niej uwagę na oryginalność metod w kształtowaniu postaw dziecka do twórczości i szeroko rozumianych wartości. Monografia może stanowić źródło inspiracji do ciekawych propozycji dydaktycznych z dzieckiem dla studentów, nauczycieli czy rodziców.

Nauczyciele - nauczycielom. Przestrzenie edukacji

red. Marta Mamet-Michalkiewicz

Seria: Nowa Edukacja (3), ISSN 2720‑1112   Autorzy tekstów zamieszczonych w monografii Nauczyciele – nauczycielom. Przestrzenie edukacji podejmują różne wątki w ramie pojęciowej wyznaczanej kategorią szeroko pojętej edukacji. Przyglądają się edukacji, szkole i nauczaniu z różnych perspektyw, przyjmując spojrzenie w skali makro lub mikro. Treść książki ukazuje wielowymiarową specyfikę współczesnej szkoły, przywództwa edukacyjnego i różnych aspektów nauczania. Ten przekaz, skierowany do środowiska akademickiego i studentów, ale też dyrektorów szkół, nauczycieli, uczniów i osób związanych z szeroko rozumianą edukacją, obejmuje wskazania dotyczące większej troski o współczesny wymiar edukacji. W zbiorze znajdują się artykuły poświęcone współczesnej szkole i edukacji, a także teksty koncentrujące się na poszczególnych zagadnieniach związanych z nauczaniem przedmiotowym, takich jak neuronauki w edukacji, sztuczna inteligencja, nauczanie matematyczne.  

Kroatywni. Dramat chorwacki po 1990 roku. Wybór tekstów. T. 1-2

Anna Ruttar

Kroatywni. Dramat chorwacki po 1990 roku. Wybór tekstów powstał na podstawie antologii współczesnego dramatu chorwackiego pt. Odbrojavanje (Odliczanie), którą zestawił Leo Rafolt, a wydała w 2007 roku Zagrzebska Szkoła Slawistyczna. Leo Rafolt jest też autorem wstępu do niniejszego wyboru, wstępu, który ma na celu zaprezentowanie polskiemu czytelnikowi kondycji dramatu i teatru chorwackiego po 1990 roku. W Kroatywnych... oprócz siedmiu dramatów pochodzących z Odliczania (są to dramaty Lady Kaštelan, Mate Matišicia, Asji Srnec‑Todorović, Filipa Šovagovicia, Teny Štivičić, Milko Valenta, Tomislava Zajeca) znalazły się jeszcze trzy utwory wybrane przez zespół realizujący projekt (utwory Dubravko Mihanovicia, Marijany Noli i Borivoja Radakovicia). Każdy z tych tekstów był w Chorwacji nagradzany i/lub uwzględniany w którejś z opublikowanych antologii współczesnego dramatu (z wyjątkiem Diwy Marijany Noli, której premiera odbyła się w 2011 roku). Jednocześnie żaden z nich nie został jeszcze przełożony na język polski. Idea zapoznania czytelnika polskiego z tendencjami panującymi w dramacie chorwackim od lat dziewięćdziesiątych XX wieku stanowiła główne kryterium niniejszego wyboru. Wybór ten jest uzupełnieniem tego obrazu dramatu i teatru chorwackiego, jaki wyłania się z już przetłumaczonych i wystawionych utworów. Z jednej strony lektura prezentowanych dramatów pokazuje czytelnikowi współczesną Chorwację, zupełnie inną niż ta, z jaką się styka turysta spędzający wakacje nad przepięknym wybrzeżem Morza Adriatyckiego. Z drugiej strony nietrudno odnieść wiele sytuacji ukazanych w poszczególnych utworach do polskiej rzeczywistości i odnaleźć w niej analogiczne zjawiska. W Kroatywnych... są utwory zabawne i przerażające, podejmujące ważne, uniwersalne tematy i pokazujące problemy, z jakimi boryka się dzisiaj społeczeństwo chorwackie.   Recenzje książki ukazały się: -  w czasopiśmie „Nowe Książki” 10/2012, s. 40–41, - w tygodniku „Angora” nr 46 (18.11.2012), s. 60. Recenzja i rozmowa o Kroatywnych w Polskim Radio.

Świat awifauny VI w polskich i czeskich przekładach Pisma Świętego: wróbel

Lubomír Hampl

Celem monografii jest zwrócenie uwagi na aspekty translatologiczne dotyczące czeskiej i polskiej terminologii w przekładach biblijnych, przede wszystkim z zakresu kategorii pojęciowej ptactwa (wróbla). Opisane zostaną dwie istotne kwestie translatologiczne, polegające na tym: "czy", a przede wszystkim "jak" tłumacz zmienia, modyfikuje, adaptuje lub wzbogaca język przekładu. Konfrontatywno-porównawcza analiza, koncentrująca się w przeważającej części wokół ornitofauny, pozwoli ustalić, w jaki sposób tłumacz lub zespół tłumaczy tekstów Pisma Świętego różnorodnie stosują szeroką gamę awifaunistycznej terminologii w badanych przez autora 24 wersetach biblijnych, zarówno w Starym, jak i Nowym Testamencie.

