Czytam po polsku. T. 1: Kolędy polskie. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla zaawansowanych (poziom B2, C1-C2)

oprac. Romuald Cudak

Praca jest tomem z nowej edycji serii Czytaj po polsku. Przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym tradycją kolędową. Zasadniczym celem tomu jest zapoznanie z polskimi kolędami religijnymi jako reprezentatywnymi tekstami kultury polskiej oraz z ważnymi w tradycji literackiej kolędami poetyckimi. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza zebrany materiał. Tom jest podzielony na dwie części – materiałową i ćwiczeniową, a całość obejmuje trzy działy: a) kolędy religijne, b) pieśni O narodzeniu Pańskim (Bóg się rodzi), c) kolędy poetyckie. Część pierwsza to obrzędowe pieśni, których tematem są wydarzenia związane z przyjściem Boga na Ziemię. Są powszechnie wykonywane w czasie świąt Bożego Narodzenia. Mają rozległą historię i stanowią ważny element kultury polskiej. W istotnych dla narodu polskiego okresach historycznych miały rangę pieśni patriotycznej, były symbolem polskości. Narodowy i ludowy polski charakter jest widoczny także w budowie utworów. Kolędy polskie cechują się również bogactwem zjawisk językowych i przechowują formy archaiczne. Wśród utworów kolędowych za królową kolęd polskich uchodzi pieśń O narodzeniu Pańskim znana powszechnie jako Bóg się rodzi. Jej twórcą jest Franciszek Karpiński, poeta reprezentujący polski sentymentalizm. Kolęda ma wyraźne elementy narodowe i społeczne związane z postulatami równości wśród ludzi. Kolędy możemy odnaleźć także w polskiej poezji. Były tworzone najczęściej w czasach wojen, zagrożenia narodowego i walk wolnościowych. Poeci pisali wiersze stylizowane na pieśni kolędowe, kwestionując często stosowane w nich konwencje (antykolędy) i sytuując moment narodzin w tu i teraz aktualnej rzeczywistości (metakolędy).   Seria „Czytam po polsku” przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym literaturą polską i polskimi tekstami kultury. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza materiał danego tomu.

Miłosierdzie. Próba spojrzenia interdyscyplinarnego

red. Przemysław Sawa

Publikacja pt. Miłosierdzie. Próba spojrzenia interdyscyplinarnego ukazuje zagadnienie miłosierdzia w wielu płaszczyznach: teologicznej, filozoficzno-religioznawczej, literackiej, etycznej oraz ekonomicznej. Stanowi ciekawy materiał do refleksji nad tym, co papież Franciszek obrał za główny motyw swojego pontyfikatu – miłosierdzie. Czym ono jest? Jakie ma znamiona? Co można o nim powiedzieć? Na ile możliwe jest realizowanie ideałów miłosierdzia? Jak kształtuje się życie w oparciu o miłosierdzie? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszej publikacji. Autorami zebranych artykułów są przedstawiciele kilku ośrodków akademickich. Wśród dzieł samodzielnych pracowników naukowych oraz adiunktów znajdują się następujące przedłożenia: Kult i doświadczenie Miłosierdzia Bożego w Eucharystii (ks. dr hab. Stanisław Zarzycki SAC, prof. KUL); Koncepcje miłosierdzia Bożego w soteriologiach średniowiecza (ks. dr hab. Jacek Kempa); Miłosierdzie w nauczaniu papieża Franciszka (ks. dr Przemysław Sawa); Miłosierdzie w poglądach św. Cypriana (dr Stanisław Ciupka); Sakrament miłosierdzia w refleksji ks. Tadeusza Fedorowicza (kierownika duchowego/spowiednika bpa Karola Wojtyły) (ks. dr Adam Raczkowski); Dobroczynność a miłosierdzie. Stanowisko wybranych teologów niepełnosprawności (dr Anna Maliszewska); JHWH jako Bóg miłosierny na przykładzie Księgi Wyjścia 34,6 (ks. dr Sebastian Smolarz); Natura miłosierdzia na podstawie relacji o spotkaniu Jezusa z celnikiem Zacheuszem (Łk 19, 1-10) (ks. dr Tomasz Kusz); (Nie)ograniczoność Bożego miłosierdzia w świetle Koranu (dr Bożena Prochowicz-Studnicka) oraz Znaki miłosierdzia w dziełach polskich pozytywistów (dr hab. Beata K. Obsulewicz, prof. KUL). Z kolei zbiór publikacji doktorantów obejmuje następujące teksty: Miłosierdzie względem ubogich w nauczaniu Jana Chryzostoma i aktualność jego przesłania dzisiaj (mgr Angelika Maria Małek); „Jezus Opuszczony” jako objawienie miłosiernego oblicza Boga: refleksja w świetle pism Chiary Lubich (mgr Katarzyna Wasiutyńska); Miłosierny Samarytanin w refleksji teologicznej Josepha Ratzingera/Benedykta XVI (mgr lic. Andrzej Lwowski) oraz Miłosierdzie drogą do pokoju w kontekście objawień maryjnych Królowej Pokoju z Medziugorja (mgr Marek Baron); Transplantacje organów w wybranych dokumentach Kościołów, jako ostatni akt miłosierdzia dawcy, a kwestia wyrażania zgody na pobranie narządów (mgr Krzysztof Śledziński) oraz Kilka uwag na temat charakteru i statusu miłosierdzia w nauce prawa finansowego (mgr Mateusz Langer). Prezentowana publikacja może zainspirować do dalszej refleksji nad szeroką rzeczywistością miłosierdzia.

Poszukiwacz sensu wśród strzępków historii. Wokół "Z. Po-wieści" Mieczysława Porębskiego

Katarzyna Szkaradnik

Książka jest poświęcona rekonstrukcji i analizie filozofii historii i filozofii kultury, których zarys Mieczysław Porębski zawarł w Z. Po-wieści (1989). Utwór ten bywa klasyfikowany jako postmodernistyczna "powieść profesorska", tymczasem autorka Poszukiwacza sensu wśród strzępków historii stara się wykazać, że bricolage'owa poetyka to głównie sztafaż, zasłużonemu teoretykowi i historykowi sztuki przyświecała bowiem chęć namysłu nad procesem dziejowym oraz nad znaczeniem kultury europejskiej dla współczesnych. Motywem przewodnim Z. jest wędrówka tytułowego bohatera przez historię i literaturę Starego Kontynentu, rozpatrywana w monografii m.in. w odniesieniu do kompozycji, świata przedstawionego, autotematyzmu, założeń filozoficznych i wymowy ideowej "po-wieści". Autorka analizuje postać protagonisty, kwestie genologiczne, problematykę historiografii i narracji oraz tekstowego uwikłania podmiotu autorskiego. Rozważa dialektykę między poszukiwaniem uniwersalnych prawd o naturze ludzkiej a imperatywem przekazania prawdy własnego czasu, a ponadto przedstawia futurystyczne prognozy autora Ikonosfery. Na koniec ukazuje perspektywę hermeneutyczną jako najlepszą do interpretowania Z., gdyż ujawnia się ona w działaniach i wypowiedziach samego protagonisty, który poszukuje zasadniczego przesłania tradycji i sensu doświadczenia historycznego.

Język Artystyczny. T. 17: Obrzeża, marginesy, rudymenty...

Red. Artur Rejter

Kilka tematów znalazło wyraz monografii. Można wśród nich między innymi wskazać następujące: kwestia pogranicza w piśmiennictwie artystycznym, kulturowe zjawiska marginalne oraz ich manifestacje w literaturze, główny nurt a/i nisza, różnie pojmowana nie/normatywność, przenikanie, kolażowość, mgławicowość gatunków, stylów, dyskursów, przemiany kategorii podmiotowości (np. posthumanizm, transhumanizm). Wszystko to można postrzegać jako pozostałości, resztki, odpadki jako nową perspektywę opisu świata, wyraz licznych przeobrażeń systemowych języka, stylu, dyskursu artystycznego.

Inkluzywny narzędziownik stanowisk, funkcji i zawodów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (słownik fleksyjno-słowotwórczy)

Ewa Biłas-Pleszak, Marcin Maciołek, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, Jaśmina Śmiech, ...