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

Krystyna Kleszczowa

Monografia kierowana jest głównie do historyków języka, ale też do lingwistów zajmujących się współczesnymi wyrażeniami metatekstowymi (bazą teoretyczną jest Słownik gniazdowy polskich partykuł M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej). Głównym zadaniem autorki jest odsłanianie zasad nominacyjnych klasy partykuł, rozumianych jako metatekstowe operatory otwierające i komentujące remat wypowiedzenia. Zasady nominacyjne partykuł nazywane są derywacją funkcjonalną, chodzi bowiem o pokazanie, jak elementy planu przedmiotowego zmieniają swój status, jak zaczynają funkcjonować w planie metatekstowym. Układ i kolejność rozpatrywanych zasad nominacyjnych dyktował materiał językowy. Ich opis otwierają partykuły powstałe na bazie przysłówków, potem pokazane są partykuły, których bazą był czasownik, a na końcu – omawiane są partykuły odzaimkowe. Prezentowane w monografii analizy mają walor wyjaśniający, a nie idiograficzny. Opisowość sprowadzana jest do gromadzenia materiału niezbędnego do konstruowania faktu historycznego (językowego procesu). Argumentem na prawdziwość wysuwanych tez jest seryjność zjawiska. Okazuje się, że materiał historyczny w znacznym stopniu rozszerza bazę przykładową (odnotowano ponad 70 wygasłych już polskich partykuł).

Starzenie się populacji. Aktywizacja, koprodukcja i integracja społeczna osób starszych

Grzegorz Gawron, Andrzej Klimczuk, Zofia Szweda-Lewandowska

Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu (polskiej i zagranicznej). Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych.

Czytaj po polsku. T. 6: Natasza Goerke: "Paralele", Ryszard Kapuściński: "Wewnątrz góry lodowej". Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Wyd. 3

oprac. Maria Czempka, Małgorzata Smereczniak

Edycja dla zaawansowanych (poziom C1). Prezentowane publikacje zapoczątkowują w popularnej wśród czytelników serii „Czytaj po polsku” nowy etap – książek przeznaczonych dla osób znających język polski na poziomie zaawansowanym, pragnących sprawdzić oraz doskonalić dotychczasową wiedzę. Zawierają nie, jak dotąd, tylko streszczenie utworu, ale pełną, autorską jego wersję wraz z przypisami objaśniającymi trudniejsze wyrazy – neologizmy stworzone przez autora, słowa rzadko używane, czy archaizmy. Za pomocą obszernego zestawu ćwiczeń czytelnik utrwala nowo poznane słownictwo, poznaje kontekst kulturowy i poszerza swą wiedzę językoznawczą. Podział ćwiczeń na grupy tematyczne pozwala skupić się na odpowiednich zagadnieniach: sprawdzeniu stopnia zrozumienia przeczytanego tekstu, gramatyce, ćwiczeniach w mówieniu i pisaniu. Nowością wydanych pozycji dla osób znających język polski na poziomie zaawansowanym jest także możliwość zapoznania się z twórczością autorów współczesnych (A. Sapkowski, R. Kapuściński, N. Goerke) oraz zetknięcia się z różnymi gatunkami literackimi (opowiadanie fantasy, reportaż).

Niedokończone tożsamości społeczne - szkice socjologiczne

red. Grzegorz Libor, Jacek Wódz

Niniejsza monografia to efekt rozważań pracowników Zakładu Socjologii Polityki Instytutu Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz zaproszonych gości nad kwestią przemian zachodzących w obrębie tożsamości nie tylko jednostkowej, ale także grupowej. Przemian, które sprawiają, że niektóre rodzaje tożsamości uznać można z pewnością za niedokończone. Wśród nich autorzy niniejszego opracowania wymieniają m.in.: polską tożsamość narodową, francuską tożsamość metropolitalną, walijską tożsamość seksualną, gliwicką tożsamość miejską, tożsamość społeczeństwa sieci oraz tożsamość ekologiczną. Pytanie o to, kim jesteśmy oraz w jaki sposób definiujemy samych siebie, wydaje się w dzisiejszym „świecie na rozdrożu” szczególnie istotne. Również związek tożsamości z innymi pojęciami, takimi jak chociażby habitus, zmiana czy też klasa, nie umknął uwadze autorów niniejszego opracowania, podobnie jak wpływ czynników historycznych.

Psychologiczna praca z filmem

red. Michał Brol, Agnieszka Skorupa

Książka Psychologiczna praca z filmem zawiera pogłębione analizy psychologiczne wybranych filmów oraz gotowe scenariusze zajęć i ćwiczeń. Dzięki przystępnemu językowi może być inspiracją zarówno dla specjalistów różnych dziedzin, jak i laików. To podręcznik, ale przede wszystkim materiał zachęcający do refleksji nad problemami ukazanymi na ekranie. Tytułową psychologiczną pracę z filmem mogą podejmować uczestnicy szkoleń, studenci, uczniowie, ale też wszyscy zainteresowani poszerzeniem swojej wiedzy. „Potrzeba takiego kompendium dydaktycznego jest oczywista, a jej dostrzeżenie i inicjatywa, aby ją zaspokoić, jest ze wszech miar godna uznania. Podręcznik pomoże jednocześnie kształcić studentów w zakresie wiedzy psychologicznej oraz pobudzać ich wrażliwość na sztukę.” Prof. dr hab. Zofia Ratajczak, fragment recenzji „Wśród dostępnych podręczników brakuje pozycji, które wskazywałyby możliwości, jakie daje film w poszerzeniu warsztatu pracy psychologa i w zawodach pokrewnych. Publikacja będzie służyła prezentowaniu trudnych i ważnych tematów psychologicznych, które wiążą się z lepszym rozumieniem siebie i swego otoczenia.” Dr hab. prof. UG Anna Maria Zawadzka, fragment recenzji