Publikacja Inkluzywny narzędziownik stanowisk, funkcji i zawodów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (słownik fleksyjno-słowotwórczy) ma pomóc tym, którzy chcą posługiwać się feminatywami i osobatywami (wobec osób niewskazujących na płeć), a nie zawsze wiedzą, które wybrać lub jak je tworzyć, i tym, którzy są takim formom przeciwni, ale może zechcą się z nimi zapoznać. Dlaczego "narzędziownik"? Bo ma stanowić poręczne narzędzie dla użytkowników polszczyzny. Recenzentka, prof. M. Gębka-Wolak z UMK napisała: "publikacja ma charakter doradczy, a nie nakazowy. To w gestii użytkowników języka [...] leży wybór środków językowych nazywających stanowiska, funkcje i zawody". Na pytanie bowiem: "Czy trzeba używać nazw żeńskich, czyli feminatywów?", autorki i autorzy narzędziownika odpowiadają NIE. Na kolejne: "Czy można używać nazw żeńskich, czyli feminatywów?" - już zdecydowanie TAK. Decyzja w tej sprawie zależy od preferencji osoby pełniącej daną funkcję, zajmującej stanowisko, posiadającej tytuł, stopień, wykonującej jakąś czynność czy zawód oraz preferencji kogoś, kto mówi o takiej osobie. Tylko taka postawa pozwala na poszanowanie różnorodności oraz potrzeby swobodnego i wolnego od nacisku jej wyrażania.

Dzieje, architektura oraz twórcy Zakładu OO. Jezuitów w Chyrowie. Twórczość Antoniego Łuszczkiewicza oraz Edgara Kovátsa na tle epoki

Aneta Borowik

Książka opisuje ponad 50 lat istnienia Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Chyrowie – otoczonej legendą placówki, która wykształciła najwybitniejsze umysły międzywojennej Polski (m.in. Eugeniusz Kwiatkowski, Kazimierz Junosza-Stępowski, Antoni Wiwulski, Lech Kalinowski), a wśród nauczycieli miała takie osobowości jak ojciec Jan Beyzym. Publikacja odsłania kulisy funkcjonowania zakładu – omawia jezuicki system nauczania i wychowania. Zaprezentowano w niej imponujące zaplecze placówki: rozległy budynek o 200-metrowej fasadzie, wspaniałą kaplicę, przestronne sale lekcyjne, specjalistyczne, świetnie wyposażone gabinety naukowe, teatr, liczne boiska, korty tenisowe, a nawet basen. To swoiste memento dla współcześnie zaniedbanego obiektu. W publikacji opisano też twórców architektonicznej oprawy zakładu – Antoniego Łuszczkiewicza i Edgara Kovátsa – reprezentantów XIX-wiecznego historyzmu. Szczególnie interesująca zdaje się postać Edgara Kovátsa, wybitnego architekta, współpracownika twórców tej miary co Karl von Hasenauer, projektant monumentalnych gmachów Wiednia. Ciekawa jest kwestia stworzonego przez Kovátsa na podstawie motywów ludowych Podhala nowego stylu, czyli „sposobu zakopiańskiego”, konkurencyjnego do stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza. W kontekście sylwetki twórczej Antoniego Łuszczkiewicza zaprezentowano system edukacji Instytutu Technicznego w Krakowie, mechanizmy tzw. podróży naukowych w XIX w. oraz przybliżono mało znaną historię krakowskich realizacji architekta. Do opracowania dołączono aneksy oraz fotografie archiwalne, które pomagają zrekonstruować dawny splendor zakładu. Publikacja jest adresowana do osób zainteresowanych historią szkolnictwa, pedagogiki jezuickiej, badaczy architektury XIX w. oraz wszystkich, którym bliska jest legenda Zakładu OO. Jezuitów w Chyrowie –  żyjących Chyrowiaków oraz ich potomków.

Le Surnaturel en littérature et au cinéma. The Supernatural in literature and cinema

red. Katarzyna Gadomska, red. Agnieszka Loska, red. Anna Swoboda

Nadnaturalność (le surnaturel), niesamowitość (l’étrange), cudowność (le merveilleux) oraz fantastyka i horror… Pozornie wszystkie te pojęcia mogą zostać uznane za bliskie czy wręcz pokrewne. Różnice między nimi uwidaczniają się dopiero podczas wnikliwej analizy poetyki, struktury czy też logiki nimi rządzącej. Bez wątpienia jednak kategoria nadnaturalności, przekraczając granice literatury, mieści w sobie nie tylko fantastykę, niesamowitość czy cudowność, ale także science fiction i fantasy, gatunki, które  w XX wieku czerpią z nich inspiracje. Niniejsza publikacja, skierowana zarówno do literaturoznawców, jak i do miłośników tego typu literatury, jest próbą zbadania kategorii nadnaturalności we wspomnianych gatunkach, wciąż budzących zainteresowanie wielu krytyków, teoretyków oraz czytelników. Zawiera ona 27 artykułów (w językach angielskim, francuskim oraz włoskim), w których autorzy poruszają zagadnienie nadnaturalności w odniesieniu do literatury i kinematografii, ukazując z różnych perspektyw jej niezwykłą heterogeniczność.   Katarzyna Gadomska, dr hab., adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego, badaczka paraliteratur francusko- i anglojęzycznych. Autorka dwóch monografii: Science-fiction et fantasy comme merveilleux contemporain (2002) oraz La prose néofantastique d’expression francaise aux XXe et XXIe siècles (2012), a także licznych artykułów, w periodykach krajowych i zagranicznych, na temat fantastyki, horroru, fantasy i science-fiction. [19.10.2012][R] Agnieszka Loska, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego. Interesuje się literaturą (neo)fantastyczną francusko- i anglojęzyczną. Autorka artykułów, w periodykach krajowych i zagranicznych, na temat (neo)fantastyki, fantasy i grozy. Współredaktorka dwóch monografii wieloautorskich: Poe, Grabiński, Ray, Lovecraft. Visions, Correspondences, Transitions (Katowice 2017, wraz z K. Gadomską, współudz. A. Swoboda) oraz Le Surnaturel en littérature et au cinéma. The Supernatural in literature and cinema (Katowice 2018, wraz z K. Gadomską i A. Swobodą). [07.10.2018] Anna Swoboda, mgr, doktorantka w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego. Interesuje się frankofońską literaturą afrykańską. Autorka artykułów w periodykach zagranicznych na temat twórczości senegalskich pisarek Ken Bugul i Fatou Diome. [09.2017]

Schémas d'extension métaphorique. A partir de l'analyse des contenus et des organisations conceptuels de certaines unités lexicales se référant a la lumiere

Barbara Taraszka-Drożdż

Książka adresowana jest do naukowców oraz studentów kierunków filologicznych interesujących się zjawiskiem metafory, które w niniejszej pracy przedstawione jest z punktu widzenia językoznawstwa kognitywnego. W części teoretycznej autorka porównuje dwa kognitywne podejścia do metafory. Pierwszym z nich jest teoria postulująca centralne miejsce metafory w języku i poznaniu, tj. Teoria Metafory Konceptualnej zapoczątkowana przez G. Lakoffa i M. Johnsona, a następnie rozwijana przez innych badaczy (np. Z. Kövecsesa, J. Grady’ego, R. Gibbsa, M. Turnera) oraz poddawana modyfikacjom, m.in. pod wpływem Teorii Amalgamatów Pojęciowych G. Fauconniera i M. Turnera. Drugą rozważaną koncepcją jest teoria Gramatyki Kognitywnej autorstwa R. Langackera, w ramach której metaforze nie przypisuje się specjalnej roli. Metafora postrzegana jest bowiem jako jeden z typów rozszerzenia semantycznego. Jednak, jak wskazuje na to autorka, narzędzia Gramatyki Kognitywnej pozwalają opisać zjawisko metafory w dużo bardziej kompleksowy sposób niż zakłada to Teoria Metafory Konceptualnej. W części analitycznej, bazując na założeniach Gramatyki Kognitywnej, autorka proponuje metodologię badawczą, która integruje opis semantyczny z opisem gramatycznym oraz zapleczem doświadczeniowym danej społeczności językowej. Analizie poddane zostają rozszerzenia semantyczne francuskich jednostek leksykalnych odnoszących się do światła. Wychodząc od analizy treści oraz organizacji konceptualnej każdej jednostki leksykalnej, autorka dociera do całego systemu struktur schematycznych nazywanych wzorcami metaforycznego rozszerzenia, a w ich ramach, do całych matryc domen aktywowanych przez analizowane jednostki leksykalne.

Od beneficjenta do donatora. Współpraca rozwojowa w polityce zagranicznej Polski w latach 1989-2020

Monika Szynol

Praca przedstawia istotę i ewolucję współpracy rozwojowej w polityce zagranicznej Polski w latach 1989-2020 oraz analizuje znaczenie i efektywność pomocy i współpracy rozwojowej w obszarze zewnętrznej aktywności państwa. Cel ten obejmuje charakterystykę uwarunkowań podejmowanej przez państwo współpracy rozwojowej, jej systemu prawno-instytucjonalnego, dedykowanych jej zasobów finansowych, a także motywacji i interesów wiążących się z dostarczaniem ODA oraz przejawów jej wykorzystywania. Finalnie możliwa jest identyfikacja głównych cech współpracy rozwojowej jako narzędzia soft power polityki zagranicznej Polski, a także czynników wpływających na efektywność stosowania tego instrumentu.

Pamięć represji. Świadkowie Jehowy w Związku Radzieckim

Tomasz Bugaj

„Monografia ukazująca narracyjne aspekty pamięci Świadków Jehowy w istotny sposób uzupełnia badania pamięcioznawcze, pokazując, w jaki sposób kultura i religia wpływają na obrazy traumatycznych wydarzeń z przeszłości. Autor – analizując narracje badanych – zwraca uwagę na mechanizmy wartościowania (m. in. oprawców) oraz oswajania traumy z przeszłości, a mechanizmy te wynikają – jak pokazuje lektura książki – z wyznania i wartości w nim przekazywanych. Monografia jest więc opracowaniem ciekawym, cennym i potrzebnym. Jest to praca erudycyjna, Autor sięga nie tylko do prac kulturoznawców, ale także socjologów, w tym także socjologów religii, co uważam za zasadne i potrzebne. Oparta jest na dużym, reprezentatywnym, i co należy docenić, samodzielnie zebranym materiale, który obejmuje narracje członków badanej wspólnoty zamieszkujących wcześniej ziemie kresowe, a także żyjących na terenach kilku byłych republik ZSRR”. [fragment recenzji]

Słowo i tekst. T. 3: Mentalność etniczna i kulturowa

red. Piotr Czerwiński, Ewa Straś

Tom zawiera opracowania z zakresu konfrontacji różnych poziomów języka – rosyjskiego i polskiego. Zamieszczone w tomie artykuły obejmują zagadnienia językoznawcze oraz dotyczące literatury i przekładu literackiego. Łączą język w różnych jego przejawach z takimi zjawiskami, jak mentalność, kultura, świadomość, ideologia. Poruszają zatem dość szeroki krąg zagadnień przede wszystkim etnolingwistycznych, dotyczących struktury i form mentalności, jej projekcji i roli we współczesnym świecie. Tom podzielony jest na trzy części: Kategorie, struktury i formy mentalności narodowej; Projekcje mentalności etnicznej i kulturowej; Mentalność etniczna i współczesny świat człowieka. Poruszane w tomie problemy odzwierciedlają tendencje dominujące we współczesnej lingwistyce, coraz bardziej kierującej zainteresowania badawcze w stronę aspektów bezpośrednio związanych ze świadomością człowieka, w jej przejawach narodowych, kulturowych, psychologicznych, środowiskowych.

Wyobraźnia. Sztuka i design

Alicja Głutkowska-Polniak

Książka jest analizą inspirujących do dnia dzisiejszego koncepcji wyobraźni, które stały się istotne dla historii filozofii sztuki i są wciąż na nowo interpretowane. Zdeterminowało to wybór przedstawionych w pracy reprezentatywnych filozofów i ich teorii, począwszy od Kanta, który dał sztuce autonomię (oraz istotne znaczenie wyobraźni), przez Schopenhauera, Sartre’a, Freuda, Junga, aż po Bachelarda. Autorka, pokazując, jak wyobraźnia w różnych koncepcjach wspiera sztukę, a nawet ją warunkuje, prowadzi przez różnorodne, charakterystyczne filozoficzno-estetyczne koncepcje wyobraźni, wybrane również po to, by przedstawić wyobraźnię w jej wielowymiarowości i wieloaspektowości. Taki horyzont pozwala na szerokie ujęcie tej kategorii, ukazanie jej współdziałania z wieloma dyspozycjami umysłowymi, a także wpływu na procesy psychiczne i na rzeczywistość, szczególnie w aspekcie sztuki i designu. Problematyka dotycząca zagadnienia wyobraźni została przedstawiona w dwu częściach, mających ukazać rozdźwięk władzy czy też funkcji, jaką jest wyobraźnia, w odniesieniu do kategorii podmiotowości. Chodzi tu o jej źródło i zastosowanie, które mogą wpływać na świadomość i z nią współdziałać bądź być zależne od nieświadomych celów. Przy czym i w jednym, i w drugim przypadku zadaniem wyobraźni jest wykreowanie bądź to samego obrazu, bez realnego odniesienia, bądź konkretnego realnego przedmiotu. Motywem łączącym obie części jest jeszcze inna funkcja czy dyspozycja wyobraźni –  kreacja. Ta właśnie zdolność przejawia się i manifestuje w sztukach (od pięknych po nowoczesne); jest to wyobraźnia współtworząca „obiekty kulturowe”, przedmioty (zjawiska, sytuacje) o artystycznej i często estetycznej wartości. Tej możliwości w odniesieniu do czasów współczesnych poświęcony jest ostatni „przystanek” tej książki, dotyczący nowych perspektyw w kreowaniu sztuki i designu w XX wieku, czyli tzw. sztuk nowoczesnych.

Splot. Szkice o poezji polskiej, rosyjskiej i żydowskiej

Marian Kisiel

Zbiór gromadzi szkice o poetach i wierszach, których losy w różny sposób splatają się z sobą: historycznie, biograficznie, literacko. Autorzy polscy, rosyjscy i żydowscy, a niejednokrotnie ten związek jest w poszczególnych biografiach jednoczesny, zostali tutaj zespoleni na prawach przypadku, wyjątku i konieczności. Przypadkiem jest ich spotkanie w jednej książce; wyjątkiem to, że każdego autora łączy język lub jego porzucenie, miejsce lub jego utrata, narodowość lub jej zmiana albo odrzucenie; koniecznością natomiast jest to, że każdy z autorów w jakimś sensie czuje się wrzucony w wiek XX jako „czas marny”, gdzie przychodzi się mierzyć  z własną biografią jak z cudzą, a z cudzą jak z własną. Splot ich biografii i wierszy przynosi niekiedy niespodziankę.

"Ecumeny and Law" 2013, No. 1: Marriage covenant - paradigm of encounter of the "de matrimonio" thought of the East and West

red. Andrzej Pastwa

Na otwartym forum myśli prawnej Kościół prowadzi ze światem dialog na temat realizacji uniwersalnych pryncypiów: poszanowania życia, godności i praw osoby ludzkiej, wolności, tolerancji, a w szerszym wymiarze społecznym – promowania wartości małżeństwa i rodziny oraz solidarności z ubogimi. Potrzebie rozwijania tego dialogu wychodzi naprzeciw nowy periodyk kanonistyczny Ecumeny and Law. Spotkanie na jego łamach teologów różnych Kościołów chrześcijańskich, i szerzej – ludzi nauki, którym bliska jest myśl ekumeniczna, z przedstawicielami nauk prawnych, stawia sobie za cel ukazywać ekumeniczny potencjał prawa kanonicznego. Rzecz w tym, by upominać się o podmiotowość osoby ludzkiej i jej prawa oraz prowadzić ze światem dialog o sprawiedliwość, a w wymiarze praktycznym służyć pomocą w zaszczepianiu „tu i teraz” sprawiedliwości we wspólnotach podstawowych: małżeństwach i rodzinach, i konsekwentnie – w społeczeństwach i narodach zjednoczonej Europy. Niniejsza, uniwersalna w swym humanizmie, perspektywa przyświeca Autorom-współtwórcom pierwszego numeru periodyku. Świadczą o tym już same tytuły artykułów otwierających – kolejno – część I (“Ecumenical Theological Thought”) Marriage: the Project of Culture or Faith? (P. Bortkiewicz) i część II (“Ecumenical Juridical Thought”) The matrimonial covenant as the nature of things… (T. Gałkowski). Owszem, świadectwem tegoż uniwersalizmu jest cała zawartość tomu (wzbogaconego w III części recenzjami) – dzięki rozmaitości prezentowanych tu tradycji kościelnych i związanych z tym faktem wielości perspektyw, punktów widzenia, teologicznych orientacji w zgłębianiu doniosłej współcześnie problematyki małżeństwa (i rodziny). Jak zapowiada tytuł, zamieszczone w wolumenie opracowania stanowią próbę spojrzenia na małżeństwo przez pryzmat kategorii „przymierza”. Czy słusznie redaktorzy edycji ośmielili się widzieć w tym pojęciu paradygmat spotkania myśli Wschodu i Zachodu, najlepiej ocenią czytelnicy.

Filmowe spotkania z psychologią

red. Justyna Lipka, Michał Brol, Agnieszka Skorupa

Czy tylko dr Cal Lightman z „Magii kłamstwa” potrafi skutecznie wykryć kłamstwo? Czy każdy nastolatek ma tak silną potrzebę określenia swojej tożsamości jak Lady Bird? Czy „Sala samobójców” może nas uwrażliwić na syndrom presuicydalny? “Filmowe spotkania z psychologią” są zaproszeniem do poszukiwania odpowiedzi na te i wiele innych pytań, które pojawiają się na styku psychologii i filmu. W czternastu rozdziałach analizujemy filmy ukazujące funkcjonowanie rodziny w kryzysie, rozwój człowieka na przestrzeni życia, bliskie związki, czy choroby i zaburzenia. Dzieło filmowe staje się ilustracją zjawisk psychologicznych, które tłumaczone są w sposób bardzo przystępny, a jednocześnie zgodny z najnowszą wiedzą naukową z dziedziny. Książka dedykowana jest wszystkim osobom pracującym z filmem, nauczycielom chcącym pogłębić wiedzę własną lub przybliżyć uczniom zjawiska psychologiczne, studentom różnych kierunków jako uzupełnienie kursu z psychologii, a przede wszystkim każdemu, kto jest zainteresowany filmem i psychologią. Każde „spotkanie” jest okazją do analizy zjawisk psychologicznych na przykładzie konkretnego filmu, przytaczane są dialogi i opisy konkretnych scen. Na koniec znajduje się zestawienie innych polecanych filmów, do których czytelnik może sięgnąć samodzielnie.

Wzory kultury antycznej. Reguły zachowania starożytnych Greków i Rzymian

red. Julia Doroszewska, Marek Job, Tomasz Sapota

Tytuł niniejszej publikacji świadomie nawiązuje do prac słynnej amerykańskiej antropolożki Ruth Benedict, która do nauk o kulturze wprowadziła pojęcie „wzoru kulturowego”. W badanych przez siebie kulturach wskazywała ona na specyficzne dla ich uczestników reguły myślenia i zachowania oraz wpływ owych reguł na wytwarzanie określonych postaw i reakcji w życiu codziennym i, co za tym idzie, na kształtowanie i sposoby realizacji norm kulturowych charakterystycznych dla danej grupy lub społeczeństwa. Termin „wzór kulturowy” odsyła nas zatem do skomplikowanego uniwersum norm i wartości, które funkcjonują zawsze na dwóch różnych poziomach: deklaratywnym i realizacyjnym. Przyglądanie się normom na pierwszym z wymienionych poziomów ukazuje nam istnienie w świadomości zbiorowej typów idealnych, do których każda jednostka powinna dążyć. Odkrycie natomiast drugiego, realizacyjnego poziomu pozwala zweryfikować, na ile to, co pozostaje w sferze postulatu, jest rzeczywiście realizowane i przestrzegane. (fragment wstępu)